ចំងាយប្រមាណ១២០គីឡូម៉ែត្រពីរាជធានីភ្នំពេញ សាលាបឋមសិក្សាភ្នំពិស្ស៍ ស្ថិតក្នុងភូមិពិស្ស៍ ឃុំអមលាំង ស្រុកថ្ពង ខេត្តកំពង់ស្ពឺ។ សាលាដែលនៅជាប់ជើងភ្នំ ដែលហ៊ុំព័ទ្ធដោយចំការអំពៅដាច់កន្ទុយភ្នែកមួយកន្លែងនេះ បានជួបនឹងការខ្វះខាតអគារ និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធមួយចំនួន។
បើតាមលោក យន់ វុធថេង ជានាយកសាលាផង និងជាគ្រូបង្រៀនផង បានឱ្យដឹងថា សាលាបឋមសិក្សាភ្នំពិស្ស៍ គឺបង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ២០១៤ ដោយក្រុមហ៊ុនភ្នំពេញ ស៊ូហ្គ័រ ជាអ្នកសាងសង់។ បច្ចុប្បន្ននេះ មានសិស្ស១៤២នាក់រាប់ពីថ្នាក់មត្តេយ្យ ដល់ថ្នាក់ទី៦។ លោកបន្តថា បញ្ហាចម្បងដែលសាលានេះកំពុងជួបប្រទះ គឺខ្វះថ្នាក់រៀន គ្មានទីចាត់ការ គ្មានបណ្ណាល័យ និងថ្នាក់មត្តេយ្យសិក្សា ខណៈផ្លូវចូលទៅសាលាក៏លំបាកនៅរដូវវស្សា។
លោក ថេង ថ្លែងថា៖ «ទឹកហូរដាច់ផ្លូវ គ្មានភ្លើងអគ្គិសនីប្រើប្រាស់ទេ ខែប្រាំងក្ដៅហួតហែង ខ្វះទឹកប្រើប្រាស់ ហើយថ្នាក់រៀនមានតែ៣បន្ទប់ ពិបាកខ្លាំងក្នុងការបង្រៀនសិស្ស»។ លោកបន្តថា៖ «ដូចបន្ទប់ខ្ញុំបង្រៀន៣ថ្នាក់ គឺថ្នាក់ទី១ ថ្នាក់ទី៥ និងទី៦ ហើយថ្នាក់ម្ខាងទៀតនោះថ្នាក់ទី២ ហើយថ្នាក់កណ្ដាលនោះទី៣ ទី៤ យកស្អីបាំងបន្តិចដាក់សៀវភៅពុម្ព ដាក់ឯកសារ គឺរញ៉ែរញ៉ៃណាស់»។
លោក ថេង បន្តថា ដោយសារតែគ្មានបន្ទប់រៀនគ្រប់គ្រាន់ ទើបបានជាលោកចែកវេនបង្រៀនសិស្សព្រឹកផង ថ្ងៃផង។ លោកថាសាលានេះបង្កើតឡើងយូរឆ្នាំហើយ គ្មានសូម្បីទីចាត់ការ បណ្ណាល័យ និងថ្នាក់មត្តេយ្យសិក្សា។ លោកយល់ឃើញថា សាលានៅតាមជនបទឆ្ងាយបែបនេះ គួរតែទទួលបានការយកចិត្តទុកដាក់ និងមានថ្នាក់រៀនគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់អប់រំសិស្សឱ្យបានចប់ថ្នាក់បឋមសិក្សា។
លោកថ្លែងថា៖ «ទីចាត់ការក៏អត់ បណ្ណាល័យក៏អត់ ហើយអាបណ្ណាល័យនឹងហើយចាំបាច់ ហើយមត្តេយ្យក៏អត់ទៀត។ អ៊ីចឹងសាលារៀនមួយដែលស្ថិតក្នុងតំបន់ដាច់ស្រយាលឆ្ងាយពីគេ ត្រូវមានឱ្យគ្រប់ដើម្បីឱ្យសិស្សក្នុងភូមិបានរៀនយ៉ាងហោចណាស់ចប់ថ្នាក់ទី៦»។
លោក ថេង ឱ្យដឹងថា សព្វថ្ងៃមានគ្រូបង្រៀនតែ៣នាក់ប៉ុណ្ណោះ គឺគ្រូក្របខណ្ឌពីរនាក់ និងគ្រូកិច្ចសន្យាម្នាក់។ ចំពោះបញ្ហានេះ លោកធ្លាប់លើកទៅខាងក្រសួង និងមន្ទីរអប់រំដែរ តែថ្នាក់លើថាមិនមានកញ្ចប់ថវិកាសម្រាប់សាងសង់សាលារៀនទេ ព្រោះថាថវិកានោះគេទម្លាក់មកផ្នែករចនាសម្ព័ន្ធមហាផ្ទៃ ចូលសាលាស្រុកកាន់កាប់ថវិកាទាំងនោះ។
លោកបន្ថែមថា៖ «ខ្ញុំធ្លាប់សួរទៅមេដែរ គាត់ថាអត់ទេគេមិនមានអីឱ្យទេ។ ក្នុងភូមិអមលាំងមានសាលាដទៃទៀតខ្វះខាតដែរ ដូចក្នុងស្រុកថ្ពងទើបឃើញធ្វើអនុវិទ្យាល័យមួយខ្នង ហើយសុំចង់១០ឆ្នាំហើយទើបបានមួយហ្នឹង»។
លោកអះអាងថា បញ្ហាខាងលើនេះក៏ជាមូលហេតុបណ្ដាលឱ្យសិស្សមួយចំនួនឈប់រៀនផងដែរ ហើយលោកបារម្ភពីការសិក្សារបស់សិស្សសាលានៅតំបន់នេះ ត្បិតថានៅមិនទាន់មានការយកចិត្តទុកដាក់ពីអាជ្ញាធរនៅឡើយទាំងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ប្រព័ន្ធអគ្គិសនី និងសាលានៅឆ្ងាយជាដើម។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «តំបន់នេះដាច់ស្រយាលហើយវាលំបាកខ្លាំង ប្រព័ន្ធទឹកក៏អត់ ភ្លើងក៏អត់ ផ្លូវហ្នឹងវេទនាទៀត។ បើសិនជាមានបន្ទប់គ្រប់គ្រាន់ ហោចណាស់ក៏ឱ្យពួកគាត់បានរៀនចប់ថ្នាក់ទី៦ ក៏គ្រាន់បើជាសិស្សវាឈប់រៀនដែរណា៎»។
ចំណែកលោក យន់ វុទ្ធី ជាគ្រូបង្រៀនថ្នាក់ទី២ នៃសាលាបឋមសិក្សាភ្នំពិស្ស៍ បានឱ្យដឹងថា រយៈពេល៣ឆ្នាំដែលលោកមកបង្រៀនសិស្ស ឃើញថាសាលារៀននេះ ពិតមានការលំបាកពិតមែន។ លោកបន្តថា ខែវស្សាផ្លូវពិបាកធ្វើដំណើរ ហើយចំណែកថ្នាក់រៀនវិញ ក៏មិនមានគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់សិស្សរៀនដែរ។
តែទោះជាយ៉ាងណាលោកក៏នៅតែជំនះ ដើម្បីទៅបង្រៀនសិស្សផងដែរ ដោយរំពឹងថា មន្ទីរអប់រំនឹងមានចំណាត់ការដោះស្រាយបញ្ហានេះសម្រាប់សាលាដាច់ស្រយាលមួយនេះ។
លោកប្រាប់ថា៖ «សាលាហ្នឹងមានតែមួយភូមិ ចឹងកង្វះខាតដឹងតែមាន មិនដឹងថាធ្វើម៉េចឱ្យបានលើសពីហ្នឹង។ ខ្ញុំស្នើចង់បានសាលានិងផ្លូវ ធ្វើម៉េចឱ្យមានបន្ទប់គ្រប់គ្រាន់»។
ចំណែកលោក ជា ចំរើន អាយុ៥៧ឆ្នាំ ជាមេភូមិពិស្ស៍ ប្រាប់ខេមបូចា សាលាបឋមសិក្សាក្នុងភូមិរបស់លោក ពិតជាលំបាកពិតមែន។ បញ្ហា គឺនៅត្រង់មិនមានបន្ទប់ឱ្យសិស្សរៀនគ្រប់គ្រាន់ និងគ្មានទីចាត់ការ បណ្ណាល័យពិតមែន ខណៈលោកធ្លាប់ស្នើទៅថ្នាក់លើពីរដងដែរ តែគ្មានចម្លើយសោះ។
លោកថ្លែងថា៖ «ពិបាកពិតមែនហ្នឹង ទាល់ចុះមកផ្ទាល់ហ្មង៎បានដឹងថាពិបាកហ្មង៎។ សាលារៀនហ្នឹងពិបាក ខ្វះបន្ទប់មែនហ្នឹង។ រាល់ថ្ងៃចង់តែយំ ព្រោះពិបាករឿងផ្លូវ ទឹកឡើងចេញចូលអត់រួច ស្នើទៅថ្នាក់លើគេអត់មានមាត់ គេអត់ឱ្យផង»។
លោក ថន ថារិន ប្រធានមន្ទីរអប់រំ ខេត្តកំពង់ស្ពឺ ថ្លែងប្រាប់ខេមបូចា ថា សាលានេះជារបស់រដ្ឋ តែជាអំណោយរបស់លោក លី យ៉ុង ផាត់ បានសាងសង់កាលពីឆ្នាំ២០១៤ឱ្យកូនកម្មករចំការអំពៅរៀន មាន៣បន្ទប់។
លោក ថារិន ពន្យល់ថា មន្ទីរអប់រំខេត្តមិនមានថវិកាសម្រាប់សាងសង់សាលាបឋមសិក្សានេះទេ ហើយការសាងសង់អគារសិក្សាបាន ទាល់តែកម្រិតថ្នាក់ជាតិ។ អ្វីដែលមន្ទីរអាចធ្វើបានសម្រាប់សាលានេះ គឺមានកញ្ចប់ថវិកាសម្រាប់ដំណើរការបង្រៀន ការជួសជុលតូចតាចតែប៉ុណ្ណោះ។
លោកថ្លែងតាមសារតេលេក្រាមថា៖ «សាលាគ្មានថវិកាសម្រាប់សាងសង់ទេ ការសាងសង់អគារទាល់តែថ្នាក់ជាតិ ប៉ុន្តែសាលាមានកញ្ចប់សម្រាប់ដំណើរការបង្រៀន និងរៀន និងជួសជុលតូចតាច ថវិកាតិចឬច្រើនគឺទៅតាមចំនួនសិស្ស»។
នៅពេលដែលសាកសួរថា តើមន្ទីរនឹងសាងសង់ផ្លូវ រៀបចំប្រព័ន្ធទឹកស្អាតសម្រាប់សាលាទេ? លោកថារិន ឆ្លើយតបថា ផ្លូវចូលមកសាលារៀនកាត់ចំការអំពៅមានស្រាប់ហើយ មិនលំបាកទេសម្រាប់កម្មករចំការអំពៅ ព្រោះមានផ្លូវរថយន្តអាចបើកបាននៅក្បែរវត្ត។
ប៉ុន្តែលោកមេភូមិ អះអាងថា ចំពោះបញ្ហាក្នុងភូមិសង្កាត់របស់លោក កាលពីមុនបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់ គណបក្សកាន់អំណាច បានមកឃោសនា និងសន្យាថាបើជាប់ឆ្នោតនឹងជួយសង់ផ្លូវ និងសាលារៀនជូនពលរដ្ឋ ប៉ុន្តែមកដល់ពេលនេះ គឺស្ងាត់សូន្យ។
លោក ចំរើន ថ្លែងថា៖ «គេសន្យាដែរថាបានជាប់គេទៅ គេធ្វើផ្លូវឱ្យ ដល់តែឥលូវមិនមែនត្រឹមស្ងាត់ទេ គឺអត់តែម្ដង»។
អ្នកស្រី អ៊ុក ឆាយ៉ាវី ប្រធានសមាគមគ្រូបង្រៀនឯករាជ្យ បានមានប្រសាសន៍ថា លោកស្រីមានការងឿយឆ្ងល់ចំពោះបញ្ហានេះ ពីព្រោះថារដ្ឋាភិបាល និងក្រសួងអប់រំតែងតែធ្វើរបាយការណ៍ថាមានការវិវត្តន៍នៅក្នុងវិស័យអប់រំល្អឥតខ្ចោះ ហេតុអ្វីបានជានៅតែមានបញ្ហាខ្វះខាតបន្ទប់សិក្សាទៀត? ឬក៏របាយការណ៍នោះ គ្រាន់តែសរសេរឱ្យតែល្អមើល? ហើយថាតើ ថវិកាដែលទទួលបានពីម្ចាស់ជំនួយរាល់ឆ្នាំយកទៅពង្រឹងផ្នែកអ្វី បានជានៅតែមានសាលារៀនខ្វះខាតដូច្នេះ?
លោកស្រីថ្លែងថា៖ «នៅពេលដែលមន្ត្រីថ្នាក់លើឆ្លើយថាអត់មានកញ្ចប់ថវិកា ខ្ញុំហាក់ដូចជាអត់យល់ ព្រោះខ្ញុំទទួលបានព័ត៌មានពីម្ចាស់ជំនួយ ក្នុងមួយឆ្នាំៗក្រសួងអប់រំចាយលុយអត់អស់ផងហ្នឹង»។
លោកស្រីបន្ថែមថា ក្រសួងអប់រំទទួលបានថវិកាជំនួយច្រើនណាស់ក្នុងមួយឆ្នាំៗ ដូច្នេះគួរតែយកលុយទាំងនោះ មកឆ្លើយតបនឹងតម្រូវការរបស់សាលារៀនដែលប្រទះនឹងការលំបាក ដើម្បីឱ្យមានភាពល្អប្រសើរជាងនេះ។
អ្នកស្រី ឆាយ៉ាវី អះអាងថា ក្នុងករណីដែលតំបន់នោះនៅតែជួបប្រទះនឹងបញ្ហាលំបាកដូច្នេះ មានន័យថាមន្ទីរអប់រំ មិនបានយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះពលរដ្ឋដែលកំពុងតែជួបបញ្ហាផ្នែកសាលារៀន និងក្ដាប់ព័ត៌មានគ្រប់ជ្រុយជ្រោយ។
លោកស្រីថា៖ «ក្រសួងអប់រំគួរតែពិចារណាឡើងវិញ ហើយធ្វើឱ្យមានតម្លាភាពសម្រាប់ពលរដ្ឋនៅតំបន់ដាច់ស្រយាល ព្រោះតំបន់ដាច់ស្រយាលគួរតែទទួលបានការយកចិត្តទុកដាក់»។
យ៉ាងណាមិញមេភូមិពិស្ស៍ លោក ជា ចំរើន នៅតែរំពឹងថា អាជ្ញាធរ និងក្រសួងពាក់ព័ន្ធនឹងជួយដោះស្រាយបញ្ហាដែលភូមិឃុំលោកកំពុងជួបប្រទះ ពិសេសគឺស្នើឱ្យមានការសង់ថ្នាក់រៀនបន្ថែមសម្រាប់ក្មេងៗក្នុងភូមិបានរៀនសូត្រគ្រប់ៗគ្នា។
លោកថា៖ «ខ្ញុំចង់បានសាលា បើមានបណ្ណាល័យ ទីចាត់ការ សាលាមត្តេយ្យ គ្រូបង្រៀនបានស្រួល»។
យោងតាមរបាយការណ៍ថវិកាសង្ខេបឆ្នាំ២០១៨ ក្រសួងអប់រំ មានគោលនយោបាយ២ គឺទីមួយ ធានាឱ្យមានការអប់រំមានគុណភាពប្រកបដោយសមធម៌ និងបរិយាបន្ន និងលើកម្ពស់ឱកាសក្នុងការសិក្សាពេញមួយជីវិតសម្រាប់ទាំងអស់គ្នា។ ទីពីរ ធានាភាពស័ក្តិសិទ្ធិនៃភាពជាអ្នកដឹកនាំ និងគ្រប់គ្រងរបស់មន្រ្តីអប់រំគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់។
ទន្ទឹមនឹងនេះ រដ្ឋាភិបាលបានចំណាយថវិកាច្រើនបំផុតនៃកញ្ចប់ថវិការបស់ខ្លួន ដើម្បីធានាថាវិស័យអប់រំមានភាពប្រសើរឡើង។ នៅឆ្នាំ២០១៩ រដ្ឋាភិបាលបានផ្តល់ថវិកាចំនួន ៩១៥លានដុល្លារសម្រាប់វិស័យនេះ។ ខណៈសេចក្តីព្រាងនៃកញ្ចប់ថវិកាឆ្នាំ ២០២១ សម្រាប់វិស័យអប់រំ មានចំនួនប្រមាណ ៨២៥,៦៣លានដុល្លារ ហើយចំនួននេះត្រូវកាត់បន្ថយជាងឆ្នាំមុនៗ ដោយសារផលប៉ះពាល់នៃការរីករាលដាលនៃជំងឺរាតត្បាតកូវីដ-១៩ មកលើវិស័យសេដ្ឋកិច្ចនៅកម្ពុជា៕
