លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត នៅថ្ងៃចន្ទនេះ បានមានប្រសាសន៍ថា កម្ពុជា និងថៃ មានគម្រោងចុះកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានថ្ងៃទី២៦-២៨ ខែតុលា ដោយមានវត្តមានរបស់ភាគីអាមេរិកចូលរួម ដើម្បីបញ្ចប់ជម្លោះព្រំដែន និងស្ដារទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីឡើងវិញ។
លោកមានប្រសាសន៍ក្នុងឱកាសសម្ពោធដាក់ឲ្យប្រើប្រាស់អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិតេជោថា៖ «នឹងមានកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពនៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ី»។ លោកបន្តទៀថា៖ «ខ្ញុំសូមឱ្យបងប្អូនជឿទុកចិត្តនៅអភិក្រមដែលយើងបន្តដោះស្រាយ ចង់បញ្ចប់បញ្ហា បញ្ចប់ជម្លោះ ហើយនឹងការពារប្រជាពលរដ្ឋយើង ការពារទឹកដី ការពារកងទ័ងយើង»។
លោកបន្ថែមថា៖ «យើងប្ដេជ្ញាដោះស្រាយបញ្ហាបូរណភាពទឹកដី ដោយមិនតាមរយៈការប្រើកម្លាំង ប៉ុន្តែតាមរយៈយន្តការច្បាប់ យន្តការទ្វេភាគី និងតាមរយៈកិច្ចព្រមព្រៀង និងសន្ធិសញ្ញាដែលមានស្រាប់»។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបញ្ជាក់ថា អភិក្រមចំនួនបីត្រូវបានដាក់ចេញដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះ។ អភិក្រម គឺមាន៣ រួមមាន (ទី១) គឺកន្លែងណាដែលមានបញ្ហាដូចជាការប្រយុទ្ធគ្នា ដូចជាបាតុភាពនៅបន្ទាយមានជ័យ ឬយុទ្ធជន១៨នាក់ យើងត្រូវធ្វើយ៉ាងណាទប់កុំឱ្យរីករាលដាល (ទី២)រកវិធីនៅកន្លែងកើតហេតុកាត់បន្ថយនូវផលប៉ះពាល់ជាអតិបរមាឱ្យបានលឿនបំផុត និង(ទី៣) រកវិធីស្តារឡើងវិញនៅកន្លែងនោះ ពេលជាមួយគ្នាត្រូវរកវិធីបញ្ចប់ជម្លោះឱ្យបានឆាប់។
កាលពីថ្ងៃអាទិត្យយោធភូមិភាគ៤និង៥ របស់កម្ពុជាបានជូនដំណឹងទៅកងទ័ពភូមិភាគ១ និង២របស់ថៃអំពីការរៀបចំកិច្ចប្រជុំគណៈកម្មាធិការព្រំដែនថ្នាក់យោធភូមិភាគ កម្ពុជា-ថៃ ថានឹងមានកិច្ចប្រជុំនេះ ប៉ុន្តែកិច្ចប្រជុំនោះត្រូវលើកទៅពេលក្រោយកិច្ចប្រជុំពិសេសលើកទី២ នៃគណៈកម្មាធិការព្រំដែនទូទៅ កម្ពុជា-ថៃ (GBC) ដែលនឹងចាប់ផ្ដើមកិច្ចប្រជុំនៅថ្ងៃទី២០ ខែតុលា នេះ ក្នុងទីក្រុងកូឡាឡាំពួ ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី។
ភាគីទាំងពីរបានឯកភាពគ្នាក្នុងការរៀបចំកិច្ចប្រជុំគណៈកម្មាធិការព្រំដែនថ្នាក់យោធភូមិភាគឡើងវិញ ក្រោយទទួលលទ្ធផលពីកិច្ចប្រជុំគណៈកម្មាធិការព្រំដែនទូទៅ កម្ពុជា-ថៃ ដើម្បីពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ អនុវត្តបទឈប់បាញ់ និងលើកកម្ពស់សន្តិភាព និងស្ថិរភាពនៅតាមបន្ទាត់ព្រំដែន។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា លោក ប្រាក់ សុខុន បានបញ្ជាក់ថា កម្ពុជា និងថៃយល់ព្រមឱ្យមានកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាព ដែលនាយករដ្ឋមន្ត្រីប្រទេសទាំងពីរនឹងចុះហត្ថលេខានៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន នៅចំពោះមុខវត្តមានរបស់លោកប្រធានាធិបតីអាមេរិក ដូណាល់ ត្រាំ ផងដែរ។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ បានលើកពីកង្វល់របស់មហាជនមួយចំនួនដែលបារម្ភអំពីលទ្ធភាពដែលកម្ពុជាអាចបាត់បង់ទឹកដីទៅឱ្យភាគីថៃតាមរយៈការចុះកិច្ចព្រមព្រៀងខាងមុខនេះ។ លោកសរសេរលើទំព័រហ្វេសប៊ុកថា កិច្ចព្រមព្រៀងបទឈប់បាញ់ គឺនិយាយអំពីលក្ខខណ្ឌ និងក្រមប្រតិបត្តិនានាដើម្បីបញ្ចៀសកុំឱ្យមានការបាញ់គ្នាឡើងវិញ និងធានានូវបរិយាកាសអំណោយផល ដើម្បីឈានទៅការបញ្ចប់ជម្លោះនិងស្តារឡើងវិញនូវទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរ។
លោកសរសេរទៀតថា៖ «ទោះជាក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងទាំងពីរនេះមិនមាននិយាយអំពីបញ្ហាពាក់ព័ន្ធនឹងទឹកដី ឬព្រំដែន ក៏មិនមែនបានន័យថាភាគីណាមួយត្រូវយល់ព្រមបោះបង់សិទ្ធិស្របច្បាប់ក្នុងការគ្រប់គ្រងទឹកដីដែលស្ថិតក្នុងដែនអធិបតេយ្យភាពរបស់ខ្លួននោះទេ»។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបញ្ជាក់ទៀតថា កម្ពុជាមិនបានឯកភាពលើកិច្ចព្រមព្រៀងណាមួយ ដោយរាប់ទាំងកិច្ចព្រមព្រៀងបទឈប់បាញ់ និងកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាព ដែលនឹងធ្វើឱ្យបាត់បង់ដែនអធិបតេយ្យភាព និងបូរណភាពទឹកដីស្របច្បាប់របស់កម្ពុជាទេ។ កិច្ចប្រជុំគណៈកម្មាធិការព្រំដែនចម្រុះកម្ពុជា-ថៃ នឹងរៀបចំដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែនដោយសន្តិវិធី ស្របតាមសន្ធិសញ្ញា អនុសញ្ញា និងកិច្ចព្រមព្រៀងដែលមានស្រាប់រវាងប្រទេសទាំងពីរ។
កាលពីសប្ដាហ៍មុន សារព័ត៌មាន Khaosod របស់ថៃបានរាយការណ៍ថារថយន្តដែលបំពាក់ដោយប្រព័ន្ធឧបករណ៍បំពងសំឡេងធំ ត្រូវបានរៀបចំនៅក្នុងភូមិបានណងចាន់ ខេត្តស្រះកែវ ប្រទេសថៃ ដើម្បីផ្សាយពីកម្រងឯកសារនានា និងបញ្ហាផ្សេងៗទៀតដែលចោទថាខ្មែរបានចូលទន្ទ្រានទឹកដីថៃពីថ្ងៃទី១៧ ទៅ១៩ ខែតុលា។
ទាក់ទងនឹងការចាក់ឧបករណ៍បំពងសំឡេងរំខាននេះ គណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា បានផ្ញើបណ្ដឹងបន្ទាន់មួយទៅកាន់ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិ ឱ្យពិនិត្យលើបញ្ហា «ការរំខានដោយសំឡេង» ដែលភាគីថៃបានប្រើ និងចាត់ទុកថានេះជាការបំពារបំពាន និងធ្វើទុក្ខបុកម្នេញលើប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ។
ក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍នោះសរសេរថា៖ «ប្រព័ន្ធបំពងសំឡេងនេះ គឺបានបំពងនូវសំឡេងខ្លាំងៗលើសកម្រិតសុវត្ថិភាពដែលមនុស្សជាតិអាចទទួលយកបាន»។
អ្នកភូមិព្រៃចាន់ អ្នកស្រី ហ៊ុល ម៉ាលិះ ឱ្យដឹងថា ទាហានថៃបានឈូសឆាយដីភូមិរបស់អ្នកស្រីដែលនៅជាប់បន្ទាត់ព្រំដែន។ អ្នកស្រីបន្ថែមថា ពួកទាហានថៃក៏បានចាក់សំឡេងរំខានពីម៉ោង១០យប់ ដល់ម៉ោង៣ ឬ៤ទៀបភ្លឺ ពីថ្ងៃទី១០ ដល់១៤ ខែតុលា។
អ្នកស្រីបានបញ្ជាក់ថា៖ «យើងមិនបានដេកទេ ព្រោះសំឡេងថ្លង់ពេក ហើយវារំខានដល់គ្រប់គ្នា រួមទាំងមនុស្សចាស់ និងកូនក្មេង។ អ្នកខ្លះបានធ្លាក់ខ្លួនឈឺ។ ពួកគេបានធ្វើឱ្យយើងលំបាកក្នុងការសម្រាកពេលយប់។ ពួកគេចង់បណ្ដេញពួកយើងចេញពីដីរបស់យើង»។
អភិបាលរងខេត្តបន្ទាយមានជ័យលោក លី សុវណ្ណារិទ្ធិ បញ្ជាក់នៅថ្ងៃចន្ទ នេះថា ការចាក់សំឡេងរំខានមិនទាន់បញ្ឈប់នៅឡើយទេ។
ភាពតានតឹងនៅតាមព្រំដែននៅមានកម្រិតខ្ពស់នៅឡើយ ជាពិសេសនៅភូមិព្រៃចាន់ និងភូមិជោគជ័យ ក្នុងខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ក្រោយពីភាគីថៃបានបញ្ជាឱ្យអ្នកភូមិខ្មែរចាកចេញពីភូមិ ដែលភាគីថៃអះអាងថា ជាទឹកដីរបស់ពួកគេ។ ភាគីថៃហៅតំបន់ទាំងនោះជាភាសាថៃថា ណងចាន់ ណងយ៉ាកែវ និងតាផាក់យ៉ា ដែលជាផ្នែកមួយនៃខេត្តស្រះកែវ។
ការផ្ទុះអាវុធរយៈពេលខ្លីមួយក៏បានកើតឡើងផងដែរកាលពីចុងខែកញ្ញា នៅជិតព្រំដែនខេត្តព្រះវិហារ ខណៈច្រកទ្វារព្រំដែនប្រទេសទាំងពីរនៅបន្តបិទមិនឱ្យមានការធ្វើពាណិជ្ជកម្មនៅឡើយ៕
ប្រែសម្រួលពីអត្ថបទភាសាអង់គ្លេស៖ Cambodia-Thailand Hold GBC Meeting in Malaysia Amid Upcoming Peace Agreement
