ក្នុងរបារការណ៍មួយរបស់អង្គការសិទ្ធិមនស្សលីកាដូ ដែលបានសិក្សាលើយុត្តិធម៌ករណីរំលោភផ្លូវភេទនៅកម្ពុជា បានរកឃើញថាមួយភាគបីនៃករណីរំលោភផ្លូវភេទគឺមានជនសង្ស័យជាសាច់ញាតិក្នុងគ្រួសារ។
របារការណ៍របស់អង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូនេះ បានចេញផ្សាយនៅព្រឹកថ្ងៃទី១០ ខែធ្នូ មានចំណងជើងថា «ទម្លាយភាពស្ងៀមស្ងាត់»។ របាយការណ៍នេះបានពិនិត្យលើករណីរំលោភ និងប៉ុនប៉ងរំលោភចំនួន៤៤៦ករណី ដោយអង្គការលីកាដូ បានធ្វើការស៊ើបអង្កេតតាំងពីខែមករា ឆ្នាំ២០១៧ ដល់ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៩។ តាមរយៈការស៊ើបអង្កេតនេះបានរកឃើញថា មួយភាគបី ឬ១៣៧ករណី មានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងជនសង្ស័យជាសមាជិកគ្រួសារ ជាមួយគ្នានោះដែរមាន១២៦ករណីជាកុមារ។
លោក អំ សំអាត នាយករងអង្គការលីកាដូ មានប្រសាសន៍ថា៖ «គ្រោះថ្នាក់នៃអំពើរំលោភសេពសន្ថវៈក្នុងរង្វង់គ្រួសារ គឺកើតមានច្រើន ប៉ុន្តែអាជ្ញាធរនៅមិនទាន់ចាត់វិធានការគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីឲ្យប្រាកដថា ជនល្មើសត្រូវបាននាំមកផ្ដន្ទាទោស»។
ក្នុងករណីទាំងនោះ លីកាដូបានសិក្សាឃើញថាមានប្រហែល៥៣ភាគរយ ដែលបានឈានដល់ការជំនុំជម្រះក្ដី ដោយជនល្មើសត្រូវបានផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារ ប៉ុន្តែ១៧ ភាគរយផ្សេងទៀត ជនល្មើសបានទទួលទោសស្រាល ឬជាប់ពន្ធនាគារក្នុងរយៈពេលខ្លី។
បើតាមអង្គការលីកាដូ យុត្តិធម៌សម្រាប់ជនរងគ្រោះដែលត្រូវគេរំលោភសេពសន្ថវៈ ជាញឹកញាប់មានការលំបាក ដោយហេតុផលចំនួនពីរ គឺស្រ្តី ឬក្មេងស្រី ត្រូវសមាជិកគ្រួសារផ្សេងទៀតបង្ខំឲ្យដកពាក្យបណ្ដឹង ឬដោយសារតែអ្នកទាំងនោះរស់នៅដោយពឹងផ្អែកលើជនល្មើស។
ករណីរំលោភសេពសន្ថវៈតែងតែមានការដោះស្រាយតាមប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ដោយលំបាក និងយឺតយ៉ាវ ដោយអ្នកខ្លះត្រូវរងសម្ពាធឲ្យដកពាក្យបណ្ដឹង ដោះស្រាយបញ្ចប់រឿងក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ មន្ត្រីពុករលួយ ការស៊ើបអង្កេត ឬដំណើរការជំនុំជម្រះយឺតយ៉ាវ។
«ប៉ូលិសមិនសូវខ្នះខ្នែង បានខ្នះខ្នែងតែមួយពេល ដែលកើតហេតុហ្នឹង» នេះបើតាមការលើកឡើងរបស់ឪពុកកុមារីរងគ្រោះម្នាក់ដែលត្រូវជីតារបស់នាងរំលោភ។ ម្ដាយ និងឪពុកជនរងគ្រោះ បាននិយាយជាមួយអង្គការលីកាដូក្នុងវីដេអូមួយដែលចេញដំណាលគ្នានឹងរបាយការណ៍។
លោកបន្ថែមថា៖ «ក្រៅពីហ្នឹងមកអត់មានរវីរវល់អីទៀតផង»។
កត្តាមួយចំនួនផ្សេងទៀត ដូចជាការបន្ទោសលើជនរងគ្រោះ ទម្លាប់យ៉េនឌ័រដ៏គ្រោះថ្នាក់ និងកង្វះការគាំពារផ្នែកសុខភាព និងសង្គមលើជនរងគ្រោះត្រូវគេរំលោភសេពសន្ថវៈ កាន់តែធ្វើឲ្យរំខានដល់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌។
អ្នកនាំពាក្យអគ្គស្នងការនគរបាលជាតិ លោក ឆាយ គឹមឃឿន បដិសេធធ្វើអត្ថាធិប្បាយលើរបាយការណ៍នេះ ដោយថាលោកមិនបានអានរបាយការណ៍ និងថាកំពុងធ្វើចត្តាឡីស័ក។
ដូចគ្នានេះដែរ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក ជិន ម៉ាលីន មានប្រសាសន៍ថាលោកមិនទាន់បានអានរបាយការណ៍នេះទេ តែលោកចង់ដឹងថាតើករណីដែលអង្គការលីកាដូ បានរាយការណ៍ថាមានការដកពាក្យបណ្ដឹង និងបញ្ឈប់ដំណើរការនីតិវិធីតុលាការកើតមាននៅទីណា។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «សម្រាប់ករណីរំលោភសេពសន្ថវៈ មិនអាចមានការសម្របសម្រួលទេ ការធ្វើដូចនេះវាខុសច្បាប់ សូមរាយការណ៍មកយើង យើងមិនអាចលើកលែងចំពោះករណីបែបនេះទេ»។
លោក ជិន ម៉ាលីន ក៏បានដាក់ជាចម្ងល់ថា អង្គការលីកាដូមានចេតនាអ្វីនៅពីក្រោយការបញ្ចេញរបាយការណ៍នេះ ហើយថាតើរបាយការណ៍ធ្វើឡើងដើម្បី «ប្រយោជន៍នៃការធ្វើវា» ឬ «សម្រាប់ម្ចាស់ជំនួយ» ប៉ុន្តែលោកថាលោកនឹងពិនិត្យរបាយការណ៍នេះ។
របាយការណ៍អង្គការលីការដូ បញ្ជាក់ថា សម្ពាធគ្រួសារ និងការរស់ពឹងលើជនល្មើស អាចធ្វើឲ្យមានការពិបាកក្នុងការរាយការណ៍ពីករណីរំលោភសេពសន្ថវៈ ឬធ្វើឲ្យជនរងគ្រោះដកពាក្យបណ្ដឹង។
«អាជ្ញាធរតែងតែប្រើហេតុផងនៃការដកពាក្យបណ្ដឹងនេះ ជាសំអាងហេតុក្នុងការទម្លាក់ចោល ឬទុកចោលនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ ឬធ្វើឲ្យទោសនៅស្រាល» នេះបើតាមរបាយការណ៍។
អង្គការលីកាដូ បានស្នើដល់រដ្ឋាភិបាលជួយសម្រួលឲ្យមានភាពងាយស្រួលក្នុងការរាយការណ៍ពីករណីរំលោភសេពសន្ថវៈ និងធានាថាមិនមានសម្ពាធលើជនរងគ្រោះឲ្យដកពាក្យបណ្ដឹង។ ទាំងនេះក៏រួមបញ្ចូលទាំងការលុបចោលនូវទម្លាប់យ៉េនឌ័រដ៏គ្រោះថ្នាក់ បញ្ចប់វប្បធម៌ស្ដីបន្ទោសលើជនរងគ្រោះ ហើយត្រូវផ្ដល់ជំនួយផ្នែកសេវាសុខាភិបាល និងច្បាប់ ដល់ជនរងគ្រោះដោយការរំលោភសេពសន្ថវៈត្រូវការ។
ក្រៅពីនេះអង្គការលីកាដូ ក៏ស្នើឲ្យមានវគ្គបណ្ដុះបណ្ដាលដល់មន្ត្រីយុត្តិធម៌ និងមន្ត្រីអនុវត្តច្បាប់ មានចៅក្រមជាស្រ្តីកាន់តែច្រើន មេធាវី មន្ត្រីនគរបាល និងចាត់វិធានការភ្លាមៗលើករណីរំលោភសេពសន្ថវៈ និងត្រូវទាមទារប្រាក់សំណងជូនជនរងគ្រោះ។
អ្នកគ្រប់គ្រងកម្មវិធីគាំពារកុមាររបស់អង្គការយូនីសេហ្វ(UNICEF) ប្រចាំកម្ពុជា លោកស្រី Lucia Soleti មានប្រសាសន៍ថាកុមារប្រហែល១៥ ០០០នាក់ ដែលរងអំពើបៀតបៀនផ្លូវភេទត្រូវបានទទួលការគាំពារ និងការពារជាពិសេស និងបានលើកពីតម្រូវការជាចាំបាច់នូវបុគ្គលិកសង្គមកិច្ចដើម្បីជួយកុមារទាំងនេះ។
លោកស្រីបន្ថែមថា៖ «ក្នុងឆ្នាំ២០២០ យូនីសេហ្វ បានធ្វើការតស៊ូមតិ និងគាំទ្រដក់ក្រសួងសង្គមកិច្ច ឲ្យពង្រាយបុគ្គលិកសង្គមកិច្ចទៅកាន់២៥រាធានី-ខេត្ត រួមទាំងភ្នំពេញ និងពង្រឹងសមត្ថភាពគ្រប់គ្រងសំណុំរឿង និងការផ្ដល់ការសង្គ្រោះបឋមទាំងផ្នែកផ្លូវចិត្ត និងចិត្តសាស្រ្ត»។
លោក តូច ចាន់នី អគ្គនាយក នៃអគ្គនាយកដ្ឋានបច្ចេកទេស ក្រសួងសង្គមកិច្ច មានប្រសាសន៍ថាបច្ចុប្បន្ននេះមានបុគ្គលិកសង្គមកិច្ចម្នាក់នៅតាមខេត្តនីមួយៗ ដែលគាំទ្រដោយអង្គការយូនីសេហ្វ ប៉ុន្តែអ្នកទាំងនោះទទួលសំណុំរឿងច្រើនលើសលុប។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «យើងចង់ឲ្យមានបុគ្គលិកសង្គមកិច្ចពីបួនទៅប្រាំនាក់សម្រាប់ខេត្តនីមួយៗ ប៉ុន្តែនេះជាអ្វីដែលពួកគេអាចជួយយើងបាន។ ពួកគេមានថវិកាចំនួន៣០០ដុល្លារសម្រាប់បុគ្គលិកសង្គមកិច្ចម្នាក់ ហើយយើងមិនមានថវិការដ្ឋាភិបាលសម្រាប់ចំណាយបន្ថែមទេ»។
ប្រែសម្រួលពីអត្ថបទភាសាអង់គ្លេស៖ CamboJA News
