គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្សនយោបាយចំនួន២៧ផ្សេងទៀតបានចុះហត្ថលេខារួមគ្នាដើម្បីចងសម្ព័ន្ធភាពនយោបាយក្នុងស្មារតីបង្រួបបង្រួមជាតិ រក្សាស្ថិរភាពនយោបាយ និងការអភិវឌ្ឍជាតិ។
ការចុះហត្ថលេខាចងសម្ព័ន្ធភាពជាផ្លូវការនេះ ធ្វើឡើងនៅព្រឹកថ្ងៃទី២៥ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៣ នៅឯទីស្នាក់ការគណបក្សកាន់អំណាច។ ក្នុងសម្ព័ន្ធភាពនយោបាយនេះ មានគណបក្ស យុវជនកម្ពុជា គណបក្សស្រ្តីដើម្បីស្រ្តី និងគណបក្សខ្មែររួបរួមជាតិជាដើម។
ប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន ថ្លែងក្នុងពិធីនេះថា គណបក្សកាន់អំណាចដែលមានទ្រព្យស្ដុកស្ដម្ភជាងគេ មិនប្រើប្រាស់ឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួនសង្កត់សង្កិនលើគណបក្សតូចៗនៅក្នុងបក្សសម្ព័ន្ធនេះនោះទេ។
លោក ហ៊ុន សែន ថ្លែងថា៖ «គណបក្សទាំងនេះមកទីនេះមិនមែនជាកូនចៅគណបក្សប្រជាជនទេ ប៉ុន្តែជាដៃគូសហការដើម្បីផលប្រយោជន៍រួមរបស់ប្រទេសជាតិ»។
លោក ហ៊ុន សែន បានណែនាំឱ្យគណបក្សដែលមានអសនៈនៅក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់សហការគ្នាក្នុងការដាក់បេក្ខជនឈរឈ្មោះសម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាស្រុក-ខណ្ឌ រាជធានី-ខេត្ត។
ក្រៅពីនេះ លោក ក៏បានព្រមានធ្វើការឆ្លើយតបទៅលើសង្គមស៊ីវិល និងប្រទេសមួយចំនួនដែលពាក់ព័ន្ធនឹងចលនាបដិវត្តន៍នៅកម្ពុជា។
លោកបានបញ្ជាក់ថា៖ «សព្វថ្ងៃនេះនៅកម្ពុជានៅសេសសល់លម្អិតនូវបដិវត្តពណ៌ដែលខ្ញុំជូនសារទៅកាន់ប្រទេសមួយចំនួន និងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលខ្លះដែលកំពុងច្រកក្រោមម្លប់នៃចលនាបដិវត្តន៍ពណ៌ ឱ្យឆាប់ ធ្វើការដកខ្លួនយើងមិនធ្វើការអត់ឱនសម្រាប់ពួកអ្នកទេ»។
បើតាម លោក ហ៊ុន សែន បទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងរបស់សម្ព័ន្ធភាពនយោបាយនេះ នឹងចងក្រងឡើងនាពេលខាងមុខ។ ក្នុងការចងសម្ព័ន្ធភាពនេះ គណបក្សទាំង២៨ បានឯកភាពលើគោលដៅ៨ចំណុចរួមគ្នា។
ក្នុងនោះមាន ការលើកកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្សនិងយុត្តិធម៌សង្គម ការពារសន្តិភាព និងសន្តិសុខសណ្ដាប់ធ្នាប់សង្គម កំចាត់ចោលនូវនយោបាយជ្រុលនិយម សហប្រតិបត្តិការល្អជាមួយគ្នាដើម្បីឱ្យដំណើរការបោះឆ្នោតប្រកបដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌។ មិនឃោសនាប្រឆាំងគ្នាក្នុងពេលយុទ្ធនាការបោះឆ្នោត ព្រមទាំងមិនចងសម្ព័ន្ធភាពជាមួយគណបក្សនយោបាយដែលប្រឆាំងដៃគូក្នុងសម្ព័ន្ធភាពរបស់ខ្លួន។
ប្រធានគណបក្សយុវជនកម្ពុជា ដែលចូលរួមក្នុងការចងសម្ព័ន្ធភាពនេះ លោក ពេជ្យ ស្រស់ មានប្រសាសន៍ថា ការបង្កើតឱ្យមាននូវបក្សសម្ព័ន្ធនយោបាយនេះជារបត់នយោបាយធម្មតាក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ។
លោក បន្តថា សម្ព័ន្ធភាពនេះ ក៏បង្ហាញនូវសាមគ្គីភាពគ្នារបស់អ្នកនយោបាយទៅកាន់ប្រជាពលរដ្ឋតាមមូលដ្ឋានដែលលោកយល់ថា ជារឿយៗពួកគេមានទំនាស់នឹងគ្នា ក្រោយមាននិន្នាការនយោបាយខុសគ្នា។
លោក ស្រស់ បន្តថា៖ «វាមានប្រយោជន៍សម្រាប់ជាតិបង្ហាញអំពីកុំឱ្យខ្មែរបែកបាក់គ្នា។ ដោយសារគណបក្សនយោបាយ ព្រោះពីដើមមកយើងឃើញថាបងប្អូនជនរួមជាតិនៅថ្នាក់ក្រោម ជាពិសេសអ្នកគាំទ្រនយោបាយតែងមើលមុខគ្នាមិនចំ មិនរាប់អានគ្នាពេលដឹងថាខ្លួនណាមួយទៅគាំទ្របក្សណាមួយចឹង។ ដល់ពេលចងសម្ព័ន្ធចឹងទៅ ដល់ចឹងទៅថ្នាក់ក្រោម ក៏មិនចោទប្រកាន់គ្នាណាទៅបក្សណាបក្សទៅ ព្រោះបក្សសម្ព័ន្ធដូចគ្នា»។
ចំណែកប្រធានគណបក្សសំបុកឃ្មុំសង្គមប្រជាធិបតេយ្យដែលចូលរួមចងសម្ព័ន្ធមួយដែរ លោក ម៉ម សំណង់ដូ មានប្រសាសន៍ថា ការចងសម្ព័ន្ធជាមួយគណបក្សកានអំណាច អាចឱ្យលោក លើកយកបញ្ហាជាច្រើននៅក្នុងសង្គមទៅជជែកជាមួយបក្សដឹកនាំប្រទេស ខណៈលោកថា ក្នុងនាមជាសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាពិគ្រោះយោបល់ លោកពុំអាចដោះស្រាយកិច្ចការជាតិសំខាន់ៗនោះទេ។
លោក សំណង់ដូ បន្ថែមថា៖ «កាលពីមុនខ្ញុំនៅឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាពិគ្រោះ និងផ្ដល់យោបល់ ខ្ញុំមិនបានលូកដៃចូលក្នុងបញ្ហាទាក់ទងទៅនឹងការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិធំដំទេ គ្រាន់ជួយរកយុត្តិធម៌ជូនប្រជាពលរដ្ឋ»។
ក្នុងចំណោមគណបក្សនយោបាយចំនួន២៧ ដែលប្រកាសសុំចងសម្ព័ន្ធភាពនយោបាយ ជាមួយនឹងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា គេសង្កេតឃើញ មានគណបក្សនយោបាយចំនួន១៤ ក្នុងចំណោមគណបក្សទាំង១៨ ដែលបានចូលរួមបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្រ្ត ក្នុងនីតិកាលទី៧នេះ ក៏មានវត្តមាន នៅក្នុងបញ្ជីនៃការស្នើសុំចង់សម្ព័ន្ធភាពនេះដែរ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន បានចងសម្ព័ន្ធនយោបាយជាមួយបក្សបីផ្សេងទៀត ដែលពុំបានចូលរួមការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្រ្តនីតិទី៧នេះ មានដូចជា គណបក្សភ្លើងទៀន គណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ និងគណបក្សកែទម្រង់កម្ពុជា។
កាលពីថ្ងៃទី១១ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៣ គណបក្សនយោបាយនៅក្រៅរដ្ឋាភិបាលចំនួន៤បានព្រមព្រៀងគ្នាបង្កើត «សម្ព័ន្ធភាពឆ្ពោះទៅអនាគត» ដើម្បីប្រមូលកម្លាំងអ្នកប្រជាធិបតេយ្យតតាំងជាមួយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាក្នុងការបោះឆ្នោតនៅឆ្នាំ២០២៧-២០២៨។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សភ្លើងទៀន លោក គឹមសួរ ភិរិទ្ធ មានប្រសាសន៍ថា គណបក្សភ្លើងទៀនស្វាគមន៍ចំពោះការចងសម្ព័ន្ធភាពនយោបាយរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាជាមួយគណបក្សចំនួន២៧ផ្សេងទៀត។
លោក ចាត់ទុកថា នេះគឺជាយុទ្ធសាស្រ្តនយោបាយក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ ដែលគណបក្សនយោបាយណាមានទំនោរស្រដៀងគ្នារត់រកគណបក្សនយោបាយនោះ។
យ៉ាងណា លោក អះអាងថា ការទទួលបាននូវជ័យជំនះក្នុងការបោះឆ្នោតតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យ គឺពឹងផ្អែកប្រជាពលរដ្ឋជាអ្នកគាំទ្រ មិនអាស្រ័យលើសម្ព័ន្ធភាពដែលមានគណបក្សនយោបាយច្រើន ឬសម្ព័ន្ធភាពមានគណបក្សនយោបាយតិចនោះទេ។
លោក ភិរិទ្ធ បន្ថែមថា៖ «គេមើលកម្លាំងអ្នកបោះឆ្នោតព្រោះកត្តាកំណត់នូវជោគជ័យ គឺស្ថិតលើអ្នកបោះឆ្នោត»។
អ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត លោក ហង្ស ពុទ្ធា ថ្លែងថា លោកស្វាគមន៍ក្នុងការរៀបចំបង្កើតសម្ព័ន្ធភាពនយោបាយនេះ ហើយ គជប ក៏បានត្រៀមរៀបចំចុះបញ្ជីឈ្មោះបេក្ខជនដោយផ្អែកតាមច្បាប់ដើម្បីឱ្យគណបក្សនយោបាយទាំងអស់ប្រកួតប្រជែងដោយស្មើភាពគ្នាផងដែរ។
លោក ពុទ្ធា បន្តទៀតថា៖ «នៅពេលដែលពេលវេលាមកដល់ គជប ទទួលស្វាគមន៍ក្នុងការចុះឈ្មោះគណបក្សនយោបាយ និងដាក់បេក្ខជន ដោយផ្អែកលើនីតិវិធីហើយ គជប នឹងអនុវត្តយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ ក្នុងការរៀបចំឱ្យគណបក្សនយោបាយទាំងអស់ បានទទួលសិទ្ធិស្មើគ្នាក្នុងការប្រកួតប្រជែង»។
អតីតអ្នកនយោបាយមកពីគណបក្សសង្រ្គោះជាតិដែលត្រូវតុលាការកំពូលរំលាយមួយរូប លោក យ៉ែម បុញ្ញឫទ្ធិ មើលឃើញថា ការព្រមព្រៀងគ្នាក្នុងសម្ព័ន្ធភាពនយោបាយក្នុងគោលបំណងលើកកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្ស និងយុត្តិធម៌សង្គម ជាករណីដាច់ដោយឡែកមួយ។ ប៉ុន្តែ លោកថា ប្រសិនបើចង់ឱ្យសិទ្ធិមនុស្សនិងយុត្តិធម៌សង្គមនៅកម្ពុជាប្រសើរឡើង គឺអាស្រ័យលើឆន្ទៈរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការប្ដេជ្ញាចិត្តជុំវិញការអនុវត្តនូវការងារទាំងនេះ។
លោក បុញ្ញឫទ្ធិ និយាយថា៖ «ដែលយើងគួរមើលគោលនយោបាយនិងការអនុវត្តជាក់ស្ដែង រហូតដល់ពេលនេះបញ្ហាខ្លះនៅមាន ប៉ុន្តែយើងសង្ឃឹមថាកំណែទម្រង់នឹងមានប្រសិទ្ធិភាព ក៏ប៉ុន្តែកិច្ចការទាំងអស់ហ្នឹង លើកលែងតែមានឆន្ទៈពិតប្រាកដក្នុងការលើកកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្សនិងយុត្តិធម៌សង្គម»។
ចំណែក សាស្រ្តាចារ្យផ្នែកវិទ្យាសាស្រ្តនយោបាយ លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា មានប្រសាសន៍ថា ការចងសម្ព័ន្ធភាពនេះ ជាតាក់តិចរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ក្នុងការប្រមូលគណបក្សតូចៗយកមកក្រសោប ដើម្បីចៀសវាងគណបក្សទាំងនោះ ត្រូវបានអូសទាញចូលក្នុងសម្ព័ន្ធអ្នកប្រជាធិបតេយ្យដែលទើបបង្កើតឡើងកាលពីថ្ងៃមុន ក្រោមស្លាកថា «សម្ព័ន្ធភាពឆ្ពោះទៅអនាគត»។
លោកលើកឡើងថា៖ «គណបក្សប្រជាជនខ្លាចគណបក្សតូចៗរត់ចុះចូលជាមួយនឹងសម្ព័ន្ធភាពនៃគណបក្សខាងមាននិន្នាការប្រជាធិបតេយ្យ ហៅថាសម្ព័ន្ធភាពឆ្ពោះទៅមុខ»។
បន្ថែមពីលើនេះ អ្នកវិភាគនយោបាយរូបនេះ ចាត់ទុកការព្រមព្រៀងរួមគ្នាចំនួន៨ចំណុចរបស់គណបក្សទាំង២៨នេះ ក្នុងនោះមានទាំងការលើកកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្សថា គ្រាន់តែដាក់លម្អនៃចំណងនយោបាយមួយនេះ។
លោកបន្ថែមថា៖ «កិច្ចព្រមព្រៀងគ្រាន់តែដាក់ឱ្យតែល្អមើលទេ ធ្វើអីមិនបានទេ។ បើគណបក្សប្រជាជនខ្លួនឯងធ្វើមិនបានផងហ្នឹង លើកកម្ពស់ប្រជាធិបតេយ្យណាបើប្រជាពលរដ្ឋតវ៉ា លោកអត់មានសិទ្ធិនៅក្នុងការបញ្ចេញទស្សនៈសិទ្ធិរបស់គាត់ពេញលេញផងហ្នឹង»៕
