យោងតាមសមត្ថកិច្ចលើកឡើងថា ក្នុងរយៈពេលថ្មីនេះ ពលរដ្ឋកាន់តែច្រើនឡើងបានចាញ់បោកក្រុមឧក្រិដ្ឋជនតាមប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យាស្ទើររាល់ថ្ងៃ ជាពិសេសបទល្មើសបច្ចេកវិទ្យានេះត្រូវបានរកឃើញថា មានចំនួនបួនខេត្ត និងរាជធានី បានកើតឡើងច្រើនជាងគេ។
អគ្គស្នងការនគរបាលជាតិ លោក ស ថេត បានគូសបញ្ជាក់ថា ប្រជាពលរដ្ឋដែលរងគ្រោះដោយសារបទល្មើសបច្ចេកវិទ្យាច្រើនជាងគេ មានអ្នករស់នៅខេត្តមណ្ឌលគិរី, រតនគិរី, សៀមរាប និងរាជធានីភ្នំពេញ។ បន្ថែមពីលើនេះ លោកបានអំពាវនាវដល់ពលរដ្ឋធ្វើការដាក់ពាក្យប្ដឹងឲ្យបានលឿន ក្នុងករណីរងការឆបោកពីឧក្រិដ្ឋជន តាមរយៈការដាក់ពាក្យបណ្ដឹងអនឡាញ(Hotline Scam)សម្រាប់ប្រឆាំងបទល្មើសបច្ចេកវិទ្យានេះ។
អ្នកជំនាញសន្តិសុខប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាលទម្លាយទិន្នន័យអំពីចំនួនពលរដ្ឋដែលរងគ្រោះ និងប្រភេទនៃបទល្មើសបច្ចេកវិទ្យាដែលឧក្រិដ្ឋជនធ្វើឡើងមានទម្រង់យ៉ាងដូចម្ដេចខ្លះ ដើម្បីឱ្យពួកគេអាចស្វែងយល់ និងការពារខ្លួនបានទាន់ពេលវេលា។
ទន្ទឹមនេះ អ្នកបណ្ដុះបណ្ដាលអក្ខរកម្មប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ទទូចឱ្យពលរដ្ឋពិនិត្យមើលឱ្យបានល្អិតល្អន់អំពីទំព័រហ្វេសប៊ុកដែលផ្សព្វផ្សាយអំពីអាជីវកម្ម ជាពិសេសប្រវត្តិនៃទំព័រហ្វេសប៊ុកដែលធ្វើអាជីវកម្មទាំងនោះ។
អគ្គស្នងការនគរបាលជាតិ លោក ស ថេត ថ្លែងថា៖ «ក្នុងយុគសម័យទំនើបនេះ ប្រជាពលរដ្ឋជាច្រើនបានធ្លាក់ក្នុងអន្ទាក់របស់ក្រុមឧក្រិដ្ឋជនតាមប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យា។ ដូច្នេះ អគ្គស្នងការដ្ឋាននគរបាលជាតិ បានបង្កើតក្រុមការងារនេះ(Hotline Scam)ឡើង ដោយបន្ថែមលើយន្ដការដែលមានស្រាប់ ដើម្បីជួយដល់ប្រជាពលរដ្ឋ»។
លោក ថេត ក៏បានអំពាវនាវឱ្យនគរបាលត្រូវអភិវឌ្ឍសមត្ថភាពរបស់ខ្លួន ទើបអាចទប់ស្កាត់បទល្មើសនេះ និងណែនាំពលរដ្ឋអំពីកលល្បិចនៃការបោកបញ្ឆោតពីក្រុមឧក្រិដ្ឋបច្ចេកវិទ្យា។
អគ្គស្នងការរងនគរបាលជាតិ និងជាប្រធានក្រុមការងាររាជរដ្ឋាភិបាលឌីជីថល បច្ចេកវិទ្យា គមនាគមន៍ និងព័ត៌មាន លោក ជា ពៅ មានប្រសាសន៍ថា រាប់ចាប់ពីការដាក់ដំណើរការនៃការទទួលពាក្យបណ្ដឹងប្រឆាំងបទល្មើសបច្ចេកវិទ្យាតាមអនឡាញ កាលពីថ្ងៃទី២៦ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣ ក្នុងមួយថ្ងៃជាមធ្យមមានអ្នកដាក់ពាក្យប្ដឹងតាមរយៈកម្មវិធីបណ្ដឹងអនឡាញនេះជាង១០ករណី (ពាក្យបណ្ដឹងផ្លូវការ)។
លោក ជា ពៅ អះអាងថា ឧក្រិដ្ឋជនដែលបោកប្រាស់ពលរដ្ឋតាមប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យា ភាគច្រើន គឺជាជនបរទេសដែលមានសមត្ថភាពខ្ពស់ផ្នែកបច្ចេកវិទ្យា។
លោកលើកឡើងថា៖ «នៅកន្លែងណាដែលអាចមានអ៊ីនធឺណិត គាត់(ឧក្រិដ្ឋជន) អាចធ្វើបាន គឺគាត់ធ្វើហើយ»។ […] ចឹងបានយើងបង្កើត Hotline Scam (ដាក់ពាក្យបណ្ដឹងអនឡាញសម្រាប់បទល្មើសបច្ចេកវិទ្យា) ដោយសារគិតថាវាប៉ះពាល់សណ្ដាប់ធ្នាប់ សន្តិសុខ ហើយនឹងការដឹកនាំរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងអាណត្តិថ្មីនេះ»។
អគ្គស្នងការរងនគរបាលជាតិរូបនេះ បានបដិសេធក្នុងការផ្ដល់ទិន្នន័យលម្អិតអំពីចំនួនពលរដ្ឋរងគ្រោះដោយសារបទល្មើសនេះ ដោយណែនាំឱ្យអ្នកកាសែតត្រូវដាក់ពាក្យស្នើសុំជួបលោកដោយផ្ទាល់នៅការិយាល័យ។
ទម្រង់នៃបទល្មើសបច្ចេកវិទ្យា និងកលល្បិចរបស់ឧក្រិដ្ឋជន
មន្រ្តីនគរបាលប្រឆាំងបទល្មើសបច្ចេកវិទ្យា បានឱ្យដឹងថា បទល្មើសបច្ចេកវិទ្យាមាន២ប្រភេទដែលបានកើតឡើងនៅកម្ពុជា ក្នុងនោះមាន បទល្មើសកម្រិតទាប (cyber enable crime) និងបទល្មើសកម្រិតខ្ពស់(High Tech crime)។
ប្រភពដដែលបញ្ជាក់ថា ជាទូទៅនៅប្រទេសកម្ពុជាត្រូវបានរកឃើញភាគច្រើន គឺបទល្មើសកម្រិតទាប ដូចជា ការឆបោកតាមទូរសព្ទដៃ (ខលមកថាឈ្នះរង្វាន់ជាដើម) ការគំរាមបង្ហោះរូបអាក្រាត ការលួចអត្តសញ្ញារបស់អ្នកប្រើប្រាស់ ការលក់រូបភាពអាសអាភាសកុមារលើអនឡាញ និងបទល្មើសដែលកំពុងកើតឡើងច្រើនជាងគេនោះគឺ លួងលោមស្នេហា (Roman scam)។
ជាក់ស្ដែង ក្រសួងយុត្តិធម៌ កាលពីថ្ងៃទី២៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣ បានចេញសេចក្ដីប្រកាសមួយថា មានឧក្រិដ្ឋជនឆបោកតាមប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យាបានយករូបភាព អគារបណ្ឌិត្យសភាភូមិន្ទយុត្តិធម៌កម្ពុជា ដាក់ក្នុងក្រុមតេឡេក្រាម ដែលមានឈ្មោះថា EMPIREGAIN-TRADE.COM និងមានសមាជិកជិត១ម៉ឺននាក់ ដោយមានបំណងបំភាន់ភ្នែកប្រជាពលរដ្ឋដើម្បីឆបោកឱ្យដាក់ប្រាក់វិនិយោគ។
ទន្ទឹមនឹងនេះ នគរបាល បានអះអាងថា បទល្មើសចំនួន៣ ដែលក្រុមឧក្រិដ្ឋបានប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យាក្នុងការប្រព្រឹត្តដើម្បីបោកប្រាស់ប្រជាពលរដ្ឋបាន និងកំពុងរីករាលដាលយ៉ាងខ្លាំងនៅកម្ពុជាហើយមនុស្សគ្រប់វ័យទាំងអស់ គឺសុទ្ធតែអាចក្លាយខ្លួនទៅជាជនរងគ្រោះនៃបទល្មើសប្រភេទនេះ។
បទល្មើសបច្ចេកវិទ្យាទាំងនេះរួមមាន ការទិញផលិតផលក្លែងក្លាយ លួងលោមស្នេហា និងការឆបោកឱ្យដាក់ប្រាក់វិនិយោគតាមប្រព័ន្ធអនឡាញ។
ក្រៅពីបទល្មើសដ៏ពេញនិយមទាំង៣នេះ ក៏មានបទល្មើសបច្ចេកវិទ្យាជាច្រើនប្រភេទទៀតដែលពលរដ្ឋកម្ពុជាកំពុងជួបប្រទះ ហើយជនរងគ្រោះនៃបទល្មើសទាំងអស់នោះ គឺគ្រប់វ័យ គ្រប់ស្រទាប់វណ្ណៈ មិនថា ចាស់ ក្មេង ស្រី ឬប្រុស ឱ្យតែជាអ្នកប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធទំនាក់ទំនងសង្គមដែលមានចំណេះដឹងទាបផ្នែកបច្ចេកវិទ្យា។
សមត្ថកិច្ចបញ្ជាក់ថា ចំពោះបទល្មើសកម្រិតខ្ពស់ ឧក្រិដ្ឋជនមានគ្នាច្រើននាក់មានអង្គការចាត់តាំង និងរចនាសម្ព័ន្ធច្បាស់លាស់ ព្រមទាំងប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធកុំព្យូទ័រមានបច្ចេកវិទ្យាខ្ពស់។
បទល្មើសបច្ចេកវិទ្យាកម្រិតខ្ពស់នេះ ឧក្រិដ្ឋជនបានប្រើប្រាស់ជាទម្រង់ច្រើនរួមមាន ការបន្លំខ្លួនជាភ្នាក់ងារធនាគារ និងការបង្កើតព័ត៌មានមិនពិតដែលគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍ រួចបញ្ចុះបញ្ចូលពលរដ្ឋឱ្យចុចតំណភ្ជាប់ក្លែងក្លាយ ហើយលួចយកព័ត៌មាន ឬឈានទៅដល់ការគ្រប់គ្រងគណនីធនាគារ។
នរគបាលជាន់ខ្ពស់ លោក ជា ពៅ បានឱ្យដឹងថា ក្នុងរយៈពេលជាង១ខែនេះ បទល្មើសដែលប្ដឹងច្រើន រួមមាន ការទិញទំនិញតាមអនឡាញដោយមិនមានគុណភាព ការឆបោកប្រាក់ឱ្យវិនិយោគ ការផ្លាស់ប្ដូរវត្ថុអនុស្សាវរីយ៍ និងការប្រើប្រាស់ពលកម្មក្លែងក្លាយជាដើម។
លោកបានពន្យល់ថា បទល្មើសនៃការផ្លាស់ប្ដូរវត្ថុអនុស្សាវរីយ៍ គឺឧក្រិដ្ឋជនបានខលមកជនរងគ្រោះដោយប្រាប់ថា បានឈ្នះរង្វាន់និងតម្រូវឱ្យផ្ទេរប្រាក់ដើម្បីរៀបចំឯកសារ។
ចំណែកការប្រើប្រាស់ពលកម្មក្លែងក្លាយ គឺឧក្រិដ្ឋជនបានប្រើប្រាស់បណ្ដាញសង្គមដើម្បីអូសទាញអ្នកកំពុងរកការងារ ដោយផ្ញើកម្មវិធីធ្វើការ រួចទាមទារឱ្យបង់ប្រាក់១០ម៉ឺនរៀលទៅ២០ម៉ឺនរៀលជាមុន។
ប្រធាននាយកដ្ឋានប្រឆាំងបទល្មើសបច្ចេកវិទ្យា លោក សុខ នីត្យា មានប្រសាសន៍ថា បទល្មើសវិនិយោគឆបោក ឧក្រិដ្ឋជនបានបញ្ចុះបញ្ចូលជនរងគ្រោះឱ្យដាក់ប្រាក់វិនិយោគ ដោយសន្យាថានឹងទទួលបានប្រាក់ចំណេញខ្ពស់។
ចំណែកជនរងគ្រោះនៃការឆបោកតាមទូរសព្ទ ដោយកុហកថា មានសាច់ញាតិជួបគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ រួចតម្រូវឱ្យផ្ទេរប្រាក់ ភាគច្រើនជាមនុស្សមានវ័យចំណាស់។
លោកបានបន្ថែមថា៖ «មួយរយៈចុងក្រោយនេះយើងឃើញថាចាញ់បោកតូចៗ ពាក់ព័ន្ធជាមួយការទិញអីវ៉ាន់លើបណ្ដាញសង្គមច្រើនជាងគេ និងមានការឆបោកតាមការវិនិយោគផងដែរ។ […] គេវិនិយោគ១០ដុល្លារ បាន១០០ដុល្លារ ដាក់១ពាន់ដុល្លារ បាន១ម៉ឺនដុល្លារចឹង តាមពិតជាការឆបោកទេ»។
បទល្មើសឆបោកតាមប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យាកម្រិតខ្ពស់
ករណីជាក់ស្តែងមួយ នៅដើមសប្ដាហ៍មុន អ្នកសារព័ត៌មានខេមបូចា បានសម្ភាសជាមួយស្ត្រីម្នាក់រស់នៅរាជធានីភ្នំពេញ បានរងគ្រោះតាមរយៈការផ្ទេរប្រាក់ខុស បន្ទាប់ពីគណនេយ្យហ្វេសប៊ុកបងស្រីរបស់នាងត្រូវបានឧក្រិដ្ឋជនគ្រប់គ្រង ប៉ុន្តែអ្នកស្រីរូបនោះមិនហ៊ានដាក់ឈ្មោះដោយសារបារម្ភពីសុវត្ថិភាពផ្ទាល់ខ្លួន។
អ្នកស្រីបន្តថា ឧក្រិដ្ឋជនបានបន្លំដើរតួជាបងស្រីរបស់ខ្លួនដោយការប្រើប្រាស់ពាក្យពេចន៍ក្នុងការឆ្លើយឆ្លងស្រដៀងគ្នា ដែលនាងធ្លាប់បានធ្វើជាមួយបងស្រី កាលពីពេលកន្លងទៅលើកម្មវិធីផ្ញើរសារនៅហ្វេសប៊ុក។
អ្នកស្រីបញ្ជាក់ថា ឧក្រិដ្ឋបានទម្លាក់ QR code ដើម្បីខ្ចីប្រាក់ចំនួន២៥០ដុល្លារ ដោយប្រើពាក្យថា «លាក់បាំងអីចែចង់ថាឆក់អូនបង្វិលឥវ៉ាន់២៥០$សិនបានអត់? ថ្ងៃ០៨ [ខែកុម្ភៈ] ចែវេរអោយវិញ អត់អោយខកទេណា អរគុណច្រើនណាអូន»។
អ្នកសារព័ត៌មានបានពិនិត្យមើល QR code របស់ឧក្រិដ្ឋជនដែលទម្លាក់ឱ្យជនរងគ្រោះដើម្បីផ្ទេរប្រាក់ បានសង្កេតឃើញថា QR code នោះ មានឈ្មោះបងស្រីរបស់ជនរងគ្រោះពិតប្រាកដ ប៉ុន្តែត្រូវបានថែមដោយពាក្យ«by R.THA»។
ជនរងគ្រោះបានសម្ដែងការសោកស្ដាយ ភាពសៅហ្មង ជាពិសេសការប៉ះទង្គិចផ្លូវចិត្តរហូតលែងឃ្លានបាយ និងទឹក ដោយសារការស្ដីបន្ទោសនិងនិយាយបែបលេងសើចពីមនុស្សនៅជុំវិញខ្លួន។
លើសពីនេះ ជនរងគ្រោះបានលើកឡើងថា ខ្លួនបានបាត់បង់ទំនុកចិត្តក្នុងការផ្ទេរប្រាក់តាមរយៈប្រព័ន្ធ«QR code»តទៅទៀត។
នារីរងគ្រោះបន្ថែមថា៖«វាបាត់បង់លុយហើយប៉ះពាល់សតិអារម្មណ៍ហ្នឹងទៀត ចង់ឱ្យចាប់ជនល្មើសឱ្យបានភ្លាមៗដើម្បីប៉ះប៉ូវអារម្មណ៍»។
ខេមបូចា មិនទាន់អាចសុំការអត្ថាធិប្បាយពី លោកស្រី លី វិទ្យា ប្រធានអង្គភាពធនធានមនុស្សនៃធនាគារ ABA បានទេ ដោយសារទូរសព្ទចូលពុំមានអ្នកទទួល។
លោក អ៊ិន ចាន់នី ប្រធាននាយកប្រតិបត្តិ ធនាគារ អេស៊ីលីដា អំពាវនាវឱ្យប្រជាពលរដ្ឋពិនិត្យមើលឈ្មោះឱ្យបានច្បាស់លាស់មុននឹងសម្រេចផ្ទេរប្រាក់ បើទោះបីខុសបន្តិចបន្តួចក្ដី។
លោកបានអះអាងថា ធនាគារ អេស៊ីលីដា មានប្រព័ន្ធសុវត្ថិភាពខ្ពស់ ហើយប្រសិនបើមានបញ្ហាណាមួយកើតឡើង ធនាគារនឹងសហការជាមួយពលរដ្ឋជានិច្ចក្នុងការរកដំណោះស្រាយ។
បន្ថែមពីលើនេះ លោក ចាន់នី បន្តថា ធនាគារអេស៊ីលីដា មិនអនុញាតឱ្យមានការកែប្រែឈ្មោះខុសពីឈ្មោះដែលធនាគារបង្កើតឱ្យនោះទេ។
លោកបន្ថែមថា៖«ចំពោះការកែឈ្មោះ ធនាគារអេស៊ីលីគ្មានទេ ហើយយើងមិនអនុញ្ញាតទេ បើមានការកែខុសពីអ្វីដែលធនាគារឱ្យ ចាត់ទុកជាបទបន្លំហើយយើងចាត់វិធានការភ្លាម រកមើលប្រភពដើមភ្លាម»។
អ្នកនាំពាក្យសមាគមមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុកម្ពុជា លោក កាំង តុងងី ជំរុញឱ្យប្រជាពលរដ្ឋដាក់ពាក្យប្ដឹងឱ្យទាន់ពេលវេលាក្នុងករណីជួបប្រទះបទល្មើសនេះ។
ការដូឈ្មោះនៅលើ QR code នេះ លោក តុងងី បញ្ជាក់ថា មានធនាគារតិចតួចដែលបានអនុញ្ញាត។
លោកបានបញ្ជាក់ថា៖«កន្លងមកយើងមានបញ្ហាផ្សេង វាអត់ដូចជាការដូរឈ្មោះនៅលើ QR codeហ្នឹង។ តាមបងដឹងដូចជាមានធនាគារតែប៉ុន្មានទេដែលអនុញ្ញាត ដូចជា ១, ២ [ធនាគារ] អីទេ (ដូរឈ្មោះបាន)»។
បទល្មើសបច្ចេកវិទ្យាកម្រិតទាប
ជាអ្នកខេត្តកំពង់ឆ្នាំង លោក ញឿន ឱ្យដឹងថា ក្នុងរយៈពេល៣ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ លោករងការឆបោកពីក្រុមឧក្រិដ្ឋនបច្ចេកវិទ្យាចំនួន៥ដងក្នុងការទិញទំនិញនិងខ្ចីប្រាក់តាមអនឡាញ។
លោកបន្ថែមថា លោកបានកម្មង់ទំនិញ បន្ទាប់ពីឃើញការផ្សព្វផ្សាយលក់បញ្ចុះតម្លៃលើទំព័រហ្វេសប៊ុក។ ក្នុងនោះ លោកបានចំណាយប្រាក់១៦០ដុល្លារ ដើម្បីកម្មង់ទិញទូរសព្ទម៉ាកអាយហ្វូន (Iphone)ម៉ូលឌែល១៤ប្រូម៉ាក (14 promac) ប៉ុន្តែអ្វីដែលលោកទទួលបាន គឺជាទូរសព្ទមិនអាចប្រើប្រាស់បាន។
លោកបានកម្មង់ទិញ គ្រឿងសម្អាង តម្លៃជាង១០ដុល្លារ បែរជាអ្នកលក់តាមអនឡាញផ្ញើឱ្យលោកនូវចានចំនួន៤។ នៅពេលចូលឆ្នាំចិនខិតចូលមកដល់ លោកបានកម្មង់កង់អាគុយ ដែលបញ្ចុះតម្លៃសល់ត្រឹម១០០ដុល្លារ (តម្លៃពេញ៣០០ដុល្លារ) និងឡេលាបខ្លួនជាមួយនឹងការបន្ថែមផ្សេងៗ ប៉ុន្តែលោកមិនទទួលបានទំនិញទាំងនោះទេ។
មួយករណីផ្សេងទៀត បុរសរូបនេះបានដាក់ពាក្យខ្ចីប្រាក់តាមអនឡាញចំនួន១ពាន់ដុល្លារក្នុងគោលបំណងយកមកប្រកបរបររកស៊ី បន្ទាប់ពីឃើញការផ្សព្វផ្សាយកម្ចីអនឡាញលើបណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុក។
ក្នុងដំណើរការខ្ចីប្រាក់នេះ លោកថា ឧក្រិដ្ឋជនបានប្រាប់លោកឱ្យថតរូបភាពនៅកន្លែងធ្វើការ ហើយតម្រូវឱ្យបង់ប្រាក់ចំនួន៥០ដុល្លារ ជាថ្នូរនឹងការធ្វើឯកសារ និងក្រុមការងាររបស់គេធ្វើដំណើរមកពិនិត្យ ខណៈលោកពុំបានទទួលប្រាក់កម្ចីនោះទេ បន្ទាប់ពីបង់ប្រាក់ថ្លៃឯកសាររួច។
ជុំវិញករណីបោកប្រាស់តាមអនឡាញទាំង៥លើកនេះ លោក ញឿន ថា ឧក្រិដ្ឋជនបានបិទផេក និងលេខទូរសព្ទមិនឱ្យទាក់ទងបាន បន្ទាប់ពីលោកផ្ញើរប្រាក់ឱ្យគេរួចរាល់។
លោកបន្តទៀតថា៖ «យើងមិនដឹងដាក់ពាក្យប្ដឹងទៅតាមណា ខ្ញុំចង់ដាក់ពាក្យបណ្ដឹងចាប់ពួកហ្នឹងឱ្យដាក់គុកឱ្យអស់ម្ដង ព្រោះវារកស៊ីចឹង វាធ្វើបាបប្រជាពលរដ្ឋដែលអត់ហើយ គាត់ចាញ់បោកអាពួកចឹងៗទៀត»។
វិធានការរបស់អាជ្ញាធរនិងទម្រង់នៃការឆបោកតាមបច្ចេកវិទ្យាក្នុងតំបន់រងគ្រោះខ្លាំង
លោក សំ វិច្ឆិកា អ្នកនាំពាក្យនគរបាលរាជធានីភ្នំពេញ មានប្រសាសន៍ថា នៅរាជធានីភ្នំពេញ កម្លាំងសមត្ថកិច្ចបានឃាត់ខ្លួនជនសង្ស័យជាច្រើននាក់ បន្ទាប់ពីទទួលបានពាក្យបណ្ដឹងរបស់ពលរដ្ឋ។
លោកលើកឡើងថា ជនរងគ្រោះបានដាក់ពាក្យប្ដឹងប្រឆាំងបទល្មើសបច្ចេកវិទ្យាជាច្រើនប្រភេទ ក្នុងនោះក៏មាន ការឆបោកប្រាក់វិនិយោគ និងការទិញផលិតផលក្លែងក្លាយតាមអនឡាញ។
ដើម្បីបង្កើនប្រសិទ្ធភាពក្នុងការចាប់ឧក្រិដ្ឋជន លោក វិច្ឆិកា បន្តថា សមត្ថកិច្ចកំពុងអភិវឌ្ឍសមត្ថភាពរបស់ខ្លួន ដោយសារបទល្មើសនេះទាមទារឱ្យយល់ដឹងពីបច្ចេកវិទ្យា។
លោកបន្ថែមថា៖«ពាក់ព័ន្ធនឹងបទល្មើសនេះយើងឃើញថា ជាបទល្មើសមួយដែលស្មុគស្មាញដែលសមត្ថកិច្ចយើងជាពិសេស ជាបទល្មើសហៅថាជនសង្ស័យគាត់មានសមត្ថភាពជំនាញច្បាស់លាស់ក្នុងការធ្វើអំពើបោកប្រាស់របស់ពួកគាត់ ចឹងវាទាមទារសមត្ថកិច្ចយើងគាត់ធ្វើការប្រើប្រាស់គ្រប់សមត្ថភាពគ្រប់ជំនាញដើម្បីធ្វើការអនុវត្តប្រសិទ្ធិលើការបង្កាទប់ស្កាត់ និងបង្រ្កាបបទល្មើសបច្ចេកវិទ្យានេះ»។
ស្នងការនគរបាលខេត្តសៀមរាប លោក តេង ច័ន្ទណាត មានប្រសាសន៍ថា នៅខេត្តសៀមរាមមានប្រជាពលរដ្ឋដាក់ពាក្យបណ្ដឹងប្រមាណ៤នាក់ក្នុងមួយខែពាក់ព័ន្ធនឹងបទល្មើសបច្ចេកវិទ្យា។ លោកបញ្ជាក់ថា ភាគច្រើននៃជនរងគ្រោះត្រូវបានគេឆបោកឱ្យទិញទំនិញក្លែងក្លាយ និងការវិនិយោគឆបោកតាមអនឡាញ។
លោកកត់សម្គាល់ថា ក្រុមឧក្រិដ្ឋជនបានផ្សព្វផ្សាយពីផលិតផលរបស់ខ្លួនតាមអនឡាញដោយមានតម្លៃថោក ដើម្បីអូសទាញជនរងគ្រោះ។ អ្នករងគ្រោះក្នុងបទល្មើសប្រភេទនេះភាគច្រើនជាមនុស្សវ័យចាប់ពី២០ឆ្នាំទៅ៣០ឆ្នាំ ដោយសារគេចង់រកស៊ីលក់រាយបន្ត បន្ទាប់ពីទិញទំនិញបោះដុំលើអនឡាញ។
លោក បន្ថែមថា យុវជនទាំងនេះបានខាតបង់ប្រាក់ក្នុងម្នាក់ចន្លោះពី១ពាន់ដុល្លារទៅ៥ពាន់ដុល្លារ លើការកម្មង់ឥវ៉ាន់ក្លែងក្លាយតាមអនឡាញម្ដងៗ ខណៈផលិផលដែលទទួលបានមិនមានគុណភាពដូចទៅនឹងការផ្សព្វផ្សាយនិងពេលខ្លះទៀតមិនមានអ្នកផ្ញើរឥវ៉ាន់មកឱ្យឡើយ។
ដើម្បីទប់ស្កាត់បទល្មើសនេះ ក្រៅពីការផ្សព្វផ្សាយ លោក ច័ន្ទណាត ថា សមត្ថកិច្ចក៏បានឃ្លាំមើលទំព័រហ្វេសប៊ុកមួយចំនួនដែលបង្ហោះការលក់ផលិតផលផងដែរ។
លោកបន្ថែមថា៖ «ភាគច្រើនគាត់ចាប់ផ្ដើមរកស៊ីអីចឹងទៅ គាត់ជឿទៅ ឬក៏គាត់ទិញផលិតផលណាមួយទៅ គឺថាឃើញផលិតផលថោកជាងគេទៅ គាត់ក៏វិនិយោគចឹង»។
ស្នងការនគរបាលខេត្តមណ្ឌលគិរី លោក ឡោ សុខា មានប្រសាសន៍ថា ជារៀងរាល់ខែក្នុងការខេត្តនេះ មានពលរដ្ឋដាក់ពាក្យប្ដឹងប្រមាណ២នាក់ទាក់ទិននឹងបទល្មើសបច្ចេកវិទ្យា។
លោកអះអាងថា ក្នុងខេត្តមណ្ឌលគិរី បទល្មើសបច្ចេកវិទ្យាភាគច្រើនកើតលើក្មេងស្រីវ័យជំទង់ ដោយរងការឆបោកតាមបណ្ដាញសង្គមពីបុរសៗពាក់ព័ន្ធនឹងការលួងលោមសុំស្រលាញ់ ដើម្បីបោកយកខ្លួនប្រាណ។
ក្នុងការទប់ស្កាត់ករណីនេះ លោក សុខា ថា សមត្ថកិច្ចបានធ្វើការផ្សព្វផ្សាយពាក់ព័ន្ធនឹងបទល្មើសបច្ចេកវិទ្យារហូតដល់សហគមន៍ សាលារៀន និងតំបន់ដាច់ស្រយាល។
ប្រធាននាយកដ្ឋានប្រឆាំងបទល្មើសបច្ចេកវិទ្យា លោក សុខ នីត្យា អំពាវនាវឱ្យប្រជាពលរដ្ឋធ្វើការពិចារណា និងផ្ទៀងផ្ទាត់ព័ត៌មានឱ្យបានច្បាស់លាស់មុននឹងសម្រេចផ្ញើប្រាក់ទៅកាន់នណារម្នាក់។
ជាផ្នែកមួយនៃការទប់ស្កាត់បទល្មើសបច្ចេកវិទ្យា ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម និងក្រសួងទូរគមនាគមន៍ កំពុងសហការគ្នាក្នុងការឃ្លាំមើលការធ្វើអាជីកម្មរបស់ពលរដ្ឋតាមអនឡាញដើម្បីកំណត់អត្តសញ្ញាណអ្នកប្រកបរអាជីវកម្មទាំងនោះឱ្យបានច្បាស់លាស់។ នេះបើតាម លោក ប៉ែន សុវិជាតិ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម។
លោក សុវិជាតិ បានថ្លែងថា ប្រសិនបើមានពលរដ្ឋដាក់ពាក្យបណ្ដឹងប្រឆាំងនឹងការលក់ផលិតផលក្លែងបន្លំតាមអនឡាញនោះ ក្រសួងពាណិជ្ជកម្មនឹងចាត់វិធានការ ដោយសារក្រសួងមិនអាចឃ្លាំមើលការផ្សព្វផ្សាយផលិតផលតាមអនឡាញបានទាំងអស់នោះទេ។
អ្នកជំនាញលើកឡើងអំពីគន្លឹះជុំវិញការទប់ស្កាត់ និងប្រុងប្រយ័ត្ន
អ្នកប្រឹក្សាផ្នែកសន្តិសុខឌីជីថល លោក ង៉ែត ម៉ូសេ ជំរុញឱ្យនគរបាលបញ្រ្ចាបការយល់ដឹងពាក់ព័ន្ធនឹងបទល្មើសបច្ចេកវិទ្យានេះទៅកាន់ពលរដ្ឋគ្រប់វ័យ ជាពិសេសជនជាតិដើមភាគតិច និងមនុស្សវ័យចំណាស់។
លោកបន្តថា ប្រសិនបើមនុស្សចាស់ជឿជាក់លើអ្វី គេនឹងមានឥទ្ធិពលលើកូនចៅរបស់ខ្លួន ខណៈជនជាតិដើមភាគតិចងាយក្នុងការក្លាយជាជនរងគ្រោះដោយសារការរស់នៅតំបន់ដាច់ស្រយាល និងមិនសូវយល់ដឹងពីការប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យា។
លោក ម៉ុសេ បន្ថែមថា ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាបានរងការខាតបង់ប្រាក់ជាច្រើនដោយសារបទល្មើសបច្ចេកវិទ្យានេះ។
ដើម្បីចៀសវាងការខាតបង់ប្រាក់ដោយសារអាជីវកម្មឆបោកតាមអនឡាញ កញ្ញា ហ៊ន ចិន្តា គ្រូបណ្ដុះបណ្ដាលអក្ខរកម្មប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនៃក្លឹបប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ១០១ ផ្ដល់យោបល់ថា ប្រជាពលរដ្ឋគួរពិនិត្យមើលប្រវតិ្តនៃទំព័រហ្វេសប៊ុកប្រកបអាជីកម្មថាតើទំព័រនេះកន្លងមក បានផ្សព្វផ្សាយអំពីជីវកម្មប្រភេទនេះមែនឬអត់ ឬក៏ទើបតែផ្សព្វផ្សាយឥឡូវនេះ។
ជាពិសេសសង្កេតមើលយោបល់របស់ពលរដ្ឋក្នុងទំព័រហ្វេសប៊ុកអាជីវកម្មនោះតើគេបាននិយាយអ្វីខ្លះ មុននឹងសម្រេចចិត្តទិញទំនិញ។ បន្ថែមពីលើនេះ កញ្ញា ចិន្តា ថា ពលរដ្ឋក៏អាចកត់សម្គាល់មើលទំព័រហ្វេសប៊ុកអាជីកម្មនោះ មានឬមិនមាន ដោយសារសញ្ញាធីកពណ៌ខៀវដែលជាការទទួលស្គាល់ទំព័រផ្លូវការដោយក្រុមហ៊ុនហ្វេសប៊ុក។
កញ្ញា ចិន្តា បន្ថែមថា៖ «គាត់ត្រូវតែមើលថាតើផេក (ទំព័រហ្វេសបុក) ហ្នឹងពិតជាលក់ទំនិញហ្នឹងមែនអត់។ មួយវិញទៀត គាត់មើលដែរថាតើការចុះផ្សាយរបស់គេហ្នឹង វាមាន Feed Back (ការផ្ដល់យោបល់មកវិញ) អីអត់។ ជាពិសេសទាក់ទងនឹងករណីអនឡាញហ្នឹង អ្នកខ្លះឃើញគេលក់ថោក ទម្លាក់លេខទិញ ប៉ុន្តែដល់មើល Comment(ប្រអប់បញ្ចេញមតិ)ទៅ « [អ្នកទិញ] អូ!… បង (អ្នកលក់អនឡាញ) អត់បានដឹកឱ្យខ្ញុំផង»។
កាលពីពេលថ្មីៗនេះ អគ្គនាយកដ្ឋានបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថល និងផ្សព្វផ្សាយអប់រំ បានពន្យល់អំពីកលល្បិចថ្មីរបស់ឧក្រិដ្ឋជនបច្ចេកវិទ្យាដោយការបង្កប់ខ្សែសាកថ្មទូរសព្ទមានមេរោគនៅតាមកន្លែងសាកថ្មសាធារណៈដើម្បីលួចទិន្នន័យ គណនីបណ្ដាញសង្គម និងប្រើប្រាស់ទូរសព្ទដៃជនរងគ្រោះក្នុងគោលបំណងផ្សេងៗ។ នគរបាល បានស្នើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋ កុំចុចតំណភ្ជាប់ដែលមានប្រភពមិនច្បាស់លាស់ ដើម្បីចៀសវាងការប្រឈមបញ្ហាផ្សេងៗ ដោយសារឧក្រិដ្ឋជនអាចជាអ្នកបង្កើតវាឡើង ក្រោមរូបភាពទទួលបានរង្វាន់ ឬអត្ថប្រយោជន៍ផ្សេង៕
