នាយកសាលាអប់រំពិសេសក្រុងតាខ្មៅ លោក ចាន់ សារិន បានឲ្យដឹងថាចំនួនកុមារមានអូទីហ្សឹមកើនឡើងដល់ជាង២០ ០០០នាក់ហើយនៅកម្ពុជា។ លោកថានេះជាតួលេខដែលបានពីការសិក្សាស្រាវជ្រាវមួយចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃ២ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៩។ លោកថាចំនួនដ៏ខ្ពស់នេះបានបង្ហាញថាឪពុកម្ដាយ ឬអាណព្យាបាលមានការយល់ដឹងខ្ពស់ទាក់ទងនឹងបញ្ហាអូទីហ្សឹម។
សាលារបស់លោក សារិន ត្រូវបានទទួលស្គាល់ដោយរាជរដ្ឋាភិបាល។ សាលានេះបានបណ្ដុះបណ្ដាលកុមារដែលមានអូទីហ្សឹមចាប់ពីថ្នាក់មតេយ្យដល់ថ្នាក់ទី១២។
លោកបានប្រាប់ខេមបូចាថា កុមារដែលរកឃើញថាមានបញ្ហាអូទីហ្សឹមមានចំនួនកើនឡើងគួរឲ្យកត់សម្គាល់គិតតាំងពីឆ្នាំ២០២០ ដែលនេះបង្ហាញពីការកើនឡើងអត្តសៃញ្ញាណក្មេងមានអូទីហ្សឹមក្នុងចំណោមក្មេងដទៃទៀតនៅកម្ពុជា។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «កង្វល់របស់ខ្ញុំគឺថាកុមារ [មានអូទីហ្សឹម] នៅខេត្តខ្លះមិនមានសាលា[អប់រំពិសេស]។ ឪពុកម្ដាយនៅខេត្តខ្លះមានការព្រួយបារម្ភ និងបានទាក់ទងមកខ្ញុំថាត្រូវធ្វើម៉េចដើម្បីបញ្ចូនកូនមកសាលាបាន»។
សាលារបស់លោកបានប្រឈមទៅនឹងចំនួនកុមារដែលមានអូទីហ្សឹមដែលត្រូវការការគាំទ្រតាំងពីឆ្នាំ២០១៩ មកម្លេះ ដែលកាលនោះមានកុមារប្រហែល៦០០នាក់ត្រូវការជំនួយ តែទីធ្លាសាលាអាចដាក់បានត្រឹមសិស្ស៣០០នាក់ប៉ុណ្ណោះ។ តាមរយៈចំនួននេះ សាលាមានគម្រោងកសាងអគារសិក្សាបន្ថែមដើម្បីទទួលសិស្សបាន២០០នាក់បន្ថែមទៀត អាចចូលរៀននៅត្រឹមឆ្នាំ២០២៥ ឬ២០២៦។
លោកក៏មានកង្វល់ជាខ្លាំងដែរ ខណៈពេលដែលចំនួនសិស្សកាន់តែកើនឡើង តែធនធានដែលបានបណ្ដុះបណ្ដាលទាក់ទងនឹងជំនាញបង្ហាត់បង្រៀនកុមារមានអូទីហ្សឹមគឺនៅមានកម្រិត។
លោកឲ្យដឹងថា៖ «គោលនយោបាយក្រសួង[អប់រំ យុវជន និងកីឡា]មានការចាប់អារម្មណ៍ [ក្មេងមានអូទីហ្សឹម] ក៏ប៉ុន្តែកុមារមានការកើនឡើងហើយតម្រូវការមានការច្រើនឡើងក៏ប៉ុន្តែក្រសួងមិនអាចឆ្លើយតបបាននោះទេ»។
អ្នកស្រី សុផល សុម៉ាលីស វ័យ៤៤ឆ្នាំ ដែលមានកូមមានអូទីហ្សឹម។ អ្នកស្រីប្រាប់ខេមបូចាថា បច្ចុប្បន្នមានមនុស្សបានបើកចិត្តទូលាយយល់ដឹងច្រើនជាងមុនចំពោះក្មេងមានអូទីហ្សឹម បើធៀបទៅនឹងប្រាំឆ្នាំមុន។ ម្ចាស់ហាងបបរសចែម៉ាលីស ក្នុងបុរីប៉េងហួតបឹងស្នោររូបនេះបន្តថាយ៉ាងណាក៏នៅមានមនុស្សជាច្រើនទៀតនៅមិនទាន់យល់ដឹងច្បាស់ពីបញ្ហាអូទីហ្សឹម។
ទន្ទឹមនឹងមានមជ្ឈមណ្ឌលរដ្ឋ និងឯកជនបានផ្ដល់សេវាប្រឹក្សាសម្រាប់ក្មេងមានអូទីហ្សឹមដែលបានផ្ដល់ឱកាសឲ្យម្ដាយឪពុកងាយស្វែងរកការប្រឹក្សាយោបល់។ ក៏ប៉ុន្តែនៅមានគ្លិនិកមិនមានជំនាញមួយចំនួននៅបន្តប្រតិបត្តិការ ដែលនេះអាចនាំឲ្យមានការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យខុសពីស្ថានភាពរបស់កុមារដែលមានអូទីហ្សឹម។
អ្នកស្រីបន្តថា៖ «នាពេលអនាគតក្នុងនាមខ្ញុំជាម្ដាយមានកូនកើតអូទីហ្សឹម ខ្ញុំចង់ឃើញប្រជាជនកម្ពុជាយើងយល់ដឹងកាន់តែច្បាស់ពីកុមារអូទីហ្សឹម និងមិនរើសអើងលើពួកគាត់ ព្រោះពួកគាត់ក៏ជាធនធានម្នាក់ដែលត្រូវមានសិទ្ធិគ្រប់គ្រាន់ផងដែល»។
អ្នកស្រី ម៉ាលីស ថាក្នុងនាមជាអាណាព្យាបាលដែលមានកូនកើតអូទីហ្សឹម ចង់ជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាល និងក្រសួងពាក់ព័ន្ធជំរុញការយល់ដឹងពីបញ្ហាអូទីហ្សឹម និងពង្រឹងការគាំពារកុមារមានអូទីហ្សឹម កាត់បន្ថយការរើសអើងលើក្មេងៗទាំងនោះ។
អ្នកស្រីបន្តថាក៏ចង់ស្នើឲ្យមានសាលាសម្រាប់ការអប់រំពិសេសសម្រាប់ក្មេងៗទាំងនោះ មានទាំងសាលារដ្ឋ និងសាលាអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីជួយសម្រួលបន្ទុករបស់ឪពុកម្ដាយ ដែលមិនអាចមានលទ្ធភាពបញ្ជូនកូនទៅសាលាឯកជនបាន។
លោក ហឿ សេធុល ប្រធានសមាគមអ្នកប្រឹក្សាយោបល់ និងអ្នកចិត្តសាស្រ្តនៅកម្ពុជា មានប្រសាសន៍ថាសមាគមចិត្តសាស្រ្តអាមេរិក(APA) បានចេញផ្សាយរោគវិនិច្ឆ័យនិងស្ថិតិនៃជំងឺផ្លូវចិត្ត (DSM) ដែលបានបញ្ជាក់ថាបញ្ហាអូទីហ្សឹម គឺជាបញ្ហាដែលកើតចេញពីកំណើត។ លោកថាឪពុកម្ដាយដែលមានកូនកើតអូទីហ្សឹមអាចសម្គាល់អប្បកិរិយារបស់កូនបានរវាងអាយុមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំកន្លះ។
លោកបន្តថាកុមារដែលកើតមកមានអូទីហ្សឹមមានការពិបាកក្នុងការធ្វើទំនាក់ទំនងក្នុងសង្គម និងមានប្រតិកម្មទៅនឹងរឿងមួយចំនួនដូចជារសជាតិ ការប៉ះ ការស្ដាប់ ការមើល និងក្លិន ជាដើម។ បើតាមឯកសាររបស់ DSM និង ADS គេបែងចែកអូទីហ្សឹមជាបួនកម្រិត គឺកម្រិតស្រាល កម្រិតមធ្យម ធ្ងន់ធ្ងរ និងធ្ងន់ធ្ងរបន្តិច។
បើតាមលោក ហឿ សេធុល ដែលជាអ្នកជំនាញប្រឹក្សាផ្នែកចិត្តសាស្រ្តាសម្រាប់កុមារដែលមានអូទីហ្សឹមលើកឡើងថា ឪពុកម្ដាយមួយចំនួនមិនទាន់យល់ច្បាស់ពីបញ្ហាអូទីហ្សឹមនៅឡើយទេ។ លោកថាមានប្រហែលជា៣០ភាគរយប៉ុណ្ណោះយល់ដឹងពីរឿងនេះ បើធៀបទៅនឹងឪពុកម្ដាយក្នុងប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍។
ការអប់រំ និងការប្រឹក្សាជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញអាចជួយព្យាបាលកុមារដែលមានអូទីហ្សឹម និងធ្វើឲ្យស្ថានភាពពួកគេកាន់តែប្រសើរឡើង បើទោះបីជាពួកគេមានអូទីហ្សឹមពីកំណើតក៏ដោយ។
លោកបន្តថា៖ «ម្ដាយឪពុកខ្លះយល់ថាអូទីហ្សឹមអាចព្យាបាលជាសះស្បើយ ប៉ុន្តែវាមិនមានការព្យាបាលជាទេ។ ក្មេងមានអូទីហ្សឹមត្រូវការការជួយជ្រោមជ្រែងយូរអង្វែង[ពេញមួយជីវិតរបស់ពួកគេ]»។ លោកបន្ថែមថាកម្ពុជានៅខ្វះអ្នកជំនាញ និងសេវាដែលផ្ដោតលើការប្រឹក្សាជាមួយឪពុកម្ដាយដែលមានកូនកើតអូទីហ្សឹម។
ប្រធាននាយកដ្ឋានសុខុមាលភាពជនមានពិការភាពនៃក្រសួងសង្គមកិច្ច លោក សាន់ រតនា មានប្រសាសន៍ថា មិនទាន់អាចដឹងបានទេថាកម្ពុជាមានកុមារកើតអូទីហ្សឹមចំនួនប៉ុន្មានឲ្យប្រាកដ ពីព្រោះជំរឿនពីរឿងនេះមិនទាន់ចប់នៅឡើយ។ លោកថាជំរឿន ត្រូវការរយៈពេល១០ឆ្នាំក្នុងការធ្វើរឿងនេះ។ ការធ្វើជំនឿននេះបានចាប់ផ្តើមនៅឆ្នាំ ២០២០។
ទៅថ្ងៃខាងមុខ គោលដៅរបស់សង្គមស៊ីវិល គឺចង់មានការប្រមូលទិន្ន័យក្មេងមានអូទីហ្សឹមម្ដងក្នុងមួយឆ្នាំ ដើម្បីដឹងចំនួនក្មេងដែលអាចមានបញ្ហាអូទីហ្សឹម និងសិក្សាបន្ថែមលើបញ្ហានេះដែរ ថាតើតួលេខបានឡើង ឬក៏ថយចុះ ដើម្បីងាយស្រួលក្នុងការគ្រប់គ្រងបញ្ហា។
លោកបន្ថែមថាកិច្ចគាំពារសង្គមកុមារមានអូទីហ្សឹមនៅមិនទាន់មានគ្រប់គ្រាន់នៅឡើយ ខណៈដែលសាលាសម្រាប់ក្មេងមានអូទីហ្សឹមមិនទាន់មានគ្របដណ្តប់នៅទូទាំងប្រទេសនៅឡើយ។ ក្រសួងអប់រំកំពុងធ្វើការលើរឿងនេះ និងមានផែនការពង្រីកការអប់រំលើវិស័យនេះផងដែរ។
លោកបន្តថា៖ «យើងត្រូវតែប្រមូលទិន្ន័យអំពីក្មេងដែលមានអូទីហ្សឹមក្នុងប្រទេសកម្ពុជា និងដាក់ពួកគេទៅក្នុងមូលដ្ឋានទិន្ន័យថ្នាក់ជាតិ ដូចនេះយើងអាចដឹងថាក្មេងមានអូទីហ្សឹមមានចំនួនប៉ុន្មាននៅតំបន់មួយៗ [ដើម្បីផ្ដល់]សេវា [អប់រំពិសេស]»។ ផ្អែកតាមទិន្ន័យ រដ្ឋាភិបាលនឹងអាចរៀបចំកម្មវិធីអប់រំពិសេសឲ្យចំគោលដៅ និងតម្រូវការនៅតាមតំបន់។
លោក រតនា មានប្រសាសន៍ទៀតថាការធ្វើជំរឿនក៏មានការប្រឈមដែរ ពីព្រោះថាចំនួនអ្នកស្ម័គ្រចិត្តមានតិចក្នុងការប្រមូលទិន្ន័យ និងប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនមិនបើកចំហក្នុងការផ្ដល់ព័ត៌មាន។
ជាមួយគ្នានេះដែរ ស្រ្តីជាម្ដាយម្នាក់ដែលមានកូនកើតអូទីហ្សឹម បានសរសេរអត្ថបទមួយបង្ហោះលើហ្វេសប៊ុករបស់ខ្លួនកាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣ ដោយបានគូសបញ្ជាក់ពីការរើសអើងលើកូនរបស់ខ្លួននៅកន្លែងក្មេងលេងមួយកន្លែង។
សំណេរនោះបានលើកឡើងថាក្មេងមានអូទីហ្សឹមប្រឈមការរើសអើងពេញមួយជីវិត និងត្រូវបានសង្គមផាត់ចោល ដែលធ្វើឲ្យមានផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់ពួកគេ ព្រោះវាប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិក្នុងការរស់នៅក្នុងសង្គម។
ស្រ្តីជាម្ដាយរូបនោះបាននិយាយថាក្មេងមានសិទ្ធិដូចគ្នា មិនថាសិទ្ធិរស់រានមានជីវិត សិទ្ធិទទួលបានអាហារហូបចុក សិទ្ធិទទួលបានការអប់រំ និងសេរីភាព។
ម្ដាយដដែលនិយាយថា៖ «ថ្វីបើមានក្មេងខ្លះមិនសូវដឹងអី ឲ្យពួកគេលេងទៅ ព្រោះថាក្មេងគ្នាមិនដឹងអ្វីទេ»។ ស្រ្តីដដែលបន្ថែមថា ពួកគេគួរតែបានការយោគយល់ ពីព្រោះពួកគេខុសពីមនុស្សធំដែលបានធ្វើកំហុសឆ្គង។
គួរតែមានការអប់រំអំពីអូទីហ្សឹម ដែលអាចបង្រៀននៅតាមមជ្ឈមណ្ឌលអប់រំ បើទោះបីជាពួកគេនៅមិនទាន់បានយល់ដឹងគ្រប់គ្រាន់ក៏ដោយ។
សំណេរដដែលលើកឡើងទៀតថា៖ «ហេតុអ្វីមានការរើសអើង? វាដូចជាទម្លាក់តម្លៃសង្គមទាំងមូល។ ក្មេងមានសិទ្ធិរស់នៅ ហើយវាមានសារសំខាន់ណាស់សម្រាប់សង្គម»។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងអប់រំ អ្នកស្រី ឃួន វិច្ឆិកា មានប្រសាសន៍ថាក្រសួងមានដៃគូជាមួយអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ដែលធ្វើការលើក្មេងមានអូទីហ្សឹម ដើម្បីដាក់បញ្ចូលកម្មវិធីសិក្សាអំពីអូទីហ្សឹមទៅក្នុងសាលារៀន។ ក្រសួងក៏បានដំណើរការសាលារដ្ឋនៅក្រុងតាខ្មៅ និងរៀបចំគោលនយោបាយពិសេសដោយរួមបញ្ចូលការអប់រំជំនាញអូទីហ្សឹមជាមូយអង្គការដៃគូដល់គ្រូៗផងដែរ។
បន្ថែមពីនេះ គោលនយោបាយដែលបានដាក់ចេញចំពោះវិទ្យាស្ថានអប់រំពិសេស ឲ្យបណ្ដុះបណ្ដាលគ្រូៗដើម្បីបង្រៀនកុមារមានពិការភាព ដែលរួមទាំងកុមារដែលមានពិការភ្នែក និងកុមារមានអូទីហ្សឹម។
អ្នកស្រីបន្តថា៖ «កម្មវិធីផ្សេងទៀត ក្រសួងកំពុងរៀបចំជាសៀវភៅពុម្ព។ យើងមានសៀវភៅពុម្ពសម្រាប់កុមារទូទៅ ប៉ុន្តែយើងក៏យកចិត្តទុកដាក់លើតម្រូវការចាំបាច់របស់ក្មេងមានអូទីហ្សឹម និងក្មេងដែលខ្សោយបញ្ញាដែរ»។
អ្នកស្រីថាក្រសួងមានសាលាដែលជាថ្នាក់សមាហរណកម្មឲ្យក្មេងមានអូទីហ្សឹមចូលរៀន មានចំនួន៨៦ថ្នាក់ ដែលគាំទ្រដល់សិស្សដែលខ្សោយបញ្ញា និងអូទីហ្សឹម នៅតាម១២រាជធានីគោលដៅ នៅក្នុងនោះមាន២៦ក្រុងស្រុកខណ្ឌ ។ ទីតាំងទាំងនោះមានសាលាចំនួន៤៩ និងមានសិស្សសរុប៩៤២នាក់ ក្នុងនោះសិស្សស្រីចំនួន៣០១នាក់។ ព្រមជាមួយគ្នានោះគ្រូបង្រៀនសរុបមាន១៧៨រូប សម្រាប់កម្មវិធីសិក្សានេះ។
ថ្នាក់សមាហរណកម្មសំដៅលើថ្នាក់រៀនសម្រាប់សិស្សមានអូទីហ្សឹម ដោយមិនមែនសាលាបែងចែកដាច់សម្រាប់សិស្សអូទីហ្សឹមនោះទេ។
អ្នកនាំពាក្យរូបនេះឲ្យដឹងទៀតថា គ្រូបង្គោលចំនួន៩២រូប បានបណ្ដុះបណ្ដាលគ្រូអំពីការអប់រំពិសេសលើបញ្ហាអូទីហ្សឹម និងព័ត៌មានក្នុងថ្នាក់ និងគ្រូទទួលការបណ្ដុះបណ្ដាល១ ៦០៩នាក់ផ្សេងទៀតសម្រាប់បង្ហាត់បង្រៀនកូនសិស្សពិការភ្នែក និងថ្លង់។ កម្មវិធីក៏បានបណ្ដុះបណ្ដាលគ្រូដែលគ្រប់គ្រងលើសិស្សមានពិការភាព និងអូទីហ្សឹមសម្រាប់ថ្នាក់ទីមួយដល់ទី១២ និងជួយពួកគេចូលប្រឡងយកសញ្ញាបត្របាក់ឌុបផងដែរ។
យ៉ាងណា អ្នកស្រីបដិសេធធ្វើអត្ថាធិប្បាយថាតើមានក្មេងកើតអូទីហ្សឹមចំនួនប៉ុន្មានអាចបន្តការសិក្សានៅថ្នាក់សាកលវិទ្យាល័យ។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការងារ លោក កត្តា អ៊ន បដិសេធឆ្លើយសំណួរទាក់ទងនឹងឱកាសការងាររបស់យុវជនដែលមានអូទីហ្សឹម។
បើតាមអង្គការសុខភាពពិភពលោក កាលពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំមុន បានលើកឡើងថាក្មេងម្នាក់ក្នុងចំណោម១០០នាក់នៅលើពិភពលោកមានអូទីហ្សឹម។ ការប៉ាន់ប្រមាណនេះ គិតតួលេខជាមធ្យម។
ការសិក្សាមួយចំនួនបានលើកឡើងថាចំនួនក្មេងមានអូទីហ្សឹមអាចខ្ពស់ជាងនេះ។ ក្នុងចំនួនប្រេវ៉ាឡង់ក្មេងមានអូទីហ្សឹមក្នុងប្រទេសមានចំណូលទាប និងមធ្យម មិនមានតួលេខជាក់លាក់ទេ ៕
ប្រែសម្រួលពីអត្ថបទភាសាអង់គ្លេស៖ Demand for Schools for Autistic Children Rises Amid Acute Shortage of Trained Teachers, Resources
