រាល់ពេលភ្លៀងធ្លាក់ខ្លាំងនៅសង្កាត់អូរបែកក្អម ខណ្ឌសែនសុខ ផ្ទះរបស់អាជីវករលក់ដូរតាមដងផ្លូវ ដា វីកា អាយុ ៣១ឆ្នាំ តែងតែជនលិច។
វីកា បាននិយាយថា៖ «អ្វីដែលខ្ញុំត្រូវធ្វើដំបូងបន្ទាប់ពីភ្លៀងធ្លាក់គឺបាចទឹកចេញពីខាងក្នុងផ្ទះខ្ញុំ។ ផ្ទះខ្ញុំនៅជិតលូទឹកស្អុយ ទើបទឹកកខ្វក់ហូរចូលផ្ទះពេលមានភ្លៀងធ្លាក់។ ហ្នឹងហើយដែលធ្វើឱ្យការរស់នៅរស់យើងគគ្រិច»។
បឹងនានាទាំងនៅក្នុងនិងជុំវិញរាជធានីភ្នំពេញពីមុនជាអាងស្តុកទឹកភ្លៀងលក្ខណៈធម្មជាតិ ប៉ុន្តែបឹងជាច្រើនត្រូវបានចាក់បំពេញក្នុងរយៈប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ដើម្បីបើកផ្លូវសម្រាប់គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ខ្នាតធំនានា។ កង្វះហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធបំពេញបន្ថែមដូចជាប្រព័ន្ធលូ ប្រឡាយបង្ហូរទឹក និងប្រព័ន្ធការពារទឹកជំនន់ មានន័យថាទឹកជំនន់ដែលជន់លិចបានក្លាយទៅជាផ្នែកមួយនៃជីវិតរបស់ពលរដ្ឋទៅហើយ។
ប៉ុន្តែមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល និងអ្នករៀបចំផែនការអភិវឌ្ឍទីក្រុងបាននិយាយថាចំនួនទឹកជំនន់ និងភាពធ្ងន់ធ្ងររបស់ទឹកជំនន់ បានថយចុះ ស្របពេលដែលការដាក់ឱ្យដំណើរការប្រព័ន្ធលូ និងបង្ហូរទឹក ដែលជាផ្នែកនៃផែនការមេក្នុងការទប់ស្កាត់ទឹកជំនន់។
កាលពីខែមេសា សាលារាជធានីភ្នំពេញបានចាប់ផ្តើមគម្រោងការការពារទឹកជំនន់ និងប្រព័ន្ធលូបង្ហូរទឹកក្នុងដំណាក់កាលទី ៤ ក្នុងទំហំទឹកប្រាក់ជាង ២៧ លានដុល្លារ ដែលត្រូវបានសាងសង់ដោយមានជំនួយអភិវឌ្ឍន៍ពីប្រទេសជប៉ុន។ គម្រោងដែលកំពុងដំណើរការនេះ ត្រូវបានកំណត់ដើម្បីកែលម្អប្រព័ន្ធលូនៅភាគខាងជើងវត្តភ្នំ រួមមានការដំឡើងបំពង់លូប្រវែងជាង១គីឡូម៉ែត្រ រួមទាំងការសាងសង់ស្ថានីយ៍បូមទឹក និងការសាងសង់កន្លែងស្តុកទឹកក្រោមដីដែលមានសមត្ថភាពផ្ទុកទឹកបានចំនួន៦៥០០ម៉ែត្រគូប។ ដំណាក់កាលចុងក្រោយនេះ ក៏នឹងធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវការគ្រប់គ្រងគ្រោះទឹកជំនន់ក្នុងខណ្ឌទួលគោក ដោយបន្ថែមបំពង់លូប្រវែងជាង ៨គីឡូម៉ែត្រ។
អភិបាលរាជធានីភ្នំពេញ លោក ឃួង ស្រេង បាននិយាយថាការការពារទឹកជំនន់ជាផ្នែកមួយនៃផែនការមេក្នុងការអភិវឌ្ឍទីក្រុងនាឆ្នាំ២០៣៥ ហើយកិច្ចការនោះមានភាពរីកចម្រើនបណ្តើរៗរួចទៅហើយក្នុងការកាត់បន្ថយទឹកជំនន់។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖ «វាបានចូលរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការដោះស្រាយជំនន់ទឹកភ្លៀងនៅតំបន់កណ្តាលរាជធានីភ្នំពេញ និងបញ្ចៀសការជន់លិចយូរនៅក្នុងតំបន់គម្រោងផងដែរ»។
លោក សាំ ពិសិដ្ឋ ប្រធានមន្ទីរសាធារណការរាជធានីភ្នំពេញ បានឱ្យដឹងថា នៅទូទាំងរាជធានីភ្នំពេញរហូតមកដល់ពេលនេះ មានប្រព័ន្ធលូបង្ហូរទឹកប្រវែង ៨៨០គីឡូម៉ែត្រ។
ប៉ុន្តែសម្រាប់ផ្លូវសរុបប្រវែង២៦៤០គីឡូម៉ែត្រគ្របដណ្តប់ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ក្នុងនោះប្រព័ន្ធលូជាង៥០០០គីឡូម៉ែត្រទៀត ត្រូវកសាងបន្ថែម។
លោកបន្តថា៖ «យើងនៅខ្វះប្រព័ន្ធលូច្រើន ហើយត្រូវការច្រើនឆ្នាំទៀតដើម្បីដំឡើងវា»។
បើតាមលោក ពិសិដ្ឋ ភាគច្រើននៃរាជធានីភ្នំពេញគ្រប់ដណ្តប់ដោយដីទំនាប ដែលកម្រិតទឹកភ្លៀងតែ៤០មីលីម៉ែត្រក្នុងមួយម៉ោងអាចបណ្តាលឱ្យមានទឹកជំនន់បាន។ ទោះជាយ៉ាងណា លោកបានបញ្ជាក់ថា កម្រិតនៃការជន់លិចត្រូវបានកាត់បន្ថយមួយភាគបីហើយ ដោយសារហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធថ្មីដែលបានសាងសង់។
លោក បានឱ្យដឹងផងដែរថាពេលនេះរដ្ឋាភិបាលកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ស្ថានីយ៍បូមទឹកនៅបឹងទំពុន ដែលវានឹងជួយកាត់បន្ថយទឹកជំនន់បន្ថែមទៀតនៅក្នុងភូមិសាស្រ្តរាជធានីភ្នំពេញ។
លោក ពិសិដ្ឋ បានបដិសេធការលើកឡើងដែលថាការចាក់លុបបឹងអាចបង្កទឹកជំនន់ ហើយលោកបាននិយាយថា ការចាក់បំពេញបឹងជាការចាំបាច់ដើម្បីបំពេញតម្រូវការនៃរាជធានីដែលចេះតែរីកធំ។ លោកបានកត់សម្គាល់ថា គ្រោះទឹកជំនន់អាចបញ្ចៀសបានតាមរយៈការធ្វើផែនការដែលសមស្រប។
លោកបន្តថា៖ «ប្រសិនបើយើងមិនពង្រីករាជធានីសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍទេ យើងក៏នឹងជួបបញ្ហាប្រឈមដោយសារកំណើនប្រជាជនដែរ។ អ្វីដែលសំខាន់ ដំណោះស្រាយការពារគ្រោះទឹកជំនន់ ក៏កំពុងត្រូវបានធ្វើហើយតាមផែនការមេនៃការអភិវឌ្ឍរាជធានី»។
លោកថា ពេលនេះមន្ទីរសាធារណការរាជធានីភ្នំពេញកំពុងធ្វើការជាមួយទីភ្នាក់ងារសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិជប៉ុន (JICA) ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ប្រព័ន្ធលូបង្ហូរទឹកនៅតំបន់ខាងកើត និងខាងត្បូងនៃអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិភ្នំពេញ។
លោក Yuji Shinohara តំណាងការិយាល័យ JICA ប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា បានប្រាប់ខេមបូចា ថា ការការពារទឹកជំនន់ និងកែលម្អប្រព័ន្ធប្រឡាយចុងក្រោយបំផុត គួរតែកម្រិតបរិមាណទឹកលិចជាអតិបរមាពី ៥០ សង់ទីម៉ែត្រ ចុះមកនៅ ២០ សង់ទីម៉ែត្រវិញ ហើយរយៈពេលទឹកជំនន់ខ្លីគួរគិតមកត្រឹម ២ ម៉ោង មិនមែន២៤ម៉ោង។ អង្គការ JICA និងសាលារាជធានី បានចាប់ផ្តើមធ្វើការត្រួតពិនិត្យទីតាំងបង្ហូរទឹកកាលពីខែមេសា។
លោកបន្តថា៖ «បន្ទាប់ពីការអង្កេត យើងនឹងបញ្ជាក់ពីតំបន់គោលដៅគម្រោងរួមជាមួយរដ្ឋបាលរាជធានីភ្នំពេញ ក៏ដូចជាមន្ទីរសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន»។
លោក សឿង សារ៉ន នាយកប្រតិបត្តិនៃសមាគមធាងត្នោត (STT) មានប្រសាសន៍ថាកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងទប់ស្កាត់ទឹកជំនន់របស់អង្គការJICA និងសាលារាជធានីក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះហាក់ដូចជាកំពុងដំណើរការ។
លោកបានបន្តថា៖ «យើងមិនបានចុះទៅឃ្លាំងមើលលម្អិតពីប្រព័ន្ធបង្ហូរទឹកនោះទេ ប៉ុន្តែទាក់ទងនឹងប្រព័ន្ធលូបង្ហូរទឹកហាក់មានភាពប្រសើរឡើងហើយ»។
ទោះយ៉ាងណាលោកថា ការបំផ្លាញអាងស្តុកទឹកដោយការចាក់លុប បានបំផ្លាញប្រព័ន្ធការពារទឹកជំនន់ធម្មជាតិដែលមានមុខងារសំខាន់មួយ។
លោកបន្តថា៖ «យើងក៏ត្រូវពិនិត្យមើលទៅលើបញ្ហាការបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុផង និងការអភិវឌ្ឍផ្សេងទៀត ជាពិសេសការលុបបឹងសំខាន់ៗដូចជាបឹងទំពុន និងបឹងតាមោកជាដើម។ បឹងធម្មជាតិមានសារៈសំខាន់ណាស់ក្នុងការកាត់បន្ថយទឹកជំនន់ក្នុងទីក្រុង ហើយវាក៏ជាកន្លែងសម្រាប់ជីវចម្រុះផងដែរ»។
របាយការណ៍រួមឆ្នាំ ២០២០ របស់អង្គការលីកាដូ បណ្តាញយុវជនកម្ពុជា អង្គការសមធម៌កម្ពុជា និងសមាគមធាងត្នោត បានរកឃើញថា ប្រជាពលរដ្ឋជាងមួយលាននាក់នៅទូទាំងរាជធានីភ្នំពេញកំពុងប្រឈមមុខនឹងហានិភ័យនៃការកើនឡើងនៃទឹកជំនន់ដោយសារតែការបំផ្លិចបំផ្លាញតំបន់ដីសើមបឹងទំពុន និងជើងឯក ដែលនៅភាគខាងត្បូងរាជធានី។
របាយការណ៍បានប៉ាន់ប្រមាណថាផ្ទៃដីសើមចំនួន១៥០០ ហិកតា អាចត្រូវបានបាត់បង់អស់៩០ភាគរយ ពោលគឺមកនៅត្រឹមតែ១០៧ហិកតាប៉ុណ្ណោះ។ តំបន់ដីសើមទាំងនោះ«បម្រើសេវាសាធារណៈសំខាន់ៗចំនួនពីរ៖ កាត់បន្ថយទឹកជំនន់ពីទីរាជធានីភ្នំពេញ ដោយការស្តុកទុកទឹកភ្លៀងទាំងអស់ក្នុងរាជធានី និងមួយផ្នែកទៀតជួយបន្សុទ្ធទឹកកខ្វក់ពីរាជធានី មុនពេលវាចូលដល់ទន្លេបាសាក់ដែលជាកន្លែងមានត្រីរស់នៅច្រើន។
នៅឆ្នាំ ២០១៦ បឹងតាមោក ឬ បឹងកប់ស្រូវ ដែលមានទំហំ ៣២៣៩,៧ ហិកតា ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលប្រកាសថាជាកម្មសិទ្ធិសាធារណៈ និងជាកម្មសិទ្ធិរបស់រដ្ឋ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ របាយការណ៍របស់អង្គការសមាគមធាងត្នោតចេញកាលពីឆ្នាំ២០២១ បានរកឃើញថា រដ្ឋាភិបាល បានកែសម្រួលផ្ទៃបឹងតាមោកយ៉ាងហោចណាស់១៧ដងដើម្បីយកដីសម្បទានឱ្យឯកជន។ ដីថ្មីដែលចាក់បំពេញបឹងបច្ចុប្បន្ននេះកំពុងត្រូវបានបែងចែកដល់ក្រុមហ៊ុន និងបុគ្គល សម្រាប់ធ្វើការអភិវឌ្ឍ។
លោក សន ជ័យ នាយកប្រតិបត្តិនៃបណ្តាញសម្ព័ន្ធដើម្បីគណនេយ្យភាពសង្គម (ANSA) មានប្រសាសន៍ថានៅពេលដែលនិយាយដល់«ការអភិវឌ្ឍ» ការគិតគូរពីបញ្ហាទឹកជំនន់ជារឿងសំខាន់។
លោក បានសំណូរពរថា៖« យើងចង់ឃើញរដ្ឋាភិបាលយកចិត្តទុកដាក់ ដាក់បញ្ចូលបញ្ហាសង្គមនៅក្នុងដំណើរការអភិវឌ្ឍទីក្រុង ដើម្បីធានាថាការអភិវឌ្ឍស្របតាមតម្រូវការ ជាពិសេសការអភិវឌ្ឍអចលនទ្រព្យ។ នៅពេលដែលប្រព័ន្ធលូ និងផ្លូវត្រូវខូចខាត ថវិការដ្ឋនឹងត្រូវខ្ជះខ្ជាយ»៕
ប្រែសម្រួលពីអត្ថបទភាសាអង់គ្លេស៖ Ever so slowly, expensive anti-flood systems replace natural drainage in Phnom Penh
