ជាអ្នកធ្លាប់មានបទពិសោធន៍ជួយសង្គ្រោះបឋមដល់ជនរងគ្រោះនៅពេលជួបគ្រោះថ្នាក់នៅលើដងផ្លូវ អ្នកនាង ប៉ាត់ ស្រីមុំ ជាមគ្គុទេស្ទក៏ទេសចរណ៍បានរៀបរាប់ថា នៅក្នុងឆ្នាំ២០១៨ អ្នកនាងជួបករណីភ្ញៀវរបស់អ្នកនាងពេលកំពុងជិះកង់នៅកោះដាច់ ខេត្តកណ្តាល បានដួលសន្លប់ដោយសាររោគប្រចាំកាយ។ ពេលនោះអ្នកនាងបានទាក់ទងទៅឡានសង្គ្រោះបន្ទាន់នៅភ្នំពេញដោយមានការឱ្យយោបល់ពីក្រុមហ៊ុន ប៉ុន្តែខាងមន្ទីរពេទ្យបានប្រើរយៈពេលយូរក្នុងការសួរនាំទើបរថយន្តសង្គ្រោះបន្ទាន់មកដល់ទីកន្លែងកើតហេតុដែលត្រូវចំណាយពេលជាងមួយម៉ោងកន្លះ។
ដោយធ្លាប់ទទួលបានការបណ្តុះបណ្តាលវិធីសង្គ្រោះបឋម ខណៈពេលរង់ចាំនោះ អ្នកនាងបាននិយាយលួងលោមជនរងគ្រោះកុំឱ្យភ័យ និងដាក់ជនរងគ្រោះឱ្យមានដំណេកសុវត្ថិភាព ហើយយកអង្រឹងសែងជនរងគ្រោះទៅមន្ទីរពេទ្យបង្អែក ដែលនៅក្បែរនោះដើម្បីជួយសង្គ្រោះ មុនឡានសង្គ្រោះបន្ទាន់មកដល់។
ករណីមួយទៀត នៅឆ្នាំ២០២១ អ្នកនាងបានឃើញជនរងគ្រោះបុកគ្នាដោយម៉ូតូ និងម៉ូតូនៅក្នុងស្រុកដែលអ្នកនាងរស់នៅក្នុងខេត្តកណ្តាល ធ្វើឱ្យជនរងគ្រោះរបួសជើងមានសភាពហើម ដោយសង្ស័យអាចមានការបាក់ អ្នកនាងក៏ជួយ ដោយមើលឃើញថាមិនសូវធ្ងន់ធ្ងក៏ដឹកជនរងគ្រោះដោយរ៉ឺម៉កកង់បីទៅមន្ទីរពេទ្យ ក្រោយទាក់ទងទៅមន្ទីរពេទ្យស្រុកតែរថយន្តសង្គ្រោះបន្ទាន់ជាប់រវល់ទៅដឹកអ្នកជំងឺផ្សេងទៀត។
អ្នកនាង ស្រីមុំ បញ្ជាក់ថា៖ «ពេលលើកគាត់លើកគ្នា៤នាក់ គឺយើងលើកបែបទម្រង់អង្គុយដូចកៅអី ជើងគាត់យើងរុំឡាំងកេស យើងរុំដើម្បីកុំឱ្យជើងលៀនឆ្អឹង បើសិនវាបាក់អីវានៅស្ថានភាពដើម វាអត់មូលរមួលកាច់ចុះកាច់ឡើង»។
អ្នកនាងបន្តថា ពេលជួយជនរងគ្រោះត្រូវរកជំនួយនិងរករថយន្តសង្គ្រោះបន្ទាន់ពីមន្ទីរពេទ្យដែលនៅជិតបំផុត និងដាក់សញ្ញាសម្គាល់កំឡុងពេលរង់ចាំ៖ «បើយើងមិនច្បាស់ពីការសង្គ្រោះបឋម ឬអត់ដឹងពីស្ថានភាពអ្នកជំងឺ យើងព្យាយាមត្រូវសាកសួរអ្នកជំងឺ បើគាត់នៅដឹងខ្លួនសួរគាត់ថាត្រូវកន្លែងណា ឈឺកន្លែងណា។ ហើយមួយទៀតបើយើងនៅម្នាក់ឯងអត់មានអ្នកជួយ យើងកាត់មែកឈើសម្គាល់ធ្វើសញ្ញាបង្ហាញថាកន្លែងនេះមានគ្រោះថ្នាក់នៅ៣០ម៉ែត្រពីយើង ដាក់សងខាង ហើយសួរអ្នកគ្រោះថ្នាក់រកលេខទាក់ទងគ្រួសារគាត់ ហើយស្វែងរកអ្នកជុំវិញយើងបើអាចធ្វើទៅបាន តែបើជំងឺណាមួយយើងអត់ច្បាស់ តើគាត់មានហូរឈាមខាងក្នុងខាងក្រៅ ឬបាក់ឆ្អឹងយើងកុំព្យាយាមប៉ះពាល់គាត់ក៏បាន វាល្អទាំងយើង ល្អទាំងគាត់ដូចគ្នា»។
លោក គឹម បញ្ញា ប្រធានអង្គការមូលនិធិបង្ការរបួសអាស៊ី(AIPF)បានមានប្រសាសន៍ថា នៅតាមតំបន់និងតាមផ្លូវជាតិផ្សេងៗដែលងាយនឹងកើតហេតុ ករណីអាជ្ញាធរដែលមិនទាន់ចេះការជួយសង្គ្រោះបឋម ត្រូវទាក់ទងរកអ្នកដែលស្ម័គ្រចិត្តដែលធ្លាប់បណ្តុះបណ្តាលជំនាញសង្គ្រោះបឋមនៅតាមតំបន់នោះ។ លោកលើកទឹកចិត្តដល់មន្ត្រីដែលមិនទាន់បានទទួលវគ្គបណ្តុះបណ្តាល គួរទទួលបានការសហការពីមន្ទីរសុខាភិបាលដើម្បីបំពេញបន្ថែមដល់មន្ត្រីពាក់ព័ន្ធគ្រាប់ជាន់ថ្នាក់តាមមូលដ្ឋាន ដើម្បីទទួលចំណេះដឹង និងងាយស្រួលជួយដល់ពលរដ្ឋនៅតាមគ្រប់តំបន់នានាឱ្យបានប្រសើរ ព្រោះអ្នករងគ្រោះថ្នាក់មានច្រើនករណីផ្សេងៗគ្នា។
លោក បញ្ញា ថ្លែងថា៖ «យើងឃើញបញ្ហាប្រឈមមួយគឺរាងចំណាយពេលវេលាយូរបន្តិច នៅក្នុងការជួយជនរងគ្រោះគាត់បានទៅពីកន្លែងកើតហតុទៅមន្ទីរពេទ្យដើម្បីផ្តល់ការសង្គ្រោះពេញលេញ អីចឹងខ្ញុំសំណូមពរថាអាជ្ងាធរពាក់ព័ន្ធ ជាពិសេសក្រសួងសុខាភិបាល លោកគួរមានលទ្ធភាពក្នុងការបង្កើនចំនួនរថយន្តសង្គ្រោះបន្ទាន់ដើម្បីផ្តល់សេវា ផ្តល់ការដឹកជញ្ជូនដល់ជនរងគ្រោះឱ្យបានទាន់ពេលវេលា»។
ពលរដ្ឋដែលមិនធ្លាប់ទទួលការបណ្តុះបណ្តាលពីវិជ្ជាសង្គ្រោះបឋម កញ្ញា ស៊ីថា ជាបុគ្គលិកក្រុមហ៊ុន បានឱ្យដឹងថា កញ្ញាឧស្សាហ៍ឃើញគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍កើតឡើងតាមផ្លូវ ធ្វើឱ្យកញ្ញាមានក្តីបារម្ភនៅពេលបើកបរម៉ូតូម្តងៗ។ ក្នុងឆ្នាំ២០២១ កញ្ញាចាំមិនភ្លេច ឃើញឧប្បត្តិហេតុបុកគ្នា រវាងអ្នកបើកម៉ូតូម្នាក់ និងស្ត្រីរុញរទេះលក់បបរ នៅជិតស្ពានអាកាសស្ទឹងមានជ័យ រាជធានីភ្នំពេញ។ កញ្ញាថា ពេលនោះកញ្ញាបានចតម៉ូតូចុះឈរមើល និងសួរទៅអ្នករងរបួសដែលដេកជិតម៉ូតូដើម្បីរកលេខទំនាក់ទំនងទៅបងប្អូន តែជនរងគ្រោះមានស្មារតីមិននឹងហ៎្ន ហើយស្រែកថា គេលួចទូរសព្ទគាត់បាត់ហើយ ក៏សន្លប់ទៅវិញ។ ចំណែកអ្នកលក់បបរស្រែកយំដើរឆោឡោ ថាក្តៅណាស់ៗ ឱ្យគេជួយដោយសាររលាកកម្តៅបបរ។
កញ្ញាបន្តថា មួយសន្ទុះក្រោយមក មានរថយន្តសង្គ្រោះបន្ទាន់បានមកដល់ តែរថយន្តលើកតែអ្នករបួសដែលបើកម៉ូតូដាក់លើឡាន ខណៈពេលស្ត្រីលក់បបរសុំឡើងទៅជាមួយ តែអ្នកមកទទួល ថាឱ្យទៅមន្ទីរពេទ្យកម្ពុជា-សូវៀត ដែលនៅជិតនោះ ខណៈដែលស្ត្រីនោះនៅតែស្រែកថាក្តៅណាស់ៗ។ ហើយរថយន្តក៏បើកចេញដោយយកតែបុរសនោះទៅ បន្ទាប់មកកញ្ញា ស៊ីថា ក៏បានឃើញរថយន្តសង្គ្រោះបន្ទាន់២ទៀត ជិះកាត់បើកបង្អង់យឺតៗនៅចំណុចនោះ មិនដឹងថាមកយកជាន់គ្នា ឬបើកទៅណា តែរថយន្តមិនបានឈប់ទេ។
កញ្ញា ស៊ីថា បញ្ជាក់ថា៖ «ខ្ញុំនៅឈរមើលកន្លែងហ្នឹង ខ្ញុំអត់យល់សោះ ហេតុអីរថយន្តសង្គ្រោះបន្ទាន់មិនយកគាត់ទៅជាមួយ ថាឱ្យគាត់ទៅមន្ទីរពេទ្យនៅជិតហ្នឹងវិញ ហើយមិនដឹងថាគេយកបុរសនោះទៅពេទ្យណាតែម្នាក់ឯង ខ្ញុំពិបាកនិយាយមិនយល់ ហេតុអីគេមិនយកទៅមន្ទីរពេទ្យនៅជិតហ្នឹងដឹកទៅទាំងអស់គ្នា»។
ចំណែកពលរដ្ឋម្នាក់ទៀត លោក ជឿន ឌីណូ ជាមេក្រុមដឹកនាំភ្ញៀវបរទេសបានថ្លែងថា ពេលយើងហៅរថយន្តសង្គ្រោះបឋមនៅមន្ទីរពេទ្យណា គេដឹកទៅមន្ទីរពេទ្យនោះ គេមិនដឹកទៅមន្ទីរពេទ្យផ្សេងទេ ដូច្នេះអាស្រ័យលើអ្នកទូរសព្ទហៅរកការសង្គ្រោះ ហើយក៏មានបណ្តាញឡានពេទ្យសង្គ្រោះបន្ទាន់ផ្សេងៗមកទទួលដែរ យើងគួររកមន្ទីរពេទ្យណាដែលនៅជិត និងច្បាស់លាស់។
លោកធ្លាប់ជួបករណីចោរឆក់កាបូបរបស់ភ្ញៀវលោក ធ្វើឱ្យដួលសន្លប់នៅលើចិញ្ចើមថ្នល់ នៅម្តុំវត្តកោះ រាជធានីភ្នំពេញ លោកទុកឱ្យអ្នករបួសនៅសភាពដើម មិនហ៊ានផ្លាស់ទីជនរងគ្រោះដោយខ្លាចមានបញ្ហាបន្ថែម លោកបញ្ចៀសការចោមរោមដើម្បីឱ្យមានលំហូខ្យល់ចេញចូលដល់ជនរងគ្រោះនិងដាក់សញ្ញាដើម្បីបង្ការហានិភ័យអាចបង្កឡើងបន្ថែមទៀត កំឡុងពេលរង់ចាំរថយន្តសង្គ្រោះបន្ទាន់មកដល់ លោកត្រូវរងចាំប្រហែល៤០នាទី។
លោកបន្ថែមថា ការជួយសង្គ្រោះជនរងគ្រោះតាមទម្លាប់បុរាណដូចករណីខ្យល់គ ការដកសក់ ខាំកែងជើង គឺមិនត្រឹងត្រូវទេ លោកសំណូមពរនិងចង់ឃើញពលរដ្ឋគ្រប់ស្រទាប់វណ្ណៈមានការយល់ដឹងពីវិធីជួយសង្គ្រោះបឋមឱ្យបានត្រឹមត្រូវ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «First Aid Training ការសង្គ្រោះបឋម មានច្រើន មានបាក់ដៃបាក់ជើង រលាកទឹកក្តៅ ឆក់ខ្សែភ្លើង សន្លប់ខ្យល់គ គាំងបេះដូង វាមានទាំងអស់ លង់ទឹកជាពិសេសនៅស្រុកយើង សម្បូរអ្នកលង់ទឹក បើគាត់ដឹងវិធីហ្នឹងល្អ ព្រោះអីយើងប្រើទម្លាប់ចាស់ ជួនកាលវាប៉ះពាល់ ជួនកាលជួយវាបែរទៅជាសម្លាប់អ្នករងគ្រោះវិញដោយសារយើងអត់ចេះបច្ចេកទេសច្បាស់លាស់»។
អ្នកឯកទេសផ្នែកអភិបាលកិច្ចល្អ លោក ឱក សេរីសោភក្តិ៍ មើលឃើញថា ការសង្គ្រោះបឋមគ្រប់ប្រភេទ គឺត្រូវការជំនួយចំបាច់ជាបន្ទាន់ បើទោះបីកន្លងមកមានការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់រដ្ឋាភិបាល តែបច្ចុប្បន្នសេវាកម្មជួយសង្គ្រោះបឋម និងរថយន្តសង្គ្រោះបន្ទាន់ជាពិសេសនៅតំបន់ឆ្ងាយពីទីប្រជុំជន នៅខ្វះខាតច្រើន គឺត្រូវការពេលវេលាដើម្បីអភិវឌ្ឈ។
លោកចង់ឱ្យមានការគិតគូពីអាយុជីវិតរបស់មនុស្សនិងការបំរើសេវា ទាំងវិស័យឯកជននិងរដ្ឋ ព្រោះជីវិតមនុស្សដែលអាចរង់ចាំពន្យារការព្យាបាលមានរយៈពេលតែប៉ុន្មាននាទីប៉ុណ្ណោះ។ រដ្ឋត្រូវតែត្រួតពិនិត្យលើអាជ្ញាបណ្ណនិងត្រួតពិនិត្យលើវិស័យឯកជនទាំងអស់ឱ្យបានម៉ត់ចត់ដើម្បីការពារកុំឱ្យមានការបំរើសេវាកម្មខុសបច្ចេកទេសដែលអាចធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់អ្នកជំងឺយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។ មានរថយន្តសង្គ្រោះបន្ទាន់របស់មន្ទីរពេទ្យឯកជនមួយចំនួននៅខ្វះក្រមសីលធម៌ ដោយមើលឃើញតែផលប្រយោជន៍ជាជាងបំរើសេវាដល់អ្នករងគ្រោះ។
លោក សោភក្តិ៍ មានប្រសាសន៍៖ «អ្នកដែលបើកអមឡង់[Ambulance] គាត់ឆ្លៀតខ្លួនឯងទៅទៀតដើម្បីនឹងយកកម្រៃផ្ទាល់ បើសិនឱ្យដល់ដៃគាត់ទៅ បានគាត់រហ័សរហួនដឹកយកទៅនេះទៅនោះ អត់មាន Ethic (ក្រមសីលធ៍ម)វិជ្ជាជីវៈគ្រប់គ្រាន់ទេក្នុងរឿងហ្នឹង ដូច្នេះការអប់រំ ការហ្វឹកហាត់ត្រូវតែមានឱ្យពិតប្រាកដ មិនមែនគ្រាន់តែថាមានលុយទៅបើកគ្លីនិក ទិញអមឡង់ ហើយជួលតៃកុងឡានមកបើកហើយចប់ទេ។ ក្រសួងសុខខាភិបាលត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ដើម្បីត្រួតពិនិត្យឱ្យបានដិតដល់»។
លោកបន្ថែមថា ការជួយជនរងគ្រោះតាមមនុស្សធម៌ ក៏ត្រូវគិតពីផលលំបាកដែលអាចកើតឡើងនៅពេលមិនមានជំនាញច្បាស់លាស់ និងឧបករណ៏គ្រប់គ្រាន់ យើងត្រូវទាក់ទងរក ជំនួយសង្គ្រោះបន្ទាន់របស់រដ្ឋាភិបាលភ្លាមៗ ហើយជួយបញ្ចៀសការចោមរោមដើម្បីមានលំហខ្យល់គ្រប់គ្រាន់ ឬជួយដោះឡេវអាវបើសិនតឹងកជនរងគ្រោះ ត្រូវថ្នម និងប្រយ័ត្នប្រយែង ហើយមើលក្រែងមានជនឆ្លៀតឱកាសមកយករបស់របរជនរងគ្រោះ វាក៏ជាការចូលរួមជួយបានខ្លះដែរ។
លោកស្រី ឱ វណ្ណឌីន អ្នកនាំពាក្យក្រសួងសុខាភិបាល មិនអាចឆ្លើយតបបានទេដោយសារជាប់រវល់។ សារាចរណែនាំពីរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសុខាភិបាល កាលពីខែសីហា ២០២២ មិនអនុញ្ញាតឱ្យគ្លីនិកឯកជនយករថយន្តសង្គ្រោះបន្ទាន់របស់ខ្លួនទៅដឹកអ្នករងគ្រោះទៀតទេ ដោយគន្លងមកមានការឈ្លោះប្រកែកដណ្តើមគ្នាដឹក ដែលធ្វើឱ្យជះឥទ្ធិពលមិនល្អដល់វិស័យសុខាភិបាលទាំងមូល។
លោក យ៉ា សុផាត គ្រូបង្គោលបណ្តុះបណ្តាលសង្គ្រោះបឋមនៃកាកបាទក្រហមកម្ពុជា បានមានប្រសាសន៍ថា ពេលជនរងគ្រោះជួបឧប្បត្តិហេតុភ្លាមៗ យើងត្រូវអនុវត្តន៍តាមគោលកាណ៍សង្គ្រោះបឋមរួមមាន ការពារ ពិនិត្យ ប្រកាសអាសន្ន និងធ្វើការសង្គ្រោះបឋមទៅតាមស្ថានភាពរបស់ជនរងគ្រោះជាក់ស្តែង។ បើសិនជាមានការយឺតយាវក្នុងការជួយសង្គ្រោះបឋមធ្វើឱ្យជនរងគ្រោះអាចមានគ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងរជាងមុន ឬអាចបាត់បង់ជីវិតបាន។
លោកបន្តថា បើជនរងគ្រោះបាត់បង់ស្មារតី និងមានដង្ហើម គេត្រូវដាក់ជនរងគ្រោះក្នុងដំណេកសុវត្ថិភាព បើមិនប៉ះពាល់ដល់ឆ្អឹង ត្រូវឱ្យអ្នករងគ្រោះដេកផ្អៀងដើម្បីកុំឱ្យជាប់ស្លេះនៅក្នុងបំពង់ក និងបើកមាត់អ្នករងគ្រោះក្រែងខាំអណ្តាត។ ករណីមានឈាមហូរត្រូវធ្វើការឃាត់ឈាម លាងសំអាតរបួស និងរុំរបួស ហើយលើកទឹកចិត្តដល់ជនរងគ្រោះ។ ការជួយតាមទម្លាប់បុរាណខ្លះគឺខុសបច្ចេកទេសធ្វើឱ្យអ្នករងគ្រោះកាន់តែមានសភាពធ្ងន់ធ្ងរ។ លោកមើលឃើញថា ប្រជាពលរដ្ឋមានការយល់ដឹងវិជ្ជាសង្គ្រោះបឋមនៅមានចំនួនតិចតួចណាស់ ត្រឹមតែពីរសែននាក់ប៉ុណ្ណោះបើធៀបទៅនឹងប្រជាជនចំនួន១៦លាននាក់។
លោកបន្ថែមថា រថយន្តសង្គ្រោះបន្ទាន់នៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ក្រសួងសុខាភិបាល កាកបាទក្រហមកម្ពុជាបានខិតខំបណ្តុះបណ្តាល និងបានដាក់សំណើរទៅក្រសួងអប់រំដើម្បីបញ្ចូលជាកម្មវិធីសិក្សាសំរាប់សិស្ស។ ពលរដ្ឋអាចស្វ័យសិក្សាបន្ថែមនិងអាចរៀនតាមApp “ First Aid Cambodia” ។ ករណីពលរដ្ឋត្រូវការជំនួយសង្គ្រោះបន្ទាន់នៅគ្រប់ទីកន្លែងសូមទាក់ទងតាមលេខទូរស័ព្ទ ១១៩ ឬ 023 724 891 ដែលជាសេវារថយន្តសង្គ្រោះបន្ទាន់របស់ថ្នាក់ជាតិ និងមានការរៀបចំបណ្តាញចុះទៅជួយតាមតំបន់នានា។
គ្រោះថ្នាក់ចរាចណ៍ជាគ្រោះថ្នាក់មួយដែលមានច្រើនលើសលប់ក្នុងចំណោមគ្រោះថ្នាក់ផ្សេងៗ ក្នុងឆមាសទី១ ឆ្នាំ២០២២ បានកើតឡើងចំនួន ១ ៦០៩ករណី បណ្តាលឱ្យស្លាប់ចំនួន ៩៤២នាក់ និងរបួសចំនួន ២ ២៣៥នាក់ គិតជាមធ្យមក្នុងមួយថ្ងៃមានគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍កើតឡើងចំនួន ៩លើក បណ្តាលឱ្យស្លាប់ចំនួន ៥នាក់ និងរបួសចំនួន ១០នាក់។
របាយការណ៍របស់ គណៈកម្មាធិការជាតិសុវត្ថិភាពចរាចរណ៍ផ្លូវគោក និងកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍សហប្រជាជាតិ (UNDP) ផ្សាយកាលពីខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២១ ក្នុងរយៈពេល១១ឆ្នាំ ពីឆ្នាំ ២០០៩-២០១៩ បង្ហាញថាអ្នកដែលបាត់បង់ជីវិតច្រើនជាងគេ គឺជាអ្នកបើកទោចក្រយានយន្ត (ម៉ូតូ) បន្ទាប់មកអ្នកថ្មើរជើង អ្នកប្រើប្រាស់រថយន្តគ្រួសារ និងចុងក្រោយអ្នកប្រើប្រាស់យានយន្តដឹកទំនិញ។ កត្តាគ្រោះថ្នាក់បណ្តាលមកពី ផ្លូវថ្នល់ យានជំនិះ ពេលយប់ ប៉ះទង្កិចហើយរត់ បើកបរមិនប្រុងប្រយ័ត្ន មិនគោរពច្បាប់ បើកបរ ក្រោមឥទ្ធិពលនៃគ្រឿងស្រវឹង រឺគ្រឿងញៀន បើកបរក្នុងល្បឿនលឿន ប្រើទូរសព្ទកំឡុងពេលបើកបរ និងងងុយ។
អ្នកស្លាប់ក្នុងឆ្នាំ២០២១ មានចំនួន ១ ៤៩៧នាក់ និង ឆ្នាំ២០២០ មាន ១ ៦៦៤នាក់។ នៅឆ្នាំ២០១៩ អត្រាកំណើនកើនខ្ពស់មាន ៤ ១៤១ករណី ជនរងគ្រោះមាន ១៣ ៦៥៤នាក់ ស្លាប់ដល់ទៅ ២ ១៥២នាក់ ។ ឆ្នាំ២០១៨ មានអ្នកស្លាប់ ១ ៨៧១នាក់ ហើយអ្នករបួសធ្ងន់និងស្រាលមាន ៩ ៦៤១នាក់ ក៏មានចំនួនអ្នកមិនមានរបួសស្នាម និងមិនដឹងរបួសស្នាមផ្សេងទៀត។
ធ្វើឱ្យខាតបង់ថវិកាជាតិជិត ៤៦៧លានដុល្លារ ក្នុងចំណោមការខាតបង់សរុប ៨៨,៨% ជាការ ខាតបង់ ដោយសារបាត់បង់ជីវិត និងបាត់បង់ប្រាក់ចំណូល ដែលជនរងគ្រោះអាចរកបាន ពេញមួយជីវិត ខ្លះធ្លាក់ខ្លួនពិការភាព។ ថ្លៃចំណាយជាមធ្យមនៅមន្ទីរពេទ្យរបួសធ្ងន់ ៥ ០០០ដុល្លា របួសមធ្យម ២ ៥០០ដុល្លារបួសផ្សេងៗ ២០០ដុល្លា និងថ្លៃចំណាយលើមរណភាព។ ភាគរយអ្នកស្លាប់ខ្ពស់ជាងគេនៅចន្លោះម៉ោង ៦ល្ងាច-៩យប់ និងស្លាប់ច្រើនជាងគេ នៅតាមផ្លូវជាតិក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ បន្ទាប់មកខេត្តកណ្តាល និងខេត្តកំពង់ស្ពឺ។
របាយការណ៍បញ្ជាក់ថា ករណីបាត់បង់ជីវិតជាង៨០ភាគរយកើតឡើងភ្លាមៗនៅនឹងកន្លែង ជនរងគ្រោះត្រឹមតែ៣៥ភាគរយ តែប៉ុណ្ណោះដែលបានទទួលសេវាសង្គ្រោះបឋម ។ អ្នករងគ្រោះត្រឹមតែ១០ភាគរយតែប៉ុណ្ណោះដែលបានទៅដល់មន្ទីរពេទ្យ ក្រោយ៣០នាទី ខណៈពេលដែលជនរងគ្រោះភាគច្រើនត្រូវបានបញ្ជូនទៅមន្ទីរពេទ្យយ៉ាងហោចណាស់១ម៉ោងក្រោយពេលរងគ្រោះថ្នាក់ បើមានការសង្គ្រោះបានត្រឹមត្រូវ និងទាន់ពេលវេលា អត្រាមរណភាពនិងភាពធ្ងន់ធ្ងររបស់ជនរងគ្រោះនឹងត្រូវកាត់បន្ថយ។
អគ្គលេខាធិការកាកបាទក្រហមកម្ពុជា លោកជំទាវ ពុំ ចន្ទីនី ក្នុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២ បានថ្លែងថា វិជ្ជាសង្គ្រោះបឋមជាអទិភាពចម្បងទី១និងសំខាន់ណាស់ កាកបាទក្រហមកំពុងខិតខំប្រឹងប្រែងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាសង្គ្រោះបឋម និងពង្រីកឱ្យបានទូទាំងប្រទេស ដោយការផ្សព្វផ្សាយបណ្តុះបណ្តាលទៅដល់គ្រប់មន្ទីរ អង្គការ ស្ថាប័ន សហមគន៍ ឱ្យបានទូលំទូលាយដើម្បីឱ្យពលរដ្ឋអាចជួយសង្គ្រោះជីវិតមនុស្សបាន។ គោលដៅយុទ្ធសាស្ត្ររបស់កាកបាទក្រហមកម្ពុជានៅឆ្នាំ២០២១-២០៣០ ក្នុងគ្រួសារមួយមានសមាជិកម្នាក់ចេះវិជ្ជាសង្គ្រោះបឋមដើម្បីឱ្យកាន់តែប្រសើរជាងមុន មានប្រសិទ្ធភាព និងតម្លាភាព។
ចំណែកនាយកប្រតិបត្តិអង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា លោក ប៉ិច ពិសី មានប្រសាសន៍ថា ការជួយសង្គ្រោះបឋម គឺនៅខ្វះខាត និងមានការយឺតយ៉ាវពីអ្នកជំនាញពិតប្រាកដ។ មានការប្រជែងគ្នារវាងរថយន្តសង្គ្រោះបន្ទាន់មកយកអ្នករងគ្រោះដើម្បីទៅមន្ទីរពេទ្យរៀងៗខ្លួន អាចធ្វើឱ្យការសង្គ្រោះមានការយឺតយ៉ាវ បើសិនមិនយកទៅមន្ទីរពេទ្យដែលមានជំនាញ និងការជួយសង្គ្រោះបឋមមិនត្រឹមត្រូវទេ ការជួយនោះក៏មិនទទួលបានជោគជ័យដែរ។
លោកបន្ថែមថា ក្រសួងសុខាភិបាលគួរធ្វើការសហការជាមួយសាលាក្រុង និងតាមខេត្ត គ្រប់តំបន់ដើម្បីមានយន្តការច្បាស់លាស់ ដែលអាចផ្តល់សេវាឡើងនិងឆាប់រហ័សក្នុងការជួយសង្គ្រោះបឋម ការជួយសង្គ្រោះបន្ទាន់ ជាពិសេសនៅពេលមានគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍កើតឡើងដើម្បីអាចឆ្លើយតបបានឡើងរហ័សដូចនៅប្រទេសគេ ហើយរថយន្តសង្គ្រោះបន្ទាន់ត្រូវមានឧបករណ៍គ្រាប់គ្រាន់និងអ្នកជំនាញច្បាស់លាស់។
អនុសាសន៍របាយការណ៍ SPF សម្រាប់ប្រព័ន្ធដឹកជញ្ជូនសង្គ្រោះបន្ទាន់ ត្រូវចាប់ផ្តើមពង្រឹងសមត្ថភាពរបស់ក្រុមសង្គ្រោះបឋម និងក្រុមសង្គ្រោះបន្ទាន់ដែលមានស្រាប់នៅតាមមន្ទីរពេទ្យបង្កើនចំនួនក្រុមនិងរៀបចំផែនការបង្កើនជំនាញ និងការទទួលបានបរិក្ខារថ្មីៗ។ ត្រូវចាត់វិធានការ ឱ្យស្របតាមស្ថានភាពក្នុងមូលដ្ឋាននិងការបញ្ជូន បែងចែករថយន្តគិលានសង្គ្រោះទៅតាមទីប្រជុំជននានា មានសហការល្អរវាងអន្តរស្ថាប័ន ត្រូវមានតម្លៃទាបនៅតាមជនបទ ផ្តល់អាទិភាពសង្គ្រោះជីវិត និងត្រូវយកចិត្តទុក្ខដាក់ ថែទាំអ្នកជំងឺមុនពេលមកដល់មន្ទីរពេទ្យ។
អ្នកនាង ប៉ាត់ ស្រីមុំ សំណូមពរចង់ឱ្យមានវគ្គសិក្សាខ្លីៗស្តីពីសង្គ្រោះបឋម នៅតាមសាលារៀន តាមភូមិនានា និងបង្កើនរថយន្តសង្គ្រោះបឋម ហើយចង់បានសេវាកម្មល្អ។
អ្នកនាង ស្រីមុំ បន្ថែមថា៖ «សេវាកម្មស្រុកខ្មែរ ខ្លាំងបំផុតគឺទាក់ទងនិងការសង្គ្រោះប្រជាជនយើងមួយចំនួននៅមានកម្រិតទាប ចេះដឹងពីការជួយសង្គ្រោះបឋម ហើយមួយទៀតទាក់ទងនិងសេវាកម្មឡានពេទ្យ ឡានពេទ្យមានតិចមែនទែន ការដឹកជញ្ជូនអ្នកជំងឺពីតំបន់មួយទៅតំបន់មួយគឺត្រូវការពេលវេលា និងសុវត្ថិភាព តែស្រុកខ្មែរយើងខ្សោយមែនទែន»៕
