ស្ត្រីវ័យកណ្តាលម្នាក់ដែលមានឈ្មោះ ធន ខុន បានរៀបរាប់អំពីផលលំបាកក្នុងជីវភាព បន្ទាប់ពីដីស្រែរបស់គាត់រងផលប៉ះពាល់ពីគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ផ្លូវក្រវ៉ាត់ព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម។
អ្នកស្រី ធន ខុន អាយុ៤០ឆ្នាំ បានប្រាប់ថា កាលពីឆ្នាំទៅ គាត់បានសម្រេចិត្តឱ្យកូនប្រុសដែលទើបតែប្រឡងជាប់បាក់ឌុបធ្វើចំណាកស្រុកទៅធ្វើការសំណង់នៅខេត្តព្រះសីហនុ ដើម្បីបានលុយមកផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពគ្រួសារ បន្ទាប់ពីដីស្រែរងផលប៉ះពាល់ពីគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ផ្លូវក្រវ៉ាត់ព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម និងម៉្យាងទៀតគាត់មានជំងឺដុំគីសដោះប្រចាំកាយមិនអាចធ្វើការអ្វីបានទេ។
អ្នកស្រី ខុន បានឱ្យដឹងថា៖ «អត់មានលុយឱ្យកូនរៀន ណាមួយខ្ញុំខ្វះថវិកាច្រើនណាស់ ខ្ញុំឈឺផង ហើយត្រូវចាយវាយច្រើនណាស់ ណាមួយអត់មានស្រូវអង្ករហូប គេគាស់ដីអស់ចឹង»។
គ្រួសារអ្នកស្រី ខុន គឺជាគ្រួសារមួយក្នុងចំណោម១០០គ្រួសារផ្សេងទៀត ដែលដីស្រែរបស់ពួកគាត់បានរងផលប៉ះពាល់ពីគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ផ្លូវក្រវ៉ាត់ព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម ត្រង់ចំណុចបង្គោលលេខ៣០១ដល់៣០៧ នៃឃុំព្រែកក្រឹស ស្រុកកំពង់ត្រាច ខេត្តកំពត។
អ្នកស្រី ខុន បានបន្តថា៖ «អត់ចង់[ឱ្យកូនឈប់រៀន]ទេ ប៉ុន្តែនេះទាល់ហើយ មិនដឹងគិតទៅណារួច នឹកឃើញអនាគតកូនទៅមុខទៀត រៀនដល់ថ្នាក់ទី១២ប្រឡងជាប់ យើងអត់មានលុយហ្មង ឱ្យរៀនម៉េច។ យើងខ្វះខាតខ្លាំងទៀត អត់មានលុយផ្ដល់ឱ្យកូនរៀនសូត្រស្នាក់នៅ ហើយកូនអត់ចង់ឈប់ទេ ហើយលូវបោះបង់កូនហ្នឹងចោលហើយ»។
កំពុងអង្គុយលើកៅអី ដោយទឹកមុខក្រៀមក្រំ អ្នកស្រី ធន ខុន បានប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានខេមបូចា ដោយទឹកភ្នែកគាត់បានធ្លាក់ចុះតក់ៗថា ដីស្រែរបស់អ្នកស្រីដែលជាកេរតំណែលបន្សល់ទុកពីម្ដាយចំនួន៧០អា ដែលអាចប្រមូលផលស្រូវប្រមាណ១០០បាវក្នុងមួយឆ្នាំ ត្រូវបានកងវិស្វកម្មដែលស្ថិតក្រោមចំណុះក្រសួងការពារជាតិ ធ្វើការឈូសឆាយដើម្បីអភិវឌ្ឍផ្លូវក្រវ៉ាត់ព្រំដែនទាំងពុំទាន់ផ្ដល់សំណងសមរម្យឡើយ។
អ្នកស្រី ខុន បានបញ្ជាក់ថា៖ «មួយបាវ៥ម៉ឺនរៀល ឥលូវអត់មានមុខរបរអ្វីជំនួស ទាល់ហ្មង ហើយណាមួយខ្ញុំឈឺអស់រាប់លាន ស្រែហ្នឹងខ្ញុំបញ្ចាំទៀតរាល់ថ្ងៃ»។
គ្រួសារអ្នកស្រី ខុន សព្វថ្ងៃរស់នៅអាស្រ័យលើការផ្ញើប្រាក់ពីប្ដីនិងកូនប្រុសដែលបានចំណាកស្រុក ខណៈកូនស្រីពីរនាក់កំពុងសិក្សាថ្នាក់វិទ្យាល័យ ក្នុងនោះម្នាក់រៀនថ្នាក់ទី៨ និងម្នាក់ទៀតរៀនថ្នាក់ទី១២។
ពលរដ្ឋរងផលប៉ះពាល់ម្នាក់ទៀតគឺ អ្នកស្រី សុន លត់ មានវ័យ៦១ឆ្នាំ បានរៀបរាប់ថា ដីស្រែរបស់អ្នកស្រីចំនួន ជាង១ហិកតា ដែលបានផ្តល់ទិន្នផលស្រូវប្រមាណ៤តោនក្នុងមួយឆ្នាំ តែរយៈពេលជិត៤ឆ្នាំមកនេះ ពុំបានអាស្រ័យផលទៀតឡើយ ព្រោះដីស្រែនោះប៉ះចំគម្រោងសាងសង់ផ្លូវក្រវ៉ាត់ព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម ។
អ្នកស្រីបន្តថា ទោះបីជាមានបណ្ណកម្មសិទ្ធកាន់កាប់ស្របច្បាប់ក៏ដោយ តែអ្នកស្រីមិនហ៊ានចេញមុខតតាំងជាមួយអាជ្ញាធរ ដោយសារបារម្ភពីសុវត្តិភាពផ្ទាល់ខ្លួន គឺបានត្រឹមឈរយំស្រណោះដីកេរដូនតាប៉ុណ្ណោះ នៅពេលដែលឃើញគ្រឿងចក្រឈូសឆាយដី។
អ្នកស្រីនិយាយថា៖ «គេ(អាជ្ញាធរ)ថា (រដ្ឋាភិបាល)ត្រូវធ្វើចូលចឹង ខាងវៀតណាមក៏ចូល៣០ម៉ែត្រ ខាងនេះ[កម្ពុជា]ក៏ចូល៣០ម៉ែត្រ។ និយាយអត់ចេញខ្ញុំឈរយំ។ គេថាដីចំណីថ្នល់ ប៉ុន្តែប្លង់ខ្ញុំធ្វើដល់ថ្នល់។គេមិនមើល(ប្លង់)របស់យើងផង»។
ស្រី្តវ័យចំណាស់រូបនេះបន្តថា ក្រោយពេលបាត់បង់ដីធ្វើរបរកសិកម្ម អ្នកស្រីត្រូវចំណាយថវិកាប្រមាណ២០ម៉ឺន រៀលដើម្បីទិញអង្ករជារៀងរាល់ខែ។ ចំណែកកូនៗរបស់អ្នកស្រីចំនួន២នាក់ក្នុងនោះកូនស្រី វ័យ២១ឆ្នាំ និងកូនប្រុសវ័យ៣០ឆ្នាំ ក៏បានធ្វើចំណាកស្រុកដើម្បីរកចំណូលដោះបំណុលផងដែរ។
អ្នកស្រីឱ្យដឹងថា៖ «កូនអើយកូនគេយកដីអស់ហើយ ទៅរកស៊ីណាចេះតែទៅរកស៊ីទៅ [បានលុយ] បង់រដ្ឋ»។
យ៉ាងណាអ្នកស្រីបានស្នើទៅរដ្ឋាភិបាលផ្តល់សំណងសមរម្យមួយ ក្រោយបាត់បង់ដីស្រែដែលធ្លាប់អាស្រ័យផងតាំងពីដូនតាមក ប៉ុន្តែប៉ុន្មានឆ្នាំមកនេះ អាជ្ញាធរមិនទាន់មានដំណោះស្រាយសម្រាប់អ្នកភូមិនៅឡើយទេ។
អ្នកស្រីថា៖ «បើកម្លាំងឥឡូវ និយាយរួមទៅលែងចង់បានដីហ្មង! ចង់បានថវិកា។ ធ្វើ(ស្រែ)លែងរួចហើយ ជីក៏ថ្លៃ អីក៏ថ្លៃ យ៉ាប់ហ្មង»។
ពលរដ្ឋមួយរួបទៀត លោក ខែម ញីម វ័យ៦៤ឆ្នាំ ប្រាប់ថា លោកបានបាត់បង់ដីស្រែចំនួន៣៩អា ជាដីមានបណ្ណកម្មសិទ្ធិស្របច្បាប់ ដែលលោកបានកាន់កាប់ជាង៤០ឆ្នាំមកហើយ។ ក្នុងមួយឆ្នាំលោកខែម ញីម ធ្វើស្រែ២ដង ដោយបានទិន្នផលស្រូវជាង៣តោន។
លោកលើកឡើងថា បច្ចុប្បន្នលោកត្រូវចំណាយថវិកាប្រមាណ១២ម៉ឺនរៀលក្នុងមួយខែ ដើម្បីទិញអង្ករទទួលទានជាមួយសមាជិកគ្រួសារដែលមានគ្នា៦នាក់ ក្រោយពេលបាត់បង់ដីស្រែ។
លោក ខែម ញីម និយាយថា៖ «ខ្ញុំមិនមានធ្វើស្រែទេ ទិញអង្ករហូប អត់ស្រែធ្វើ។ បើរឿងសួរប្លង់មានគ្រប់គ្រាន់ គ្រាន់តែអត់ដី»។
តំណាងពលរដ្ឋនៅឃុំព្រែកក្រឹស ស្រុកកំពង់ត្រាច ខេត្តកំពត អ្នកស្រី សុខ សាវ៉ាន់ បានថ្លែងថា ប្រជាកសិករដែលរងផលប៉ះពាល់ដោយសារផ្លូវក្រវ៉ាត់ព្រំដែននេះ មានខ្លះជិត១ហិកតា ឬ២ហិកតា ជាដើម។ ហើយមកដល់ឥឡូវមានរយៈពេល៤ឆ្នាំ ប៉ុន្តែនៅពុំទាន់មានការផ្ដល់សំណងណាមួយដល់ប្រជាពលរដ្ឋឡើយ បើទោះបីជាប្រជាពលរដ្ឋបានស្វែងរកកិច្ចអន្តរាគមន៍ពីស្ថាប័នរដ្ឋនានា។
អ្នកស្រី សាវ៉ាន់ សង្កេតឃើញថា ប្រជាកសិករខ្លះដែលមានមុខរបរតែមួយ ហើយរងផលប៉ះពាល់ដីស្រែស្ទើរតែទាំងស្រុង បានសម្រេចចិត្តធ្វើចំណាកស្រុកដើម្បីជីវភាពគ្រួសារ។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា៖ «សំខាន់ចង់ឱ្យសម្ដេចពុកជួយ ខាងប្រជាពលរដ្ឋសូមជាដោះដូរ មិនថាជាការដោះដូរដី ឬលក្ខខណ្ឌជាសំណងអីទេ គ្រាន់តែថាជាការដោះដូរជូនប្រជាពលរដ្ឋវិញ គឺពួកគាត់សប្បាយចិត្ត មិនថាតិចឬច្រើន។ អត់មានសោះមកដល់ឥលូវ»។
យោងតាមលិខិតដាក់ទៅសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងអភិវឌ្ឍន៍នៅកម្ពុជា(Adhoc) នៅក្នុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៨ ឱ្យដឹងថា កងកំលាំងវិស្វកម្មដែលសាងសង់ខ្នងផ្លូវក្រវ៉ាត់ព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម បានបង្កឱ្យមានផលប៉ះពាល់ដីស្រែអស់មួយចំនួនធំរបស់កសិករចំនួន១០៣គ្រួសារ ដោយគ្រប់ដណ្ដប់លើភូមិចំនួន៥គឺ ភូមិព្រែកក្រឹស ភូមិព្រៃព្រួស ភូមិកោះត្នោត ភូមិកោះតាកូវ និងភូមិព្រះទ្រហឹង ស្ថិតនៅឃុំព្រែកក្រឹស ស្រុកកំពង់ត្រាច ខេត្តកំពត។ ដីស្រែដែលបាត់បង់អស់មួយចំនួនធំគឺសុទ្ធតែប្លង់រឹង។
បើតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា មាត្រា៤៤ បានឱ្យដឹងថា កម្មសិទ្ធិឯកជនស្របច្បាប់ស្ថិតនៅក្រោមការគាំពារនៃច្បាប់។ ដែលនឹងដកហូតកម្មសិទ្ធិអំពីជនណាមួយបាននោះលុះត្រាតែប្រយោជន៍សាធារណៈតម្រូវឱ្យធ្វើ ក្នុងករណីដែលច្បាប់បានបញ្ញតិ្តទុក ហើយត្រូវផ្ដល់សំណងជាមុន ដោយសមរម្យនិងយុត្តិធម៌។
លោក សេក ឈិន មេឃុំព្រែកក្រឹស ស្រុកកំពង់ត្រាច ខេត្តកំពត ទទួលស្គាល់ថា ប្រជាពលរដ្ឋជាង១០០គ្រួសារដែលរស់នៅក្នុងភូមិចំនួន៥ នៃឃុំព្រែកក្រឹស ពិតជាបានរងផលប៉ះពាល់ដីស្រែដោយសារគម្រោងសាងសង់ផ្លូវក្រវ៉ាត់ព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម។
យ៉ាងណាក៏ដោយ លោកថា លោកបានត្រឹមតែរាយការណ៍ពីផលប៉ះពាល់របស់ពលរដ្ឋតាមរយៈលិខិតដាក់ទៅស្ថាប័នថ្នាក់ជាតិប៉ុណ្ណោះ ដោយថាអាជ្ញាធរថ្នាក់មូលដ្ឋានមិនមានលទ្ធភាពដោះស្រាយករណីនេះទេ។
លោក សេក ឈិន ថ្លែងថា៖ «អ៊ុំរាយការណ៍ហើយ ២[ទៅ]៣ ដងហើយក្នុងអង្គប្រជុំ។ លិខិតស្នាមក៏ដល់លើអស់ហើយក្រសួង ទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី ក្រុមប្រឹក្សាពិគ្រោះយោបល់ គេចុះផ្ទាល់អស់ហើយ។ ហួសសមត្ថកិច្ចអ៊ុំ យើងមេឃុំគ្មានសិទ្ធអីទេបានត្រឹមផ្តល់ព័ត៌មានអីទេ»។
ចំពោះករណីដែលពលរដ្ឋលើកឡើងថា មិនមានដីអាស្រ័យផលបានដូចពីមុន ហើយត្រូវចំណាកស្រុករកចំណូលទ្រទ្រង់ជីវភាពនោះ ត្រូវបានលោក សេក ឈិនច្រានចោលករណីនេះ ដោយថា បច្ចុប្បន្ននេះពលរដ្ឋនៅតែអាចធ្វើស្រូវបានដូចធម្មតា ព្រោះផ្លូវក្រវ៉ាត់ព្រំដែននេះមិនទាន់បានសាងសង់នៅឡើយទេ។
លោក សេក ឈិន ៖ «អ្នកថា ចេះតែថាទៅ! បើនិយាយរួមខ្លីគេមិនឃាត់អី។ យើងមិនធ្វើ[ស្រែ]ចេះតែចាំទាមទារលុយ លុយម៉េច បើរដ្ឋាភិបាលអត់ទាន់ដោះស្រាយផង ព្រោះអាហ្នឹងថ្នាក់ខេត្ត ថ្នាក់ក្រសួង ទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តីដឹងអស់ហើយ»។
ពាក់ព័ន្ធករណីនេះដែរ អភិបាលស្រុកកំពង់ត្រាច លោក អូន ខន មិនបានឆ្លើយតបសំណួរអ្នកសារព័ត៌មាននោះទេ ដោយនិយាយយ៉ាងខ្លីថា អាជ្ញាធរកំពុងដោះស្រាយហើយ។
លោកគ្រាន់បញ្ជាក់ខ្លីថា៖ «រឿងចឹងៗគេដឹងហើយ គេចេះគិតគូរអស់ហើយ»។
កាលពីចុងឆ្នាំ២០២១ តំណាងពលរដ្ឋបានដាក់លិខិតសុំអន្តរាគមន៍ទៅកាន់អភិបាលខេត្តកំពត ដើម្បីជួយរកយុត្តិធម៌ជូនប្រជាពលរដ្ឋចំនួន១០៣គ្រួសារ ដែលរងផលប៉ះពាល់ពីផ្លូវក្រវ៉ាត់ព្រំដែនកម្ពុជាវៀតណាម តាមបណ្ដោយបង្គោលព្រំដែនលេខ៣០១ដល់៣០៧។
លោក ម៉ៅ ធនិន អភិបាលខេត្តកំពត មានប្រសាសន៍យ៉ាងខ្លីថា ចំពោះប្រជាពលរដ្ឋដែលរងគ្រោះនេះអាចឡើងទៅកាន់សាលាខេត្តដើម្បីជួបលោក។
លោក ម៉ៅ ធនិន និយាយថា៖ «ស្នើឱ្យគាត់ឡើងមកសាលាខេត្តមក ឱ្យគាត់ឡើងមកជួបបងមក។ ទាន់អត់អូន!»។
លោក កែវ រ៉េន នាយលេខាធិការដ្ឋាននៃបញ្ជាការដ្ឋានកងវិស្វកម្មនៃក្រសួងការពារជាតិ បានមានប្រសាសន៍ថា កងវិស្វកម្មពុំមានសម្ថកិច្ចដោះស្រាយករណីវិវាទដីធ្លីរបស់ប្រជាពលរដ្ឋឡើយ ហើយលោកក៏ពុំបានដឹងថា រដ្ឋាភិបាលសម្រេចឱ្យបញ្ជាការដ្ឋានវិស្វកម្មដោះស្រាយជម្លោះដីធ្លីនៅឃុំព្រែកក្រឹស ស្រុកកំពង់ត្រាច ខេត្តកំពត នេះដែរ។
លោក កែវ រ៉េន ថ្លែងថា៖ «កងកម្លាំងវិស្វកម្មធ្វើតែតំបន់ណាដែលអាជ្ញាធរជាតិទទួលបន្ទុកការងារព្រំដែន និងអាជ្ញាធរថ្នាក់ក្រោមជាតិដែលប៉ះពាល់ពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ដោះស្រាយរួចបានកងកម្លាំងវិស្វកម្មចូលទៅធ្វើបាន។ យើងអត់មានសម្ថកិច្ចដោះស្រាយបញ្ហាឡើយ»។
លោកបន្តថា ការកសាងផ្លូវក្រវ៉ាត់ព្រំដែនតាំងពីឆ្នាំ១៩៩៤ មកដល់ឆ្នាំ២០២២នេះ ធ្វើបានសរុបចំនួន១៣១៤គីឡូម៉ែត្រ នៃបណ្ដោយព្រំដែនប្រទេសថៃ ឡាវ និងវៀតណាម ដោយផែនការមេគ្រោងនឹងបញ្ចប់នៅឆ្នាំ២០៣០។ ដោយឡែកផ្លូវក្រវ៉ាត់ព្រំដែនវៀតណាមចាប់ផ្ដើមសាងសង់នៅឆ្នាំ២០១៧ ដែលមានប្រវែងព្រំដែនសរុប១២៧០គីឡូម៉ែត្រ ខណៈបច្ចុប្បន្នផ្លូវបានសាងសង់ប្រវែងជាង៦០០គីឡូ។
ទាក់ទិននឹងប្រវែងផ្លូវបន្ទាត់ព្រំដែនសរុបនិងការចំណាយថវិកាលើការសាងសង់ លោក កែវ រ៉េន ថាពុំអាចសន្និដ្ឋានពីការចំណាយបានទេ ដោយសារត្រូវធ្វើមួយជំហានៗ ខណៈប្រវែងសរុបក៏លោកពុំបានដឹងដែរ ព្រោះពុំមានឯកសារក្នុងដៃ។
បើតាមនាយដ្ឋានរូបនេះ ការធ្វើផ្លូវតាមបណ្ដោយព្រំដែន គឺចន្លោះ៣០ទៅ៥០ម៉ែត្រ ពីបង្គោលព្រំដែន ដោយព័ទ្ធជុំវិញប្រទេស។
លោក រ៉េន មានប្រសាសន៍ថា៖ «ធ្វើព័ទ្ធជុំវិញប្រទេសយើងហ្នឹង ព្រំដែនវៀតណាមមានជាង១ពាន់គីឡូ ឡាវជាង៣០០គីឡូ ថៃជាង៥០០គីឡូ នេះដកប្រវែងព្រំដែនដែលមានវិវាទមិនទាន់ដោះស្រាយបាននៅឡើយ»។
សារព័ត៌មានខេមបូចាពុំអាចសូមការអត្ថាធិប្បាយពីលោក ខ្វាន់ ស៊ាម មេបញ្ជាការនៃបញ្ជាការដ្ឋានវិស្វកម្មបានឡើយ ដោយខលពុំមានអ្នកលើកទូរសព្ទ ខណៈតេលេក្រាមលោកចូលមើលប៉ុន្តែពុំមានការឆ្លើយតប។
កាលពីដើមឆ្នាំ២០២០ រដ្ឋាភិបាលបានចេញសេចក្ដីណែនាំឱ្យលោក ខ្វាន់ ស៊ាម មេបញ្ជាការនៃបញ្ជាការដ្ឋានវិស្វកម្មអគ្គបញ្ជាការដ្ឋាននៃកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ ឱ្យពិនិត្យនិងដោះស្រាយករណីវិវាទដីធ្លីនៅឃុំព្រែកក្រឹស ស្រុកកំពង់ត្រាច ខេត្តកំពតនេះ។
លោក យន់ ផល្លី អ្នកសម្របសម្រួលសមាគមអាដហុកប្រចាំខេត្តកំពត ថ្លែងថា អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធត្រូវមានដំណោះស្រាយសមរម្យមួយសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋ ព្រោះថាដីស្រែទាំងនោះ គឺសុទ្ធតែមានបណ្ណកម្មសិទ្ធិត្រឹមត្រូវ។
លោក ផល្លី និយាយថា៖ «បើយើងបានចេញបណ្ណកម្មសិទ្ធិទៅឱ្យពួកគាត់ហើយ ដល់ពេល យកដីគេទៅអភិវឌ្ឍតែគ្មានដំណោះស្រាយជូនពួកគាត់ ចឹងគួរតែមានវិធានការរកដំណោះស្រាយណាមួយ។ ប្រជាពលរដ្ឋគាត់ក៏មិនជំទាស់នឹងការអភិវឌ្ឍដែរ។ ជួបពិភាក្សាគ្នារកដំណោះស្រាយណាមួយជាចំណុចកណ្ដាលដែលអាចសមស្របសម្រាប់ទាំងអស់គ្នា»៕
