លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានធ្វើដំណើរទៅដល់ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាកាលពីថ្ងៃសុក្រ ដើម្បីបំពេញទស្សនកិច្ចរយៈពេលពីរថ្ងៃ ចំពេលមានការរិះគន់យ៉ាងខ្លាំងពីសង្គមស៊ីវិល និងសាធារណជនជុំវិញជំនួបរបស់លោកជាមួយមេដឹកនាំរបបយោធា។
ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចនេះ លោក ហ៊ុន សែន នឹងជួបពិភាក្សាទ្វេភាគីជាមួយឧត្តមសេនីយ៍ មីន អោង ឡាំង (Min Aung Hlaing) ដើម្បីពិភាក្សា និងផ្លាស់ប្តូរយោបល់លើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគី និងពហុភាគី និងការវិវត្តន៍ថ្មីៗក្នុងតំបន់អាស៊ាន នេះបើតាមសារនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី។
លោក ហ៊ុន សែន គឺជាមេដឹកនាំអាស៊ានដំបូងគេដែលបានជួបមេដឹកនាំយោធានៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ចាប់តាំងពីរបបយោធាបានទម្លាក់ និងចាប់ខ្លួនមេដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលជាប់ឆ្នោតតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យរបស់ប្រទេសនេះកាលពីថ្ងៃទី១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២១។ ពួកយោធាបានបន្តបង្រ្កាបដោយហិង្សាទៅលើការតវ៉ាដែលកំពុងបន្តដោយបានសម្លាប់មនុស្សជាង១៤០០នាក់ និងមនុស្សរាប់ពាន់នាក់ទៀតត្រូវបានចាប់ដាក់ពន្ធនាគារ។
ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោក ហ៊ុន សែន បាននាំឲ្យមានការតវ៉ាដ៏ក្ដៅគគុកក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ដោយក្រុមបាតុករបានដុត និងជាន់រូបថតរបស់លោក ហ៊ុន សែន និងគ្រវីបដាដែលសរសេរថា “កុំគាំទ្រឲ្យមានវាលពិឃាតមួយទៀត” និង “យើងមិនត្រូវការលោក ហ៊ុន សែន ទេ”។
កាលពីខែមេសា មេដឹកនាំអាស៊ានបានយល់ព្រមលើកិច្ចព្រមព្រៀងជាឯកច្ឆន្ទប្រាំចំណុច ដែលអំពាវនាវឲ្យបញ្ចប់អំពើហិង្សាជាបន្ទាន់ និងឲ្យមានការសន្ទនានយោបាយ។ នៅពេលដែលបេសកជនពិសេសអាស៊ានត្រូវបានរារាំងមិនឲ្យជួបជាមួយមេដឹកនាំប្រជាធិបតេយ្យដែលកំពុងជាប់ឃុំនោះ លោក មីន អោង ឡាំង ត្រូវបានរារាំងពីកិច្ចប្រជុំអាស៊ានកាលពីខែតុលា។
កម្ពុជាគឺជាប្រធានអាស៊ានថ្មី ហើយកាលពីខែមុន លោក ហ៊ុន សែន បានថ្លែងថា របបយោធាគួរត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យចូលរួមកិច្ចប្រជុំអាស៊ាន។
ក្រុមសិទ្ធិមនុស្សបានរិះគន់ដំណើរទស្សនកិច្ចនេះ។ នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមមួយដែលចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃអង្គារ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលចំនួន១៩៥នៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា និងប្រទេសកម្ពុជាបានសរសេរថា ពួកគេ «ថ្កោលទោសលោក ហ៊ុន សែន យ៉ាងខ្លាំងក្លាចំពោះការគាំទ្ររបបយោធាដែលពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើឧក្រិដ្ឋនៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា»។
លោក ហ្វីល រ៉ូបឺតសិន (Phil Robertson) នាយករងប្រចាំតំបន់អាស៊ីនៃអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស Human Rights Watch បានមានប្រសាសន៍ថា៖ «ដំណើរទស្សនកិច្ចនេះ គឺជាការទះកំផ្លៀងប្រទេសសមាជិកអាស៊ានចំនួនប្រាំបីផ្សេងទៀតដែលមិនបាននិយាយអំពីបញ្ហានេះ បើទោះបីជាកន្លងមកបានសម្រេចចិត្តរារាំងការចូលរួមនយោបាយរបស់របបយោធាក្នុងអាស៊ាន ដើម្បីដាក់សម្ពាធប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាឲ្យធ្វើតាមការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ខ្លួនក្រោមការព្រមព្រៀងឯកច្ឆន្ទប្រាំចំណុចដែលបានព្រមព្រៀងគ្នាកាលពីខែមេសាឆ្នាំមុនអំពីថា តើត្រូវដោះស្រាយវិបត្តិមីយ៉ាន់ម៉ាតាមរបៀបណា»។
លោក Emerlynne Gil នាយករងប្រចាំតំបន់ផ្នែកស្រាវជ្រាវរបស់អង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិបានព្រមានថា ដំណើរទស្សនកិច្ចនេះអាចធ្វើឲ្យខូចកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់អាស៊ាន។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖ «កិច្ចការទូតបែបទុច្ចរិតរបស់លោក ហ៊ុន សែន អាចបង្កគ្រោះថ្នាក់ច្រើនជាងផលល្អ ដោយធ្វើផ្ទុយនឹងការឆ្លើយតបរបស់អាស៊ានចំពោះវិបត្តិមីយ៉ាន់ម៉ា និងបង្ហាញពីភាពមិនច្បាស់លាស់ចំពោះមេដឹកនាំរដ្ឋប្រហារមីយ៉ាន់ម៉ាគឺលោកឧត្តមសេនីយ៍ មីន អោង ឡាំង ដែលត្រូវបានរារាំងមិនឲ្យចូលរួមកិច្ចប្រជុំជាន់ខ្ពស់អាស៊ាននាពេលថ្មីៗនេះជាការស្តីបន្ទោសដ៏កម្រមួយ»។
គណៈកម្មាធិការតំណាងសភា Pyidaungsu និងរដ្ឋាភិបាលរួបរួមជាតិ ដែលជារដ្ឋាភិបាលស្រមោលរបស់មីយ៉ាន់ម៉ា បានជំរុញឲ្យលោក ហ៊ុន សែន ចងចាំជនរងគ្រោះដោយសាររដ្ឋប្រហារ។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយសរសេរថា៖ «កិច្ចសន្ទនាជាមួយមេដឹកនាំយោធាដែលប្រព្រឹត្តអំពើរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងការរំលោភបំពានផ្សេងទៀតលើសហគមន៍របស់យើងនឹងមិននាំមកនូវផលប្រយោជន៍អ្វីដល់ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា និងប្រជាជនរបស់ប្រទេសនេះទេ»។
លោក អៀ សុផល អ្នកអត្ថាធិប្បាយពីនយោបាយកម្ពុជា និងជាសាស្ត្រាចារ្យរងនៅមហាវិទ្យាល័យ Occidental College ក្នុងរដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ាមានប្រសាសន៍ថា ដំណើរទស្សនកិច្ចនេះនាំមកនូវគ្រោះថ្នាក់នៃការធ្វើឲ្យរបបយោធាស្របច្បាប់។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «តើវានឹងទៅជាយ៉ាងណា? គេគួរធ្វើឲ្យរដ្ឋប្រហារស្របច្បាប់បែបនេះ? គេមិនគួរធ្វើបែបនេះទេ។ ប្រទេសកម្ពុជាគ្មានកិត្តិនាមទេ នៅពេលនិយាយអំពីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ ពិតណាស់ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីចង់បង្ហាញភាតរភាពចំពោះមេទ័ពមីយ៉ាន់ម៉ា ដែលប្រជាជនថៃគេនិយាយថា ពួកគេស្រដៀងគ្នា ប៉ុន្តែមិនដូចគ្នាទេ»។
កាលពីដើមសប្តាហ៍នេះ លោក ចូកូ វីដូដូ (Joko Widodo) ប្រធានាធិបតីឥណ្ឌូនេស៊ីបានបង្ហោះសារនៅលើបណ្តាញសង្គមទ្វីតធើថា លោកបាននិយាយជាមួយលោក ហ៊ុន សែន ហើយ «បានបញ្ជាក់ឡើងវិញយ៉ាងច្បាស់នូវគោលជំហររបស់ឥណ្ឌូនេស៊ី អំពីសារៈសំខាន់នៃការអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងជាឯកច្ឆន្ទប្រាំចំណុចដើម្បីនាំយកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យមកកាន់ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាវិញតាមរយៈការសន្ទនារួមគ្នារវាងភាគីពាក់ព័ន្ធ»។ លោកបានបន្ថែមថា៖ «ប្រសិនបើគ្មានការរីកចម្រើនគួរឲ្យកត់សម្គាល់លើការអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងជាឯកច្ឆន្ទប្រាំចំណុច នោះប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាគួរតែត្រូវបានតំណាងដោយកម្រិតដែលមិនពាក់ព័ន្ធនយោបាយនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំអាស៊ាន»។
ទោះបីជាមានការរិះគន់ក៏ដោយ លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានអះអាងថា កម្ពុជាកំពុងអនុវត្តតាមកិច្ចព្រមព្រៀងជាឯកច្ឆន្ទប្រាំចំណុច ហើយបានបញ្ជាក់ថា ប្រទេសនេះមានបទពិសោធន៍ពាក់ព័ន្ធជាច្រើនក្នុងការផ្សះផ្សានិងការកសាងប្រទេសជាតិ ដើម្បីចែករំលែក។
កបានមានប្រសាសន៍ថា៖ «ការតវ៉ារបស់ប្រជាជនមីយ៉ាន់ម៉ាគ្រាន់តែជាសិទ្ធិរបស់ពួកគេក្នុងការបញ្ចេញមតិ ប៉ុន្តែអ្វីដែលសំខាន់ គឺការសម្របសម្រួល ដើម្បីស្វែងរកដំណោះស្រាយ ដើម្បីបញ្ចប់ជម្លោះ និងអំពើហិង្សាជូនប្រជាជនមីយ៉ាន់ម៉ាខ្លួនឯង»៕
ប្រែសម្រួលពីអត្ថបទភាសាអង់គ្លេស៖ Hun Sen meets Myanmar coup leader for talks, despite criticism
