សមត្ថកិច្ចខេត្តព្រៃវែងបានចាប់ខ្លួនមនុស្សចំនួន ៦៤នាក់ ក្នុងនោះមានស្រ្តី ២៤នាក់ ដែលសង្ស័យថាមានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងសកម្មភាពផ្តល់ប្រាក់កម្ចីឯកជនខុសច្បាប់ ដែលបានគិតអត្រាការប្រាក់ពី ៨០ភាគរយ ទៅ ៨៥ភាគរយ លើប្រាក់កម្ចីដែលត្រូវបានគេពណ៌នាថាជាអន្ទាក់ហិរញ្ញវត្ថុ ដែលប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងលើគ្រួសារដែលមានចំណូលទាប។
យោងតាមទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោក ឈឿន ប៊ុនឆន ស្នងការនគរបាលខេត្តព្រៃវែង អាជ្ញាធរបានស្រាវជ្រាវឈានដល់ការបង្ក្រាបក្រុមផ្តល់ប្រាក់កម្ចីខុសច្បាប់ចំនួន ៥ក្រុម ផ្សេងៗគ្នា ដែលមានមូលដ្ឋាននៅក្នុងស្រុកជាច្រើន ក្នុងខេត្តព្រៃវែង រួមទាំងខេត្តមួយចំនួនទៀតដូចជា ខេត្តកណ្តាល ស្វាយរៀង និងរាជធានីភ្នំពេញ។
លោក ប៊ុនឆន បានលើកឡើងថា ក្រុមទាំងនេះមានសាខា និងភ្នាក់ងារជាច្រើន ដែលមានភាពស្មុគស្មាញ ហើយប្រាក់កម្ចីសរុបដែលនៅសល់មានតម្លៃរាប់ពាន់លានរៀល។ ប្រាក់កម្ចីទាំងនេះមានអត្រាការប្រាក់ប្រចាំខែពី ១០ភាគរយ ទៅ ១៥ភាគរយ ប៉ុន្តែអតិថិជនក៏តម្រូវឱ្យបង់ការប្រាក់ថេរជារៀងរាល់ថ្ងៃផងដែរ។ នៅពេលពិនិត្យឱ្យបានច្បាស់ អត្រាការប្រាក់ពិតប្រាកដគឺពី ៨០ភាគរយ ទៅ ៨៥ភាគរយ។
ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា ធ្លាប់បានណែនាំឱ្យស្ថាប័នផ្តល់ប្រាក់កម្ចីកំណត់អត្រាការប្រាក់ឱ្យទាបជាង១៨ភាគរយក្នុងមួយឆ្នាំ។
លោក ប៊ុនឆន បានពន្យល់ថា អតិថិជនត្រូវបង់ការប្រាក់ជារៀងរាល់ថ្ងៃ ដោយអ្នកផ្តល់ប្រាក់កម្ចីគិតការប្រាក់លើប្រាក់ដើម និងអត្រាការប្រាក់ថេរ ប៉ុន្តែពួកគេមិនកាត់ការប្រាក់ចេញពីចំនួនដែលបង់ត្រឡប់មកវិញជារៀងរាល់ថ្ងៃនោះទេ។
លោកបានថ្លែងថា៖ «ដូចនេះបើយើងគណនាឱ្យបានត្រឹមត្រូវ ការប្រាក់របស់ពួកគេមានចំនួនប្រមាណជា ៨០ភាគរយនៃប្រាក់បានខ្ចីដំបូងក្នុងរយៈពេលត្រឹមមួយខែ ការនេះហើយគឺជាគ្រោះមហន្តរាយមួយចំពោះជីវភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្វះការយល់ដឹង និងកំពុងទីទាល់ក្រគ្មានជម្រើស»។
នៅក្នុងសារមួយផ្សេងទៀត របស់ស្នងការដ្ឋាននគរបាលខេត្តព្រៃវែង បានបញ្ជាក់ថា បន្ទាប់ពីធ្វើការស៊ើបអង្កេតអស់រយៈពេល ២សប្តាហ៍ ពួកគេប្រមូលបាន «វត្ថុតាងមួយចំនួនធំ»។ បន្ថែមពីលើនេះនគរបាល បានកសាងសំណុំរឿង និងនាំយកជនសង្ស័យដែលជាអ្នកទទួលខុសត្រូវជាន់ខ្ពស់នៅក្នុងក្រុមផ្តល់ប្រាក់កម្ចីទាំង ៥ក្រុមនេះបញ្ជូនទៅសាលាដំបូងខេត្តព្រៃវែងដើម្បីផ្តន្ទាទោសតាមច្បាប់។
ដោយឡែកបុគ្គលិកដែលជាភ្នាក់ងារផ្តល់ប្រាក់កម្ចីធម្មតា បានទទួលអប់រំ ពីនគរបាល ហើយនឹងជួយដល់ការស៊ើបអង្កេតដើម្បីស្វែងរកបណ្តាញផ្តល់ប្រាក់កម្ចីខុសច្បាប់បន្ថែមទៀត នេះបើយោងតាមការបញ្ជាក់ពីស្នងការដ្ឋានគរបាល។
ស្នងការនគរបាលខេត្តបានបន្តថា ក្រុមទាំង៥ ដែលបានធ្វើសកម្មភាពផ្តល់ប្រាក់កម្ចីខុសច្បាប់ ក្នុងនោះមានក្រុមមួយដែលមានអាជ្ញាប័ណ្ណបញ្ចាំ ប៉ុន្តែគ្មានអាជ្ញាប័ណ្ណផ្តល់ប្រាក់កម្ចីទេ។ ចំណែកក្រុមផ្សេងទៀតមិនមានអាជ្ញាប័ណ្ណត្រឹមត្រូវស្របច្បាប់នោះទេ។
អ្នកភូមិចារ លោកស្រី សារ៉ាន់ មកពីឃុំព្រៃរំដេង ស្រុកមេសាង ខេត្តព្រៃវែង បានប្រាប់ សារព័ត៌មានខេមបូចា នៅថ្ងៃទី៧ ខែតុលាថា លោកស្រីបានខ្ចីប្រាក់១លានរៀលពីអ្នកផ្តល់ប្រាក់កម្ចីឯកជនម្នាក់ដើម្បីបង់ថ្លៃសិក្សាកូនៗ និងចំណាយលើពិធីបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌ។ ទោះជាយ៉ាងណា លោកស្រីបានសងប្រាក់កម្ចីនេះរួចរាល់ហើយ ដោយសងជារៀងរាល់សប្តាហ៍។
យោងតាមលោកស្រី សារ៉ាន់ ប្រជាជនជាច្រើននៅក្នុងភូមិរបស់លោកស្រីបានខ្ចីប្រាក់ពីអ្នកផ្តល់ប្រាក់កម្ចីឯកជន ព្រោះពួកគេជំពាក់បំណុលធនាគារ។
អ្នកស្រីបានលើកឡើងថា៖ «យើងទាំងអស់គ្នាដឹងថាប្រាក់កម្ចីមានការប្រាក់ខ្ពស់ វាពិតជាខុសច្បាប់ ប៉ុន្តែតើយើងអាចធ្វើអ្វីបានប្រសិនបើយើងត្រូវការប្រាក់នៅពេលនោះ? ប៉ុន្តែឥឡូវនេះខ្ញុំបានសងវាទាំងអស់វិញហើយ។ ប្រសិនបើពួកគេបង្ក្រាបវា [ប្រតិបត្តិការទាំងនោះ] ខ្ញុំនឹងសប្បាយចិត្ត ព្រោះប្រសិនបើមានអ្នកឱ្យខ្ចីកាន់តែច្រើន [ដូចជាអ្នកទាំងនេះ] មនុស្សកាន់តែច្រើននឹងចាញ់បោកគេ»។
លោក ប៊ុនឆន បានចែករំលែករូបថតចេញពីអេក្រង់ទូរសព្ទ ដែលលោកទទួលបានពីជនរងគ្រោះ ជាសារឆ្លើយឆ្លង រវាងអ្នកផ្តល់កម្ចី និងអតិថិជនម្នាក់ ចំនួនប្រាក់កម្ចីគឺ ១ ០០០ដុល្លារ ប៉ុន្តែអ្នកខ្ចីនឹងទទួលបានត្រឹមតែ ៥២០ ដុល្លារប៉ុណ្ណោះ ពីព្រោះការគិតថ្លៃកម្ចីរួមមានថ្លៃសេវាចំនួន ១៥០ដុល្លារ និងថ្លៃការប្រាក់ចំនួន ២៧៥ដុល្លារ។ «ដូចនេះ ចំនួនការប្រាក់ដែលត្រូវបង់ប្រចាំថ្ងៃគឺ ៥៥ដុល្លារ នៃប្រាក់ដើមចំនួន ១ ០០០ដុល្លារ។ ក្នុងករណីដែលបង់យឺត នោះនឹងត្រូវពិន័យជាប្រាក់ចំនួន ៣០ដុល្លារក្នុងមួយថ្ងៃ»។
លោក ផ្លាង ហាក់ មេភូមិចារ បាននិយាយថា ក្នុងឆ្នាំ២០២៣-២០២៤ គ្រួសារចំនួន ៣០ ទៅ ៤០ បានខ្ចីប្រាក់ពីអ្នកផ្តល់ប្រាក់កម្ចីឯកជន ព្រោះពួកគេគ្មានជម្រើសផ្សេង។ ទោះជាយ៉ាងណា ចំនួននេះប្រហែលជាបានថយចុះហើយនៅពេលនេះ។
លោកបានបន្តថា៖ «ភាគច្រើននៃអ្នកផ្តល់ប្រាក់កម្ចីទាំងនេះមកពីខេត្តស្វាយរៀង និងប៉ោយប៉ែត។ ពួកគេផ្សព្វផ្សាយនៅទីនេះ។ កាលពីមុន ខ្ញុំធ្លាប់ណែនាំពួកគេ [អ្នកខ្ចី] ព្រោះខ្ញុំឃើញពួកគេបង់ការប្រាក់ជារៀងរាល់ថ្ងៃ និងរាល់សប្តាហ៍ ដែលពិតជាវេទនា។ អ្នកខ្លះថែមទាំងខ្ចីប្រាក់ដោយសម្ងាត់ [ដោយមិនឱ្យខ្ញុំដឹង]»។
លោក ធូ សារឿន ប្រធាននាយកដ្ឋានប្រឆាំងភេរវកម្ម និងឧក្រិដ្ឋកម្មឆ្លងដែន បាននិយាយថា មន្ត្រីនឹងបន្តស៊ើបអង្កេតលើបណ្តាញផ្តល់ប្រាក់កម្ចីឯកជនខុសច្បាប់នៅក្នុងទីក្រុង និងខេត្តផ្សេងទៀត ដើម្បីការពារប្រជាជនពីការធ្លាក់ចូលក្នុងវិបត្តិបំណុលធ្ងន់ធ្ងរ។
លោកបានបញ្ជាក់ថា៖ «យើងនឹងមិនឈប់នៅត្រឹមនេះទេ ហើយនឹងបន្តប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងសកម្មភាពផ្តល់ប្រាក់កម្ចីខុសច្បាប់។ យើងនឹងចាប់ខ្លួនមេខ្លោងនៅពីក្រោយបណ្តាញនេះ»។
យោងតាមការិយាល័យឥណទានកម្ពុជា (CBC) ប្រជាជនជាង ៥លាននាក់បានខ្ចីប្រាក់ជិត ៦០លានដុល្លារពីស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុនៅក្នុងឆ្នាំ២០២៤។ ប្រាក់កម្ចីភាគច្រើនត្រូវបានអនុម័តនៅរាជធានីភ្នំពេញ ខេត្តកណ្តាល និងខេត្តសៀមរាប ដែលសរុបមាន ៦០ភាគរយនៃសមតុល្យប្រាក់កម្ចីសរុប។
កាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៥ ការស្រាវជ្រាវមួយដោយអង្គការឃ្លាំមើលសាជីវកម្មឆ្លងជាតិកូរ៉េ (KTNC Watch) បានបង្ហាញថា គ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុដែលគ្រប់គ្រងដោយជនជាតិកូរ៉េចំនួនពីរនៅកម្ពុជាបានផ្តល់ប្រាក់កម្ចី«កេងប្រវ័ញ្ច» ដល់ប្រជាជនកម្ពុជា ដែលបណ្តាលឱ្យមានការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរ។
លោក កាំង តុងងី អ្នកនាំពាក្យសមាគមមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុកម្ពុជា (CMA) បានលើកឡើងពីការព្រួយបារម្ភអំពីប្រាក់កម្ចីឯកជនខុសច្បាប់ ព្រោះវាបណ្តាលឱ្យមានការខាតបង់យ៉ាងធំដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ដោយបានស្វាគមន៍ចំពោះការបង្ក្រាបអ្នកឱ្យខ្ចីប្រាក់ខុសច្បាប់។
លោកបានបន្តថា ប្រាក់កម្ចីក្រៅផ្លូវការមានអត្រាការប្រាក់ខ្ពស់ ហើយពួកគេមិនគោរពក្រមសីលធម៌ ឬលើកកម្ពស់គោលការណ៍ដើម្បីការពារប្រជាជននៅក្នុងប្រតិបត្តិការរបស់ពួកគេនោះទេ ផ្ទុយទៅវិញបែរជាងាកទៅរកការគំរាមកំហែង ការបរិហារកេរ្តិ៍ និងការប្រើអំពើហិង្សាទៅវិញ។
ប៉ុន្តែប្រជាជនក៏គួរតែយល់ និងគិតឱ្យបានច្បាស់លាស់មុននឹងសម្រេចចិត្តខ្ចីប្រាក់ពីស្ថាប័នដែលគ្មានអាជ្ញាប័ណ្ណ។
លោក តុងងី បានថ្លែងថា៖ «ជួនកាល ប្រជាជនខ្វះការយល់ដឹង ហើយខ្ចីប្រាក់យ៉ាងឆាប់រហ័ស ទោះបីជាការប្រាក់ខ្ពស់ ហើយអាចបណ្តាលឱ្យមានបញ្ហា ដូចជាអំពើហិង្សា ការគំរាមកំហែង និងការទាមទារឱ្យដាក់ទ្រព្យសម្បត្តិជាវត្ថុបញ្ចាំ ដែលជាបញ្ហាដែលប្រជាជនមិនខ្វល់។ អ្វីដែលយើងឮពីមូលដ្ឋានគឺថា អត្រាការប្រាក់មួយចំនួនមានចន្លោះពី ១០ភាគរយ ទៅ ៤០ភាគរយ ក្នុងមួយខែ»។
លោកបានបន្ថែមថា ដោយសារតែការធ្លាក់ចុះនៃសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកនៅក្នុងឆ្នាំ២០២៤ និងឆ្នាំ២០២៥ អត្រាការប្រាក់កម្ចីរបស់វិស័យធនាគារគឺ«មិនខ្ពស់ខ្លាំងនោះទេ» នៅពេលនេះ ពោលគឺប្រហែល ៤ ទៅ ៥ភាគរយក្នុងមួយឆ្នាំ ប៉ុន្តែអត្រាសន្សំគឺ«ល្អគួរសម» ពោលគឺប្រហែល ១៤ភាគរយ។
ដោយឡែក អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស (HRW) បានចេញផ្សាយរបាយការណ៍ស្រាវជ្រាវមួយកាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៥ ស្តីពីប្រាក់កម្ចីខ្នាតតូចដែលបង្កហានិភ័យដល់ជនជាតិដើមភាគតិចនៅក្នុងខេត្តរតនគិរី។ យោងតាមរបាយការណ៍របស់ HRW ការលំបាកក្នុងការសងប្រាក់កម្ចីបាននាំឱ្យមានការលក់ដីធ្លីដោយបង្ខំ បំណុលលើសលប់ និងការរំលោភសិទ្ធិវប្បធម៌ និងសង្គម ហើយក្នុងករណីខ្លះ បណ្តាលឱ្យមានការធ្វើអត្តឃាតទាក់ទងនឹងបំណុល។
ទន្ទឹមនឹងនេះ នាយកប្រតិបត្តិការនៃអង្គការលីកាដូ លោក អំ សំអាត បាននិយាយថា ការបង្ក្រាបលើប្រាក់កម្ចីឯកជនខុសច្បាប់ដោយអាជ្ញាធរខេត្តព្រៃវែងគឺជាវិធានការល្អមួយ ដើម្បីការពារប្រជាជនបន្ថែមទៀតពីការប្រឈមនឹងបំណុលលើសលប់ ដែលអាចនាំឱ្យបាត់បង់ទ្រព្យសម្បត្តិតាមរយៈការរឹបអូសដីធ្លី។
អាជ្ញាធរនៅតាមបណ្តាខេត្ត និងក្រុងផ្សេងទៀតក៏គួរតែចាប់ផ្តើមដោះស្រាយបញ្ហានេះផងដែរ ដោយធ្វើតាមគន្លងរបស់នគរបាលខេត្តព្រៃវែង និងអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ដោយមានយន្តការតឹងរ៉ឹងក្នុងការត្រួតពិនិត្យតាមដាន និងអប់រំប្រជាពលរដ្ឋឱ្យបានច្រើនថែមទៀត។
លោក សំអាត បានថ្លែងថា៖ «តាមច្បាប់ ប្រាក់កម្ចីមិនអាចលើសពី ១៨ភាគរយក្នុងមួយឆ្នាំនោះទេ ប៉ុន្តែប្រាក់កម្ចីឯកជនមានអត្រាការប្រាក់ខ្ពស់ជាងកម្រិតច្បាប់យ៉ាងខ្លាំង ដែលអាចបណ្តាលឱ្យប្រជាជនបាត់បង់ដីធ្លី និងផ្ទះសម្បែង ហើយ [នៅទីបំផុត] ធ្វើចំណាកស្រុក។ មូលហេតុដែលប្រជាជនជួលផ្ទះ គឺដើម្បីពួកគេអាចខ្ចីប្រាក់ពីធនាគារផ្សេងទៀតដើម្បីសង [ប្រាក់កម្ចីផ្សេងទៀត] ឬប្រើប្រាស់សម្រាប់ [ការចំណាយ] គ្រួសាររបស់ពួកគេ»៕
ប្រែសម្រួលពីអត្ថបទភាសាអង់គ្លេស៖ Illegal Private Lenders With Sprawling Operations, Exorbitant Interest Rates, Busted by Prey Veng Police
