«ប៉ះពាល់ដល់យើងអ្នករកស៊ី! ឥឡូវលក់បានសព្វគ្រប់មួយព្រឹកទាំងដើមទាំងចុង បាន៥ម៉ឺនទេឥឡូវ។ ថយចុះច្រើនមែនទែន! ដូចថាយើងធ្លាប់បាន១៥ម៉ឺន ធ្លាក់មកត្រឹម៤ ឬ៥ម៉ឺន» នេះជាសម្តីរបស់អ្នកស្រី ជយ ហឿម ដែលជាអ្នកប្រកបរបរលក់ភេសជ្ជៈ និងអាហារពេលព្រឹក ស្ថិតក្នុងសង្កាត់រតនៈ ក្រុងបាត់ដំបង។
ទទូរអាវផង និងពាក់មួកផង ដើរតាមចិញ្ចើមផ្លូវកៅស៊ូមួយខ្សែដែលមានក្រលុកធំតូចអមដោយទឹកដក់ក្នុងក្រលុកទាំងនោះផង អាជីវករវ័យ៦៥ឆ្នាំរូបនេះរៀបរាប់ដោយសម្តីមួយៗថា ចំណូលធ្លាក់ចុះយ៉ាងគំហុករហូតដល់លើសពាក់កណ្តាលដូច្នេះ កើតមានឡើងតាំងពីអំឡុងបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរនាឆ្នាំ២០២៣នេះមក ក្រោយពីមានការកាយផ្លូវផ្ទួនៗ ដោយអាជ្ញាធរខេត្តអះអាងថា ជាការកាយដាក់ប្រព័ន្ធលូរំដោះទឹកកកង្វក់ចេញពីក្រុង។
អ្នកស្រី ជយ ហឿម ឱ្យដឹងថា ការអភិវឌ្ឍប្រព័ន្ធលូរំដោះទឹកកង្វក់នេះ បាននិងកំពុងបង្កផលលំបាកដល់អ្នកធ្វើដំណើរ ហើយក៏ប៉ះពាល់ដល់ប្រាក់ចំណូលរបស់ប្រជាពលរដ្ឋដែលពឹងផ្អែក លើរបរតាមចិញ្ចើមផ្លូវដែរ។
ការអភិវឌ្ឍប្រព័ន្ធលូរំដោះទឹកកង្វក់ក្នុងក្រុងបាត់ដំបង ក្រោមកម្ចីថវិកា៥០លានដុល្លារពី ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី(ADB)កំពុងគាស់កាយផ្លូវជាច្រើនក្នុងក្រុងមួយនេះឱ្យខូចខាត និងធ្វើឱ្យពលរដ្ឋជួបវិបត្តិក្នុងការរស់នៅ ជាពិសេសបង្ហាញពីការខ្ជះខ្ជាយថវិកាជាតិ ខណៈផ្លូវជាច្រើននៅស្អាតល្អ និងខ្លះទៀតទើបសាងសង់ក្នុងរយៈពេលតិចជាង៥ឆ្នាំនៅឡើយ។
មន្ទីរព័ត៌មានខេត្តបាត់ដំបងកាលពីថ្ងៃទី២២ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៣បានចុះផ្សាយថា ក្រុងបាត់ដំបងទទួលគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ចំនួន៣ ក្រោមប្រាក់កម្ចីពីធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី (ADB) នូវទឹកប្រាក់ជាង៥0លានដុល្លារអាមេរិក។ ក្នុងនោះមានគម្រោងចំនួន២ ពាក់ព័ន្ធនឹងការរំដោះទឹកកង្វក់ចេញពីក្រុង ដោយគម្រោងទី១ ស្ថាបនាប្រព័ន្ធលូរំដោះទឹកកង្វក់ខាងកើតស្ទឹងសង្កែ គ្របដណ្តប់លើសង្កាត់ចំនួន២ គឺសង្កាត់ព្រែកព្រះស្តេច និងសង្កាត់រតនៈ។
ចំណែកគម្រោងមួយទៀត គឺគម្រោងរំដោះទឹកកខ្វក់ខាងលិចស្ទឹងសង្កែ គ្របដណ្ដប់លើសង្កាត់ចំនួន៣ គឺសង្កាត់ស្វាយប៉ោ សង្កាត់ចំការសំរោង គ្របដណ្ដប់ចំនួន៣ភូមិ គឺភូមិផ្កាស្លា ចំការសំរោង១ និងភូមិវត្តលៀប ខណៈសង្កាត់ស្លាកែត គ្របដណ្តប់១ភូមិ គឺភូមិជ្រៃកោង។ គ្រោងទាំង២ខាងលើ មានគោលបំណងច្រោះទឹកកង្វក់ចេញពីផ្ទះប្រជាពលរដ្ឋ ដើម្បីសំអាតមុនបង្ហូរចូលបឹងទន្លេសាប។
បើតាមអ្នកស្រី ជយ ហឿម បានបន្តថា ផ្លូវកៅស៊ូមួយខ្សែនៅខាងមុខផ្ទះរបស់អ្នកស្រីស្ថិតក្នុងសង្កាត់រតនៈ បានផ្លាស់ប្តូរពីផ្លូវកៅស៊ូដែលអាចធ្វើដំណើរងាយស្រួល ទៅជាផ្លូវដែលមានដីហុយស្ទើរមើលអ្វីមិនឃើញ ដោយសារតែគ្រឿងចក្របានកាយដាក់ប្រព័ន្ធលូតូចធំជាច្រើនដងផ្ទួនៗគ្នាតាំងពីដើមឆ្នាំ២០២៣មក។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា ពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃផ្លូវនោះក៏បែ្រជាហុយនៅពេលគ្មានភ្លៀង គួបផ្សំនឹងគ្រលុកពាសពេញផ្លូវបង្កឱ្យរលាក់ ដែលតម្រូវឱ្យអ្នកដំណើរជិះគេចទៅគេចមក។
ក្រៅពីបញ្ហាគ្រលុក និងដីហុយ ផ្លូវនេះក៏នៅតែជាបញ្ហាដែរ ដោយនៅពេលមានភ្លៀង វាបានប្រែជាដក់ទឹក និងមានដីស្អិតដែលបណ្តាលឱ្យផ្លូវមានស្ថានភាពរអិលខ្លាំង ដែលធ្វើឱ្យអ្នកដំណើរមិនចង់ឈប់ទិញចំណីអាហារ ឬសូម្បីតែជិះឆ្លងកាត់។ អាជីវករវ័យចំណាស់រូបនេះបង្ហើបឱ្យដឹងថា បញ្ហានេះបានធ្វើឱ្យការលក់ដូររបស់គាត់ដាំក្បាលចុះលើសដំណាក់កាលនៃការរាតត្បាតដោយជំងឺកូវីដ-១៩ថែមទៀត។
អ្នកស្រីលើកឡើងថា៖ «ទើបមកកាយហ្នឹង បានជាខូចខាតទៅវិញ បាត់កៅស៊ូអស់។ បានកៅស៊ូ បានអីឡើងស្រួលហើយ ដល់ពេលមកធ្វើសារនេះ ថាធ្វើលូ! ដល់អ៊ីចឹងទៅវាប្រឡូកប្រឡាក់អ៊ីចឹងអស់ទៅ»។
ស្ត្រីដែលមានមាឌធំ និងសក់ស្កូវស្ទើរទាំងស្រុងរូបនេះបានបង្ហើបថា ស្របពេលដែលប្រាក់ចំណូលរបស់អ្នកស្រីធ្លាក់ចុះ ប៉ុន្តែបែរជាត្រូវបង្កើនការចំណាយ ដោយសារទំនិញលើទីផ្សារឡើងថ្លៃ ហើយការបង់ថ្លៃសាលាប្រចាំឆ្នាំរបស់ចៅៗចំនួន៤នាក់ ក៏ត្រូវបានដំឡើងទៀតរហូតដល់៤៥០ដុល្លារក្នុងម្នាក់ថែមទៀត។
ស្រដៀងគ្នានេះ ពលរដ្ឋអ្នកប្រកបរបរលក់លៀសហាលនៅក្បែររង្វង់មូលព្រះនារាយណ៍ដៃប្រាំបី ស្ថិតក្នុងសង្កាត់អូរចារនៃក្រុងបាត់ដំបង គឺអ្នកស្រី ទូច មុំ បានឱ្យដឹងថា អ្នកស្រីបានធ្លាក់ចុះចំណូលប្រមាណ៨០ភាគរយ ក្រោយពីមានវត្តមានគម្រោងកាយដាក់លូរំដោះទឹកភ្លៀង និងទឹកកង្វក់ តាំងតែពីអំឡុងបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរនាឆ្នាំ២០២៣នេះមក។
អ្នកស្រីថា៖ «ឥឡូវថយច្រើនណាស់! ពីមុនដូចថាយើងលក់បាន៣០ ឬ៤០ម៉ឺន ឥឡូវធ្លាក់នៅ១០ម៉ឺន ឬ២០ម៉ឺន»។
អាជីវករវ័យ៤៣ឆ្នាំរូបនេះបារម្ភថា ប្រសិនបើគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ប្រព័ន្ធលូនេះនៅតែបន្តអូសបន្លាយទៀត នោះអ្នកប្រកបរបរលក់ដូរនៅតាមចិញ្ចើមផ្លូវដូចជាអ្នកស្រីនឹងកាន់តែប្រឈមបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចគ្រួសារ ដោយសារការធ្លាក់ចុះចំណូល។
មិនមែនមានតែអ្នកប្រកបរបរលក់អាហារហូបចុកនោះទេ ប៉ុន្តែតាមរយៈបទសម្ភាសន៍ជាមួយពលរដ្ឋដែលប្រកបរបរផ្សេងគ្នានៅទីតាំងខុសៗគ្នា ក្នុងក្រុងបាត់ដំបងប្រមាណ១០នាក់ បានរៀបរាប់ប្រហាក់ប្រហែលគ្នាថា បញ្ហាផ្លូវខូចដោយសារការកាយដាក់លូនេះ បានប៉ះទង្គិចសេដ្ឋកិច្ចគ្រួសាររបស់ពួកគេ តាមរយៈការធ្លាក់ចុះចំណូល និងធ្វើឱ្យរ៉ឺម៉ក់ ម៉ូតូរបស់ពួកគាត់ត្រូវការជួលជុលញឹកញាប់។
ក្នុងនោះក៏ប្រជាពលរដ្ឋបារម្ភពីបញ្ហាសុខភាពដែលកើតចេញពីការហុយដីដែរ។ ក្រៅពីនេះពួកគាត់ក៏ត្អូញត្អែរពីការកើតមានគ្រោះថ្នាក់ញឹកញាប់នៅពេលបើកបរជាពិសេសនៅពេលយប់ដោយសារតែគ្រលុកដែលកើតចេញពីបញ្ហាផ្លូវខូចខាតនេះ។ ជាមួយគ្នាអ្នកដំណើរក៏ត្រូវធ្វើដំណើរវៀងផ្លូវមួយចំនួនដែលថាបានចំណាយពេលយូរ និងចំណាយសាំងច្រើនជាងមុន។
កំពុងអង្គុយផ្អែកខ្លួននឹងបង្គោលភ្លើងនៅចិញ្ចើមផ្លូវក្នុងទីតាំងមួយដែលជុំវិញអមដោយហាងលក់ទំនិញធំៗ និងផ្សារទំនើបផងនោះ លោក ពូ អូន ដែលជាអ្នកប្រកបរបររត់កង់បី បានឱ្យដឹងដែរថា ចាប់តាំងពីប្រកបរបរនេះអស់រយៈពេលជាង៦ឆ្នាំមក លោកកត់សម្គាល់ឃើញថារយៈពេលប្រមាណមួយឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ផ្លូវស្ទើរតែទូទាំងក្រុងបាត់ដំបងត្រូវបានខូចខាតយ៉ាងដំណំមិនធ្លាប់មាន ដោយសារគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍បានដាក់គ្រឿងចក្រកាយផ្លូវជាច្រើនតំណាលគ្នា ដែលធ្វើឱ្យផ្លូវទាំងនោះរងការខូចដូចៗគ្នាដែរ ដោយមិនមែនកាយមួយតំបន់ ហើយធ្វើឱ្យរួចសិននោះទេ។
បុរសវ័យ៥០ឆ្នាំដែលមានមាឌធំសម្បុរសណ្ដែកបាយរូបនេះបន្ថែមថា បញ្ហានេះមិនត្រឹមតែផ្តល់ផលលំបាកក្នុងការធ្វើដំណើរ និងទាញទម្លាក់ចំណូលអាជីវករប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែសូម្បីតែអ្នកប្រកបរបរដឹកភ្ញៀវដូចជាលោក ក៏ត្រូវធ្លាក់ចុះចំណូលមកត្រឹមពាក់កណ្តាលក្នុងរយៈពេលប្រមាណកន្លះឆ្នាំមកនេះ ដោយថាពលរដ្ឋក៏មិនសូវចង់ធ្វើដំណើរចេញក្រៅផ្ទះ ព្រោះតែផ្លូវលំបាក។
លោកបានបញ្ជាក់ថា៖ «ឥឡូវពេលមានភ្លៀងបែកភក់ ពេលផុតពីភ្លៀងហុយ[..] ហើយអ្នកលក់ដូរក៏លក់មិនដាច់ដែរ មានអ្នកណាទៅផឹកទៅស៊ីអីទេ បើផ្លូវបែកភក់វ៉ល់អ៊ីចឹងនោះ! វាតៗគ្នា ដល់តែពេលគេអត់ផឹកស៊ី វាតដល់យើងឯណេះទៀត ព្រោះគេអត់ហៅPassApp ជិះ»។
មិនមែនមានតែអ្នកធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់ និងប្រជាពលរដ្ឋដែលកំពុងរស់នៅក្នុងក្រុងបាត់ដំបងប៉ុណ្ណោះទេ ដែលត្អូញត្អែរពីគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍នេះ សូម្បីតែអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន គឺមេភូមិរំចេក៤ នៃសង្កាត់រតនៈ លោក ទេស សុន ក៏អះអាងថា មិនយល់ពីផែនការអភិវឌ្ឍន៍ប្រព័ន្ធលូក្នុងក្រុងបាត់ដំបងនេះដែរ ដោយថាផ្លូវបេតុងក្នុងភូមិរបស់លោកប្រវែងប្រមាណ៣០០ម៉ែត្រ ដែលទើបសាងសង់ដោយរដ្ឋបាលខេត្តបានប្រមាណ៤ឆ្នាំ ត្រូវបានកាយចេញដើម្បីដាក់ប្រព័ន្ធលូផ្ទួនៗដែរ។
មេភូមិវ័យ៧៦ឆ្នាំរូបនេះចាត់ទុកថា ការកាយផ្លូវបេតុងដែលធ្លាប់ធ្វើដំណើរយ៉ាងរលូននេះ ជាការខាតបង់ថវិការដ្ឋរាប់រយលានរៀល ហើយថែមទាំងកំពុងគំរាមកំហែងដល់សុខភាព និងការរស់នៅរបស់ពលរដ្ឋ ដោយលោកថាពួកគាត់រអ៊ូរទាំរាល់ថ្ងៃ ព្រោះតែការហុយជាប្រចាំនៅពេលគ្មានភ្លៀង ហើយរអិលនៅពេលមានភ្លៀងធ្លាក់។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «បង្កើតហើយ ដល់ពេលខូចទៅវិញខាតហើយអាហ្នឹង[…]ខ្ញុំអត់យល់ អត់ដឹងដំណាក់កាលគេមិនដឹងប៉ុន្មានវគ្គ ម្តងកន្លែងនេះ ម្តងកន្លែងនោះ។ ខ្ញុំអត់យល់ពីរឿងគេធ្វើ អត់ដឹងថាផែនការគេធ្វើយ៉ាងម៉េច បើថាធ្វើម្តងឱ្យចប់ទៅអត់! ឯណេះមួយចុប ឯណោះមួយចុប រកសន្និដ្ឋានមិនកើត »។
ប្រហាក់ប្រហែលគ្នា ពលរដ្ឋជាជាងជួសជុលម៉ូតូស្ថិតក្នុងសង្កាត់ចំការសំរោង ក្រុងបាត់ដំបង លោក មាញ វី បានឱ្យដឹងថា ផ្លូវបេតុងមួយខែ្សនៅក្បែរផ្ទះរបស់លោក ដែលទើបសាងសង់បានរយៈពេលជិត៣ឆ្នាំ ក៏ត្រូវបានគម្រោងតភ្ជាប់ប្រព័ន្ធលូខាងលើកាយចោលដើម្បីដាក់លូ ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្នត្រូវបានផ្អាក ដោយអ្នកសាងសង់ថានឹងត្រឡប់មកបន្តវិញនៅពេលក្រោយ។ លោកបន្តថា បច្ចុប្បន្នផ្លូវបេតុងខាងលើបានបាត់បង់រូបភាពទាំងស្រុង ជំនួសវិញដោយគ្រហុកត្រឹមជង្គង់ អមដោយភក់ជ្រាំពេលមានភ្លៀងធ្លាក់ ដែលធ្វើឱ្យម៉ូតូឆាប់ខូចគ្រឿងបន្លាស់ ដូចជា ប្រដាង និងសន្ទះអ៊ែរជាដើម។
ទោះបីជាលោកមិនសូវយល់ដឹងច្បាស់ពីការងារបច្ចេកទេសសាងសង់ក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែលោកសង្កេតឃើញថា ករណីនេះកើតឡើងពីកង្វះការសិក្សាពីគម្រោងរួមគ្នារយៈពេលវែងច្បាស់លាស់ពីសំណាក់អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ ដែលមិនបានសាងសង់ឱ្យតាមលំដាប់លំដោយថាត្រូវធ្វើអ្វីមុន និងអ្វីក្រោយ។ ជុំវិញបញ្ហានេះ លោកស្នើឱ្យអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធរួមគ្នាសិក្សាឱ្យបានច្បាស់លាស់នូវគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ទាំងអស់ ដើម្បីបញ្ចៀសការខាតបង់ថវិការដ្ឋ និងជះផលប៉ះពាល់ដល់ប្រជាពលរដ្ឋ។
លោកបន្ថែមថា៖ «តាមពិតខ្មែរយើងខ្វះបទពិសោធន៍ យើងដើរស្រុកគេ ទៅរៀនស្រុកគេច្រើន ប៉ុន្តែយកមកអភិវឌ្ឍនៅប្រទេសខ្មែរ អភិវឌ្ឍបញ្ច្រាស។ បញ្ច្រាសឧទាហរណ៍ថា ធ្វើបេតុងហើយបានកាយបេតុងចោលដាក់លូ។ គេត្រូវធ្វើលូសព្វគ្រប់អស់ហើយ ចាំចាក់បេតុង[..]ស្នើសុំតែម្យ៉ាងធ្វើម៉េចសិក្សាហើយសិនចាំធ្វើ កុំអត់ទាន់សិក្សាអីផងធ្វើចឹងៗវាខាត ទី១ខាតប្រយោជន៍ ទី២ខាតថវិកាកាន់តែធំ»។
មន្ត្រីសម្របសម្រួលផ្នែកឃ្លាំមើលការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការ លីកាដូ ប្រចាំខេត្តបាត់ដំបង លោក អ៊ិន គង់ជិត សង្កេតឃើញថា ផ្លូវជាច្រើនក្នុងក្រុងបាត់ដំបងត្រូវបានកាយដើម្បីដាក់ប្រព័ន្ធលូស្ទើរគ្រប់ទីកន្លែង។ បញ្ហានេះ លោកថាបានផ្តល់ផលលំបាកជាច្រើនដូចជាធ្វើឱ្យពិបាកធ្វើដំណើរងាយកើតមានគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ និងធ្វើឱ្យភ្ញៀវទេសចរធ្លាក់ចុះ ខណៈចំណូលពីរបររកស៊ីរបស់ពួកគាត់ក៏កាន់តែតានតឹង។
លោកថ្លែងថា៖ «ផលលំបាករបស់វាគឺវាតែងធ្វើឱ្យមានគ្រោះថ្នាក់ដល់អ្នកដំណើរចៀសគ្នាទៅវាធ្វើឱ្យប៉ះទង្គិចគ្នា វាធ្វើឱ្យខូចយានយន្ត ហើយវាយ៉ាប់ទៅរកការដោះស្រាយរបស់សមត្ថកិច្ចទៀត ហើយវាមានគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិតទៀត។ អ៊ីចឹងបើសិនជាធ្វើផ្លូវបានល្អ គឺទី១ វាទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរ ទី២ វាកាត់បន្ថយនូវគ្រោះថ្នាក់ផ្សេងៗជាយថាហេតុ»។
តាមរយៈបទសម្ភាសន៍ជាមួយអាជ្ញាធរសង្កាត់មួយចំនួនក្នុងក្រុងបាត់ដំបង ដែលត្រូវតភ្ជាប់ប្រព័ន្ធលូរំដោះទឹកកកង្វក់នេះ បានឱ្យដឹងថា ផ្លូវបេតុងដែលទើបសាងសង់រយៈពេលតិចជាង៥ឆ្នាំយ៉ាងហោចណាស់១០ខ្សែ ដែលត្រូវបានខូចខាតទាំងស្រុង ឬខូចខាតមួយចំហៀង។
បើតាមក្រុមប្រឹក្សាសង្កាត់រតនៈ លោក ឈាន គឹមឈួន បានមានប្រសាសន៍ថា នៅក្នុងសង្កាត់របស់លោកទាំងមូលមានផ្លូវវែង-ខ្លី សរុបជាង៧០ខ្សែ ហើយក្នុងចំណោមផ្លូវទាំងនោះមានផ្លូវ៩០ភាគរយហើយដែលត្រូវកាយដាក់ប្រព័ន្ធលូរំដោះទឹកកង្វក់។ ក្នុងនោះលោកថា ក៏មានផ្លូវបេតុងប្រមាណ៤ខ្សែដែលបានប្រើប្រាស់ថវិកាសង្កាត់ដើម្បីសាងសង់ក្នុងចន្លោះឆ្នាំ២០២១ និងឆ្នាំ២០២៣ដែរ។
លោកឱ្យដឹងថា ការសាងសង់ផ្លូវមួយចំនួននៅមុនការតភ្ជាប់ប្រព័ន្ធលូរំដោះទឹកកង្វក់នេះ ដោយសារតែផ្លូវទាំងនោះមានលក្ខណៈចាំបាច់ខ្លាំងមិនអាចរង់ចាំបាន ខណៈគម្រោងដាក់ប្រព័ន្ធលូក្រោមកម្ចីថវិកាពីធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី(ADB)ទើបនឹងដេញថ្លៃបានក្រោយ។
លោកទទួលស្គាល់ថា ការធ្វើផ្លូវរួចហើយកាយដាក់លូវិញនេះពិតជាមានផលប៉ះពាល់ដល់ផ្លូវថ្នល់ក្នុងសង្កាត់ និងរំខានដល់ការរស់នៅ រួមទាំងការរកស៊ីប្រចាំថ្ងៃរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ដោយសារការរើចុះរើឡើងនៅពេលដំណើរការសាងសង់ទៅដល់។ ប៉ុន្តែយ៉ាងណា លោកស្នើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋយោគយល់ និងបន្ថែមការអត់ធ្មត់ចំពោះបញ្ហាដីហុយ និងផ្លូវខូចនេះ ដោយថាអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានកំពុងខ្នះខ្នែងជួយសម្របសម្រួលបាញ់ទឹក ខណៈក្រុមហ៊ុនសាងសង់ក៏ពន្លឿនការអនុវត្តដែរ ដោយថាបន្ទាប់ពីគម្រោងនេះបញ្ចប់ក្រុងបាត់ដំបងនឹងក្លាយជាទីក្រុងដ៏ស្រស់ស្អាតដូចទៅនឹងក្រុងសៀមរាបដែរ។
ក្រុមប្រឹក្សាសង្កាត់រតនៈដដែល ក៏ស្នើឱ្យក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍន៍ក្នុងក្រុងបាត់ដំបងទាំងអស់សហការគ្នាឱ្យបានហ្មត់ចត់ ដើម្បីបញ្ជៀសផលប៉ះពាល់ដល់ប្រជាពលរដ្ឋ និងខូចខាតផ្លូវថ្នល់។
លោកបានថ្លែងថា៖ «បើដេញថ្លៃស៊ីសង្វាក់គ្នាទាំងព្រមគ្នា ម្តងរួចតែម្តងទៅ វាអត់មានប៉ះពាល់អីទាំងអស់។ សំណូមពរថាបើបានតែធ្វើហើយ ឱ្យខាងក្រុមហ៊ុនសហការគ្នា ចាប់ដៃគ្នាថាត្រូវធ្វើម៉េច ធ្វើឱ្យដំណើរការស្មើគ្នា»។
ចំណែកចៅសង្កាត់រងទី១នៃសង្កាត់ចំការសំរោង នៃក្រុងបាត់ដំបង លោក នាក់ ចាន់ថន មានប្រសាសន៍ថា ផ្លូវបេតុង និងកៅស៊ូ ជាច្រើនខ្សែនៅក្នុងសង្កាត់របស់លោកត្រូវបានកាយដាក់លូ ដោយក្នុងនោះក៏មានផ្លូវបេតុងអាយុកាលតិចជាង៥ឆ្នាំដែរ។ លោកទទួលស្គាល់ថា ការកាយផ្លូវដែលទើបសាងសង់ ជាការខ្ជះខ្ជាយថវិកា ប៉ុន្តែលោកថាមិនអាចចៀសបាន ដោយសារគម្រោងខុសគ្នា ហើយមានលក្ខណៈមុនក្រោយ ទើបធ្វើឱ្យការអភិវឌ្ឍក្នុងសង្កាត់របស់លោកមិនមានភាពស៊ីសង្វាក់គ្នា។
លោកថ្លែងថា៖ «បើយើងគិតពីការខាត គឺខ្ជះខ្ជាយហើយ មិនដឹងធ្វើម៉េចគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍។ បើយើងមិនគិតពីអ៊ីចឹងក៏វាពិបាក ព្រោះផែនការនេះដូចជាវាមិនមែនគម្រោងតែមួយ វាផ្សេងៗគ្នា ដល់អ៊ីចឹងទៅពិបាក។ ផ្លូវនេះរបស់ខេត្ត រីឯអាលូទឹកស្អុយនេះរបស់ADBមកធ្វើ អ៊ីចឹងដូចអត់សង់តង់គ្នាការងារហ្នឹង ដល់អ៊ីចឹងមុនក្រោយៗ»។
លោក ចាន់ថន បន្តថា កញ្ចប់ថវិកាដែលរដ្ឋាភិបាលទម្លាក់ឱ្យសង្កាត់របស់លោក មានជាង៦៣០លានរៀលក្នុងឆ្នាំ២០២៣នេះ ដោយថាថវិកានេះបានផ្តោតសំខាន់ទៅលើប្រព័ន្ធប្រឡាយរំដោះទឹកចេញពីសង្កាត់ ខណៈការអភិវឌ្ឍផ្លូវថ្នល់ក្នុងសង្កាត់ត្រូវពឹងផ្នែកលើថ្នាក់ខេត្តជាអ្នករ៉ាប់រង។ លោកបន្តថា ក្នុងចំណោមកញ្ចប់ថវិកាសរុបដែលរដ្ឋាភិបាលទម្លាក់ឱ្យ មានថវិកាជាង៤០០លានរៀល ត្រូវបែងចែកទៅលើការអភិវឌ្ឍសង្កាត់ទាំងមូល ប៉ុន្តែលោកថាកញ្ចប់ថវិកានេះនៅមិនទាន់គ្រប់គ្រាន់ក្នុងការរៀបចំសង្កាត់នៅឡើយ ដោយថាប្រសិនបើយកទៅសាងសង់ផ្លូវ ថវិកានេះអាចស្ថាបនាផ្លូវបេតុងបានប្រមាណ៤០០ទៅ៥០០ម៉ែត្រប៉ុណ្ណោះ។
លោកបានលើកឡើងថា៖ «មិនគ្រប់ទេ ធ្វើម៉េចគ្រប់ តម្រូវការយើងច្រើនណាស់! និយាយថាឱ្យគ្រប់ គឺមិនគ្រប់ទេ ថវិកាសម្រាប់អភិវឌ្ឍន៍នោះ បើផ្លូវយើងនៅក្នុងឃុំនេះរាប់ខ្សែភ្លេចហ្នឹង ហើយថវិកាយើងបើគិតជាបេតុងបាន៤០០ ឬ៥០០ម៉ែត្រហ្នឹង»។
បើតាមប្រធានក្រុមដឹកនាំកាយលូរំដោះទឹកកង្វក់ប៉ែកខាងកើតស្ទឹងសង្កែ លោក គង់ ចាន់ណា បានបញ្ជាក់ថា ទោះបីផ្លូវទើបតែធ្វើរួចថ្មីៗ ក៏ត្រូវកាយដាក់លូចូលដែរ ព្រោះតែជាគម្រោងដែលថ្នាក់លើទម្លាក់មក។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «គម្រោងត្រូវឱ្យធ្វើ កាលមុនគេអត់ទាន់បង្កើតគម្រោងធ្វើដាក់លូ អ៊ីចឹងគេធ្វើថ្នល់បានមុន ប៉ុន្តែចង់ថាចុងក្រោយនៅតែកាយ ដើម្បីដាក់លូប្រព័ន្ធទឹកកង្វក់ពីតាមផ្ទះ»។
ហាក់មិនខុសគ្នាពីអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានទេ អាជ្ញាធរខេត្តបាត់ដំបងបានអះអាងថា ការអនុវត្តគម្រោងដាក់លូរំដោះទឹកកង្វក់នៅពេលនេះ ដោយសារតែរដ្ឋាភិបាលទើបតែទទួលបានកម្ចីពីធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី(ADB) ខណៈគម្រោងស្ថាបនាផ្លូវមុនៗ គឺដោយសារតម្រូវការជាក់ស្តែង ដែលមិនអាចរង់ចាំគម្រោងប្រព័ន្ធលូរំដោះទឹកកង្វក់នេះបាន។
ទោះជាបែបនេះក្តី ប៉ុន្តែអាជ្ញាធរខេត្តបាត់ដំបងបានលើកឡើងខុសៗគ្នា ដោយខ្លះថាគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ប្រព័ន្ធលូខាងលើបានប៉ះពាល់ដល់ផ្លូវជាច្រើនក្នុងក្រុងបាត់ដំបងមានទាំងថ្មី ទាំងចាស់ និងអាជ្ញាធរខ្លះទៀតអះអាងថា គម្រោងនេះបានប៉ះពាល់ផ្លូវតិចតួចប៉ុណ្ណោះនៅក្នុងក្រុង។
ប្រធានការិយាល័យអនាម័យបរិស្ថាននៃសាលាក្រុងបាត់ដំបង លោក សុង ស៊ើង បានថ្លែងថា ការកាយផ្លូវបញ្ចុះលូរំដោះទឹកភ្លៀង និងទឹកកង្វក់ គឺបានប៉ះពាល់ដល់ផ្លូវប្រភេទផ្សេងៗគ្នាស្ទើរតែទាំងអស់នៅក្នុងក្រុង តាមរយៈការកាយដាក់លូធំនៅកណ្តាលផ្លូវ និងលូតូច២នៅសងខាងផ្លូវ។ យ៉ាងណាលោកមិនអាចបញ្ជាក់ចំនួនផ្លូវទាំងនោះបានទេ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «យើងកាយដាក់កណ្តាលផ្លូវមួយខ្សែ ហើយសងខាងម្ខាង១ខ្សែ ម្ខាង១ខ្សែ ដើម្បីប្រមូលទឹកកង្វក់ពីផ្ទះចូលមកលូហ្នឹង។ ចៀសអត់រួចទេ ផ្លូវបេតុងក៏ប៉ះ ផ្លូវកៅស៊ូក៏ប៉ះ! ប៉ះទាំងអស់និយាយរួម»។
ប៉ុន្តែយ៉ាងណាលោកថា រាល់ការអភិវឌ្ឍ គឺតែងតែមានផលប៉ះពាល់។ ក្នុងន័យនេះលោកពន្យល់ថា រដ្ឋបាលខេត្តមិនបានដឹងពីការសិក្សាគម្រោងកម្ចីនេះជាក់លាក់ ដោយសារតែគម្រោងខាងលើចំណាយរយៈពេលសិក្សាយូរ ខណៈដែលផ្លូវមួយចំនួនរងការខូចខាត ដែលត្រូវការសាងសង់បន្ទាន់ ដូច្នេះទើបធ្វើឱ្យផ្លូវដែលសាងសង់រួច ត្រូវកាយចេញដើម្បីតភ្ជាប់ប្រព័ន្ធលូនៅពេលនេះ។
លោកថ្លែងថា៖ «ធម្មតាគម្រោងកម្ចី មិនមែនសិក្សាមួយឆ្នាំបានទេ វាអាច៣ឆ្នាំអីទើបបាន ដល់អ៊ីចឹងផ្លូវវាខូច យើងអត់អាចចាំបានទេ យើងត្រូវតែធ្វើមុន[..] បើសិនជាបានដឹងមុន យើងអត់មានយកលុយទៅចាយផ្តេសផ្តាសទេ យើងរង់ចាំ យើងអត់ពិបាក»។
បើតាមលោក សុង ស៊ើង បានឱ្យដឹងថា គម្រោងដាក់លូរំដោះទឹកភ្លៀងនាខាងកើតស្ទឹងសង្កែ ត្រូវចំណាយថវិកាប្រមាណជាង២១លានដុល្លារអាមេរិក ក្រោមការអនុវត្តរបស់ក្រុមហ៊ុនឈ្មោះMJA។ គម្រោងនេះបានចាប់ផ្តើមនៅឆ្នាំ២០២១ ហើយគ្រោងបញ្ចប់នៅចុងឆ្នាំ២០២៣នេះ ដោយបច្ចុប្បន្នលោកថាអនុវត្តបាន៦០ភាគរយ។
ដោយឡែកគម្រោងដាក់ប្រព័ន្ធរំដោះទឹកកង្វក់ប៉ែកខាងលិចស្ទឹងសង្កែ លោកថាត្រូវចំណាយថវិកាជាង២៨លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក ក្រោមការអនុវត្តរបស់ក្រុមហ៊ុនឈ្មោះ គិរីដងរ៉ែក ដោយបានចាប់ផ្តើមកាលពីឆ្នាំ២០២២ ហើយគ្រោងបញ្ចប់នៅឆ្នាំ២០២៤ខាងមុខ ហើយបច្ចុប្បន្នអនុវត្តបាន៣០ភាគរយ។
ចំណែកអភិបាលក្រុងបាត់ដំបង លោក លាង វាសនា និងអភិបាលខេត្តបាត់ដំបង លោក សុខ លូ បានលើកឡើងស្រដៀងគ្នា ដោយបានបដិសេធថាគម្រោងតភ្ជាប់ប្រព័ន្ធលូខាងលើបានប៉ះពាល់ដល់ផ្លូវដែលទើបសាងសង់ថ្មីតិចតួចប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែផ្លូវដែលសាងសង់យូរឆ្នាំហើយមានចំនួនច្រើន។
លោក សុខ លូ បានបញ្ជាក់ថា ផ្លូវដែលសាងសង់យូរហើយ ប៉ុន្តែនៅមានសភាពស្អាតក៏ត្រូវបានកាយដាក់ប្រព័ន្ធលូនេះដែរ ដោយសារតែមិនមានជម្រើស ព្រោះលោកថា ក្រុងបាត់ដំបងនឹងប្រឈមបញ្ហានៅថ្ងៃអនាគត ប្រសិនបើមិនមានប្រព័ន្ធរំដោះទឹកកង្វក់។
ទោះជាបែបនេះក្តី ប៉ុន្តែលោកគូសបញ្ជាក់ថា បន្ទាប់ពីតភ្ជាប់ប្រព័ន្ធលូក្នុងក្រុងនេះរួច គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ប្រព័ន្ធលូក្រោមកម្ចីធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី(ADB)នេះ នឹងសាងសង់ថ្មីជំនួសផ្លូវដែលខូចខាត។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «អត់មានផ្លូវណាធ្វើថ្មី ហើយកាយវិញទេ។ ផ្លូវភាគច្រើន គឺសុទ្ធតែផ្លូវចាស់ យើងដឹងខេត្តបាត់ដំបង ភាគច្រើនគឺផ្លូវចាស់ទាំងអស់ ហើយបើផ្លូវធ្វើថ្មីមួយចំនួន តិចតួចទេ។ បើប៉ះពាល់ ពេលកាយហើយខាងគម្រោងគាត់នឹងធ្វើសងវិញ»។
លោកបន្តថា ការដែលផ្លូវមួយចំនួនត្រូវបានសាងសង់រួច ហើយត្រូវកាយដាក់ប្រព័ន្ធលូតាមក្រោយ ដោយសារកម្ពុជាខ្វះខាតថវិកាអភិវឌ្ឍន៍ ដោយត្រូវធ្វើតាមលទ្ធភាពដែលខ្លួនមាន ខណៈដែលការផ្តល់កម្ចីរបស់ADB ត្រូវការរយៈពេលសិក្សាយូរ តាំងពីប្រមាណ១០ឆ្នាំមុន។
លោកបានថ្លែងថា៖ «ដោយសារប្រទេសយើងក្រ បើប្រទេសយើងមានលុយដូចប្រទេសគេ យើងធ្វើម្តងទាំងអស់ ទាំងប្រព័ន្ធខ្សែភ្លើងក្រោមដី ទាំងលូក្រោមដី ទាំងខ្សែកាប ទាំងអីទាំងអស់ហ្មង ប៉ុន្តែដោយសារយើងអត់ទាន់មានលទ្ធភាព»។
អភិបាលខេត្តបាត់ដំបង ក៏ស្នើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋយោគយល់ និងអត់ធ្មត់ ដោយថានៅឆ្នាំ២០២៤ ការអភិវឌ្ឍប្រព័ន្ធលូរំដោះទឹកនេះនឹងរួចរាល់ ហើយក្រុងបាត់ដំបងនឹងផ្លាស់ប្តូរមុខមាត់ឱ្យក្លាយជាក្រុងទេសចរណ៍ដ៏សំខាន់របស់ខេត្ត ស្របទៅនឹងការជ្រើសរើសរបស់រដ្ឋាភិបាលថាក្រុងបាត់ដំបងជាបណ្តាញទីក្រុងឆ្លាតអាស៊ាន ដែលមានសមាជិកទីក្រុងចំនួន២៦។
អ្នកសារព័ត៌មានមិនអាចសុំការឆ្លើយតបពីប្រធានមន្ទីរសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូនខេត្តបាត់ដំបង លោក ព្រួញ រិទ្ធថា និងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន លោក ហ៊ាង សុទ្ធាយុត្តិ ជុំវិញនីតិវិធីនៃការទទួលបានកម្ចីពីធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី(ADB) និងការអនុវត្តគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ប្រព័ន្ធលូរំដោះទឹកក្នុងក្រុងបាត់ដំបងបាននៅឡើយទេ ដោយទូរសព្ទចូល ពុំមានអ្នកទទួល។
យ៉ាងណាតាមរយៈរបាយការណ៍ថវិកាសង្ខេបឆ្នាំ២០២៣របស់ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ បានបង្ហាញថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានទម្លាក់ថវិកាជាង ៥៥០ពាន់លានរៀលឱ្យទៅក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន ដើម្បីគ្រប់គ្រងសំណង់សាធារណៈ និងអភិវឌ្ឍន៍ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្លូវថ្នល់ ផ្លូវដែក និងប្រព័ន្ធចម្រោះទឹកកង្វក់។
ដោយឡែក ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី(ADB) ក៏មិនទាន់ឆ្លើយតបជុំវិញការលើកឡើងពីសំណាក់អាជ្ញាធរខេត្តដែលថាការសិក្សាផ្តល់កម្ចីចំណាយពេលយូរ ទើបធ្វើឱ្យគម្រោងអនុវត្តជាន់គ្នានៅឡើយទេ ដោយបានបញ្ជាក់ថាត្រូវការប្រមូលព័ត៌មានពីគម្រោងទាំងនេះជាមុនសិន។
ភាពមិនស៊ីសង្វាក់គ្នារវាងការសាងសង់ផ្លូវ និងការតភ្ជាប់ប្រព័ន្ធលូនេះ ត្រូវបានអ្នកស្រាវជ្រាវសង្កេតឃើញថា ក្លាយជារឿងធម្មតាទៅហើយ ជាពិសេសនៅរាជធានីភ្នំពេញ ដោយថាផ្លូវដែលទើបសាងសង់រួចស្អាត បែរជាត្រូវកាត់ពាក់កណ្តាល ឬចោះដើម្បីបញ្ចុះប្រព័ន្ធលូ។
អ្នកវិភាគនយោបាយ និងសង្គម លោកបណ្ឌិត មាស នី ចាត់ទុកថា ជាការខ្ជះខ្ជាយថវិការដ្ឋ ដែលត្រូវអនុវត្តជាន់គ្នាម្តងហើយម្តងទៀត ដូចជាចំណាយលើការសាងសង់ផ្លូវ ហើយត្រូវកាយដាក់ប្រព័ន្ធលូរួមនិងការជួសជុលផ្លូវឡើងវិញ ហើយថែមទាំងបន្សល់ការខូចខាតទម្រង់ផ្លូវដើម។
លោកថ្លែងថា៖ «វាជាការអភិវឌ្ឍមួយដែលជាការមិនទាន់ពិនិត្យមើលស្ថានភាពអភិវឌ្ឍន៍ឱ្យបានស៊ីសង្វាក់គ្នា។ កន្លែងខ្លះចាក់បេតុងហើយ នៅរង់ចាំអ្នកកាយលូ។ ទម្រាំអ្នកកាយលូមកដល់ អាបេតុងហ្នឹងក៏លិចទឹក»។
ចំណែកប្រធានវិទ្យាស្ថានតស៊ូមតិ និងគោលនយោបាយ លោក ឡាំ សុជាតិ មានប្រសាសន៍ថា ភាពមិនស៊ីសង្វាក់គ្នាក្នុងការអភិវឌ្ឍផ្លូវថ្នល់ និងប្រព័ន្ធលូនេះ កើតមានដោយសារកង្វះការសិក្សារួមគ្នាពីសំណាក់ក្រសួង-ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ នៅពេលដែលការអនុវត្តគម្រោងផ្សេងគ្នា ដែលបញ្ហានេះលោកថាជាការខ្ជះខ្ជាយថវិកាជាតិ ជាពិសេសរងគ្រោះដល់ប្រជាពលរដ្ឋ។
លោកលើកឡើងថា៖ «ប្រសិនបើក្រសួងពីរបីផ្សេងគ្នា ការិយាល័យពីរបីផ្សេងគ្នា ឬក្រុមហ៊ុនពីរបីផ្សេងគ្នា ធ្វើនៅកន្លែងតែមួយ ហើយខ្វះការសម្របសម្រួលផ្នែកលទ្ធកម្ម នីតិវិធីអនុវត្តគម្រោង គឺវានឹងកើតឡើងនូវរូបភាពអ៊ីចឹង»។
លោកគូសបញ្ជាក់ថា ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះ លុះត្រាតែក្រសួងពាក់ព័ន្ធមានផែនការមេច្បាស់លាស់ ទម្លាក់ឱ្យអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ដើម្បីធានាថាការអនុវត្តគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ស្របតាមបច្ចេកទេស និងមិនធ្វើខាតបង់ថវិកាច្រើនលើកច្រើនសារ ខណៈដែលថវិកាអភិវឌ្ឍន៍ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធភាគច្រើនជាកម្ចីបរទេស។
លោកបានថ្លែងថា៖ «ក្រសួងដឹកនាំមិនអាចធ្វើតាមក្រុមហ៊ុនឯកជន ដែលម៉ៅការហើយ ចេះតែធ្វើតាមទេ ត្រូវតែមានការដឹកនាំដោយរដ្ឋាភិបាលមូលដ្ឋានច្បាស់លាស់ថា ធ្វើបច្ចេកទេស ធ្វើអីមុន ធ្វើអីក្រោយ កុំឱ្យខាតលុយរាស្រ្ត»។
តាមសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីហិរញ្ញវត្ថុសម្រាប់ការគ្រប់គ្រងឆ្នាំ២០២៤បានបង្ហាញថា គិតត្រឹមត្រីមាសទី៣ ឆ្នាំ២០២៣ កម្ពុជាមានបំណុលសាធារណៈក្រៅប្រទេសចំនួន៩៥ភាគយ និងបំណុលក្នុងប្រទេសមាន០,៥ភាគរយ ដែលបំណុលទាំងនេះគិតជាទឹកប្រាក់សរុបមានជាង១០ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក(១០,៧៤១.៦៨លានដុល្លារអាមេរិក)។
ប្រភពដដែលបង្ហាញថា កម្ពុជាជំពាក់បំណុលធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី(ADB)ចំនួន២១ភាគរយ ដែលស្នើនឹងប្រមាណ២០០លានដុល្លារអាមេរិក នៃបំណុលសរុបជាង១០ពាន់លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិកនោះ។
យ៉ាងណាសេចក្តីព្រាងច្បាប់ដដែលបញ្ជាក់ថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាប្រកាន់ខ្ជាប់នូវគោលការណ៍គ្រឹះសំខាន់ៗក្នុងការគ្រប់គ្រងបំណុលសាធារណៈ ដោយខ្ចីឥណទានក្នុងទំហំសមស្របដែលស្ថានភាពថវិកា និងសេដ្ឋកិច្ចអាចទ្រាំទ្របាន ហើយមានកម្រិតសម្បទានអនុគ្រោះខ្ពស់ រួមនិងជួយបង្កើតផលិតភាពសេដ្ឋកិច្ច។ ជាមួយគ្នា គឺប្រកាន់ខ្ជាប់នូវការអនុវត្តប្រកបដោយតម្លាភាព ប្រសិទ្ធភាព និងស្របតាមស្តង់ដារ។
ដោយឡែក យោងតាមការចេញផ្សាយនៅលើគេហទំព័រផ្លូវការរបស់ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី(ADB) បានបង្ហាញថា គិតចាប់ពីឆ្នាំ២០១៨ ដល់ឆ្នាំ២០២២ ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី(ADB)ជាប្រភពជំនួយអភិវឌ្ឍន៍ផ្លូវការដ៏ធំរបស់កម្ពុជានេះបានផ្ដល់ប្រាក់កម្ចីប្រចាំឆ្នាំជាមធ្យមចំនួន ៣៦៨,៣លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក។ ប្រភពដដែលក៏បានបញ្ជាក់ដែរថា គិតមកទល់ពេលបច្ចុប្បន្នធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី(ADB) បានផ្ដល់ប្រាក់កម្ចី ជំនួយ និងបច្ចេកទេសក្នុងវិស័យសាធារណៈ ក្នុងជំនួយសរុបចំនួន៤,៦ពាន់លានដុល្លារអាមេរិកដល់កម្ពុជា។ រីឯប្រាក់កម្ចី និងជំនួយឥតសំណងសម្រាប់ការចំណាយដល់កម្ពុជាមានចំនួន៣,០៩ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក៕
ទិដ្ឋភាពផ្លូវក្នុងសង្កាត់មួយចំនួននៃក្រុងបាត់ដំបងនៅអំឡុងដេីមខែតុលា ឆ្នាំ២០២៣ ក្រោយពីមានការកាយលូដាក់ប្រព័ន្ធលូរំដោះទឹកកខ្វក់។ (វីដេអូ៖ ប៉ា តុងចិន)
