មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងមហាផ្ទៃបានឱ្យដឹងថា ការឃាត់ខ្លួនលោក ថេង សាវឿន ប្រធានសមាគមសម្ព័ន្ធសហគមន៍កសិករកម្ពុជា(CCFC) ដោយសាររកឃើញភស្តុតាងមួយចំនួនជាប់ពាក់ព័ន្ធការធ្វើបដិវត្តន៍កសិករ។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃលោក ខៀវ សុភ័គ មានប្រសាសន៍ប្រាប់ថា ក្រសួងសន្មត់ថា លោក ថេង សាវឿន និងសហការីជាប់ពាក់ព័ន្ធការរៀបផែនការធ្វើបដិវត្តន៍កសិករដោយសាររកឃើញភស្តុតាងមួយចំនួននៅកន្លែងសមាគមនេះរៀបចំវគ្គបណ្តុះបណ្តាលនៅក្នុងខេត្តរតនគិរី ឯកសារក្នុងកុំព្យួទ័រ និងមួយផ្នែកទៀតផ្អែកតាមចម្លើយសារភាព។ លោកបន្តថា ការធ្វើបដិវត្តន៍កសិករនេះក្រុមមេដឹកនាំប៉ុល ពត ធ្លាប់យកមកប្រើដែលបណ្តាលឱ្យពលរដ្ឋខ្មែររាប់លាននាក់បានស្លាប់។
លោក ខៀវ សុភ័គ បញ្ជាក់ថា៖ «សាមីខ្លួនបានសារភាពអំពីសកម្មភាពរបស់ខ្លួន ភស្តុតាងអ្វីដែលមាននៅក្នុងកុំព្យួទ័រ សំណៅដៃសរសេរក្នុងការបង្រៀនប្រជាពលរដ្ឋឱ្យធ្វើបដិវត្តន៍កសិករ។ តើបដិវត្តន៍កសិករត្រូវធ្វើអ្វីខ្លះ? គឺត្រូវការផ្តួលរំលំនាយទុន វណ្ណៈជិះជាន់អីណា អ្នកមានអ្នកអីណាទៅ។ អាហ្នឹងផ្តួលរំលំគ្នាឯងហ្នឹងហើយងាប់គ្នាឯងរាប់លាននាក់ដោយសារបដិវត្តន៍កសិករហ្នឹងដែលយើងធ្លាប់ជួបនេះទី១ ទី២គឺផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលហ្នឹងឯង ហើយផ្តួលរំលំរបៀបម៉េច? គឺផ្តួលរំលំដោយមិនបោះឆ្នោតហ្នឹងឯង ហើយយើងត្រូវការថែរក្សាសន្តិភាព»។
ទោះយ៉ាងណានៅថ្ងៃទី១៩ ខែឧសភានេះ ប្រជាកសិករប្រមាណ២០០នាក់មកពីខេត្តចំនួន៥ប្រមូលផ្តុំនៅមុខក្រសួងមហាផ្ទៃនៅពេញមួយថ្ងៃនៅថ្ងៃទី១៩ ខែឧសភា ដើម្បីទាមទារដោះលែងលោក ថេង សាវឿន ប្រធានសមាគមសម្ព័ន្ធសហគមន៍កសិករកម្ពុជា ដោយពួកគេអះអាងថា ប្រធាន និងមន្ត្រីសមាគមនេះមិនបានប្រព្រឹត្តបទល្មើសអ្វីទេ ហើយកន្លងមកបានជួយបង្រៀនបច្ចេកទេសកសិកម្មដល់ពួកគាត់។
ពលរដ្ឋទាំងនោះមកពីខេត្តស្វាយរៀង កណ្តាល កំពង់ស្ពឺ កោះកុង និងខេត្តព្រះសីហនុ។ ប្រជាពលរដ្ឋទាំងនេះអះអាងថា ពួកគាត់ធ្វើដំណើរពីខេត្តមកតាំងពីម៉ោង៤ទាបភ្លឺ ហើយជួបជុំគ្នានៅក្រសួងមុខក្រសួងមហាផ្ទៃដល់ម៉ោងជាង៥ល្ងាចបានត្រលប់ទៅផ្ទះនៅតាមខេត្តវិញ។
ប្រជាសហគមន៍មកពីខេត្តស្វាយរៀង អ្នកស្រី ខៀវ សារ៉ុន អះអាងថា អ្នកស្រី ស្គាល់លោក ថេង សាវឿន តាំងពីឆ្នាំ២០១៣។ អ្នកស្រី បដិសេធថាចំពោះការចោទប្រកាន់ពីក្រសួងមហាផ្ទៃនេះ ដោយបញ្ជាក់ថា កន្លងមកលោក ថេង សាវឿ និងមន្ត្រីរបស់លោកតែងតែបង្រៀនកសិករឱ្យចេះពីបច្ចេកទេសដាំដុះ និងកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់គីមី។
អ្នកស្រី ខៀវ សារ៉ុន លើកឡើងថា៖ «និយាយទៅពួកគាត់មិនដែលធ្វើអ្វីឱ្យប៉ះពាល់ដល់សង្គមទេគឺមានតែធ្វើសង្គមរីកចម្រើន។ និយាយទៅគាត់ធ្វើលើកសិកម្មមិនថាធ្វើលើការដាំដុះ ការប្រើសារធាតុគីមី គឺគាត់បង្រៀនពីអាហ្នឹង»។
ប្រជាសហគមន៍កសិករម្នាក់ទៀតមកពីខេត្តកំពង់ស្ពឺ អ្នកស្រី ឃន ខន ថ្លែងថា ពួកគាត់ប្រមូលផ្តុំគ្នានេះដោយជឿជាក់ថា លោក ថេង សានវឿន និងមន្ត្រី២រូបទៀត មិនដែលធ្វើអ្វីខុសច្បាប់ទេ។ អ្នកស្រីបន្តថា អ្នកទាំងនេះ បានជួយដល់រូបអ្នកស្រី និងកសិករផ្សេងទៀតនៅខេត្តកំពង់ស្ពឺឱ្យចេះចិញ្ចឹមសត្វ និងដាំដំណាំខ្លះសម្រាប់ចិញ្ចឹមជីវិតក្រោយពេលក្រុមហ៊ុនឯកជនទន្ទ្រានយកដីពួកគាត់។ អ្នកស្រីចាត់ទុកលោក ថេង សាវឿន និងក្រុមការងារជាស្ពានចម្លងជួយដល់ពួកគាត់។
អ្នកស្រី ឃន ខន បន្ថែមថា៖ «សូមជួយពួកខ្ញុំផង សូមដោះលែងពួកគាត់ ព្រោះពួកគាត់ជាស្ពានចម្លងសម្រាប់ពួកខ្ញុំ។ ខ្ញុំសង្ឃឹមលើគាត់ជាស្ពានចម្លងសម្រាប់ពួកខ្ញុំជាប្រជាពលរដ្ឋរាប់ពាន់នាក់។ ខ្ញុំជាប្រជាពលរដ្ឋសូមសំណូមពរដល់អស់លោកទាំងអស់ ទាំងសម្តេចដែលជាបិតាសន្តិភាពនោះសូមជួយពួកខ្ញុំឱ្យឆាប់ជួយដោះលែងពួកគាត់បន្ទាន់»។
ប្រជាកសិករទាំងប្រមាណ២០០នាក់នេះ អ្នកខ្លះបីកូនតូចទើបកើត៣ខែមកជាមួយហើយក៏មានមនុស្សវ័យចាស់អាយុ៨០ឆ្នាំមកចូលរួមផងដែរ។ ក្នុងអំឡុងពេលជួបជុំគ្នានេះពួកគេទ្រាំនឹងកម្តៅថ្ងៃ ពិបាកក្នុងការហូបអាហារ និងកន្លែងបត់ជើង។ ចំណែកនៅពេលល្ងាចក៏មានប្រឈមជាមួយសមត្ថកិច្ចខ្លះដែរដោយកសិករទាំងនោះចង់ប្រមូលផ្តុំនៅក្បែរក្រសួងមហាផ្ទៃទាំងយប់រហូតមានការដោះលែងប្រធានសមាគម និងសហការី ប៉ុន្តែបន្ទាប់មកក៏មានការសម្របសម្រួលត្រូវគ្នាកសិករទាំងនោះព្រមទៅផ្ទះវិញ។
អ្នកនាំពាក្យសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក លោក ស៊ឹង សែនករុណា មានប្រសាសន៍ថា សកម្មភាពរបស់សមាគមកសិកររបស់លោក ថេង សាវឿន កន្លងមកគឺផ្តោតតែលើការបង្រៀនកសិករឱ្យចេះដាំដុះ។ លោកចាត់ទុកថា ការចោទប្រកាន់នេះគឺធ្ងន់ធ្ងរខុសពីសកម្មភាពជាក់ស្តែងរបស់សមាគម។
លោក សែនករុណា ថ្លែងថា៖ «បើមានការចោទចឹងមែនវាមានលក្ខណៈធ្ងន់ធ្ងរណាស់ចំពោះសមាគមសម្ព័ន្ធកសិករកម្ពុជា ចំពោះការចោទហ្នឹងវាផ្ទុយពីគោលបំណង ផ្ទុយពីទស្សនៈវិស័យរបស់គាត់ដែលធ្វើកន្លងមក»។
ភរិយាលោក ថេង សាវឿន គឺអ្នកស្រី ញូង សុខហៀង ដែលស្ថិតនៅក្នុងខេត្តរតគិរីរង់ចាំប្តីនោះថ្លែងថា ប្តីរបស់អ្នកស្រីកន្លងមកប្រឹងប្រែងដើម្បីជួយកសិករគឺមិនបានធ្វើសកម្មភាពណាមួយដូចក្រសួងមហាផ្ទៃចោទប្រកាន់នោះទេ។
អ្នកស្រី សុខហៀង ឱ្យដឹងថា៖«វាជារឿងអយុត្តិធម៌បំផុតសម្រាប់គ្រួសារខ្ញុំ គ្រួសារខ្ញុំគ្រាន់តែជួយលើកកម្ពស់ជីវភាពអ្នកក្រីក្រដែលរងគ្រោះដោយសារផលប៉ះពាល់ផ្សេងៗ។ គាត់លះបង់ទាំងកម្លាំងកាយកម្លាំងចិត្តទាំងអស់ដើម្បីជួយពលរដ្ឋឱ្យមានជីវភាពសមរម្យរស់នៅធូរធារ»។
ចំណែកស្ថានភាពនៅខេត្តរតនគិរីឯណោះវិញ រហូតដល់ម៉ោង៨ និង៣០នាទីយប់ថ្ងៃទី១៩ ខែឧសភា គឺលោក ថេង សាវឿន និងសហការី២រូបទៀតកំពុងស្ថិតនៅក្នុងដំណើរការសាកសួរនៅស្នងការដ្ឋាននគរបាលខេត្តរតនគិរី។ នៅទីនោះក៏មានវត្តមានលោកស្រី សាម សុគន្ធា មេធាវីការក្តីឱ្យអ្នកទាំង៣រូបដែរ។
ខេមបូចា មិនអាចទាក់ទងស្នងការនគរបាលខេត្តរតនគិរីលោក អ៊ុង សុភាព ដើម្បីសួរពីលទ្ធផលដែលសមត្ថកិច្ចសាកសួរបានទេដោយទូរសព្ទចូលមិនមានអ្នកទទួល។
នាយករងប្រចាំតំបន់អាស៊ីនៃអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ (Human Right Watch) លោក Phil Robertson ចាត់ទុកថា សកម្មភាពអាជ្ញាធរកម្ពុជាចាប់ខ្លួនថ្នាក់ដឹកនាំសមាគមនេះជាការធ្វើឡើងតាមចិត្តដោយមិនផ្អែកលើច្បាប់ទេ។ លោកបន្តថា សកម្មភាពនេះគឺជាទង្វើបន្ថែមទៀតលើការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សដែលរដ្ឋាភិបាលធ្លាប់ធ្វើកន្លងមក។
លោក Phil Robertson ថ្លែងថា៖ «អ្វីដែលយើងមើលឃើញនោះគឺការសកម្មភាពនៃការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សថ្មីទៀតដែលជះឥទ្ធិពលលើការបោះឆ្នោតនៅខែកក្ដាខាងមុខ ក៏ដូចជាការប៉ះពាល់ដល់ដំណើរការគោរពសិទ្ធិមនុស្សទាំងស្រុងនៅកម្ពុជា»។
សមាគមសម្ព័ន្ធសហគមន៍កសិករកម្ពុជា មានវគ្គសិក្ខាសាលាបណ្តុះបណ្តាលបុគ្គលិកពីថ្ងៃទី១៤ដល់ថ្ងៃទី១៧ ខែឧសភា នៅក្នុងខេត្តរតនគិរីមានអ្នកចូលរួម៣៩នាក់។ កម្មវិធីនេះបានបញ្ចាប់ និងធ្វើដំណើរវិលត្រលប់ទៅភ្នំពេញវិញ ក៏ត្រូវសមត្ថកិច្ចខេត្តក្រចេះឃាត់រថយន្តក្រុងជិះរួមគ្នានេះនៅថ្ងៃទី១៧ ខែដដែល តាមសំណើរបស់សមត្ថកិច្ចខេត្តរតនគិរី។
ក្រោយពេលឃាត់ខ្លួនមួយយប់គឺនៅថ្ងៃទី១៨ខែឧសភាសមត្ថកិច្ចខេត្តក្រចេះសម្រេចបញ្ជូនបុគ្គល៣រូបគឺលោក ថេង សាវឿន ប្រធានសមាគមសម្ព័ន្ធសហគមន៍កសិករកម្ពុជា លោក ញិល ភាព បុគ្គលិកជាន់ខ្ពស់ និងលោក ថាច់ ហាច មន្ត្រីគម្រោងត្រលប់ទៅខេត្តរតនគិរីវិញដើម្បីបន្តនីតិវិធី។ ចាប់តាំងពីពេលចាប់ខ្លួនរហូតដល់យប់ថ្ងៃទី១៩ខែឧសភា សមត្ថកិច្ចខេត្តរតនគិរី និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀតមិនទាន់បញ្ជាក់មូលហេតុនៅឡើយដោយថា នៅក្នុងដំណាក់ស្រាវជ្រាវ៕
