នៅពេលថ្ងៃល្ងាចតុអាហារនៅក្នុងភោជនីយដ្ឋានជាច្រើន ដែលទុកចោលអស់រយៈពេលជាច្រើនខែកន្លងមកនោះ ឥឡូវនេះត្រូវបានរៀបចំឡើងវិញសម្រាប់ទទួលអតិថិជន ខណៈតាមដងផ្លូវនានាក្នុងទីក្រុងចាប់ផ្តើមមមាញឹកឡើងវិញ ជាមួយនឹងអ្នកលក់ដូរ។
នេះគឺជាសញ្ញាមួយដែលបញ្ជាក់ថា អាជីវកម្មកំពុងវិលត្រឡប់ទៅរកភាពប្រក្រតីឡើងវិញ បន្ទាប់ពីសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជារងផលប៉ះពាល់ដោយសារការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ-១៩ដែលដំបូងគឺប៉ះពាល់ដល់ការធ្វើដំណើរនិង ខ្សែចង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់ក្នុងពិភពលោក ហើយបន្ទាប់មកទៀតគឺការផ្ទុះឡើងក្នុងសហគមន៍ ដែលបង្កឲ្យមានការបិទខ្ទប់ជាបន្តបន្ទាប់។
ដោយកម្ពុជាឆ្លងកាត់ការលំបាកនៅអំឡុងពេលមានការរីករាលដាលវីរុស ការបន្ធូរបន្ថយការរឹតបន្តឹងដែលកំពុងបន្តរួមទាំងការប្រកាសបើកឡើងវិញកម្មវិធីទិដ្ឋាការអេឡិចត្រូនិក សម្រាប់វិស័យទេសចរណ៍ កំពុងផ្តល់ក្តីសង្ឃឹមចំពោះពេលវេលាល្អប្រសើរជាងនេះ។
កាលពីថ្ងៃអង្គារ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បានថ្លែងតាមសារជាសំឡេងមួយថា ការធ្លាក់ចុះនៃចំនួនអ្នកស្លាប់ដោយសារជំងឺកូវីដ-១៩ និងករណីឆ្លងថ្មី នឹងឈានទៅរកការបើកសេដ្ឋកិច្ចទាំងអស់លើគ្រប់វិស័យនាពេលឆាប់ៗនេះ។
លោកថ្លែងថា៖ «នៅក្នុងពេលដែល វិស័យកសិកម្ម និងឧស្សាហកម្មកំពុង ដំណើរការល្អ វិស័យសេវាកម្មក៏អាចនឹងបើកឡើងវិញ ដូចដែលយើងបានបើកសាកល្បងនៅក្នុងពេលបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌ»។ ដោយលោកសំដៅដល់ការបើកឡើងវិញនូវ តំបន់ទេសចរណ៍ក្នុងអំឡុងថ្ងៃឈប់សម្រាកជាច្រើនថ្ងៃ។ លោក មានប្រសាសន៍ថា «នេះជាវិធីល្អដែលយើងត្រូវរៀនរស់នៅជាមួយកូវីដ»។
លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីក៏បានលើកឡើងផងដែរថា សាលារៀនទាំងអស់នឹងត្រូវបានបើកឡើងវិញផងដែរ។
អាជីវកម្មមួយចំនួនដែលមានការប្រមូលផ្តុំមនុស្សចំនួនច្រើន ហើយត្រូវបានគេចាត់ទុកថា មានហានិភ័យខ្ពស់នៃការឆ្លងជំងឺកូវីដ-១៩ ដូចជាបៀរហ្គាឌិន រង្គសាល និងកន្លែងកម្សាន្តផ្សេងទៀតត្រូវបានបិទអស់រយៈពេលជាច្រើនខែមកហើយ។ ប៉ុន្តែទោះបីជាសាលារាជធានីភ្នំពេញកាលពីសប្តាហ៍មុនបានបញ្ជាឲ្យអាជីវកម្មដែលមានហានិភ័យខ្ពស់ទាំងនេះបន្តបិទរយៈពេល១៤ថ្ងៃទៀតរហូតដល់ថ្ងៃទី២៨ ខែតុលា ក៏ដោយក៏អាជីវកម្មជាច្រើនបានបើកដំណើរការឡើងវិញដែរ។
សេចក្តីសម្រេចទាំងនោះកើតមានចំពេលមានការផ្លាស់ប្តូរជាបន្តបន្ទាប់ឆ្ពោះទៅរកការបើកប្រទេសឡើងវិញ បន្ទាប់ពីរដ្ឋាភិបាលបានបញ្ជាឲ្យបញ្ឈប់ការធ្វើតេស្តរហ័សរកជំងឺកូវីដ-១៩និងបានដាក់ចេញវិធានការថ្មីដើម្បីកាត់បន្ថយ យ៉ាងហោចណាស់ពាក់កណ្តាលនៃពេលវេលាធ្វើចត្តាឡីស័ក សម្រាប់អ្នកដំណើរ ដែលបានចាក់វ៉ាក់សាំងរួចហើយ។
ឥឡូវនេះ រដ្ឋាភិបាលហាក់ដូចជាកំពុងងាកទៅរកយុទ្ធសាស្ត្រ លើកកម្ពស់ការចាក់ វ៉ាក់សាំងបន្ថែមទៀត ហើយម៉្យាងទៀតដោយតម្រូវឲ្យទីតាំងអាជីវកម្មស្នើឲ្យអតិថិជនបង្ហាញប័ណ្ណចាក់វ៉ាក់សាំងមុនពេលអនុញ្ញាតឲ្យចូល។
នៅក្នុងសារជាសំឡេងដដែល លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ក៏បានអំពាវនាវដល់ ប្រជាជនដែលមិនទាន់បានចាក់វ៉ាក់សាំងឲ្យប្រញាប់ប្រញាល់ទៅចាក់វ៉ាក់សាំង ក៏ដូចជាអំពាវដល់បុគ្គលិកសុខាភិបាល និងអាជ្ញាធរដទៃទៀតរៀបចំការចាក់វ៉ាក់សាំងដល់ប្រជាពលរដ្ឋ នៅតំបន់ដាច់ស្រយាលដល់ទីកន្លែង។
គិតត្រឹមថ្ងៃអង្គារ គឺជាង១៣,៦លាននាក់នៃប្រជាពលរដ្ឋសរុបចំនួន១៦លាននាក់របស់ប្រទេសកម្ពុជាបានទទួលការចាក់វ៉ាក់សាំង ដែលយ៉ាងហោចណាស់មួយដូស រួមទាំងកុមារដែលមានអាយុចាប់ពី៦ឆ្នាំឡើងទៅ។ លោក ហ៊ុន សែន មានប្រសាសន៍ថា ប្រជាពលរដ្ឋជាងមួយលាននាក់ ក្នុងនោះពាក់កណ្តាលនៅរាជធានីភ្នំពេញបានទទួលដូសជំរុញវ៉ាក់សាំងកូវីដ-១៩។
ស្របពេលជាមួយគ្នានេះដែរ ក្រសួងសុខាភិបាលបានប្រកាសពង្រីកការចាក់វ៉ាក់សាំងសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋដែលមានហានិភ័យខ្ពស់ ដូចជា ស្ត្រីមានផ្ទៃពោះ ស្ត្រីបំបៅកូនដោយទឹកដោះ និងក្រុមមនុស្សចាស់មួយចំនួន។
លោកស្រី ឱ វណ្ណឌីន អ្នកនាំពាក្យក្រសួងសុខាភិបាលបានបង្ហោះនៅលើបណ្តាញសង្គម Twitter កាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែតុលាថា អាជីវកម្មនិង សង្គមត្រូវបានលើកទឹកចិត្តឲ្យបើកដំណើរការឡើងវិញ ប៉ុន្តែនៅតែតម្រូវឲ្យគោរពតាមការណែនាំរបស់សុខាភិបាល ដើម្បីធានាសុវត្ថិភាព។
លោកស្រីបានសរសេរថា៖ «បុគ្គល ម្ចាស់អាជីវកម្មនិងអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានត្រូវបានលើកទឹកចិត្តឲ្យចាប់ផ្តើមត្រៀមខ្លួនឲ្យបានសមស្រប ដោយធ្វើការថ្លឹងថ្លែងពីហានិភ័យនិងបន្តវិធានការបង្ការចាំបាច់ ដើម្បីធានាដល់ការបើកឡើងវិញប្រកបដោយសុវត្ថិភាពតាមបែបគន្លងថ្មី»។
ក្តីរំពឹងតាមបែប «គន្លងថ្មី» នេះ គឺជាដំណឹងល្អមួយសម្រាប់កម្មករ នៅក្នុងវិស័យសេដ្ឋកិច្ចឮក្រៅប្រព័ន្ធ ដែលពួកគេភាគច្រើនជួបការលំបាកក្នុងការឆ្លើយតបទៅនឹងការចំណាយ ដោយពួកគេបាត់បង់មុខរបរដោយសារការរីករាលដាលជំងឺ។
លោក ហាន់ ស៊ីថា អាយុ៥៦ឆ្នាំជាអ្នកធាក់ស៊ីក្លូបាននិយាយថា លោកនិងអ្នកធាក់ស៊ីក្លូដទៃទៀតនៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញពឹងផ្អែកលើភ្ញៀវទេសចរបរទេសដើម្បីរកប្រាក់កំរៃសម្រាប់ការហូបចុក ព្រោះប្រជាពលរដ្ឋក្នុងស្រុកនិយមប្រើប្រាស់មធ្យោបាយធ្វើដំណើរផ្សេងទៀត។ ដោយសារតែគ្មានភ្ញៀវទេសចរអស់រយៈពេលជាងមួយឆ្នាំមកនេះ អ្នកធាក់ស៊ីក្លូជាច្រើននាក់បានមើលឃើញថា ប្រាក់ចំណូលរបស់ពួកគេបានបាត់បង់។
លោក ស៊ីថា បាននិយាយថា៖ «ខ្ញុំជឿជាក់យ៉ាងមុតមាំថា នៅពេលដែលសេដ្ឋកិច្ចត្រូវបានបើកឡើងវិញពេញលេញ ភ្ញៀវទេសចរបរទេសនឹងត្រលប់មកទស្សនាប្រទេសកម្ពុជាវិញ ហើយយើងអាចរកប្រាក់បានច្រើន ដើម្បីផ្គត់ផ្គង់គ្រួសាររបស់យើង»។
សម្រាប់ពេលនេះ លោកធ្វើការជាមួយគម្រោងសប្បុរសធម៌ឈ្មោះ Local for Local ដោយធាក់ស៊ីក្លូរបស់លោក ដើម្បីប្រមូលអំណោយចែកជូនអ្នកដែលខ្វះ ខាតដោយសារការធ្លាក់ចុះនៃសេដ្ឋកិច្ចបណ្តាលមកពីជំងឺកូវីដ-១៩ ។
លោក ឆេង គីមឡុង អនុប្រធាន និងជាអ្នកស្រាវជ្រាវអាជីវកម្មនៅវិទ្យាស្ថានចក្ខុវិស័យអាស៊ីបានមានប្រសាសន៍ថា វានឹងត្រូវការពេលវេលាដើម្បីស្តារសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចឡើងវិញ ប៉ុន្តែការអនុញ្ញាតឲ្យភ្ញៀវទេសចរនិង វិនិយោគិន បរទេសត្រឡប់មកវិញ ដើម្បីស្តារអាជីវកម្ម គឺជាជំហានដ៏ល្អមួយ។ លោក គីមឡុង បានមានប្រសាសន៍ថា វិស័យសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធមានចំណែក៨០ភាគរយនៃសេដ្ឋកិច្ចជាតិ ហើយថា ការបើកឡើងវិញគួរតែជួយស្ដារស្ថាន ភាពកម្មករក្នុងវិស័យនេះ ឲ្យមានកម្រិតជីវភាពរស់នៅប្រសើរឡើង។
សម្រាប់ពេលនេះ ផលប៉ះពាល់នៃការបាត់បង់ទេសចរណ៍ ទាំងស្រុងនេះកើតមានទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា ហើយទោះបីជាសេចក្តីរាយការណ៍របស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានបង្ហាញថា ភ្ញៀវទេសចរអាចដាក់ពាក្យសុំទិដ្ឋាការអេឡិចត្រូនិកបានក៏ដោយ ក៏គេនៅតែត្រូវរង់ចាំមើលថា តើភ្ញៀវនឹងវិលត្រលប់មកវិញឆាប់រហ័សប៉ុណ្ណា។
នៅខេត្តសៀមរាប លោក យន់ សុធា ជាមគ្គុទ្ទេសក៍ទេសចរណ៍ដែលគ្មានការងារធ្វើបាននិយាយថា ការធ្លាក់ចុះនៃឧស្សាហកម្មនេះបាន ជះឥទ្ធិពលដល់អាជីវកម្មក្នុងស្រុកជាច្រើន។
លោកពន្យល់ថា មគ្គុទ្ទេសក៍ទេសចរណ៍ខ្លះនៅសៀមរាប បានរកការងារផ្សេៗធ្វើ ដើម្បីរកប្រាក់ ប៉ុន្តែលោកនិយាយថា គ្រប់គ្នាកំពុងរង់ចាំការវិលត្រឡប់ទៅកាន់វិស័យទេសចរណ៍វិញ។
លោក សុធា បាននិយាយថា៖ «ខ្ញុំរំភើបចំពោះដំណឹងនៃការបើកប្រទេសឡើងវិញ ហើយសង្ឃឹមថា អ្វីៗនឹងវិលទៅរកភាពធម្មតាដូចមុនពេលមានការរីករាលដាលជំងឺ»។
លោក វ៉ន់ ពៅ ប្រធានសមាគមប្រជាធិបតេយ្យឯករាជ្យនៃសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ (IDEA) មានប្រសាសន៍ថា ការបើកអាជីវកម្មឡើងវិញនឹងផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ ដល់អ្នកដែលកំពុងជួបការលំបាកផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុធ្ងន់ធ្ងរដែលបណ្តាលមកពីការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ-១៩។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «តាមការយល់ឃើញរបស់ខ្ញុំផ្ទាល់គឺថា ការបើកអាជីវកម្មឡើងវិញអាចធ្វើឲ្យជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋប្រសើរឡើង …ហើយ [មានលទ្ធភាព] សងបំណុលធនាគារ»។
ការបន្ធូរបន្ថយវិធានការ ដើម្បីសង្គ្រោះទេសចរណ៍
យោងតាមរបាយការណ៍ដែលចេញដោយក្រសួងទេសចរណ៍កាលពីឆ្នាំមុនបានឲ្យដឹងថា អាជីវកម្មពាក់ព័ន្ធនឹងវិស័យទេសចរណ៍ជាង ៣ពាន់កន្លែងត្រូវបានបិទទ្វារចាប់តាំងពីការផ្ទុះឡើងជំងឺរាតត្បាត។
កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែតុលានេះក្រសួងសុខាភិបាលបានចេញសេចក្តីជូនដំណឹងអំពីការបើកប្រទេសឡើងវិញ ដោយអះអាងថា ការធ្លាក់ចុះនៃតួលេខឆ្លងជំងឺកូវីដ-១៩ បានជំរុញឲ្យមានការសម្រេចកាត់បន្ថយការធ្វើចត្តាឡីស័ក តាមសណ្ឋាគារសម្រាប់ភ្ញៀវបរទេសទូទៅពី១៤ថ្ងៃមកត្រឹម៧ថ្ងៃវិញ។ វិនិយោគិននិងពាណិជ្ជករបរទេសនឹងតម្រូវឲ្យធ្វើចត្តាឡីស័កត្រឹមរយៈពេល៣ថ្ងៃ ដោយការកាត់បន្ថយទាំងអស់នេះត្រូវធ្វើឡើងដោយផ្អែកលើលក្ខខណ្ឌថា ដែលអ្នកដំណើរត្រូវបានចាក់វ៉ាក់សាំងការពារជំងឺកូវីដ-១៩ពេញលេញរួចហើយ។
លោកស្រី Clais Chenda អនុប្រធានសមាគមសណ្ឋាគារកម្ពុជា (CHA) និងជាម្ចាស់ សណ្ឋាគារមួយនៅខេត្តកែប និងនៅក្រចេះ បាននិយាយថា បន្ទាប់ពីខាត បង់អស់រយៈពេលពីរឆ្នាំកន្លងមកនេះ ការបើកប្រទេសឡើងវិញនឹង ជួយស្តារ វិស័យទេសចរណ៍និងអាជីវកម្មដែលពាក់ព័ន្ធ។
លោកស្រីបានមានប្រសាសន៍ថា៖ «យើងគឺជាប្រទេសដែលបានចាក់វ៉ាក់សាំងបានច្រើនជាងគេនៅក្នុងតំបន់អាស៊ាន ដូច្នេះយើងត្រូវតែផ្សព្វផ្សាយជាអន្តរជាតិ ដើម្បីទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរបរទេស»។ លោកស្រីឲ្យដឹងថា «ការកាត់បន្ថយការធ្វើចត្តាឡីស័ក ក៏ជាចំណុចទាក់ទាញមួយសម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរបរទេសមកទស្សនាប្រទេសកម្ពុជាដែរ ហើយប្រសិនបើស្ថានភាពប្រសើរឡើង គួរតែដកចេញទាំងស្រុងតែម្តង ព្រោះវានៅតែជាឧបសគ្គសម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរបរទេស»។
លោកស្រី Chenda បានមានប្រសាសន៍ថា សណ្ឋាគាររបស់លោកស្រីបានកាត់ បន្ថយបុគ្គលិក៥០ភាគរយ ដើម្បីរក្សាអាជីវកម្មឲ្យនៅដំណើរការ។
លោកស្រីបានមានប្រសាសន៍បន្តថា៖ «យើងនឹងអញ្ជើញពួកគេឲ្យត្រឡប់មកធ្វើការវិញ ហើយយើងក៏នឹងរៀបចំវគ្គបណ្តុះបណ្តាល ជំនាញទេសចរណ៍ផងដែរ… មុនពេលវិស័យនេះដំណើរការឡើងវិញពេញលេញ»។ ដោយលោកស្រីបន្ថែមថា «យើងក៏នឹងជួសជុល និងតុបតែងកន្លែងដើម្បីស្វាគមន៍ភ្ញៀវទេសចរ ជាពិសេសភ្ញៀវទេសចរបរទេស»។
គិតត្រឹមថ្ងៃអង្គារក្រសួងសុខាភិបាលបានរាយការណ៍ពីការធ្លាក់ចុះនៃករណីឆ្លងថ្មីនៃជំងឺកូវីដ-១៩មកត្រឹម១៧៥នាក់ ដោយមានអ្នកស្លាប់ចំនួន១១នាក់ ដែលធ្វើឲ្យតួលេខឆ្លងសរុបកើនដល់១១៧.០៣៥ករណីនិងមានអ្នកស្លាប់២.៦៨១នាក់ចាប់តាំងពីមានករណីឆ្លងរាលដាលកាលពីដើមឆ្នាំ២០២០មក។ ក្រសួងបានកត់ត្រាចំនួនអ្នកជាសះស្បើយពីជំងឺមានចំនួន១១១.៤២០ករណី៕
ប្រែសម្រួលពីអត្ថបទភាសាអង់គ្លេស៖ More business resumed as government moves toward full reopening
