បុគ្គលិកនៃក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍ ថានឹងបន្តធ្វើកូដកម្មដោយស្របច្បាប់ និងអហិង្សា រហូតក្រុមហ៊ុនដ៏ធំមួយនេះ ចូលខ្លួនដោះស្រាយបញ្ហាដោយឆន្ទៈ និងសន្តិវិធីដើម្បីស្វែងរកយុត្តិធម៌សម្រាប់កម្មករនិយោជិតចំនួន៣៦៥នាក់ដែលទាមទារឲ្យក្រុមហ៊ុនយកពួកគេចូលធ្វើការវិញ ក្នុងចំណោមកម្មករនិយោជិត១៣២៩នាក់ ដែលបានបញ្ឈប់តាំងពីខែមេសា ឆ្នាំ២០២១។
រីឯសាលារាជធានីភ្នំពេញ នៅតែរក្សាជំហរថាខ្លួននឹងស្វែងរកដំណោះស្រាយសម្រាប់វិវាទរវាងក្រុមហ៊ុន និងកម្មករនិយោជិត ដោយនឹងធ្វើការកោះហៅភាគីពាក់ព័ន្ធជួបប្រជុំនៅថ្ងៃស្អែកម៉ោង៨:៣០ព្រឹក នៅសាលាក្រុង។
កញ្ញា គឿន រដ្ឋា អាយុ ៣២ ឆ្នាំ ជាបុគ្គលិកចែកបៀរនៃក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍រយៈពេលជិត១០ ក៏បានចូលរួមធ្វើកូដកម្មនាព្រឹកនេះដែរ ដោយកញ្ញា រំពឹងថាខាងក្រុមហ៊ុនមួយនេះ នឹងចូលខ្លួនមកដោះស្រាយបញ្ហានេះឆាប់ៗ ហើយការធ្វើកូដកម្មនេះ រូបគេធ្វើដើម្បីកម្មករទាំងអស់គ្នា មិនមែនដើម្បីប្រយោជន៍បុគ្គល មិនមែនដើម្បីអ្នកណានោះទេ។
កញ្ញា រដ្ឋា ប្រាប់ទាំងសម្លេងស្អកៗថា៖ «មិនថាពួកគាត់ មិនថាខ្ញុំ គឺធ្វើដើម្បីទាំងអស់គ្នា ហើយក៏គ្មានអ្នកណាបង្ខិតបង្ខំអីដែរ»។
កញ្ញាបន្តថា រំលឹកថាម្សិលមិញមានការហាមមិនឱ្យក្រុមបាតុករចេញទៅបន្ទប់ទឹក បើអ្នកបានចេញហើយមិនអាចចូលវិញបានទេ ដែលទង្វើទាំងនេះ កញ្ញាមិនអាចទទួលយកបានឡើយ ខណៈបញ្ហានេះជាវិវាទរវាងក្រុមហ៊ុន និងកម្មករ តែអាជ្ញាធរបែជាធ្វើបែបនេះទៅវិញ។
មិនខុសគ្នាពីកម្មករផ្សេងទៀត កញ្ញា ណូន ម៉ាណែត អាយុ៣០ ឆ្នាំ ជាបុគ្គលិកផ្នែកចែកបៀរ ក៏បានលើកឡើងស្រដៀងគ្នាដែរថា កាលពីម្សិលមិញអាជ្ញាធរព្យាយាមដាក់សម្ពាធមកលើកពួកគេដែលជាក្រុមកម្មកររងភាពអយុត្តិធម៌។
ខណៈដែលកម្មករនិយោជិតណាហ្គាវើលដ៍កំពុងតែបន្តធ្វើកូដកម្មរយៈពេលបីថ្ងៃនេះ ក្រុមអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចបានរៀបចំត្រៀមកម្លាំងព្រមទាំងរនាំងនិងឧបករណ៍ការពារបាតុកម្មរួចជាស្រេចនៅក្បែរក្រុមកូដករទាំងអស់នោះ។
កញ្ញា បា្រប់ថា៖ « រឿងបត់ដៃបត់ជើង ជារឿងធម្មជាតិ ជៀសមិនបានទេ ហេតុអីអាជ្ញាធរមិនឱ្យពួកគេចេញ ហើយបើបានចេញគឺមិនអាចចូលវិញបាន។ ខ្ញុំគិតថា គាត់ធ្វើនេះចង់ដាក់សម្ពាធឱ្យយើងក្រោមរូបភាពបែបហ្នឹង»។
កញ្ញា អះអាងថា មានតែបុគ្គលិកក្រុមហ៊ុនដែលធ្វើការផ្ទាល់ទេទើបដឹងថា ក្រុមហ៊ុនបានរំលោភសិទ្ធិបុគ្គលិក រំលោភច្បាប់ស្រុកខ្មែរយ៉ាងណាខ្លះ ដូច្នេះការធ្វើការធ្វើកូដកម្មមិនមែនជាការប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាល ឬផ្ទុយនឹងច្បាប់នោះទេ។
កញ្ញា ម៉ាណែត រៀបរាប់ថា៖ «ពួកខ្ញុំមកកូដកម្មដោយអហិង្សា មិនមែនមកធ្វើបាតុកម្មប្រើហិង្សាវាយតប់ ឬក៏កំទេចរបស់ គឺពួកខ្ញុំអហិង្សា ព្យាយាមថែរក្សាសណ្ដាប់ធ្លាប់សាធារណៈមិនឱ្យប៉ះពាល់ទេ»។
លោក កើត ឆែ អភិបាលរងរាជធានីភ្នំពេញ មានប្រសាសន៍ថា សាលាក្រុងបានបញ្ជាក់ជូនកម្មកររួចហើយថាការអង្គុយធ្វើកូដកម្មមិនមានដំណោះស្រាយនោះទេ ទាល់តែចូលអង្គុយប្រជុំបានមានការដោះស្រាយ។ ហើយសាលាក្រុងនឹងអញ្ជើញភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងក្រុមហ៊ុន និងក្រុមកម្មករ មកដោះស្រាយនៅសាលាក្រុងនៅថ្ងៃស្អែកព្រឹក។ ក្នុងករណីអ្នកណាមិនមកប្រជុំមានន័យថាគ្មានឆន្ទៈក្នុងការដោះស្រាយ។
លោកកើត ឆែ លើកឡើងថា៖ « សាលារាជធានីភ្នំពេញ មិនចង់ឱ្យបងប្អូនធ្វើបាតុកម្មដោយខុសច្បាប់ទេ សុំឱ្យគាត់មកធ្វើការប្រជុំដោះស្រាយគ្នា ជាជាងការធ្វើសកម្មភាពបាតុកម្ម ដោយមិនគោរពតាមច្បាប់ស្ដីពីបាតុកម្មដោយសន្តិវិធី»។
ចំណែក លោក ខៀវ សាវុធ អនុប្រធាននាយកដ្ឋានដោះស្រាយទំនាស់ការងារនៃក្រសួងការងារ មិនអាចធ្វើអត្ថាធិប្បាយបានទេជុំវិញបញ្ហានេះ។
ជាបុគ្គលិកកំពុងបម្រើការក្នុងក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍ កញ្ញា អ៊ុក សុភ័ក្រមូនីកា បានប្រាប់ឱ្យដឹងថា ពួកគេនឹងបន្តធ្វើកូដកម្មរហូតមានដំណោះស្រាយពីខាងក្រុមហ៊ុន ហើយរូបគេចង់បានសហជីពរបស់ពួកគេមកវិញ។
មូនីការៀបរាប់ថា៖ «មិនថាកន្លែងតែក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍ទេ! គ្រប់កន្លែងការងារ គឺត្រូវតែមានតំណាងសហជីព ព្រោះតំណាងសហជីពប្រៀបដូចជាមេធាវី ការពារបុគ្គលិកកម្មករចឹង ដើម្បីមានសិទ្ធិនិយាយចចារ ទាមទារអត្ថប្រយោជន៍ផ្សេងៗជាមួយថៅកែ»។
បុគ្គលិករូបនេះ បញ្ជាក់ថា ខាងក្រសួងក៏បានប្រាប់ឱ្យពួកគេរំសាយកូដកម្ម តែក្រសួងមិនបានប្រាប់ថានឹងដោះស្រាយបញ្ហាឱ្យពួកគេបែបណា ឬលទ្ធផលទៅមុខទៀតបែបណានោះទេ។ ហើយចំពោះការចោទក្រុមកម្មករថាធ្វើបាតុកម្មដោយខុសច្បាប់នោះ រូបគេនិងកម្មករផ្សេងទៀតមិនអាចទទួលយកការចោទប្រកាន់បែបនេះបានទេ។
បុគ្គលិករូបនេះបន្តថា៖ «ពួកខ្ញុំបានស្នើលិខិតទៅហើយថាធ្វើកូដកម្ម នៅបរិវេណរបងក្រុមហ៊ុន តែអាជ្ញាធរជាអ្នករាំងខ្ទប់មិនឱ្យពួកខ្ញុំទៅដល់កន្លែងដែលពួកខ្ញុំស្នើសុំធ្វើកូដកម្ម»។
គួររំលឹកថា ដីកាសម្រេចចាត់ចែងជាបណ្តោះអាសន្នរបស់សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ចុះថ្ងៃទី១៦ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២១ ដែលបានប្រកាសថាកូដកម្មនេះគឺជាកូដកម្ម ខុសច្បាប់។
លោក ហេង សួរ បានសរសេរនៅក្នុងហ្វេសប៊ុករបស់លោកកាលពីថ្ងៃអាទិត្យថា ជាទូទៅការដោះស្រាយវិវាទ ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងតួលេខ ហើយអាចគណនាបានដោយវិទ្យាសាស្ត្រពិត ឬដោយប្រមាណវិធី បូក ដក គុណ ចែក នោះគឺមិនលំបាកក្នុងការដោះស្រាយនោះទេ។ ប៉ុន្តែវិវាទ ដែលកើតឡើងដោយយកហេតុផលសិទ្ធិផ្តាច់មុខ ឬទាមទារប្រយោជន៍អ្វីមួយ ដែលមិនមានចែងក្នុងច្បាប់ ឬទាមទារលើសច្បាប់ នោះគឺមិនងាយនឹងមានលទ្ធផលនោះឡើយ។
លោកសួរបន្តថា ករណីវិវាទនៅក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍នេះ មន្ត្រីផ្សះផ្សាវិវាទការងារ បានខិតខំដោះស្រាយ និងផ្សះផ្សាជាច្រើនលើក តាំងពីនៅកម្រិតក្រុមហ៊ុន ឡើងមកដល់កម្រិតក្រសួង ហើយចុងក្រោយដល់កម្រិតក្រុមប្រឹក្សាអាជ្ញាកណ្តាល។
លោកបានឱ្យដឹងទៀតថា៖ «នៅក្នុងលោកនេះមិនមានច្បាប់ ឬអនុសញ្ញាណាមួយ ដែលចែងថា ធ្វើការនៅកន្លែងណាមួយ គឺត្រូវធ្វើមួយជីវិតនោះទេ ឬហាមក្រុមហ៊ុន សហគ្រាសមិនឲ្យកាត់បន្ថយបុគ្គលិកនោះទេ»។
លោកសួរថ្លែងថា សិទ្ធិទទួលបានការងារក៏ត្រូវអនុវត្តស្របជាមួយនឹងស្ថានភាពអាជីវកម្មរបស់ក្រុមហ៊ុន។ ក្នុងករណីមានវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច ឬការថយចុះនៃតម្រូវការ ឬការរៀបចំរចនាសម្ព័ន្ធក្រុមហ៊ុន ឬសង្វាក់ផលិតកម្មឡើងវិញ ឬករណីប្រធានស័ក្ត គឺក្រុមហ៊ុន សហគ្រាសអាចកាត់បន្ថយបុគ្គលិកបាន គ្រាន់តែការកាត់បន្ថយគឺត្រូវធ្វើឡើងឲ្យស្របតាមនីតិវិធី ដូចជាត្រូវជូនដំណឹងមុន ត្រូវទូទាត់សំណង និងអត្ថប្រយោជន៍ឲ្យបានត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់។
លោកបន្តទៀតថា ក្រសួងនឹងបន្តពន្យល់ និងបន្តបង្ហាញអំពីរបៀបនៃការគណនាសំណងប្រសិនជាភាគីពាក់ព័ន្ធនៅមានចម្ងល់។ ប៉ុន្តែក្រសួង ក៏ដូចជាសហជីព ឬអង្គការមិនមានសិទ្ធិអំណាច «ហាមឃាត់ក្រុមហ៊ុនមិនឲ្យកាត់បន្ថយបុគ្គលិក ដោយមូលហេតុសមរម្យនោះទេ»។ ក្នុងបរិបទកូវីដ-១៩ នេះ ភាគីវិវាទត្រូវប្រកាន់ខ្ជាប់វិធានការសុខាភិបាល នៅពេលធ្វើសកម្មភាពអ្វីមួយ។
លោកសួរ លើកឡើងថា «ភាគីពាក់ព័ន្ធមិនគួរប្រើប្រាស់បងប្អូនស្រីមានផ្ទៃពោះជាតួអង្គជំនួសខ្លួននៅទីសាធារណៈ ដែលមានសមាសភាពចម្រុះនោះទេ ពីព្រោះស្ត្រីមានផ្ទៃពោះ ជាទូទៅមានហានិភ័យខ្ពស់ជាងមនុស្សទូទៅ ប្រសិនជាឆ្លងជំងឺកូវីដ-១៩។ ទោះមាន ឬគ្មានវត្តមានបងប្អូនស្ត្រីមានផ្ទៃពោះ ក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ និងអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធនឹងបន្តដោះស្រាយករណីវិវាទនេះទៅតាមនីតិវិធីជាធរមាន»។
លោកសួរ បន្ថែមថា៖ «ការស្តាប់ការធានាអះអាងរបស់បរទេស ដែលកំពុងរងចាំដុតផ្ទះយើង នឹងនាំមហន្តរាយដល់ខ្លួនយើងវិញដែរ។ ជាលក្ខណបុគ្គល ខ្ញុំគាំទ្រទាំងស្រុងរាល់វិធានការច្បាប់របស់អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ក្នុងករណី ដែលមានភស្តុតាងអំពីការលូកដៃរបស់បរទេសណាមួយ ឬនៅពេលដែលហេតុផល និងវិជ្ជាជីវៈ ដើរដល់ផ្លូវទាល់»។
ទន្ទឹមនឹងនែះ លោក ទូច កុសល ប្រធានសហព័ន្ធសហជីពកម្មករនិយោជកវិស័យទេសចរណ៍កម្ពុជា (CTWUF) បានមានប្រសាសន៍ថា នេះគឺជាកូដកម្មដោយស្របច្បាប់ ហើយច្បាប់ស្ដីពីការងារបានចែងថាកូដកម្មដែលស្របច្បាប់គឺអនុវត្តទៅតាមនិតិវិធី ដោយកម្មករបានដើរអស់នីតិវិធីច្បាប់ មុននឹងពួកគេសម្រេចធ្វើកូដកម្មដោយអហិង្សា។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «បើនិយាមតាមច្បាប់ គឺយើងអនុវត្តទៅតាមនីតិវិធី ទីមួយពួកគាត់បានដើរអស់នីតិវិធី ផ្ដើមពីការចចារពីក្រុមហ៊ុន ការផ្សះផ្សានៅនាយកដ្ឋានការងារ រហូតដល់បញ្ចូនរឿងហ្នឹងដល់ក្រុមប្រឹក្សាអាជ្ញាកណ្ដាលទៀត»។
លោក កុសល មើលឃើញថា ខាងក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍ព្យាយាមគេចវេះមិនដោះស្រាយ ជូនកម្មករ។ តើនៅពេលដែលក្រុមហ៊ុនបញ្ឈប់ថ្នាក់ដឹកនាំសហជីពបានអ៊ីចឹង តើការទទួលស្គាល់របស់ក្រសួងការងារមានតម្លៃបែបណាដែរ? ព្រោះតាមច្បាប់ក្រុមដឹកនាំសហជីពបួនរូបត្រូវបានទទួលស្គាល់ដោយនាយកដ្ឋានវិវាទការងារ និងបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ ការពារដោយច្បាប់ និងទទួលស្គាល់ដោយក្រសួងការងារ។
លោកបន្ថែមថា៖ «ពេលដែលក្រសួងបង្កើតសហជីពហើយ ក្រុមហ៊ុននៅតែអាចបញ្ឈប់បានដដែល? ចឹងខ្ញុំគិតថា ក្រសួងត្រូវតែចាប់បង្ខំដើម្បីឱ្យមានកិច្ចចចារគ្នា ព្រោះបើក្រុមហ៊ុនមិនមានឆន្ទៈក្នុងការដោះស្រាយ គឺគ្មានដំណោះស្រាយទេ»។
បើតាមសេចក្ដីថ្លែងការណ៍មួយរបស់សហជីពកាលពីថ្ងៃទី១៨ ធ្នូ ឆ្នាំ២០២១ បានឱ្យដឹងថា ការឆ្លើយតបរបស់ក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវីលដ៍ ចំពោះកូដកម្មក្នុងខែមករា ឆ្នាំ២០២០ និងកូដកម្មបច្ចុប្បន្នគ្រាន់តែជាការប៉ុនប៉ងក្នុងការបំបិទសំឡេងរួមរបស់សហជីព និងកម្មករនិយោជិតតែប៉ុណ្ណោះ។
សេចក្ដីថ្លែងការដដែល បន្តថាក្នុងឆ្នាំ២០២១នេះ អង្គការពលកម្មអន្តរជាតិក៏បានអំពាវនាវឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាចាត់វិធានការចាំបាច់ដើម្បី ធានានូវការប្រើប្រាស់សិទ្ធិក្នុងការធ្វើកូដកម្មដោយស្របច្បាប់ និងប្រកបដោយសន្តិវិធីដែរ។ ចំណែកខាងសហជីពសង្ឃឹមថា សមាជិកសហជីពទ្រទ្រង់សិទ្ធិការងារបុគ្គលិកខ្មែរនៃក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍ នឹងមិនត្រូវបានបំបិទ មាត់ដោយសារតែចំណាត់ការ ឬការបំភិតបំភ័យណាមួយនោះទេ ហើយប្រព័ន្ធតុលាការមិនគួរប្រើប្រាស់ជាឧបករណ៍ដើម្បីបំបាត់សំឡេងរបស់កម្មករនិយោជិតទេ៕
