ប្រធានគណៈកម្មាធិការរៀបចំការបោះឆ្នោត(គ.ជ.ប)ថ្មី បានប្តេជ្ញាធានាថា ការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់ និងការបោះឆ្នោតជាតិនាពេលខាងមុខនឹងមានភាពសេរី និងយុត្តិធម៌ ខណៈមានមន្ទិលពីសង្គមស៊ីវិលអំពីឯករាជ្យភាពរបស់អតីតតំណាងរាស្រ្តគណបក្សកាន់អំណាចរូបនេះ។
អំឡុងពេលពិធីប្រកាសជាផ្លូវការចូលកាន់តំណែងរបស់លោកក្នុងគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតកាលពីថ្ងៃពុធ លោកប្រាជ្ញ ចន្ទ បានប្តេជ្ញាលើកកម្ពស់ដំណើរការការបោះឆ្នោតដើម្បីពង្រឹងសេចក្តីទុកចិត្តពីសំណាកភាគីពាក់ព័ន្ធ។ កាលពីសប្តាហ៍មុន រដ្ឋសភាបានបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងអតីតអភិបាលខេត្តរូបនេះជាប្រធានគ.ជ.បថ្មី ជំនួសឲ្យលោកស៊ិក ប៊ុនហុក ហើយលោកត្រូវបានព្រះមហាក្សត្រតែងតាំងជាផ្លូវការនៅថ្ងៃតែមួយ។ លោកស៊ិក ប៊ុនហុក បានលាលែងពីតំណែងកាលពីថ្ងៃទី០៣ ខែមិថុនា ដោយសារបញ្ហាសុខភាព។
លោកប្រាជ្ញ ចន្ទ បានមានប្រសាសន៍ថា៖ «ខ្ញុំបេ្តជ្ញាធ្វើការរួមគ្នាជាមួយអនុប្រធាន សមាជិក និងក្រុមការងារទាំងអស់… និងគ្រប់គ្រងស្ថាប័ន គ.ជ.ប កិច្ចការបោះឆ្នោត ឲ្យបានកាន់តែល្អប្រសើរទ្បើង ដែលស្របតាមច្បាប់ និងនិតិវិធីជាធរមាន ដើម្បីឲ្យការបោះឆ្នោតនីមួយៗប្រព្រឹត្តិទៅដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌សំដៅបង្កើនការជឿទុកចិត្តពីសំណាកភាគីពាក់ព័ន្ធ»។
លោកប្រាជ្ញ ចន្ទ នឹងទទួលបន្ទុករៀបចំនិងមើលការខុសត្រូវលើការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់ និងការបោះឆ្នោតជាតិនៅឆ្នាំ ២០២២ និង២០២៣ ក៏ដូចជាការបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភានិងក្រុមប្រឹក្សាខេត្តនៅឆ្នាំ២០២៤។ លោកបានលើកឡើងថា ការបោះឆ្នោតនាពេលខាងមុខនឹងត្រូវធ្វើឡើងជាធម្មតា បើទោះបីជាមានផលប៉ះពាល់ពីវិបត្តិជំងឺកូវីដ១៩យ៉ាងណាក៏ដោយ និងថា រដ្ឋាភិបាលបានអនុវត្តនូវវិធានការប្រឆាំងនឹងជំងឺកូវីដ១៩ នៅក្នុងដំណើរការបោះឆ្នោត ក៏ដូចជា កម្មវិធីចាក់វ៉ាក់សាំង។
ប្រធានគ.ជ.បថ្មីក៏បានអំពាវនាវសហគមន៍ជាតិ និងអន្តរជាតិឲ្យបន្តកិច្ចសហការជិតស្និទ្ធជាមួយនឹងគ.ជ.ប និងរួមចំណែក ដើម្បីលើកកម្ពស់គោលការណ៍នៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស។ នាពេលបច្ចុប្បន្ន សមាជិករដ្ឋសភាទាំងអស់ ១២៥ គឺមកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលកំពុងកាន់អំណាច បន្ទាប់ពីជ័យជម្នះភ្លូកទឹកភ្លូកដីនៅក្នុងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៨ បន្ទាប់ពីមានការរំលាយគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ កាលពីឆ្នាំ២០១៧។
លោក សំ គន្ធាមី នាយកប្រតិបត្តិអង្គការឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោត NICFEC បានមានប្រសាសន៍ថា លោកកំពុងរង់ចាំមើលសមិទ្ធផលនៃការប្តេជ្ញារបស់ប្រធានគ.ជ.បថ្មីចំពោះកំណែទម្រង់លើការបោះឆ្នោត។
លោកបានថ្លែងថា៖ «នេះគ្រាន់តែជាការប្តេជ្ញារបស់គាត់ ហើយយើងមិនទាន់ឃើញនូវការអនុវត្តនៅឡើយទេ។ យើងនឹងតាមដានថាតើគាត់បានគោរពតាមច្បាប់ និងរក្សាឯករាជ្យភាពពាក់ព័ន្ធនឹងការគ្រប់គ្រងដំណើរការបោះឆ្នោតឲ្យសេរី និងយុត្តិធម៌ឬទេ»។ លោកបានកត់សម្គាល់ថា សាធារណជនមួយចំនួនស្ទាក់ស្ទើរក្នុងការជឿទុកចិត្តលើឯករាជ្យភាពរបស់គ.ជ.ប ខណៈសមាជិកភាគច្រើននៃគណៈកម្មាការនេះមកពីគណបក្សកាន់អំណាច។
លោក គន្ធាមី បានបន្តថា អវត្តមានអតីតគណបក្សប្រឆាំងគឺ គណបក្សសង្រ្គោះជាតិ នៅតែជាកត្តាសំខាន់មួយក្នុងបរិបទការប្រជែងការបោះឆ្នោត ស្របពេលដែលគណបក្សនយោបាយនាពេលបច្ចុប្បន្នមិនមានភាពរឹងមាំគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីប្រជែងនឹងគណបក្សកាន់អំណាចនៅឡើយ។
លោកបានបន្ថែមថា៖ «គណបក្សនយោបាយទាំងនោះមិនអាចប្រកួតជាមួយនឹងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលកាន់អំណាចបាននោះទេ ដោយសារតែពួកគេមិនមានប្រជាប្រិយភាព»។
លោក អ៊ូ ច័ន្ទរ័ត្ន អតីតតំណាងរាស្រ្តគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ដែលបានបង្កើតគណបក្សថ្មីគឺ គណបក្សកែទម្រង់កម្ពុជា បាននិយាយថា លោកមិនមានជំនឿទុកចិត្តលើប្រធានគ.ជ.បថ្មីនោះទេ។
លោកបានថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំជឿថា សាធារណជនមួយភាគធំមិនមានជំនឿទុកចិត្តលើស្ថាប័នគ.ជ.បនោះទេ ដោយសារយើងបានដឹងពីការបោះឆ្នោតកាលពីគ្រាមុនៗមក យើងតែងតែជួបបញ្ហាជាមួយនឹងគ.ជ.ប»។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖ «ជាធម្មតា សមាជិកគ.ជ.ប ដែលមកពីគណបក្សនយោបាយផ្សេងៗ ពួកគេតែងតែមានការលម្អៀងទៅកាន់គណបក្សនយោបាយរបស់ខ្លួន ដូច្នេះមិនអាចឯករាជ្យបាននោះទេ»។ ដោយលោកបន្ថែមថា លោកជឿថា គ.ជ.បគួរតែមានសមាជិកជ្រើសចេញពីមូលដ្ឋានមិនពាក់ព័ន្ធនឹងគណបក្សនយោបាយ។
លោក សុខ ឥសាន្ត អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានច្រានចោលនូវការអះអាងថា ប្រធានគ.ជ.បថ្មីមិនឯករាជ្យក្នុងការធានាថា ការបោះឆ្នោតនាពេលខាងមុខនឹងមានភាពសេរី និងយុត្តិធម៌។
លោកបានថ្លែងថា៖ «[គណបក្សប្រឆាំង] នឹងមិនមានជំនឿទុកចិត្ត នៅពេលគណបក្សប្រឆាំងបន្តចាញ់ការបោះឆ្នោត»។
លោកបានបន្តថា៖ «ទោះបីលោកប្រាជ្ញ ចន្ទ មកពីគណបក្សនយោបាយមួយក៏ដោយ ប្រសិនបើគាត់គោរពតាមកាតព្វកិច្ច និងច្បាប់ លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតគឺ អាចទទួលយកបាន»។ លោកបានបន្ថែមថា មិនមាននរណាម្នាក់អាចរកបុគ្គលឯករាជ្យទាំងស្រុងបាននោះទេនៅលើពិភពលោក មានតែការងារឯករាជ្យប៉ុណ្ណោះដែលអាចបង្ហាញលទ្ធផលយុត្តិធម៌បាន។
ស្ថានទូតអាមេរិក និងអូស្រ្តាលីនៅកម្ពុជាបានជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលបើកទូលាយលំហសង្គមស៊ីវិល និងនយោបាយនៅក្នុងប្រទេស។
អ្នកនាំពាក្យស្ថានទូតអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជាលោក Arend Zwartjes បាននិយាយថា រដ្ឋាភិបាលអាមេរិកបានបញ្ឈប់ការផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានដល់គ.ជ.បក្នុងឆ្នាំ ២០១៧ បន្ទាប់ពីមានការចាប់ខ្លួនមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង លោក កឹម សុខា និងការរំលាយគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ។
លោកបានថ្លែងថា៖ «យើងបានជំរុញជាបន្តបន្ទាប់ដល់អាជ្ញាធរឲ្យបើកទូលាយលំហសង្គមស៊ីវិល និងនយោបាយ ហើយបញ្ចៀសការធ្លាក់ចុះបន្ថែមទៀតនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ»។ លោក Zwartjes បានលើកឡើងថា ការបោះឆ្នោតឆ្នាំ ២០១៨ មានចន្លោះប្រហោងច្រើន ស្របពេលមិនមានការដាក់បញ្ចូលគណបក្សប្រឆាំងចម្បង។ លោកបានបន្ថែមថា នៅពេលដែលអនុរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសអាមេរិកលោកស្រី Wendy Sherman បានធ្វើទស្សនកិច្ចមកកម្ពុជានៅក្នុងខែមិថុនា លោកស្រីបានសង្កត់ធ្ងន់ថា សហរដ្ឋអាមេរិកចង់ឃើញ «ការវិវត្តទៅមុខ» នៅមុនការបោះឆ្នោតនាពេលខាងមុខ។
អ្នកនាំពាក្យមួយរូបប្រចាំស្ថានទូតជប៉ុននៅកម្ពុជាបានថ្លែងថា នៅស្របពេលដែលជប៉ុនមិនទាន់សម្រេចក្នុងការផ្តល់ជំនួយបន្ថែមមុនការបោះឆ្នោត កាលពីគ្រាមុន ជប៉ុនបានផ្តល់ជំនួយដល់គ.ជ.បតាមរយៈការបញ្ជូនអ្នកជំនាញ ការផ្តល់ជាហិបឆ្នោត និងការរៀបចំកម្មវិធីហ្វឹកហ្វឺនដល់ក្រុមការងាររៀបចំ។
អ្នកនាំពាក្យរូបនេះបានថ្លែងថា៖ «គឺអាស្រ័យលើកម្ពុជាក្នុងការជ្រើសរើសមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់របស់ខ្លួន ហើយយើងសូមមិនបញ្ចេញយោបល់លើសេចក្តីសម្រេចនេះ។ យើងសង្ឃឹមថា លោក ចន្ទ នឹងសហការជិតស្និទ្ធជាមួយនឹងភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ដើម្បីបុព្វហេតុការបោះឆ្នោតសេរី និងយុត្តិធម៌»។
អ្នកនាំពាក្យមួយរូបប្រចាំស្ថានទូតអូស្រ្តាលីក៏បានបង្ហាញការគាំទ្រការអំពាវនាវសម្រាប់សេរីភាពនយោបាយមុនការបោះឆ្នោតនាពេលខាងមុខ។ អ្នកនាំពាក្យរូបនេះបានថ្លែងថា៖ «ក្នុងឋានៈជាមិត្តយូរអង្វែងរបស់កម្ពុជា អូស្រ្តាលីបានជំរុញឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាអនុញ្ញាតឲ្យមានការតស៊ូមតិនយោបាយដោយសេរី និងបើកចំហ។ នេះរួមមានការរៀបចំការបោះឆ្នោតដែលមានការប្រកួតប្រជែង និងអព្យាក្រឹត្យពិតប្រាកដ ដែលគ្រប់គណបក្សនយោបាយ សង្គមស៊ីវិល អង្គការ និងបណ្តាញផ្សព្វផ្សាយអាចចូលរួមដោយសេរី»៕
ប្រែសម្រួលពីអត្ថបទភាសាអង់គ្លេស៖ Public reluctant to trust the independence of new NEC president
