ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មានក្នុងស្រុក និងតំបន់ រួមទាំងអង្គការសង្គមស៊ីវិលសរុបចំនួន១៤ស្ថាប័នទាមទារឱ្យដោះលែងអ្នកសារព័ត៌មានបរិស្ថានម្នាក់ដែលត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទញុះញង់ បន្ទាប់ពីគាត់ត្រូវបាន«ចាប់ខ្លួនដោយបំពាន» ដោយបុរសយោធាស្លៀកពាក់ស៊ីវិលពីរនាក់ ដោយគ្មានដីកាចាប់ខ្លួន។
លោក អ៊ុក ម៉ៅ ដែលតែងរាយការណ៍ពីការកាប់ឈើខុសច្បាប់ និងការបំផ្លាញបរិស្ថានក្នុងតំបន់អភិរក្សនៅតំបន់ភាគឦសាន ត្រូវបានចាប់ខ្លួននៅផ្ទះរបស់គាត់ក្នុងស្រុកថាឡាបរិវ៉ាត់ ខេត្តស្ទឹងត្រែង កាលពីសប្តាហ៍មុន។ គាត់ត្រូវបានចោទប្រកាន់ភ្លាមៗពីបទញុះញង់ឱ្យប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋជាអាទិ៍ និងបរិហារកេរ្តិ៍ជាសាធារណៈ ហើយត្រូវបានឃុំខ្លួនបណ្តោះអាសន្ននៅពន្ធនាគារខេត្ត។
មុនពេលចាប់ខ្លួន លោក អ៊ុក ម៉ៅ ដែលមានវ័យ៤៩ឆ្នាំ ធ្លាប់បានរាយការណ៍ពីសកម្មភាពកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃព្រៃឡង់។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមបានសរសេរថា៖ «យើងខ្ញុំសូមអំពាវនាវឱ្យដោះលែង[គាត់]ពីពន្ធនាគារជាបន្ទាន់ និងដោយគ្មានលក្ខខណ្ឌ និងលើកលែងការចោទប្រកាន់ប្រឆាំងលើរូបលោក»។
បច្ចុប្បន្នលោក ម៉ៅ កំពុងប្រឈមនឹងពាក្យបណ្ដឹងផ្លូវច្បាប់ចំនួន ១៥ ដែលក្រុមអ្នកសាររព័ត៌មានព្រួយបារម្ភថាវាជាមធ្យោបាយ«បំបិទសម្លេង»រាយការណ៍របស់គាត់។
ប្រភពខាងលើបានលើកឡើងថា ការទទួលរងបណ្ដឹងជាច្រើនករណី ដែលករណីនីមួយៗមាននូវស្ថានទម្ងន់ទោសជាប់ពន្ធនាគារ និងពិន័យជាប្រាក់យ៉ាងច្រើន គឺជាបន្ទុកមួយដ៏ធ្ងន់ផ្នែកផ្លូវច្បាប់ និងហិរញ្ញវត្ថុសម្រាប់រូបលោក។ គោលបំណងនៃការធ្វើបែបនេះ គឺដើម្បីធ្វើឱ្យគាត់មិនអាចបន្តការរាយការណ៍អំពីបទល្មើសព្រៃឈើ។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍ដដែលរៀបរាប់ថា នេះគឺជាតថភាពមួយនៃឥទ្ធិពលនៃការរាយការណ៍របស់លោក អំពីការជាប់ពាក់ព័ន្ធរបស់បុគ្គលមានអំណាចទៅនឹងការឈូសឆាយព្រៃនៅកម្ពុជា។
ក្រុមទាំងនោះបានលើកឡើងថា៖ «ការកំណត់មុខសញ្ញាមកលើអ្នកសារព័ត៌មានតាមរយៈការប្រើប្រាស់អំពើហិង្សា គំរាមកំហែង និងរំលោភបំពានតាមផ្លូវតុលាការ មិនត្រឹមតែជាការរំលោភបំពានលើសិទ្ធិសេរីភាពបុគ្គលប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងរំលោភបំពានលើលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ការទុកចិត្តពីសាធារណជន និងអភិបាលកិច្ចបរិស្ថានផងដែរ។ ករណីរបស់លោក អ៊ុក ម៉ៅ មិនត្រូវក្លាយជាឧទាហរណ៍មួយទៀតនៃនិទណ្ឌភាព និងការគាបសង្កត់នោះទេ»។
ភរិយារបស់លោកម៉ៅ អ្នកស្រី ឯក សុជាតិ អាយុ៤២ឆ្នាំ បាននិយាយពីទុក្ខលំបាករបស់ពួកគេ ក្រោយប្ដីខ្លួនត្រូវបានឃុំខ្លួន។ អ្នកស្រីបានបន្តថា៖ «ការធ្វើស្រែចម្ការ និងការចិញ្ចឹមកូនរបស់យើងឥឡូវស្ថិតលើខ្ញុំទាំងស្រុង ខ្ញុំមិនមានចំណូលទេ ព្រោះខ្ញុំរវល់មើលថែកូន ដូច្នេះខ្ញុំមិនអាចទៅធ្វើការឯណាបាន»។
អ្នកស្រី និងលោកម៉ៅ មានកូន៧នាក់ ក្នុងនោះកូនច្បងមានអាយុ១៧ឆ្នាំ ចំណែកកូនពៅអាយុ៨ខែ។
អ្នកស្រីបានប្រាប់ សារព័ត៌មានខេមបូចា ថា កូនប្រុសច្បងរបស់អ្នកស្រី ដែលកំពុងរៀនថ្នាក់ទី៧ ចង់ឈប់រៀន ដោយសារតែគ្មានប្រាក់ចំណូលសម្រាប់ផ្គត់ផ្គង់គ្រួសារ ដោយកន្លងមកគឺឪពុកខ្លួនជាអ្នករ៉ាប់រង។
ក្រៅពីធ្វើស្រែ និងការពារព្រៃសហគមន៍ អ្នកស្រី សុជាតិ បាននិយាយថា ប្ដីរបស់គាត់ដែលតែងរាយការណ៍អំពីការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើក្នុងតំបន់អភិរក្សនោះ បានរកចំណូលបន្ថែមពីការធ្វើចម្ការដំឡូងមី។
អ្នកស្រី សុជាតិ លើកឡើងថា៖ «ខ្ញុំមិនអាចទទួលយកការចោទប្រកាន់នេះបានទេ ព្រោះគាត់គ្មានកំហុស គាត់និយាយតែការពិត»។ អ្នកស្រីបន្ថែមថា ប្តីរបស់គាត់ បានរិះគន់មន្ត្រីមួយចំនួនដែលគប់គិតជាមួយឈ្មួញពាក់ព័ន្ធនឹងបទល្មើសព្រៃឈើ។
អ្នកស្រីឱ្យដឹងទៀតថា អ្នកស្រីបានទៅសួរសុខទុក្ខប្តីរបស់គាត់នៅពន្ធនាគារ ប៉ុន្តែមិនត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យចូលទៅក្នុងនោះទេ ដោយគាត់ត្រូវបានមន្ត្រីប្រាប់ថា ប្ដីរបស់គាត់ទើបតែ«យកមកឃុំខ្លួន» ។
បីថ្ងៃបន្ទាប់ពីការចាប់ខ្លួន ក្លឹបសារព័ត៌មានបរទេសនៃកម្ពុជា (OPCC) ដែលមានមូលដ្ឋាននៅទីក្រុងភ្នំពេញ បានចេញសេចក្តីអំពាវនាវដល់ឱ្យរដ្ឋាភិបាលទម្លាក់ចោលការចោទប្រកាន់ទាំងអស់លើលោក ម៉ៅ ដែលបាននិងកំពុងលាតត្រដាងការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើដែលពាក់ព័ន្ធនឹងផលប្រយោជន៍អ្នកមានអំណាច។
ទន្ទឹមនឹងនេះ អង្គការអ្នកសារព័ត៌មានគ្មានព្រំដែន (RSF) បាននិយាយថា ការចាប់ខ្លួនលោក អ៊ុក ម៉ៅ គឺជាការបង្កើនយុទ្ធនាការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញរយៈពេលយូរតាមប្រព័ន្ធតុលាការលើរូបលោក។
លោក Cédric Alviani នាយកការិយាល័យ RSF ប្រចាំតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក បាននិយាយកាលពីសប្តាហ៍មុនថា៖ «ការចាប់ខ្លួនតាមអំពើចិត្តលើលោក ម៉ៅ ដែលធ្វើឡើងដោយគ្មានដីកា គឺជាការកើនឡើងនៃការយាយីផ្នែកច្បាប់ដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ ដែលអ្នកសារព័ត៌មានបានជួបប្រទះជាយូរមកហើយ»។ ក្នុងនោះ លោកជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដោះលែងលោក ម៉ៅ និងងាកមកការពារអ្នកសារព័ត៌មានវិញ។
កាលពីឆ្នាំមុន សមាគមសម្ព័ន្ធអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជា (CamboJA) បានកត់ត្រានូវករណីយាយីចំនួន ៤១ ដែលប៉ះពាល់ដល់អ្នកសារព័ត៌មានយ៉ាងតិច៦៤នាក់។ នៅដើមឆ្នាំនេះ អ្នកសារព័ត៌មាន៣នាក់ត្រូវបានឃុំខ្លួនពីបទញុះញង់។
យោងតាមអង្គការអ្នកសារព័ត៌មានគ្មានព្រំដែន សេរីភាពសារព័ត៌មាននៅប្រទេសកម្ពុជាបានធ្លាក់ចុះ៣៣លេខក្នុងសន្ទស្សន៍សេរីភាពសារព័ត៌មានពិភពលោកចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៦។ ជាមួយគ្នា គិតត្រឹមឆ្នាំ២០២៥នេះ កម្ពុជាជាប់ចំណាត់ថ្នាក់១៦១ ក្នុងចំណោមប្រទេសចំនួន១៨០។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក្រសួងព័ត៌មានបានច្រានចោលការអះអាងរបស់ RSF ដោយបញ្ជាក់ថា ស្ថានភាពសេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជា «ល្អណាស់» ដែលបង្ហាញទិន្នន័យថាអ្នកសារព័ត៌មានមាន «សេរីភាពពេញលេញ» និង «មានអារម្មណ៍ថាមានសុវត្ថិភាពក្នុងការអនុវត្តការងាររបស់ពួកគេ»។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងព័ត៌មាន លោក ទេព អស្នារិទ្ធ មិនបានឆ្លើយតបសំណើសុំអត្ថាធិប្បាយនោះទេ៕
ប្រែសម្រួលពីអត្ថបទភាសាអង់គ្លេស៖ Release Jailed Environmental Journalist, Urge Press Groups, As His Family Suffers Hardship
