កញ្ញា សេង ធារី ដែលកំពុងជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារ បានចាប់ផ្ដើមធ្វើកូដកម្មអត់អាហាររយៈពេល១០ថ្ងៃរបស់ខ្លួននៅថ្ងៃចន្ទ ដែលកូដកម្មនេះធ្វើឡើងមិនដល់មួយសប្ដាហ៍ផងបន្ទាប់ពីរបាយការណ៍អង្គការសហប្រជាជាតិបានប្រកាសថាកញ្ញាគឺត្រូវបានឃុំខ្លួនដោយបំពានទៅនឹងច្បាប់អន្តរជាតិ និងបានអំពាវនាវឱ្យមានការដោះលែង។ នេះបើតាមការលើកឡើងរបស់មេធាវីការពារក្ដី Jared Genser កាលពីថ្ងៃចន្ទ។
មេធាវីរូបនេះមានប្រសាសន៍ថា៖ «កូដកម្មអត់អាហាររបស់ ធារី គឺជាការតស៊ូប្រឆាំងដ៏មានឥទ្ធិពល និងដោយសន្តិវិធីចំពោះការគាបសង្កត់លើអ្នកនយោបាយប្រឆាំងក្នុងប្រទេសកម្ពុជា និងថាការបោះឆ្នោតជាតិខាងមុខនឹងមិនមានភាពសេរី និងយុត្តិធម៌ទេ»។
កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែមិថុនា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្លែងដោយទំនងសម្ដៅលើកញ្ញា សេង ធារី ថា៖ «អ្នកឯងចង់ធ្វើកូដកម្មអត់អាហារ អ្នកឯងចង់ងាប់ វាជារឿងរបស់អ្នកឯង»។
បើតាមមេធាវី Genser កញ្ញា សេង ធារី ដែលមានសញ្ជាតិខ្មែរ-អាមេរិកកាំង គឺត្រូវកាត់ទោសឱ្យជាប់ពន្ធនាគារចំនួនប្រាំមួយឆ្នាំកាលពីខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២ ដោយចោទថា «រួមគំនិតក្បត់» និង «ញុះញង់ នាំឲ្យមានចលាចលបង្កឱ្យប៉ះពាល់សន្តិសុខសាធារណៈ»។
កាលពីសប្ដាហ៍មុន ក្រុមការងារអង្គការសហប្រជាជាតិលើការឃុំខ្លួនតាមអំពើចិត្ត បានថ្លែងថា៖ «ការកាត់ទោសកញ្ញា សេង ធារី មិនគួរកើតមានទេ» ហើយថាកញ្ញាគឺ «បានក្លាយជាគោលដៅរបស់គេ ដោយសារតែសកម្មភាពរបស់កញ្ញាក្នុងនាមជាអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស ដែលបានផ្សព្វផ្សាយ និងបង្ហោះព័ត៌មានរិះគន់រដ្ឋាភិបាល»។
ក្នុងប្រសាសន៍របស់ខ្លួនកាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែមិថុនា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំមិនលើកលែងទោសឱ្យអ្នកឯង[ធារី]ទេ ខ្ញុំមិនទុកចិត្តបរទេសដែលចង់បំផ្លាញខ្ញុំ»។ លោក ក៏បានព្រមានថាការជ្រៀតជ្រែករបស់បរទេសនឹងមិនធ្វើឱ្យរយៈពេលជាប់ទោសរបស់កញ្ញា សេង ធារី ថយចុះនោះទេ។
លោក Jared Genser លើកឡើងថា ដើមចមដែលនាំឱ្យមានការចោទប្រកាន់លើកូនក្ដីរបស់លោក គឺដោយសារការកូនក្ដីរបស់លោក បង្ហោះសារលើហ្វេសប៊ុកចំនួនពីរដែលមានន័យរិះគន់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។
អង្គការសហប្រជាជាតិបានថ្លែងថា ការបង្ហោះសាររបស់កញ្ញា សេង ធារី «គឺមិនមានត្រង់ណាបង្ហាញថាមានចរិតញុះញង់ ឬមានលក្ខណៈហិង្សានោះទេ» ហើយថាការឃុំខ្លួនរបស់កញ្ញា «គឺជាការឃុំខ្លួនធ្វើឡើងតាមអំពើចិត្ត»។
អង្គការសហប្រជាជាតិក៏បានបញ្ជាក់ដែរថា មាត្រា៤៩៤ និង៤៩៥នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ ដែលហាមឃាត់នូវអំពើញុះញង់នាំឱ្យប៉ះពាល់សណ្ដាប់ធ្នាប់សង្គម និងបង្កហិង្សា គឹ «មិនស្របគ្នា» ជាមួយនឹងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍សកលស្ដីពីសិទ្ធិមនុស្សនោះទេ ដោយមាត្រាទាំងនេះមានផ្ទុក «ពាក្យមានន័យមិនច្បាស់លាស់» និង «មានន័យទូលំទូលាយពេក»។
បើតាមរបាយការណ៍របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមិនបានធ្វើការជាមួយក្រុមការងារអង្គការសហប្រជាជាតិទេបន្ទាប់ពីក្រុមការងារបានទុកពេលឱ្យជាងប្រាំបីខែ ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងការចោទប្រកាន់លើការកាត់ទោសកញ្ញា សេង ធារី និងលក្ខខណ្ឌនៃការឃុំខ្លួន។
កញ្ញា សេង ធារី គឺជាមនុស្សម្នាក់ដែលរងការកាត់ទោសដូចនឹងអ្នកនយោបាយរបស់អតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិជាង១០០នាក់ផ្សេងទៀតដែរ ហើយអ្នកមួយចំនួនក្នុងចំណោមនោះត្រូវបានចោទប្រកាន់ និងកាត់ទោសពីបទញុះញង់ និងរួមគំនិតក្បត់។
បើតាមរបាយការណ៍អង្គការសហប្រជាជាតិ កញ្ញា សេង ធារី ត្រូវបានឃុំខ្លួនក្នុងពន្ធនាគារខេត្តព្រះវិហារ ដែលមានចម្ងាយឆ្ងាយពីក្រុមគ្រួសារ ហើយកញ្ញាត្រូវបានឃុំខ្លួនក្នុងបន្ទប់ប្រាំម៉ែត្រការ៉េ ជាមួយនឹងអ្នកទោសស្រ្តី១៩នាក់ផ្សេងទៀត។
ប្អូនប្រុសរបស់កញ្ញា សេង ធារី លោក ម៉ាឌី ធារី បានលើកឡើងទាក់ទងនឹងការធ្វើកូដកម្មអត់អាហារនេះថា៖ «គ្រួសាររបស់ខ្ញុំពិតជាមានការបារម្ភជាខ្លាំងចំពោះសុខភាពគាត់ ហើយក៏មានការព្រួយចិត្តណាស់ដែរ ដែលគាត់ជ្រើសរើសវិធីមួយនេះ»។ លោកបន្តថា៖ «ជាមួយគ្នានេះ យើងក៏យល់ពីការខកចិត្តរបស់នាង និងបំណងប្រាថ្នារបស់នាងក្នុងការនិយាយប្រឆាំងនឹងភាពអយុត្តិធម៌ទាំងនេះ»។
អ្នកនាំពាក្យអគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធនាគារ លោក នុត សាវនា បានបដិសេធថា កញ្ញា សេង ធារី ធ្វើកូដកម្មអត់អាហារ និងថាកញ្ញាកំពុង «តមអាហារដើម្បីសុខភាព»។
លោកថ្លែងថា៖ «មតិសារធារណៈជនខ្លះបារម្ភពីសុខភាពរបស់កញ្ញានៅក្នុងពន្ធនាគារ តាមពិតមិនមានអ្វីជាអវិជ្ជមាននោះទេ»។
លោកបន្ថែមថា ខាងពន្ធនាគារបាន «តាមដានយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់លើករណីនេះ» ហើយ «ក៏មានរថយន្តសង្គ្រោះបន្ទាន់សម្រាប់ពេលមានការបន្ទាន់ផងដែរ»។
ប្អូនប្រុស និងមេធាវី របស់កញ្ញា សេង ធារី បានអំពាវនាវឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិកចាត់វិធានការដោយផ្អែកតាមច្បាប់ Levinson (Levinson Act) ដែលផ្ដល់សិទ្ធិឱ្យប្រធានាធិបតី «ចាត់វិធានការមិនផ្ដល់ទិដ្ឋាការ និងដាក់ទណ្ឌកម្មបង្កកទ្រព្យសម្បត្តិប្រឆាំងជនបរទេសណាដែលទទួលខុសត្រូវ ឬក៏ជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការឃុំខ្លួនដោយខុសច្បាប់ ឬមិនត្រឹមត្រូវ លើជនជាតិអាមេរិកនៅក្រៅប្រទេស»។
ឯកអគ្គរដ្ឋទូត W. Patrick Murphy បានអំពាវនាវឱ្យអាជ្ញាធរកម្ពុជាដោះលែង កញ្ញា សេង ធារី ពី «ការដាក់ទណ្ឌកម្មដោយអយុត្តិធម៌»។ អ្នកនាំពាក្យស្ថានទូតអាមេរិក លោក Stephanie Arzate បានប្រាប់ CamboJA ថា៖ «យើងយកចិត្តទុកដាក់យ៉ាងខ្លាំងចំពោះការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់យើង ក្នុងការជួយពលរដ្ឋអាមេរិកនៅក្រៅប្រទេស និងកំពុងផ្តល់ជំនួយផ្នែកកុងស៊ុលសមរម្យទាំងអស់របស់កញ្ញា សេង ធារី និងក្រុមគ្រួសារ»។
លោក Arzate បានថ្លែងថា មន្រ្តីកុងស៊ុលសហរដ្ឋអាមេរិក «ទៅជួបជាទៀងទាត់» ធារី ហើយថាឯកអគ្គរដ្ឋទូត និងមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ «បន្តបង្កើនការព្រួយបារម្ភជាមួយមន្ត្រីកម្ពុជា» អំពីករណីរបស់នាង។
កាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែកក្កដា សមាជិកសភាអាមរិកជាច្រើនរូបបានលើកឡើងជាថ្មីពីសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ ដែលបានលើកឡើងជាពិសេសលើករណី កញ្ញា សេង ធារី និងសមាជិក និងសកម្មជនបក្សប្រឆាំងកំពុងជាប់ឃុំ ដោយពួកគេបាននិយាយថានឹង «ដាក់ការទទួលខុសត្រូវលើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា សម្រាប់ការរំលោភបំពាននានា និងអំពើពុករលួយ ដែលធ្វើឲ្យរិចរិលដល់ប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្ស»។ ច្បាប់នេះ ដែលបានរំឭកជាថ្មីដល់ការ «ដាក់ទណ្ឌកម្មបង្កកទ្រព្យសម្បត្តិ» ដែលអាចដាក់លើប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាមួយចំនួន ហើយច្បាប់នេះបានប្រើម្ដងហើយកាលពីឆ្នាំ២០២០។
សមាជិកព្រឹទ្ធសភាប្រចាំរដ្ឋ Massachusetts លោក Edward Markey ថ្លៃងថា៖ «សហរដ្ឋអាមេរិកត្រូវតែផ្ដល់សារឲ្យច្បាស់ថាយើងនឹងមិនងាករេក្នុងការប្ដេជ្ញាគាំទ្រ…សិទ្ធិប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ដែលមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ»។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សកាន់អំណាច លោក សុខ ឥសាន មិនអត្ថាធិប្បាយលើករណីកញ្ញា សេង ធារី ទេ ប៉ុន្តែលោកមានប្រសាសន៍ថា វាមិនទាន់ប្រាកដទេថានឹងមានការដាក់ទណ្ឌកម្ម ឬក៏ការដាក់ទណ្ឌកម្មមានឥទ្ធិពលលើប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា។
លោកឱ្យដឹងថា៖ «ដាក់ទណ្ឌកម្ម ឬអត់ជាសិទ្ធិរបស់ពួកគេ [ព្រឹទ្ធសភាអាមេរិក]…ប៉ុន្តែថាតើការដាក់ទណ្ឌកម្មនេះនឹងមានប្រសិទ្ធភាព ឬអត់»។
តំណាងឧត្តមស្នងការទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិប្រចាំកម្ពុជាមិនបានឆ្លើយតបនឹងការសុំអត្ថាធិប្បាយលើរឿងនេះទេនៅរសៀលថ្ងៃចន្ទនេះ។
អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលលោក ផៃ ស៊ីផាន មិនអាចទាក់ទងតាមទូរសព្ទសុំការអត្ថាធិប្បាយបានទេ និងតាមតេឡេក្រាមក៏លោកមិនបានឆ្លើយតបដែរ៕
(រាយការណ៍បន្ថែមដោយ៖ ហ៊ែល កំសាន)
ប្រែសម្រួលពីអត្ថបទភាសាអង់គ្លេស៖ Seng Theary Begins Hunger Strike, After UN Declares Her Arbitrarily Detained
