ខេត្តសៀមរាប៖ មុនពេលផ្ទុះជំងឺរាតត្បាតកូវីដ១៩ អ្នកស្រី តាន់ អង អាចរកប្រាក់ចំណូលបាន ១០០ ដុល្លារ នៅរាល់ចុងសប្តាហ៍ ពីការលក់នំអាកោត្នោត នៅភូមិព្រះដាក់ ក្នុងខេត្តសៀមរាប។ ឥឡូវនេះ ប្រាក់ចំណូលរបស់អ្នកស្រី គឺរកបានស្ទើរតែមិនដល់ ៥០ ដុល្លារផង ហើយសម្រាប់ពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរដែលនឹងឈានចូលមកដល់ក្នុងខែនេះ អ្នកស្រីមានការរំពឹងទុកតិចតួចថានឹងមានទេសចរច្រើន។
អ្នកស្រីបានបន្តថា៖ «មានភ្ញៀវទេសចរ ប៉ុន្តែគេដូចជាមិនចាយលុយសោះ។ ប្រហែលជាមេឃក្តៅពេកធ្វើឲ្យមនុស្សមិនចង់ញ៉ាំ ប៉ុន្តែវាក៏អាចមកពីសេដ្ឋកិច្ចធ្លាក់ចុះដែរ»។
សម្រាប់ពិធីបុណ្យទន្លេកាលពីខែមុន អ្នកស្រីបានចំហុយនំជាច្រើនទុកជាមុន ដោយគិតថាមានទេសចរច្រើននឹងចូលរួម ប៉ុន្តែអ្នកស្រីនៅសល់នំជាច្រើនដែលលក់មិនដាច់។ សម្រាប់ថ្ងៃចូលឆ្នាំខ្មែរ អ្នកស្រីនឹងមិនធ្វើនំទុកដូចមុនទៀតទេ។
ពិធីចូលឆ្នាំខ្មែរកាន់តែខិតជិតមកដល់ អាជីវករក្នុងតំបន់ទេសចរណ៍នានាក្នុងខេត្តសៀមរាប សម្តែងការព្រួយបារម្ភចំពោះការគ្មានភ្ញៀវដែលចង់ទិញផលិតផលរបស់ខ្លួន។ ដោយការប្រារព្ធពិធីអង្គរសង្ក្រាន្តប្រចាំឆ្នាំត្រូវបានលុបចោលក្នុងឆ្នាំនេះ អាជីវករកាន់តែព្រួយបារម្ភ។
សហភាពសហព័ន្ធយុវជនកម្ពុជា ដែលបានចាប់ផ្តើមរៀបចំព្រឹត្តិការណ៍អង្គរសង្ក្រាន្តក្នុងឆ្នាំ ២០១៣ បានប្រកាសកាលពីថ្ងៃទី ២៥ ខែមីនា ថា ខ្លួននឹងមិនរៀបចំពិធីធំនៅឆ្នាំនេះទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ អ្នកភូមិ និងទេសចរអាចចូលរួមក្នុងពិធីតូចៗនៅក្នុងទីរួមខេត្ត ក៏ដូចជាស្រុក ឃុំ និងសាលារៀនជាដើម។
លោក លី វណ្ណៈ នាយករដ្ឋបាលខេត្តសៀមរាប បានប្រាប់ ខេមបូចា ថា បច្ចុប្បន្នរដ្ឋបាលខេត្តកំពុងរៀបចំក្រុងសម្រាប់ទេសចរក្នុងឱកាសសង្ក្រាន្តសៀមរាប ដែលនឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅតំបន់មួយចំនួននៃទីក្រុង។ លោកបានបន្ថែមថា នឹងមិនមានការតុបតែងលម្អក្នុងតំបន់បរិវេណប្រាសាទដូចក្នុងពិធីអង្គរសង្ក្រាន្តនោះទេ។
លោកថ្លែងថា៖ «អង្គរសង្ក្រាន្តត្រូវការពេលវេលា ការរៀបចំ និងធនធានមនុស្សច្រើន។អង្គរសង្ក្រាន្តនឹងត្រូវរៀបចំឡើងវិញនៅប៉ុន្មានឆ្នាំខាងមុខ ដើម្បីមានពេលសម្រាប់ធ្វើផែនការបន្តទៀត»។
លោក វណ្ណៈ បានទទួលស្គាល់ថា នូវការត្អូញត្អែររបស់ម្ចាស់អាជីវកម្មដែលបានកត់សម្គាល់ឃើញពីការធ្លាក់ចុះនៃការលក់ដូរក្នុងខេត្តសៀមរាប។
លោកបាននិយាយថា៖ «ខ្ញុំចង់បញ្ជាក់ថា ដោយសារតែស្ថានភាពនៃវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចសកល និងក្នុងតំបន់ វាធ្វើឱ្យការចំណាយរបស់ពលរដ្ឋមានការត្បិតត្បៀត ទោះបីជាពួកគេមកដើរលេងក៏ដោយ»។
ប៉ុន្តែទោះបីជាមានការលុបចោលការប្រារព្ធពិធីអង្គរសង្ក្រាន្តក៏ដោយ ក៏លោកនៅតែមានសុទិដ្ឋិនិយមចំពោះទេសចរណ៍ក្នុងថ្ងៃឈប់សម្រាកនេះ ដោយលោកថាជិត ៨០% នៃសណ្ឋាគារនៅក្នុងក្រុងមានការកក់ទុកសម្រាប់បុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរ។
អ្នកស្រី ចាន់ បុប្ផា អ្នកគ្រប់គ្រងផ្នែកលក់នៅសណ្ឋាគារ Blanc Smith ក្នុងខេត្តសៀមរាប បានប្រាប់ខេមបូចា ថាប្រហែល ៧០% នៃសណ្ឋាគារ និងភោជនីយដ្ឋានក្នុងខេត្តសៀមរាបដែលបានបិទកាលពីមានជំងឺរាតត្បាតបានបើកដំណើរការឡើងវិញហើយ។ សម្រាប់បុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរខាងមុខនេះ ការកក់សណ្ឋាគារមានភាពយឺតយ៉ាវជាងឆ្នាំមុន។
អ្នកស្រី សំ ស្រីគង់ អាយុ ២៦ឆ្នាំ អាជីវករលក់សម្លៀកបំពាក់នៅក្នុងផ្សារចាស់ បាននិយាយថា វិស័យទេសចរណ៍នៅតែស្ងប់ស្ងាត់ បើធៀបទៅនឹងមុនកូវីដ១៩ផ្ទុះឡើង ហើយអ្នកស្រីមិនរំពឹងថា នឹងមានទេសចរច្រើនមកទិញសម្លៀកបំពាក់ក្នុងឱកាសបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរនោះទេ។ ក្នុងពិធីបុណ្យទន្លេ ដែលបានប្រារព្ធឡើងនៅពាក់កណ្តាលខែមីនា ក្នុងខេត្តសៀមរាប មានអ្នកទេសចរច្រើន ប៉ុន្តែមានមនុស្សតិចតួចប៉ុណ្ណោះ ដែលទិញផលិតផលរបស់អ្នកស្រី។
អ្នកស្រីបាននិយាយថា៖ «ខ្ញុំចង់ឱ្យទីនេះមានរៀបចំអង្គរសង្ក្រាន្ត [ម្ដងទៀត] ព្រោះមានភ្ញៀវច្រើន។ បន្ទាប់ពីកូវីដ ខ្ញុំ និងអ្នកផ្សេងទៀតប្រឈមមុខនឹងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច ដូច្នេះមនុស្សមកដើរលេង តែមិនចង់ចាយលុយទេ»។
លោក ឡឹក វន់ មេភូមិព្រះដាក់ បាននិយាយថា លោកសង្ឃឹមថា ភូមិនេះនឹងមានទេសចរមកលេងតំបន់វប្បធម៌សំខាន់ៗក្នុងឆ្នាំនេះច្រើនកុះករ។ ដោយសារប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួននៅក្នុងតំបន់អង្គរ ត្រូវបានបង្ខំឱ្យផ្លាស់ប្តូរទៅទីតាំងនៅរុនតាឯកនោះ លោកបាននិយាយថា ឥឡូវនេះមិនសូវមានអ្នកលក់អាហារសម្រាប់ទេសចរទេ។ ប៉ុន្តែអ្នកលក់ដូរត្រូវយល់ដឹងបន្ថែមទៀតថាអ្វីដែលភ្ញៀវទេសចរពិតជាចង់ទិញ។
លោកថា៖ «ពួកគេមិនដឹងពីរបៀបទាក់ទាញភ្ញៀវទេ។ អ្វីដែលពួកគេលក់គឺមិនទាក់ទាញ [ភ្ញៀវទេសចរ]ទេ»។
អ្នកស្រី ឆាយ ស៊ីវលីន ប្រធានសមាគមភ្នាក់ងារទេសចរណ៍កម្ពុជាបានថ្លែងថា លោក វន់និយាយត្រូវម្យ៉ាងដែរ។ អ្នកស្រីបានចាប់ផ្តើមឃើញភ្ញៀវទេសចរអាមេរិក និងអឺរ៉ុបចូលទស្សនាតំបន់នេះកាន់តែច្រើនឡើងៗ ជាអតិថិជនដែលចាយវាយខ្ពស់ និងត្រូវការរបស់ថ្លៃៗ។
អ្នកស្រីថា៖ «ខេត្តសៀមរាបនាពេលថ្មីៗនេះ គឺជាទីផ្សារនៃអ្នកទេសចរអាមេរិក និងអឺរ៉ុប។ ពួកគេសុទ្ធតែជាអ្នកប្រើប្រាស់លំដាប់ខ្ពស់ ដូច្នេះពួកគេត្រូវការសេវាកម្មលំដាប់ខ្ពស់ ទាំងការស្នាក់នៅ និងទីតាំងល្អ។ វានៅក្រៅទីផ្សារធម្មតារបស់យើង។ នៅពេលពួកគេជាភ្ញៀវទេសចរលំដាប់ខ្ពស់ ពួកគេមិនចូលទីផ្សារក្នុងស្រុករបស់យើងទេ»។
អ្នកស្រីបាននិយាយថា ទេសចរបានចាប់ផ្តើមត្រឡប់មកវិញនៅឆ្នាំ ២០២១ ប៉ុន្តែវិស័យនេះមិនបានរើបឡើងវិញទៅដល់កម្រិតមុនមានជំងឺរាតត្បាតនោះទេ។ អ្នកស្រីបានបន្ថែមថា ដោយសារតែការធ្លាក់ចុះនៃសេដ្ឋកិច្ចនាពេលថ្មីៗនេះ ទើបភ្ញៀវទេសចរកម្ពុជាភាគច្រើនចំណាយតិចតួច ទោះបីជាពួកគេទៅលេងតំបន់នេះក៏ដោយ។
ប្រសិនបើស្ថានការណ៍មិនប្រសើរឡើងក្នុងពេលឆាប់ៗនេះទេ អ្នកស្រីបារម្ភថា ម្ចាស់អាជីវកម្មជាច្រើននឹងចាប់ផ្តើមចាកចេញពីវិស័យទេសចរណ៍ ហើយអាចនឹងមិនវិលមកវិញទេ។
អ្នកស្រីគិតថា សេវានិងការកម្សាន្តសម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរជាវិស័យដែលគួរតែពង្រឹងដើម្បីទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរមកលេងខេត្តសៀមរាបឲ្យកាន់តែច្រើន។
អ្នកស្រីបន្តថា៖ «ក្នុងវិស័យទេសចរណ៍យើងត្រូវការសេវាផ្សេងៗជាច្រើនបន្ទាប់ពីភ្ញៀវចូលទស្សនាប្រាសាទ ដូច្នេះក្រៅពីផលិតផលវប្បធម៌ដែលមានស្រាប់ [សម្រាប់លក់] យើងក៏ត្រូវមានសេវាកម្ម ដើម្បីកម្សាន្តចិត្តភ្ញៀវទេសចរដែរ។ យើងមានប្រាសាទអង្គរវត្តតែមួយប៉ុណ្ណោះ ដូច្នេះភ្ញៀវទេសចរមកតែថតរូប រួចត្រឡប់ទៅវិញ»។
អ្នកស្រីបន្តថា រដ្ឋាភិបាលគួរបង្កើតកម្មវិធីមួយដែលលើកទឹកចិត្តភ្ញៀវទេសចរដែលមកលេងប្រទេសជិតខាងបន្តធ្វើដំណើរមកកម្ពុជា។ កាលពីខែវិច្ឆិកា រដ្ឋាភិបាលបានចាប់ដៃគូជាមួយធនាគារ SME ដើម្បីផ្តល់ប្រាក់កម្ចីសរុបចំនួន៥០ លានដុល្លារដល់អាជីវកម្មទេសចរណ៍ខេត្តសៀមរាប ដោយអាជីវកម្មមួយអាចទទួលបានហិរញ្ញប្បទានពី ២0,000 ទៅ ៦00,000 ដុល្លារ។
ប៉ុន្តែលោក ហុង វណ្ណៈ អ្នកវិភាគសេដ្ឋកិច្ចនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានព្រមានចំពោះអាជីវកម្មខេត្តសៀមរាបដែលយកកម្ចីទាំងនេះ ខណៈពេលដែលវិស័យទេសចរណ៍នៅតែមិនទាន់មានភាពប្រសើរឡើង។
លោកបាននិយាយថា៖ «ខ្ញុំគិតថា អ្នកលក់ទាំងអស់មិនគួរប្រញាប់ប្រញាល់ [យកប្រាក់កម្ចី] ទេ ព្រោះស្ថានភាពទេសចរណ៍បច្ចុប្បន្នមិនដូចស្ថានភាពទេសចរណ៍ក្នុងឆ្នាំ ២០១៨ ឬមុនកូវីដទេ។ រឿងសំខាន់គឺពឹងផ្អែកលើអតិថិជន។ ការចំណាយរបស់អតិថិជនខ្លួនឯងនៅមានកម្រិតនៅឡើយ ដូច្នេះប្រសិនបើយើងបង្កើនការផ្គត់ផ្គង់ វានឹងនាំឲ្យមានវិបត្តិ»។
អាជីវករលក់សម្លៀកបំពាក់នៅមុខប្រាសាទអង្គរវត្តម្នាក់បាននិយាយថា អ្នកស្រីអាចរកប្រាក់បានត្រឹមតែ១០ ដុល្លារប៉ុណ្ណោះក្នុងមួយថ្ងៃ ដោយមានមនុស្សតិចណាស់ដែលទិញទំនិញនៅថ្ងៃចុងសប្តាហ៍។
អ្នកស្រីថា «សម្រាប់ចូលឆ្នាំខ្មែរនេះ ខ្ញុំមិនមានសង្ឃឹមទេ»៕
ប្រែសម្រួលពីអត្ថបទភាសាអង់គ្លេស Siem Reap Businesses Anticipate Quiet Khmer New Year Amidst Drop in Tourism
