ប្រជាកសិករមួយចំនួននៅខេត្តកណ្ដាលបានអំពាវនាវឱ្យអាជ្ញាធរស្វែងរកទីផ្សារសម្រាប់បន្លែរបស់ពួកគេខណៈតម្លៃមានការចុះថោកខ្លាំង ដោយសារតែគ្មានទីផ្សារទទួលទិញកសិផលដែលធ្វើឱ្យពួកគេមិនអាចទប់ទល់ជាមួយថ្លៃដើម និងថ្លៃកម្លាំងពលកម្ម។
នាពេលថ្មីៗនេះ កសិករមួយចំនួនក្នុងស្រុកស្អាង ខេត្តកណ្ដាល បានដាំដំណាំជាច្រើនមុខ រួមមាន ត្រសក់ សាឡាត់ ស្ពៃគ្រប់ប្រភេទ និងកសិផលផ្សេងៗទៀត ដើម្បីលក់សម្រាប់ផ្គត់ផ្គង់ជីវភាព។ ក៏ប៉ុន្តែពួកគេតែងតែត្អូញត្អែរស្ទើរៀងរាល់ឆ្នាំថាពួកគេមានការពិបាកក្នុងការលក់ចេញ ដោយត្រូវបានចាក់ធារគរទុកចោលក្នងចម្ការ តាមផ្សាររង់ចាំឈ្មួញមកប្រមូលទិញ ជាមួយនឹងក្តីរំពឹងថា អាចលក់ក្នុងតម្លៃសមរម្យ។
លោក តុំ សុខគីម អាយុ ៤២ឆ្នាំ ជាកសិករនៅភូមិព្រែកតាលៃ ឃុំព្រែកអំបិល ស្រុកស្អាង ខេត្តកណ្ដាល បានលើកឡើងថា ដំណាំដែលលោកដាំប្រកបរបរកសិកម្មដាំបន្លែនេះអស់រយៈពេល៨ឆ្នាំមកហើយ។ គាត់ដាំបន្លែច្រើនមុខដែរដូចជា ត្រសក់ សាឡាត់ ស្ពៃចង្កឹះ ជាដើម ហើយប្រមូលផលពី៦ទៅ៧ដងក្នុងមួយឆ្នាំ បើគិតទាំងខែប្រាំងនិងខែវស្សា។ លោកបានបន្តថា ដំណាំទាំងអស់នោះអាចប្រមូលផលបានចន្លោះពីជិតមួយខែទៅជិតពីរខែ។
លោក សុខគីម សង្កត់ធ្ងន់ថា៖ «តម្លៃលក់នៅលើទីផ្សារបច្ចុប្បន្នបានត្រឹមតែ៥០០រៀល តែ ប៉ុណ្ណោះ ហើយដឹកដល់ផ្សារដើមគទៀត បើដកថ្លៃកាត់ស្ទើរតែអស់បាត់ទៅហើយ»។ លោក បានបន្ថែមទៀតថា៖ «តម្លៃលក់ទើបតែចុះថោកខ្លាំងនៅក្នុងខែមីនានេះទេ បើពីមុនហ្នឹងតម្លៃ អាចបាន១៥០០រៀល ទៅ២០០០រៀល។ បើមុនកូវីដគ្រាន់លក់ជាង បានតម្លៃ២៥០០រៀលទៅ៣០០០រៀលអីដែរ»។
លោកបានសំណូមពរថា៖ «ខ្ញុំសូមអំពាវនាវទៅអាជ្ញាធរ បើសិនជាបន្លែរក្នុងស្រុកសម្បូរហើយ សូមកាត់បន្ថយការនាំចូល ដល់ចឹងយើង[កសិករ]កង្វល់ពីតម្លៃផលិតផលកសិកម្មណាស់ បើអត់ការនាំចូលពីក្រៅបន្លែយើងអាចគួរសមវិញ»។
ស្រដៀងគ្នានេះដែរ លោក តុំ សង់ ជាកសិករ និងជាឈ្មួញលក់បន្លែរយៈពេល២ឆ្មាំកន្លះមកហើយ បានឱ្យដឹងថា វាពិតជាលំបាកណាស់នៅពេលប្រមូលផលបានប៉ុន្តែតម្លៃថោកពេកគ្មានហាងឆេងហើយគ្មានអ្នកទិញទៀត។ដូចដែរយើងដឹងស្រាប់ហើយកាលណាកសិករខាតមួយសារគឺលង់ជំពាក់បំណុលកាន់តែច្រើនព្រោះការចំណាយលើថ្លៃដើមហើយដល់ពេលកសិករប្រមូលផលបានបែរជាគ្មានទីផ្សារ ឬលក់បានក្នុងតម្លៃថោកខ្លាំង។
លោក តុំ សង់ បានបន្តថា កសិករមួយចំនួនធំជិត៩០ភាគរយប្រឈមនឹងបញ្ហាអត់ហាងឆេងពេលប្រមូលផល បានការបោះបង់ការដាំដុះ ព្រោះតាំងពីដាក់គ្រាប់ពូជដល់ដីគឺចាប់ផ្តើមជំបាក់ថ្លៃជី ថ្នាំបាញ់ពីផ្ទះចិន ខំដាំខំថែរាល់ថ្ងៃដល់តម្លៃអត់រួចថ្លៃដើម ហើយលង់ជំពាក់ធនាគារបន្ថែម។
លោក តុំ សង់ បញ្ជាក់ថា៖ «ថ្លៃសាំង ថ្លៃម៉ាស៊ូត ថ្លៃពូជជី សុទ្ធតែថ្លៃ ហើយពីមុនបន្លែដាំបាននឹង គេទិញថ្លៃគួរសម្យ តែឥឡូវធ្លាក់ថ្លៃហើយ [អីចឹង]ដល់ពេលប្រមូលផល បើមិនប្រមូលលក់វាខូច ទោះបីថោក រឺថ្លៃក៏ដោយ បើលក់មិនកើតមានតែឈូសចោល»។លោក សង់ បន្ថែមថា៖ «បើបញ្ហានេះនៅតែបន្ត អ្នកប៉ះពាល់ខ្លាំងគឺកសិករដូចពួកខ្ញុំគ្មានដើមមកពីណាធ្វើទៀតទេបើបានផលមកលក់អត់ចេញ យូរៗទៅអ្នកស្រុកបាក់ទឹកចិត្តក្នុងការលក់ មានតែលក់ដីសងគេហើយធ្វើចំណាកស្រុក»។
ឥឡូវនេះអត់មានអ្នកមកទិញដល់ចម្ការដូចពីមុនទៀតទេ ដោយត្រូវដឹកទៅលក់នៅភ្នំពេញនៅខាងផ្សារកួរស្រូវនិងផ្សារដើមគរសម្រាប់ប្រភេទបន្លែបើបានមួយគីឡូ៣០០០រៀលឡើងទើបបានរួចខ្លួនខ្លះបើសម្រាប់ស្លឹកខ្ទឹមទាល់តែបាន១គីឡូ៤០០០រៀលទើបរួចខ្លួនបើយកមកលក់នៅទីផ្សារបាន៥៥០០រឺ៦០០០រៀលទើបបានចំណេញខ្លះតែស្លឹកខ្ទឹមដែលលក់រាល់ថ្ងៃនេះបានមួយគីឡូមិនដល់៣០០០រៀលផង ហើយត្រូវដឹកដល់ទីផ្សារទៀត។
ប្រជាកសិករជាស្ត្រីម្នាក់ដែលសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះព្រោះបារម្ភពីសុវត្ថិភាពផ្ទាល់ខ្លួនបានត្អូញត្អែរថា អ្នកស្រីជួបការលំបាកខ្លាំងដោយសារជំពាក់ធនាគារខណៈតម្លៃបន្លែរបស់គាត់ធ្លាក់ថ្លៃខ្លាំង ហើយពិបាករកទីផ្សារដើម្បីលក់និងគ្មានអ្នកមកប្រមូលទិញដល់ចម្ការដូចពីមុន។
អ្នកស្រីលើកឡើងថា៖ «ខ្ញុំលំបាកគ្មានលុយបង់ធនាគារ ណាមួយកូនស្រីពៅរបស់ខ្ញុំគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៏ស្លាប់ ដល់អ៊ីចឹង[យើង]មានបន្ទុកចិញ្ចឹមចៅមួយទៀត។ វានៅមឹមទឹកដោះគោ ចឹងពិបាក ទោះតែម្ដាយមីងវាជួយ ហើយនៅបង់ថ្លៃសាលាមតេយ្យទៀត»។
ប្រធានសមាគមសម្ព័ន្ធសហគមន៍កសិករកម្ពុជា(CCFC) លោក ថេង សាវឿន មានប្រសាសន៍ថា បញ្ហាទីផ្សារនេះកើតមានឡើងស្ទើរតែរៀងរាល់ឆ្នាំទៅហើយនៅពេលដែលប្រជាពលរដ្ឋ ក៏ដូចជាកសិករដាំដុះបានហើយ តែគ្មានទីផ្សារលក់ ជាពិសេសក្នុងរដូវប្រមូលផលព្រមៗគ្នារបស់កសិករ។ លោកបន្តថា ផលិតផលកសិកម្មគ្មានទីផ្សារនឹងនាំឱ្យគ្រួសារកសិករកើនបំណុល និងមានជីវភាពកាន់តែដុនដាប។
លោក ថេង សាវឿន មានប្រសាសន៍ថា៖ «ក្រៅពីប្រឈមផ្នែកទីផ្សារ កសិករក៏ប្រឈមនឹបញ្ហាកង្វះបច្ចេកទេស បញ្ហាទុន បញ្ហាទឹក បញ្ហាជីនិងថ្នាំឡើងថ្លៃសព្វបែបយ៉ាង។ អ៊ីចឹងទាមទារឱ្យក្រសួងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធរបស់រដ្ឋាភិបាល ត្រូវរៀបចំយុទ្ធសាស្ត្រ និងការចុះអនុវត្តសកម្មភាពជួយកសិករជាក់ស្ដែង»។
លើសពីនេះ លោកជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាល ត្រូវចាត់វិធានការទប់ស្កាត់ការនាំចូលបន្លែពីប្រទេសជិតខាងឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព បើពុំនោះទេ ទីផ្សារសម្រាប់លក់ផលិតផលរបស់កសិករខ្មែរ នៅតែតូចចង្អៀតដដែល។ ម្យ៉ាងវិញទៀតប្រជាកសិករខ្ជីបំណុលគេមកធ្វើដើមទុន ដែលជាបញ្ហាមួយ ដែលរដ្ឋត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ ជាពិសេសអាជ្ញាធរតាមមូលដ្ឋានតែម្ដង ត្រូវអន្តរាគមន៍ជួយរកទីផ្សារតាមតំបន់នានា ដើម្បីធានាថាផលិតផលនឹងមានទីផ្សារសម្រាប់ពួកគាត់។
លោក ប៊ុនទួន ស៊ីមូណា ប្រធានមន្ទីរកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទខេត្តកណ្ដាល បានអះអាងថា ថ្ងៃមុនគាត់បានបំភ្លឺមួយសារហើយទៅឯកឧត្តមអភិបាលខេត្ត។ កសិកម្មនៅស្រុកស្អាង មន្ត្រីខាងមន្ទីរកសិកម្ម និងមន្ត្រីខាងពាណិជ្ជកម្មបានចុះទៅជាមួយគ្នាទាំងអស់ ហើយកន្លែងដែលកើតមានថាមានការភ្ជួរចោលសាឡាត់ ត្រសក់អីហ្នឹងគឺកន្លែងដដែល ហើយពួកគាត់នឹងចុះទៅអង្កេតមួយសារទៀត។
លោក ស៊ីមូណា ថ្លែងថា៖ «យើងឃើញថារូបភាពហ្នឹងគេយកតាំងពីឆ្នាំ២០១៩ ប៉ុន្តែក៏យើងបានចុះស្រាវជ្រាវយើងបានរូបភាព និងរបកគំហើញថ្មីៗ ហើយបានរាយការណ៏ទៅខាងខេត្ត និងឯកឧត្តមរដ្ឋមន្ត្រីរួចហើយ»។
នៅក្នុងសនិ្នបាតបិទបញ្ចប់ផែនការកសិកម្មក្នុងឆ្នាំ២០២២ និងតម្រង់ទិសដៅឆ្នាំ២០២៣ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានមានប្រសាសន៍ថា៖ «គ្រាដែលពិភពលោកជួបវិបត្តិស្បៀងដោយសារវិបត្តិសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន តែកម្ពុជាបានសល់ស្រូវរហូតដល់២លានតោន។ ជាមួយកំណើនសេដ្ឋកិច្ចងើបឡើងវិញ៣%និង៥.៣%នៅឆ្នាំ២០២២ ហើយនៅឆ្នាំ២០២៣រំពឹងថានឹងមានកើនឡើង៥.៦%។ ច្ចេកទេសកសិកម្មនឹងក្លាយជាជនបង្គោលនៅមូលដ្ឋានផ្ទាល់ដើម្បីដោះស្រាយនូវបញ្ហាប្រឈមឱ្យបានទាន់ពេលវេលាជូនកសិករ»។
លោក ហ៊ុន សែន បន្តថា ចិនជួយទិញអង្ករកម្ពុជាកន្លងទៅជានយោបាយជួយកម្ពុជាតែប៉ុណ្ណោះ ចិនមិនខ្វះអង្ករនោះទេ។ កម្ពុជាត្រូវយកឱ្យបានលេខ១ នៃការនាំចេញស្វាយចន្ធីលើពិភពលោក (អធិរាជស្វាយចន្ធី)។
លោកបានបន្ថែមថា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីជម្រុញឱ្យមានការធ្វើសិកម្មប្រកបដោយចីរភាពដោយការអនុវត្តគុណភាពដី ការធ្វើនយោបាយទឹកជាពិសេសជម្រុញឱ្យមានការស្វែងរកទីផ្សារជូនប្រជាកសិករតាមមូលដ្ឋានជាដើម។
យោងតាមគណនីហ្វេសប៊ុកឈ្មោះ មហាគ្រួសារតាខ្មៅ បានលើកឡើងថា សូមគោរពបងប្អូនប្រជាកសិករទាំងអស់ ជាពិសេសបងប្អូនប្រជាកសិករអ្នកស្អាង-កោះធំ ជាទីគោរពស្រលាញ់សូមឱ្យបងប្អូននិយាយពីផលលំបាករបស់បងប្អូនពាក់ព័ន្ធនិងតំលៃត្រសក់ ស្ពៃ បន្លែផ្សេងៗ របស់បងប្អូនក្នុងការផ្សាយនេះដោយអនុគ្រោះ និងជួយជម្រាបពីតម្លៃលក់ចេញ ជាពិសេស តើបងប្អូនចង់សំណូមពរអ្វីខ្លះទៅដល់ក្រសួងពាក់ព័ន្ធនិងថ្នាក់ដឹកនាំខេត្តដើម្បីលោកជួយដោះស្រាយជូន។
យ៉ាងណាមិញមួយរយៈក្រោយមកក៏មានព្រះសង្ឃមួយអង្គបានជួយទិញបន្លែ ពីប្រជាកសិករខ្មែរយើងទៅប្រគេនព្រះសង្ឃ និងជូនញាតិញោមទៀតផង ដោយមើលឃើញពីកង្វះទីផ្សារ និងការលក់បានតម្លៃថោករបស់ប្រជាកសិករនោះ៕
