ការវិលត្រឡប់យ៉ាងគំហុកនៃពលករចំណាកស្រុកមកពីប្រទេសថៃក្នុងចំនួនដ៏ច្រើន គឺប្រមាណយ៉ាងតិច៩០ម៉ឺននាក់នៅពេលបច្ចុប្បន្ននេះ បង្កជាផលប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំង បន្ថែមទៅលើស្ថានភាពការងារ និងសេដ្ឋកិច្ចនៅក្នុងប្រទេស ដែលកំពុងតែលំបាកស្រាប់ទៅហើយ។ យោងតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួម។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍រួម ចុះថ្ងៃទី៧ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៥ បានលើកឡើងថា ចំនួនដ៏ច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់នៃការវិលត្រឡប់របស់ពលករខ្មែរពីប្រទេសថៃដែលពុំធ្លាប់មាននេះ កំពុងក្លាយជាបន្ទុកដ៏ធ្ងន់មួយ ទៅលើសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេស និងសុខុមាលភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា ស្របពេលដែលបច្ចុប្បន្នកម្ពុជាមិនមានការងារធ្វើគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់គ្នានោះទេ ខណៈក្នុងចំណោមពលករទាំងនោះ មានប្រមាណ៨០ភាគរយមានផ្ទៃដីសម្រាប់ធ្វើកសិកម្មតិចជាង១ហិកតា ដែលហេតុដូច្នេះពួកគេមិនអាចវិលត្រឡប់ទៅធ្វើកសិកម្មបានឡើយ។
នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមនោះ មានអង្គការសមាគម និងសហជីពចំនួន១៨ចូលរួម ក្នុងនោះក៏មាន អង្គការសង់ត្រាល់ អង្គការ លីកាដូ អង្គការអាដហុក សហព័ន្ធសហជីពកម្មករសំណង់ និងព្រៃឈើកម្ពុជាផងដែរ។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមដែលដាក់ចំណងជើងថា «ពង្រឹងសេវាកម្ម និងកិច្ចគាំពារដល់ពលករចំណាកស្រុក» បានសរសេរដោយយោងទៅលើទិន្នន័យប៉ាន់ប្រមាណរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាថា ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាយ៉ាងតិចចំនួន ៩០ម៉ឺននាក់ បានវិលត្រឡប់មកពីប្រទេសថៃវិញ ចាប់តាំងពីមានការប៉ះទង្គិចខ្លាំងក្លានៅតាមព្រំដែនរវាងកម្ពុជា និងថៃ នៅថ្ងៃទី២៤ ខែកក្កដាមក។ តួលេខនេះគឺជាចំនួនដ៏ច្រើនដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមក ខណៈក្នុងអំឡុងពេលនៃការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩ កាលពីអំឡុងឆ្នាំ២០១៩ គឺមានពលករចំណាកស្រុកវិលត្រឡប់មកពីថៃត្រឹមតែប្រមាណ ២៦ម៉ឺននាក់ប៉ុណ្ណោះ។
បើតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមនេះ នៅមុនពេលមានការប៉ះទង្គិចគ្នានៅតាមព្រំដែនកម្ពុជា ថៃ ប្រាក់ចំណូលដែលពលករចំណាកស្រុកនៅប្រទេសថៃរកបាន ជាកត្តារួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់មួយនៅក្នុងផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប (GDP) របស់កម្ពុជា ដោយពលករចំណាកស្រុកបានផ្ញើប្រាក់មកក្រុមគ្រួសាររបស់ពួកគេនៅក្នុងប្រទេសក្នុងម្នាក់ៗរាប់រយដុល្លារអាមេរិក ជារៀងរាល់ខែ ដែលសរុបមានទឹកប្រាក់ចំនួនជិត៣ពាន់លានដុល្លារអាមេរិកនៅក្នុងឆ្នាំ២០២៤។
សូមបញ្ជាក់ថា កាលពីខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥ មជ្ឈមណ្ឌលសម្ព័ន្ធភាពការងារ និងសិទិ្ធមនុស្ស (សង់ត្រាល់) បានធ្វើការវាយតម្លៃ និងសិក្សាស្វែងយល់អំពីតម្រូវការ និងស្ថានភាពរបស់ពលករចំណាកស្រុកដែលត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញចំនួនជាង ៧០០នាក់ នៅក្នុងខេត្តបាត់ដំបង បន្ទាយមានជ័យ ឧត្តរមានជ័យ សៀមរាប ព្រះវិហារ កោះកុង និងប៉ៃលិន ។ ជាលទ្ធផល ពលករទាំងនោះភាគច្រើនលើសលុប គឺវិលទៅស្រុកកំណើតនៅតាមជនបទ ក្នុងបណ្តាខេត្តរបស់ពួកគាត់វិញ (ប្រមាណ ៧០% វិលទៅស្រុកកំណើតក្នុងខេត្តបន្ទាយមានជ័យ និងបាត់ដំបង) ហើយមានតម្រូវការខ្លាំងទៅលើម្ហូបអាហារ និងការងារធ្វើ។
លោក ឃុន ថារ៉ូ ប្រធានកម្មវិធីការងារនៃអង្គការសង់ត្រាល់ បានថ្លែងថា បើគិតពីការរួមចំណែករបស់ពលករចំណាកស្រុកដែលមានប្រមាណជិត១លាននាក់ទាំងសមាជិកក្រុមគ្រួសាររបស់ពួកគេ គឺបានរួមចំណែកធំណាស់ដល់ដំណើរការសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជាដោយពួកគេបានផ្ញើប្រាក់ក្នុងចំនួនដ៏ច្រើនមកប្រទេសកម្ពុជា ហេតុដូច្នេះរដ្ឋាភិបាលគួរតែរួមចំណែកឆ្លើយតបឱ្យបានសមស្របក្នុងការជួយសម្រាលទុក្ខលំបាកដល់ពួកគាត់។
លោកបានថ្លែងថា៖ «ការពិនិត្យទៅលើកញ្ចប់សាច់ប្រាក់ណាមួយដើម្បីទ្រទ្រង់ដល់ពួកគាត់នៅក្នុងអំឡុងពេលអន្តរកាលនេះខ្ញុំគិតថា វាជារឿងចាំបាច់ ហើយរដ្ឋត្រូវឆ្លើយតបដោយឆាប់រហ័សទៅនឹងសេចក្តីត្រូវការជាមូលដ្ឋានរបស់ពួកគាត់»។
បន្ថែមពីនេះរដ្ឋគួរតែពង្រីកវិសាលភាពគោលនយោបាយកិច្ចគាំពារសង្គមដល់ពលករចំណាកស្រុកដោយកំណត់អត្តសញ្ញាណ និងចុះបញ្ជីពួកគាត់ចូលទៅក្នុងប្រព័ន្ធកិច្ចគាំពារសង្គមដូចជាការធានារ៉ាប់រង ការព្យាបាលជំងឺ នៅពេលដែលពួកគាត់មានហានិភ័យ ឬមានជំងឺ និងការផ្តល់បណ្ណក្រីក្រ ឬក៏បណ្ណសមធម៌ ឬក៏ផ្តល់ជាកញ្ចប់សាច់ប្រាក់នៅក្នុងវេលាណាមួយដែលពួកគាត់កំពុងស្វែងរកការងារធ្វើ ដើម្បីរួមចំណែកជួយកាត់បន្ថយការចំណាយជាមូលដ្ឋានរបស់ពលករ។ នេះបើតាមលោក ឃុន ថារ៉ូ។
លោកលើកឡើងទៀតថា លើសពីនេះរដ្ឋក៏គួរពិនិត្យទៅលើជំនាញបច្ចេកទេសរបស់ពលករដែលពួកគាត់មានដូចជា ពួកគាត់ធ្លាប់ធ្វើការនៅក្នុងវិស័យសំណង់ ឧស្សាហកម្ម សេវាកម្ម ឬក៏ម្ហូបអាហារ ដោយចេញជាសញ្ញាបត្រទទួលស្គាល់ជំនាញវិជ្ជាជីវៈដែលពួកគាត់មានដោយមិនបាច់ឆ្លងកាត់វគ្គបណ្តុះបណ្តាលទៀតឡើយ ដើម្បីជួយពួកគាត់ឱ្យមានភាពងាយស្រួលក្នុងការស្វែងរកការងារនៅក្នុងប្រទេស។
លោកបានបញ្ជាក់ថា៖ «សេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសមួយ គឺពឹងផ្អែកទៅលើកម្លាំងពលកម្ម ជាក់ស្តែងអ្វីដែលយើងកំពុងតែជួបនាពេលបច្ចុប្បន្នគឺកង្វះខាតនូវកម្លាំងពលកម្មជំនាញដែលជួយទ្រទ្រង់ដល់សេដ្ឋកិច្ចជាតិ ហើយយើងក៏ត្រូវទទួលស្គាល់ដែរថា កម្មករ ពលករមួយចំនួនគាត់ក៏ជាពលករជំនាញដែរនៅពេលដែលគាត់វិលត្រឡប់មកវិញ។ អ៊ីចឹងការថែរក្សាបាននូវកម្លាំងពលកម្មនៅក្នុងស្រុកនេះក៏វាអាចជួយដល់សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាទៅថ្ងៃអនាគតដែរ។ ទី២ យើងត្រូវធ្វើកំណែទម្រង់លើបញ្ហាប្រាក់ឈ្នួល និងពង្រីកវិសាលភាពនៃកិច្ចគាំពារសង្គម»។
លោក សន យ៉ត អាយុ៣០ឆ្នាំ រស់នៅឃុំបន្ទាយនាង ស្រុកមង្គលបុរីខេត្តបន្ទាយមានជ័យដែលធ្លាប់ទៅធ្វើសំណង់នៅប្រទេសថៃ អស់រយៈពេលជិត១០ឆ្នាំបានប្រាប់ សារព័ត៌មានខេមបូចា ថា បន្ទាប់ពីលោកបានវិលត្រឡប់មកពីថៃវិញកាលពីពាក់កណ្តាលខែកក្កដាឆ្នាំ២០២៥ លោកបានឈប់សម្រាកនៅផ្ទះជួបជុំប្រពន្ធ និងកូន២នាក់របស់លោកអស់រយៈពេលជិត២ខែ។
លោកបានឱ្យដឹងថា៖ «ឥឡូវខ្ញុំមកធ្វើសំណង់នៅកំពង់សោមបាន១អាទិត្យហើយ។ ខ្ញុំធ្វើសំណង់បាន១ថ្ងៃ៦ម៉ឺនរៀលហ្នឹងបង ចេះតែធ្វើសិនទៅគ្រាន់នឹងបានប្រាក់ខ្លះសងបំណុលគេ និងបានកូនរៀនសូត្រពីព្រោះបើខ្ញុំនៅផ្ទះក៏មិនមានអ្វីធ្វើដែរ។ ខ្ញុំមានដីប្រហែលជាង១ហិកតា ហើយប្រពន្ធខ្ញុំគាត់ជួលដីគេ២ហិកតាព្រោះស្រូវ ឥឡូវជិតបានប្រមូលផលហើយ»។
លោក យ៉ត មិនទាន់ដឹងច្បាស់ថាតើលោកនឹងនៅបន្តធ្វើសំណង់នៅខេត្តព្រះសីហនុនេះរយៈពេលយូរប៉ុណ្ណានោះទេ ហើយក៏មិនទាន់ដឹងថា នឹងវិលត្រឡប់ទៅរកការងារធ្វើនៅក្នុងប្រទេសថៃវិញ ឬយ៉ាងណានោះដែរ ខណៈដែលជម្លោះព្រំដែនកម្ពុជា ថៃនៅតែមានភាពតានតឹងដូចបច្ចុប្បន្ន។
ចំណែកលោក អាត់ សុធន់ អាយុ២៨ឆ្នាំ រស់នៅភូមិខ្វាវ ស្រុកជីក្រែង ខេត្តសៀមរាប ដែលបានវិលត្រឡប់មកពីធ្វើសំណង់នៅប្រទេសថៃបានប្រមាណជា២ខែមកហើយបន្ទាប់ពីបានធ្វើការនៅទីនោះប្រមាណ៥ឆ្នាំ បានលើកឡើងថា រហូតមកដល់ពេលនេះលោកនៅមិនទាន់អាចរកការងារបានធ្វើនៅឡើយទេ។
លោកនិយាយថា៖ «នៅមិនទាន់ដឹងទេបង ចាំមើលប្រហែលជាពីរអាទិត្យអីទៀតអាចឡើងទៅរកការងារធ្វើនៅភ្នំពេញ ការងារអីក៏ខ្ញុំធ្វើដែរ ការងារសំណង់ក៏ធ្វើ ការងាររោងចក្រក៏ធ្វើ ឱ្យតែបានលុយ។ តែមិនទាន់គិតរឿងចង់ទៅថៃវិញទេ ពីព្រោះឃើញអ្នកលួចឆ្លងដែនខុសច្បាប់វិលទៅថៃវិញតាមមេខ្យល់ត្រូវតម្រួតថៃចាប់បានច្រើនណាស់»។
ខេមបូចា មិនអាចទាក់ទងលោក ស៊ុន មេសា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ ដើម្បីស្នើសុំការធ្វើអត្ថាធិប្បាយលើបញ្ហានេះបានទេនៅថ្ងៃទី៧ ខែតុលានេះ។ ប៉ុន្តែលោក ស៊ុន មេសា បានប្រាប់ សារព័ត៌មានខេមបូចា កាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែកញ្ញថា ក្រសួងការងារមានយន្តការជួយប្រជាពលរដ្ឋឱ្យមានឱកាសការងារគ្រប់គ្រាន់ ខណៈកម្ពុជានៅសល់ការងារប្រមាណជាង៨ម៉ឺនកន្លែងទៀត។ ពលករដែលទើបត្រឡប់មកពីថៃ សូមទាក់ទងមកលេខ១២៩៧ដើម្បីទទួលបានឱកាសការងារ។
លោកបានថ្លែងថា៖ «សូមបងប្អូនជ្រើសរើសឱកាសការងារក្នុងស្រុកសិនដោយសារការងារក្នុងប្រទេសយើងសម្បូរបែប និងទទួលបាននូវការថែទាំសុខភាព ទទួលបានប្រាក់សោធននិវត្តន៍នៅពេលដែលបងប្អូនចាស់ ប៉ុន្តែបើបងប្អូនទៅធ្វើការនៅប្រទេសថៃបងប្អូនមិនទទួលបាននោះទេ។ សូមបងប្អូនកុំទៅធ្វើការក្រៅស្រុកដោយមិនមានឯកសារជាក់លាក់ច្បាស់លាស់»។
គិតត្រឹមចុងខែកញ្ញានេះ បងប្អូនអតីតពលករខ្មែរត្រឡប់មកពីប្រទេសថៃប្រមាណ ៣០ម៉ឺននាក់ បានទទួលឱកាសការងារក្នុងស្រុក ទាំងការងារនៅក្នុងរោងចក្រ សហគ្រាសក្នុងប្រព័ន្ធ និងការងារនៅក្រៅប្រព័ន្ធ។ នេះបើតាមការឱ្យដឹងពីឯកឧត្ដម ហេង សួរ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការងារ និងបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ ដែលចុះផ្សាយក្នុងតេឡេក្រាមផ្លូវការរបស់អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការងារ ថ្ងៃទី២ ខែតុលា។
លោក ហេង សួរ មានប្រសាសន៍ថា ទោះបីជាអ្វីដែលក្រសួងបានផ្ដល់ជូននេះ មិនបាន១០០ភាគរយ ក៏ប៉ុន្តែការពង្រីកទីផ្សារការងារក្នុងរយៈពេលដ៏ខ្លី រហូតទទួលបាននូវលទ្ធផលជាង ២៤ម៉ឺននាក់មកពីថៃ បានការងារធ្វើនៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចក្នុងប្រព័ន្ធ មានន័យថា សុទ្ធតែជាអ្នកដែលបានធ្វើការនៅតាមរោងចក្រ ឬមួយក៏សហគ្រាសធំៗ។
លោកបានបន្តទៀតថា ក្រៅពីនេះ ក៏មានបងប្អូនអតីតពលករខ្មែរត្រឡប់មកពីប្រទេសថៃប្រមាណ ៦ម៉ឺននាក់ផ្សេងទៀត បានទទួលការងារធ្វើនៅតាមការដ្ឋានសំណង់ សិប្បកម្ម និងភោជនីយដ្ឋានជាដើម ដែលជាការងារស្ថិតនៅក្រៅប្រព័ន្ធ។
លោក ហេង សួរ បានបន្ថែមថា៖ «ដូច្នេះសរុបទាំងក្នុងប្រព័ន្ធ និងក្រៅប្រព័ន្ធ គឺបងប្អូនអតីតពលករខ្មែរត្រឡប់មកពីប្រទេសថៃប្រមាណ ៣០ម៉ឺននាក់ បានទទួលការងារក្នុងស្រុក»។
នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមរបស់អង្គការទាំង១៨បានលើកឡើងថា ក្នុងស្ថានភាពបច្ចុប្បន្ននេះ គឺជាបញ្ហាប្រឈមមួយយ៉ាងធំ ដែលតម្រូវឱ្យមានវិធានការរួមគ្នាពីរាជរដ្ឋាភិបាល វិស័យឯកជន និងក្រុមសង្គមស៊ីវិល ដើម្បីរក្សាឱ្យបាននូវជីវភាពរស់នៅមួយដ៏សមរម្យសម្រាប់ពលករចំណាកស្រុកដែលបានវិលត្រឡប់ចូលប្រទេសវិញ។ នៅក្នុងស្មារតីនេះ ក្រុមសង្គមស៊ីវិលទាំងនេះ បានបង្ហាញការគាំទ្រ ចំពោះអនុសាសន៍មួយចំនួននៃរបាយការណ៍ថ្មីមួយរបស់វិទ្យាស្ថានបណ្តុះបណ្តាល និងស្រាវជ្រាវដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា (CDRI) ចេញកាលពីពេលថ្មីៗនេះដែលបានស្នើសូមឱ្យរដ្ឋាភិបាលពង្រីកនូវយន្តការកិច្ចគាំពារសង្គមដល់គ្រួសារដែលមានពលករចំណាកស្រុក។
CDRIបានលើកឡើងថា ប្រសិនបើគ្មានយន្តការកិច្ចគាំពារសង្គមនោះទេ ភាពគ្មានការងារធ្វើនឹងរុញច្រានឱ្យពលករចំណាកស្រុកដែលទើបត្រឡប់មកវិញ ធ្លាក់ចូលក្នុងភាពលំបាកកាន់តែខ្លាំង។ ដូច្នេះរាជរដ្ឋាភិបាលគួរតែចាត់វិធានការភ្លាមៗ ដោយពង្រីក និងបន្ថែមសាច់ប្រាក់ជំនួយដល់គ្រួសារដែលមានសមាជិកជាពលករចំណាកស្រុកដែលទើបត្រឡប់មកវិញ ផ្តល់ជំនួយជាស្បៀងអាហារក្នុងអំឡុងពេលជាក់លាក់ណាមួយ (អង្ករ ត្រីសាច់ គ្រាប់ពូជ និងសម្ភារៈចាំបាច់ផ្សេងៗទៀត) និងពង្រីកសេវាសុខាភិបាល និងសេវាសាធារណៈឥតគិតថ្លៃដទៃទៀត ក្នុងករណីចាំបាច់ជាដើម៕
