ប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ បានប្រកាសពីការដាក់ពន្ធឆ្លើយតបចំនួន៤៩%លើប្រទេសកម្ពុជា នៅថ្ងៃទី៣ ខែមេសា និងចូលជាធរមាននៅថ្ងៃទី៩ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៥។ ព័ត៌មាននេះបានផ្ទុះនៅកម្ពុជានៅព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ដែលធ្វើឲ្យមានប្រតិកម្មពីមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល និងអ្នកជំនួញ។
រដ្ឋបាលលោក ត្រាំ បានចាត់ទុកថាកម្ពុជាជាប្រទេសមួយក្នុងចំណោមប្រទេស៦០ «ដែលបានធ្វើឲ្យប៉ះពាល់សេដ្ឋកិច្ចអាមេរិក»។ ការកំណត់អត្រាពន្ធរបស់អាមេរិកលើកម្ពុជា គឺស្ថិតនៅចន្លោះវៀតណាម ៤៦% និងចិន៥៤% ដែលការប្រកាសនេះធ្វើឡើងក្នុងថ្ងៃតែមួយ។ ចិនជាប្រទេសមានអតិរេក (ច្រើនលើស)ពាណិជ្ជកម្មធំបំផុតរបស់អាមេរិក និងវៀតណាមជាប្រទេសធំទីបី។
រដ្ឋបាលលោកត្រាំ អះអាងថា កម្ពុជាបានយកពន្ធគយលើទំនិញអាមេរិកជាមធ្យមក្នុងអត្រា៩៧%។
លោកស្រី ចម និម្មល រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម បានសម្ភាសជាមួយ ទូរទស្សន៍ជាតិកម្ពុជា(ទទក) កាលពីថ្ងៃទី៣ ខែមេសា ថា ការបន្ថែមពន្ធ៤៩ភាគរយពីអាមេរិកនេះ ដោយសារតែប្រទេសយើងជាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍដូចប្រទេសផ្សេងៗទៀត តែងតែមានអតិរេក គឺតែងតែមានទំនិញនាំចេញទៅកាន់ប្រទេសធំៗ ព្រោះអីគឺផ្អែកលើទំហំនៃការបញ្ជាទិញរបស់ប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចធំៗ។
លោកស្រី និម្មល បានថ្លែងថា៖ «ជាពិត នៅពេលដំឡើងនូវបន្ទាត់ពន្ធគយ ដំឡើងនូវអត្រាទៅលើផលិតផលនៃការនាំចេញទៅនោះ………ដូច្នេះការដំឡើងពន្ធបន្ថែម គឺមានន័យថា ប្រជាជននៅសហរដ្ឋអាមេរិកដែលលោកជាអ្នកបញ្ជាទិញនូវផលិតផលពីកម្ពុជានោះ គឺលោកជាអ្នកទទួលផលប៉ះពាល់ដំបូង ហើយផលប៉ះពាល់បន្ទាប់គឺនៅលើកម្ពុជា»។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងពាណិជ្ជកម្មលោក សុខ សុភ័ក្ត្រ មានប្រសាសន៍ថា ក្រសួងបានដឹងពីរឿងនេះ តែថាពេលនេះកំពុងរង់ចាំការបញ្ជាក់ពីមន្រ្តីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន។
លោកបន្ថែមថា៖ «យើងមិនទាន់អាចអត្ថាធិប្បាយអ្វីបានទេ» ។
លោកឱ្យដឹងទៀតថា៖ «ដំបូង យើងត្រូវវិភាគលើផលិតផលនីមួយៗដើម្បីកំណត់ថាតើវាប៉ះពាល់បែបណា ព្រោះថាពន្ធនេះមិនដាក់លើទំនិញទាំងអស់ទេ គឺគេមានបញ្ជីលើកលែង»។
អ្នកជំនាញផ្នែកធនាគារ និងហិរញ្ញវត្ថុ បានប្រាប់ខេមបូចាថា ពន្ធថ្មីនេះទំនងជាដាក់លើគ្រប់មុខទំនិញទាំងអស់របស់កម្ពុជា និងថាអាចនឹងបន្ថែមលើពន្ធមានស្រាប់១០%ផង។
អ្នកនាំពាក្យក្រសូងការងារ លោក កត្តា អ៊ន បដិសេធអត្ថាធិប្បាយលើរឿងនេះ ដោយថាក្រសួងកំពុងតាមដានស្ថានភាពនេះ។
ក្នុងនាមជាប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិចតួច កម្ពុជាបានទទួលការអនុគ្រោះពន្ធពីបណ្ដាប្រទេសធំៗមួយចំនួន ដោយបានទទួលការរួចពន្ធគយ នៃការនាំទំនិញទៅកាន់សហភាពអឺរ៉ុប ក្រោមកម្មវិធីគ្រប់យ៉ាងលើកលែងអាវុធ ឬហៅកាត់ថា EBA។ ប៉ុន្តែនៅប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ការអនុគ្រោះពន្ធនោះបានរងការគំរាមកំហែង ដោយសារបញ្ហាការរំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា។ កម្ពុជាក៏ធ្លាប់បានទទួលការអនុគ្រោះពន្ធនាំចូលទៅអាមេរិក ក្រោមកម្មវិធីអនុគ្រោះពន្ធទូទៅ ឬហៅកាត់ថាGSP ដែលបានផុតសុពលភាពកាលពីឆ្នាំ២០២១។
ចិន និងអាមេរិក គឺជាទីផ្សារនាំចេញដ៏ធំបំផុតរបស់កម្ពុជា ប៉ុន្តែកម្ពុជានាំទំនិញទៅអាមេរិក ក្នុងតម្លៃជាទឹកប្រាក់ខ្ពស់ជាងនាំទៅចិនឆ្ងាយ។
គិតពីខែមករា ដល់ខែកុម្ភៈ កម្ពុជានាំទំនិញទៅអាមេរិកក្នុងទំហំទឹកប្រាក់ជាង១,៦ពាន់លានដុល្លារ កើនឡើង២៥%ខ្ពស់ជាងឆ្នាំកន្លងទៅ។ នេះបើតាមតួលេខរបស់ភ្នាក់ងារគយកម្ពុជា។
ក្នុងឆ្នាំ២០២៤ ទំហំពាណិជ្ជកម្មរវាងកម្ពុជា អាមេរិក មានទំហំទឹកប្រាក់១០,១៨ពាន់លានដុល្លារ កើនឡើង១១,២% ធៀបនឹងឆ្នាំ២០២៣។ ក្នុងនោះកម្ពុជានាំចេញទៅអាមេរិកមានទំហំទឹកប្រាក់៩,៩២ពាន់លានដុល្លារ កើនឡើង១១,៤% ហើយអាមេរិកនាំមកកម្ពុជាមានទំហំទឹកប្រាក់២៦៤,១៥លានដុល្លារ កើន២,៧%។
លោក ហុង វណ្ណៈ អ្នកស្រាវជ្រាវផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចនៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា មានប្រសាសន៍ថា ការដាក់ពន្ធថ្មីនេះ គឺជាកង្វល់ធំមួយរបស់កម្ពុជា ព្រោះថាអាមេរិកជាទីផ្សារធំបំផុតមួយរបស់កម្ពុជា ពិសេសលើមុខទំនិញវាយនភណ្ឌ ដែលជាឆ្អឹងខ្នងសេដ្ឋកិច្ច។ លោកព្រមានថា ផលប៉ះពាល់អាចមានច្រើនលើសការរំពឹងទុក។
លោកបន្ថែមថា៖ «បើសិនជាយើងបន្ថយពន្ធលើទំនិញអាមេរិកមួយចំនួន ទំនងជាអាមេរិកអាចពិចារណាឡើងវិញដែរ»។ លោកបន្ថែមថា បើតម្រូវការទំនិញពីកម្ពុជាធ្លាក់ចុះ នោះអាចនឹងនាំឲ្យធ្លាក់ចុះចំនួនរោងចក្រ ប្រាក់ខែថយចុះ និងបាត់បង់ការងារផងដែរ។
ជាមួយគ្នានេះដែរ មានសហគ្រាសមួយចំនួនកំពុងជួបការលំបាក និងមិនច្បាស់ថានឹងត្រូវធ្វើអ្វីសម្រាប់ជំហានបន្ទាប់។
លោក កាំង ម៉ូនីកា អគ្គលេខាធិការរងនៃសមាគមវាយនភណ្ឌ កាត់ដេរ សម្លៀកបំពាក់ ស្បែកជើង និងផលិតផលធ្វើដំណើរនៅកម្ពុជា (TAFTAC) ប្រាប់ខេមបូចាថា សមាគមកំពុងសិក្សាលម្អិតពីរឿងពន្ធនេះ និងថាកុំឲ្យមានភាពស្លន់ស្លោ។
លោក Stephen Higgins ជាសហស្ថាបនិក និងជាថ្នាក់គ្រប់គ្រងរបស់ Mekong Strategic Capital ដែលជាក្រុមហ៊ុននាំមុខគេក្នុងការវិនិយោគ និងប្រឹក្សាយោបល់ក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ បានលើកឡើងថា រដ្ឋបាលលោកត្រាំ បានប្រើវិធីសាស្រ្តមូលដ្ឋានគណនាពន្ធថ្មី ដោយប្រើរូបមន្តគណិតវិទ្យាធម្មតា។
លោកឱ្យដឹងថា៖ «ពួកគេបានយកអតិរេកពាណិជ្ជកម្មប្រទេសមួយដែលរកស៊ីជាមួយអាមេរិក ដោយពួកគេបានយកទំហំពាណិជ្ជកម្មនាំចេញរបស់ប្រទេសមកចែកជាពីរ»។ លោកបន្ត៖ «វាមើលទៅដូចជាមិនទំនង ហើយគួរឲ្យចង់សើច»។
លោកបន្តថា កម្ពុជាហាក់ប្រឈមការលំបាកក្នុងការបញ្ចុះបញ្ចូលអាមេរិកឲ្យបន្ថូរបន្ថយពន្ធនេះ ព្រោះថាវាមានការប្រកួតប្រជែងជាមួយប្រទេសផ្សេងទៀត ដែលកំពុងខិតខំធ្វើរឿងនេះដែរ។
លោកលើកឡើងទៀតថា ជាការល្អកម្ពុជាគួរចងសម្ព័ន្ធជាមួយប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ានដើម្បីរួមគ្នាចរចាជាមួយអាមេរិក ប៉ុន្តែទោះជាបែបនោះក្ដី ក៏ការគណនាពន្ធតាមអំពើចិត្តនេះបានទុកឱកាសសម្រាប់ចរចាបន្តិចបន្តួចតែប៉ុណ្ណោះ។
សម្រាប់រយៈពេលខ្លី ការនាំចេញផលិតផលកាត់ដេររបស់កម្ពុជាអាចជាប់គាំងបន្តិចដោយសារតែអ្នកនាំចូលទៅអាមេរិកផ្អាកការនាំចូលសិនដែរ ដោយរង់ចាំមើលក្រែងមានការកែប្រែគោលនយោបាយវិញ។
លោកបន្ថែមថា៖ «សម្រាប់រយៈពេលវែង ក្នុងស្ថានភាពមិនច្បាស់លាស់នេះ អ្នកនាំចូលផលិតផលកាត់ដេរចូលអាមេរិក ក៏កំពុងប្រឈមនឹងពន្ធគយខ្ពស់»។
អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លោក ប៉ែន បូណា បដិសេធអត្ថាធិប្បាយលើរឿងនេះ។
អ្នកនាំពាក្យស្ថានទូតអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជាមិនបានឆ្លើយតបភ្លាមៗទៅនឹងសំណើសុំឲ្យពន្យល់ពីការដាក់អត្រាពន្ធថ្មីនេះ និងថាតើវាអាចប៉ះពាល់សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាបែបណានោះដែរ។
(រាយការណ៍ដោយ Coby Hobbs, ស៊ើង និមល់, ឃួន ណារីម និងសុវណ្ណ ស្រីពេជ្រ)
ប្រែសម្រួលពីអត្ថបទភាសាអង់គ្លេ៖ Trump Hits Cambodia with 49% Tariff, Threatening Trade Backbone
