ប្រភពចំណូលតែមួយគត់របស់ លោក ឈុំ ដឹម មានប្រហែល ៣០ ០០០ រៀល (៧.៥0 ដុល្លារ) ក្នុងមួយថ្ងៃ ដែលបានមកពីការដឹកអ្នកដំណើរជុំវិញរាជធានីភ្នំពេញតាមរយៈរ៉ឺម៉កកង់បីរបស់គាត់។ អ្នករត់រ៉ឺម៉កកង់បីអាយុ ៤២ឆ្នាំ មកពីខេត្តស្វាយរៀងរូបនេះ បាននិយាយថាមុនជំងឺរាតត្បាតសកល លោករកចំណូលបានប្រហែល ២០ ទៅ ៣០ ដុល្លារក្នុងមួយថ្ងៃ។ ឥឡូវនេះលោករកបានត្រឹមតែបង្គ្រប់ការចំណាយសម្រាប់អាហារ និងសាំង ប្រចាំថ្ងៃតែប៉ុណ្ណោះ។
ទោះបី លោក ដឹម មិនដែលជួបគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ ប៉ុន្តែលោកបាននិយាយថា ហានិភ័យសម្រាប់អ្នករត់រ៉ឺម៉កកង់បីដូចជាលោកមានកម្រិតខ្ពស់។ ដូច្នេះលោកចង់ឱ្យរដ្ឋាភិបាលផ្តល់ការធានារ៉ាប់រងគ្រោះថ្នាក់ដល់អ្នកបើកបរ បន្ថែមពីលើការធានារ៉ាប់រងសុខភាពទូទៅដែលផ្តល់ដល់អ្នករកស៊ីនិងធ្វើការនៃសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធជាង២០០០នាក់ ដែលនេះជាផ្នែកមួយនៃគម្រោងសាកល្បងរបស់បេឡាជាតិរបបសន្តិសុខសង្គម ដែលកំពុងដំណើរការអនុវត្តនៅខែតុលា ដោយក្នុងនោះមានកម្មវិធីធានារ៉ាប់រង សោធននិវត្តន៍ ការថែទាំសុខភាព និងគ្រោះថ្នាក់ការងារ។
លោកនិយាយថា៖ «យើងប្រឈមមុខនឹងហានិភ័យកាន់តែច្រើននៅលើដងផ្លូវពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ ប៉ុន្តែ [ប.ស.ស] បានប្រាប់យើងថាអ្នកបើកតុកតុកមិនមានម៉ោងការងារពិតប្រាកដ អ៊ីចឹងទៅពួកគេមិនអាចផ្តល់ធានារ៉ាប់រងគ្រោះថ្នាក់បានទេ។ យើងទទូចសុំឱ្យក្រសួង [ការងារ] ពិនិត្យឡើងវិញនូវគោលនយោបាយនេះ ដើម្បីឱ្យវាមានប្រយោជន៍ដល់ក្រុមងាយរងគ្រោះដូចជាពួកយើង»។
គម្រោងសាកល្បងនេះនឹងកំណត់គោលដៅយកកម្មករសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធចំនួនពីរក្រុមក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ដែលក្នុងនោះមាន អ្នករត់រ៉ឺម៉កកង់បី និងធ្វើការតាមផ្ទះចំនួន២០៥០នាក់ មកពី សមាគមប្រជាធិបតេយ្យឯករាជ្យនៃសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ និងសមាគមអ្នកបម្រើការងារតាមផ្ទះចំនួន៣០០នាក់។
ប៉ុន្តែកម្មករ និងអ្នកតស៊ូមតិការងារនិយាយថាគម្រោងសាកល្បងនេះមានគុណវិបត្តិខ្លះដែលក្នុងនោះរួមមានការគ្មានការធានារ៉ាប់រងគ្រោះថ្នាក់ការងារនៅកន្លែងធ្វើការសម្រាប់អ្នកបើករ៉ឺម៉ក និងតម្លៃសេវាមួយចំនួនទៀតដែលកម្មករមិនមានលទ្ធភាពប្រើប្រាស់។
លោក វន់ ពៅ ប្រធានសមាគមប្រជាធិបតេយ្យឯករាជ្យនៃសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធមានប្រសាសន៍ថាសមាគមរបស់លោកបាននិងកំពុងបង្កើនការយល់ដឹងអំពីអត្ថប្រយោជន៍បេឡាជាតិរបបសន្តិសុខសង្គមដល់សមាជិកចំនួន១៥០០០នាក់ និងកំណត់ដាក់ ២០៥០នាក់ ដើម្បីចូលរួមក្នុងគម្រោងសាកល្បងនេះ។ ប៉ុន្តែលោកក៏ចង់មានការធានារ៉ាប់រងគ្រោះថ្នាក់ការងារ ដែលផ្តល់ជូនឲ្យកម្មករតាមផ្ទះ ដល់អ្នករត់រ៉ឺម៉កកង់បីដែរ។
លោកថ្លែងថា៖«កាលពីមុនរដ្ឋាភិបាលមិនបានបញ្ចូលកម្មករក្រៅប្រព័ន្ធទៅក្នុងរបបសន្តិសុខសង្គមទេ ហើយតាមគោលការណ៍នេះកម្មករក្រៅប្រព័ន្ធគួរតែមានសិទ្ធិទទួលបានសេវាធានារ៉ាប់រងសុខភាពគ្រោះថ្នាក់ការងារ»។
ស្ថិតក្រោមគម្រោងសាកល្បងនេះ អ្នកធ្វើការតាមផ្ទះនឹងទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍តាមស្តង់ដារពីប.ស.ស.ដែលរួមមានការថែទាំសុខភាពដោយឥតគិតថ្លៃ និងប្រាក់ឈ្នួល៧០%អំឡុងពេលឈប់សម្រាកឈឺ ឬសម្រាកលំហែមាតុភាពរហូតដល់៩០ថ្ងៃ។ ប៉ុន្តែសម្រាប់អ្នកបើករ៉ឺម៉កកង់បី ទទួលបានតែការថែទាំសុខភាពប៉ុណ្ណោះ។
កម្មករធ្វើការតាមផ្ទះត្រូវបង់ ៣.៤% (០.៨% សម្រាប់ការថែទាំសុខភាព និង ២.៦% សម្រាប់ការធានារ៉ាប់រងគ្រោះថ្នាក់) នៃប្រាក់ឈ្នួលប្រចាំខែជាមធ្យមរបស់ពួកគេប្រហែល២០០ដុល្លា ដើម្បីទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ ដែលមានន័យថាបង់ប្រហែល៤០ដុល្លារសម្រាប់ការធានារ៉ាប់រងរយៈពេល៦ខែ។ អ្នករត់រ៉ឺម៉កកង់បីត្រូវបង់ប្រាក់៩៣៦០០រៀល (ប្រហែល ២២.៥០ ដុល្លារ) រៀងរាល់កន្លះឆ្នាំម្តង។
និយោជកត្រូវបានតម្រូវឱ្យចូលរួមចំណែកដល់អត្ថប្រយោជន៍របស់ប.ស.ស ដែលផ្តល់ឱ្យនិយោជិតរបស់ពួកគេ ក្រោមច្បាប់ស្តីពីរបបសន្តិសុខសង្គមឆ្នាំ២០១៩ ប៉ុន្តែមកដល់ពេលនេះ មានកម្មករក្រៅប្រព័ន្ធមួយចំនួនតូចប៉ុណ្ណោះ ដូចជាអ្នករត់ម៉ូតូកង់បី ទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ពីប.ស.ស.។
ច្បាប់ការងារឆ្នាំ២០១៩ ចែងថាអ្នកធ្វើការតាមផ្ទះ និងនិយោជកត្រូវតែរួមភាគទានបង់ដល់គម្រោងអត្ថប្រយោជន៍សោធននិវត្តន៍ និងការថែទាំសុខភាព ខណៈនិយោជកត្រូវតែរ៉ាប់រងសម្រាប់ហានិភ័យការងារ ឬគ្រោះថ្នាក់ និង ការធានារ៉ាប់រង។
ប្រាក់សោធននិវត្តន៍ និងអត្ថប្រយោជន៍ថែទាំសុខភាពសម្រាប់អ្នកធ្វើការដោយខ្លួនឯង ត្រូវបានគ្រប់គ្រងដោយអនុក្រឹត្យ នេះបើយោងតាមច្បាប់នេះ។ ប៉ុន្តែមិនបានបញ្ជាក់ពីការធានាលើហានិភ័យការងារសម្រាប់អ្នកធ្វើការដោយខ្លួនឯងទេ។
លោក ពៅ និយាយថា៖ «សម្រាប់អ្នកដែលរកស៊ីទទួលទានដោយខ្លួនឯង ពួកគេនៅរង់ចាំអនុក្រឹត្យមួយទៀត ដើម្បីអនុវត្តគោលនយោបាយនេះ។ ប្រសិនបើគម្រោង [សាកល្បង] ត្រូវបានអនុវត្តដោយជោគជ័យ ខ្ញុំគិតថា [ប.ស.ស]នឹងចេញអនុក្រឹត្យថ្មីទៀតដើម្បីឱ្យអ្នកធ្វើការរកស៊ីដោយខ្លួនឯងចុះឈ្មោះជាមួយប.ស.ស»។
ទោះបីច្បាប់ស្តីពីរបបសន្តិសុខសង្គមត្រូវបានអនុម័តក្នុងឆ្នាំ២០១៩ក៏ដោយ ក៏លោក វន់ ពៅ យល់ថាការអនុវត្តទាក់ទងនឹងផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ដល់អ្នកធ្វើការតាមផ្ទះនៅមានកម្រិតនៅឡើយ។
លោកថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំគិតថា រឿងនេះទាក់ទងនឹងឆន្ទៈនយោបាយរបស់អាជ្ញាធរ»។
និយោជក «មិនបានមិនដឹង»
អ្នកស្រី លឹម សុខឡេង អាយុ ៥៤ ឆ្នាំ បាននិយាយថា បន្ទាប់ពីធ្វើការតាមផ្ទះជិត ២០ ឆ្នាំ អ្នកស្រីបានបាត់បង់ការងារមួយរយៈ បន្ទាប់ពីនិយោជកបរទេសរបស់អ្នកស្រីបានចាកចេញពីប្រទេសកម្ពុជាកាលពីពេលថ្មីៗនេះ។
អ្នកស្រី សុខឡេង ដែលជាសមាជិកសមាគមអ្នកធ្វើការងារតាមផ្ទះបានឲ្យដឹងថានៅពេលអ្នកស្រីស្វែងរកការងារថ្មីអ្នកស្រីនឹងស្នើសុំឱ្យនិយោជករបស់គាត់ជួយរ៉ាប់រងការចំណាយលើអត្ថប្រយោជន៍បេឡាជាតិរបបសន្តិសុខសង្គម។
អ្នកស្រីបាននិយាយថា៖ «វាសំខាន់សម្រាប់ខ្ញុំព្រោះវានឹងកាត់បន្ថយបន្ទុកហិរញ្ញវត្ថុនៅពេលដែល [ខ្ញុំ] ទទួលបានការព្យាបាល ព្រោះ [ខ្ញុំ] ក្រ»។
អ្នកស្រី យឹម សុធី ប្រធានសមាគមអ្នកធ្វើការងារតាមផ្ទះ មានប្រសាសន៍ថា ទោះបីជាច្បាប់តម្រូវឱ្យនិយោជកចូលរួមចំណែកក្នុងការថែទាំសុខភាព និងការធានារ៉ាប់រងគ្រោះថ្នាក់ការងារដល់កម្មករតាមផ្ទះក៏ដោយ វាត្រូវការពេលវេលាដើម្បីអនុវត្តគម្រោងសាកល្បងនេះ។
អ្នកស្រីបន្តថា៖ «ទោះបីជាយើងមានច្បាប់ក៏មិនទាន់ត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយយ៉ាងទូលំទូលាយក្នុងចំណោមនិយោជកដែរ ហើយនិយោជកក៏មិនដឹងដែរ»។
អ្នកស្រី សុធី បាននិយាយថា អង្គការរបស់អ្នកស្រីនឹងលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងក្នុងចំណោមកម្មករតាមផ្ទះអំពីអត្ថប្រយោជន៍នៃគម្រោងនេះ ហើយបន្ទាប់មកកម្មករអាចចរចាទាមទារអត្ថប្រយោជន៍នេះជាមួយនិយោជករបស់ពួកគេ។
អ្នកស្រី សុធី បាននិយាយថា ក្នុងចំណោមអ្នកធ្វើការតាមផ្ទះជាង៨០០នាក់នៅសមាគមរបស់អ្នកស្រី មានតែ៨នាក់ប៉ុណ្ណោះដែលបានទទួលអត្ថប្រយោជន៍ពីបេឡាជាតិរបបសន្តិសុខសង្គម មុនពេលចាប់ផ្តើមសាកល្បងគម្រោងនេះ ដោយសារតែនិយោជករបស់ពួកគេយល់ព្រមចូលរួមធ្វើភាគទាន។ អ្នកស្រីបានបន្តថាសមាគមគ្រោងនឹងចុះឈ្មោះកម្មករតាមផ្ទះចំនួន ៣០០នាក់ បន្ថែមទៀត ដើម្បីទទួលអត្ថប្រយោជន៍បេឡាជាតិរបបសន្តិសុខសង្គម។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការងារ លោក ហេង សួរ ប្រាប់ខេមបូចាថា តាមច្បាប់ការងារ មិនមានការបែងចែករវាងកម្មករផ្លូវការ និងក្រៅផ្លូវការទេ។ លោកថា គ្រប់ទម្រង់នៃការដោះដូរកម្លាំងពលកម្មដែលមានប្រាក់ឈ្នួលទៀងទាត់បង្កើតជាកិច្ចសន្យាការងារ។
លោកបានថ្លែងថា៖ «ក្នុងច្បាប់ការងារ គេនិយាយតែពីទំនាក់ទំនងការងារប៉ុណ្ណោះ។ ដូច្នេះមិនថានិយោជកជាក្រុមហ៊ុន ឬជាបុគ្គលនោះទេ ពួកគេមានកាតព្វកិច្ចក្នុងការ [ចូលរួមចំណែកក្នុង] គម្រោង [ប.ស.ស]»។
លោកបន្តថា ក្រសួងកំពុងបន្តជំរុញនិយោជកឱ្យចូលរួមចំណែកផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍បេឡាជាតិរបបសន្តិសុខសង្គមដល់កម្មកររបស់ពួកគេ។
លោកបានបន្ថែមថា៖ «[យើង] កំពុងអំពាវនាវឱ្យ [និយោជក] ចូលរួម [ការបង់ប្រាក់សម្រាប់សេវាកម្ម] ចូលរួមក្នុងគម្រោង។ យើងត្រូវពន្យល់ពួកគេ»។
លោក ហេង សុផាន់ណារិទ្ធ អគ្គនាយករង ប.ស.ស មានប្រសាសន៍ថា អ្នករត់រ៉ឺម៉កកង់បីត្រូវបានផ្តល់ការធានារ៉ាប់រងសុខភាពតែប៉ុណ្ណោះ មិនមែនជាការធានារ៉ាប់រងគ្រោះថ្នាក់ការងារទេ ព្រោះពួកគេត្រូវបានចាត់ទុកថាជាអ្នកធ្វើការដោយខ្លួនឯង។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «សម្រាប់អ្នករត់រ៉ឺម៉កកង់បី យើងមិនអាចគ្រប់គ្រងពួកគាត់បានទេ។ យើងមិនដឹងម៉ោងធ្វើការរបស់ពួកគាត់ទេ ហើយពួកគាត់ក៏មិនមាននិយោជកដែរ ដូច្នេះធានារ៉ាប់រងគ្រោះថ្នាក់ការងារមិនត្រូវបានផ្តល់ឱ្យទេ ហើយពួកគាត់ត្រូវបានផ្តល់ឱ្យតែការថែទាំសុខភាពប៉ុណ្ណោះ»។ លោកបានបន្តថាប្រសិនបើការសាកល្បងទទួលបានជោគជ័យ គម្រោងនេះនឹងត្រូវផ្តល់ដល់កម្មករក្នុងវិស័យក្រៅផ្លូវការផ្សេងទៀត រួមទាំងវិស័យសំណង់ផងដែរ។
កាលពីចុងឆ្នាំមុន កម្មករជាង២.៥លាននាក់ ទទួលបានការធានារ៉ាប់រងគ្រោះថ្នាក់ការងារ ហើយកម្មករជាង ២.៧ លាននាក់មានការធានារ៉ាប់រងសុខភាពតាមរយៈបេឡាជាតិរបបសន្តិសុខសង្គម។
លោក ដឹម អ្នករត់រ៉ឺម៉កកង់បីដែលមានគម្រោងចុះឈ្មោះសម្រាប់អត្ថប្រយោជន៍បេឡាជាតិរបបសន្តិសុខសង្គម បានថ្លែងអំណរគុណចំពោះការផ្តល់ធានារ៉ាប់រងសុខភាពដែលផ្តល់ឱ្យក្រោមគម្រោងសាកល្បងនេះ។
លោកបាននិយាយថា៖ «វានឹងមានប្រយោជន៍សម្រាប់យើងក្នុងនាមជាអ្នករត់រ៉ឺម៉កកង់បីដែលពួកគាត់នឹងទទួលបានការធានារ៉ាប់រងសុខភាព ដូចជាការពិនិត្យសុខភាពជាដើម»។
កាលពីមុន លោក ដឹម បាននិយាយថាលោកមានបណ្ណក្រីក្រដែលវាបានផ្តល់សេវាថែទាំសុខភាពដោយឥតគិតថ្លៃដល់អ្នកដែលមានចំណូលទាប ប៉ុន្តែលោកមិនដែលបានប្រើវាទេ រហូតដល់រដ្ឋាភិបាលបានដកហូតវិញ។
ប្រជាជនកម្ពុជាដែលមានចំណូលទាបបានត្អូញត្អែរពីជម្រើសថែទាំសុខភាពមានកម្រិត និងការស្នើសុំថ្លៃក្រៅផ្លូវការ នៅពេលដែលពួកគាត់ស្វែងរកការព្យាបាលដែលផ្តល់មូលនិធិរបស់រដ្ឋាភិបាល។
លោកដឹមបាននិយាយថា៖ «យើងត្រូវការសេវាកម្មដែលប្រសើរជាងនេះ។ ពួកយើងចង់ឃើញមន្ទីរពេទ្យជាដៃគូផ្តល់ការព្យាបាលស្មើៗគ្នា ហើយមិនរើសអើងអ្នករត់រ៉ឺម៉ក់កង់បីទេ ព្រោះយើងក្រីក្រ»៕
ប្រែសម្រួលពីអត្ថបទភាសាអង់គ្លេស៖ Under NSSF Pilot, Informal Workers Access Social Benefits, With Limits
