កម្មករ និងតំណាងសហជីព ជាង៥០នាក់បានចូលរួមប្រារព្ធខួបរំឭកមរណភាពលោក ជា វិជ្ជា មេដឹកនាំសហជីពមួយរូបដែលត្រូវបានខ្មាន់កាំភ្លើងបាញ់សម្លាប់ទាំងកណ្តាលថ្ងៃ ខណៈពេលកំពុងអានកាសែតនៅតូបលក់កាសែតមួយខាងក្រៅវត្តលង្កា កាលពីឆ្នាំ២០០៤។
ការជួបរំឭកមរណភាព ធ្វើឡើងមិនឆ្ងាយប៉ុន្មានពីកន្លែងដែលខ្មាន់កាំភ្លើង មិនពាក់ម៉ាស់បាំងមុខ បានបាញ់ប្រហារចំនួនពីរគ្រាប់លើលោក ជា វិជ្ជា ដោយបានសម្លាប់រូបលោកភ្លាមៗ។ ក្រោយមក សមាជិកចលនាសហជីព ដែលលោកជា វិជ្ជាបានផ្តួចផ្តើមឡើង បានទាមទារឲ្យអាជ្ញាធរតាមចាប់អ្នកនៅពីក្រោយឃាតកម្មដ៏ឃោឃៅនេះ។
លោក អាត់ ធន់ ប្រធានសហភាពការងារកម្ពុជា បាននិយាយថា៖ «រដ្ឋាភិបាលត្រូវទទួលខុសត្រូវដើម្បីស្វែងរកយុត្តិធម៌សម្រាប់កម្មករ ជាពិសេសឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងនឹងមេដឹកនាំសហជីព បើមិនអញ្ចឹងទេ មិនមានយុត្តិធម៌សម្រាប់ប្រជាជននោះទេ»។
លោកបានបន្តថា៖ «យើងសូមអំពាវនាវសារជាថ្មីឲ្យអាជ្ញាធរស្វែងរកយុត្តិធម៌ មិនមែនតែសម្រាប់លោក ជា វិជ្ជា នោះទេ ប៉ុន្តែសម្រាប់មនុស្សគ្រប់គ្នា»។
ជាប្រធានសហជីពសេរីកម្មករ លោក ជា វិជ្ជា ស្ថិតនៅជួរមុខនៃចលនាសហជីពដែលលេចឡើងមួយនៅពីក្រោយវិស័យកាត់ដេរដែលកំពុងរីកធំឡើងនៅកម្ពុជា។
លោក ជា វិជ្ជា ជាអ្នករិះគន់ឥតសំចៃមួយរូបមកលើលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន និងជាអ្នកជិតស្និទ្ធជាមួយនឹងលោក សម រង្ស៊ី អតីតមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងដែលកំពុងនិរទេសខ្លួន ហើយឃាតកម្មមកលើរូបលោកបានកើតឡើង ខណៈមានការធ្វើឃាតពាក់ព័ន្ធនឹងហេតុផលនយោបាយជាបន្តបន្ទាប់នៅក្រុងភ្នំពេញ។
ប៉ុន្មានថ្ងៃបន្ទាប់ពីលោក ជា វិជ្ជា ត្រូវបានបាញ់សម្លាប់ ប៉ូលិសបានចាប់ខ្លួនបុរសពីរនាក់ ឈ្មោះ ប៊ន សំណាង និងសុខ សំអឿន ប៉ុន្តែចៅក្រមបានច្រានចោលរឿងក្តីប្រឆាំងនឹងបុរសទាំងពីរនេះដោយសារពុំមានភស្តុតាងគ្រប់គ្រាន់។
យ៉ាងណាក្តី សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញបានប្រែផ្លាស់សេចក្តីសម្រេចវិញ ហើយបុរសទាំងពីរនាក់ត្រូវបានផ្តន្ទាទោសនៅឆ្នាំ ២០០៥ ឲ្យជាប់ពន្ធនាគារចំនួន ២០ឆ្នាំពីបទឃាតកម្ម មុនពេលត្រូវបានលើកលែងទោសដោយតុលាការកំពូល និងត្រូវបានដោះលែងឲ្យមានសេរីភាពនៅឆ្នាំ ២០១៣។
ប៉ូលិសនិយាយថា ខ្លួនបានសើរើការស៊ើបអង្កេតលើករណីឃាតកម្មលោក ជា វិជ្ជា ឡើងវិញ ប៉ុន្តែមិនមានបង្ហាញសញ្ញាវិវត្តទៅមុខចាប់តាំងពីពេលនោះមក។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌លោក ជិន ម៉ាលីន បានប្រាប់ CamboJA ថា៖ «ករណីលោកជា វិជ្ជានៅតែបើកចំហនៅឡើយ ហើយដំណើរការស្វែងរកយុត្តិធម៌ និងការស៊ើបអង្កេតនៅកំពុងបន្តធ្វើឡើង»។
លោកបាននិយាយថា៖ «ឧក្រិដ្ឋកម្មបែបនេះគឺ មានជាទូទៅ និងកើតមាននៅតាមបណ្តាប្រទេសមួយចំនួន រួមទាំងសហរដ្ឋអាមេរិក និងអឺរ៉ុបផងដែរ ហើយយុត្តិធម៌នៅតែមិនអាចរកឃើញ ២០ ឬ៣០ឆ្នាំក្រោយមក»។
មិនយូរប៉ុន្មានបន្ទាប់ពីការស្លាប់របស់លោក ជា វិជ្ជា ភរិយា និងកូនរបស់លោក បានភៀសខ្លួនទៅប្រទេសហ្វាំងឡង់ ហើយបានរស់នៅប្រទេសនោះចាប់តាំងពីពេលនោះមក។
ប្រាំខែបន្ទាប់ពីឃាតកម្មលើលោកជា វិជ្ជា លោក រស់ សុវណ្ណារ៉េត សមាជិកគណៈកម្មាការសហជីពសេរីកម្មករត្រូវបានខ្មាន់កាំភ្លើងបាញ់សម្លាប់ ហើយនៅឆ្នាំ ២០០៧ លោក ហ៊ី វុទ្ធី ប្រធានចលនាសហជីពកាលពីគ្រានោះក៏ត្រូវបានបាញ់សម្លាប់ដូចគ្នាផងដែរ។
លោកស្រី ចក់ សុភាព នាយិកាប្រតិបត្តិមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា បាននិយាយថា គ្មាននរណាម្នាក់ត្រូវបាននាំខ្លួនមកទទួលខុសត្រូវលើការសម្លាប់នោះទេ ដែលនេះជាឧទាហរណ៍មួយនៃនិទណ្ឌភាពដែលមានពាសពេញប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា»។
លោកស្រី សុភាព បានថ្លែងថា៖ «នេះជាវប្បធម៌ដ៏មហន្តរាយមួយដែលបានឆក់យកសិទ្ធិមូលដ្ឋានរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ និងធ្វើឲ្យបាត់បង់ជំនឿទុកចិត្តលើប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌»។
លោកស្រីបានបន្តថា៖ «យើងនឹងមិនបំភ្លេចលោកជា វិជ្ជានោះទេ។ ករណីរបស់លោកជាការក្រើនរំឭកមួយដល់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងសាធារណជនពីសារៈសំខាន់នៃការទទួលខុសត្រូវ តម្លាភាព និងនីតិរដ្ឋ ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងនិទណ្ឌភាព និងអំពើពុករលួយ»។
នៅឆ្នាំ ២០១៦ លោក ជា មន្នី ប្អូនប្រុសរបស់លោក ជា វិជ្ជា ដែលចូលគ្រប់គ្រងសហជីពសេរីកម្មករអស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំមក បានប្រាប់ឲ្យរដ្ឋាភិបាលទម្លាក់ចោលការស៊ើបអង្កេត និងឈប់ធ្វើពុតជាខិតខំស្វែងរកឃាតករ។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃលោក ខៀវ សុភ័គ បាននិយាយថា មានតម្រុយតិចតួចប៉ុណ្ណោះដើម្បីតាមដាននៅក្នុងករណីលោក ជា វិជ្ជា ដោយសាក្សីមួយចំនួនបានភៀសខ្លួនចេញទៅក្រៅប្រទេស។
លោកបានថ្លែងថា៖ «គ្មាននរណាម្នាក់មកផ្តល់សក្ខីកម្ម ហើយមើលទៅហាក់ដូចជា ពួកគេមិនខ្វល់តទៅទៀតនោះទេ។ ប៉ុន្តែករណីនេះនៅតែបើកចំហ»។
អ្នកនាំពាក្យអគ្គស្នងការនគរបាលជាតិ លោក ឆាយ គឹមឃឿន បានបដិសេធសុំមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយ។
នៅសួនមួយជិតវត្តលង្កា ជាទីដែលរូបសំណាកលោក ជា វិជ្ជា ត្រូវបានដាក់ឡើងកាលពីឆ្នាំ ២០១៣ បន្ទាប់ពីការរឹតត្បិតអស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាល អ្នកស្រី លី ថារី កម្មករកាត់ដេរបានមកអុជធូប និងបាននិយាយថា ភាពអង់អាចក្លាហានរបស់លោក ជា វិជ្ជា នឹងមិនត្រូវបានបំភ្លេចនោះទេ។
អ្នកស្រីបានថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំមកទីនេះដើម្បីផ្តល់ការគោរពដល់គាត់ចំពោះការតស៊ូដើម្បីសេរីភាពរបស់កម្មករ» ដោយកត់សម្គាល់ថា លោកជា វិជ្ជាជាមេដឹកនាំសហជីពដំបូងគេដែលទាមទារឲ្យមានប្រាក់ឈ្នួលអប្បបរមា។
អ្នកស្រីបានបន្តថា៖ «យើងទទូចសុំយុត្តិធម៌សម្រាប់គាត់ និងគ្រួសារគាត់។ ប៉ុន្តែកិច្ចប្រឹងប្រែងរបស់អាជ្ញាធរហាក់ដូចជាមិនមានប្រយោជន៍នោះទេ ពីព្រោះអស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ ពួកគេនៅតែមិនអាចស្វែងរកឃាតករបាន។ ហើយយើងនៅតែរង់ចាំ ហើយរង់ចាំទៀត»៕
ប្រែសម្រួលពីអត្ថបទភាសាអង់គ្លេស៖ 17 years on, workers mourn assassinated union leader Chea Vichea and decry culture of impunity
