កម្ពុជានៅតែបន្តជួបប្រទះបញ្ហាក្នុងការទុកដាក់កាកសំណល់ និងនៅមានការខ្វះខាតប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងកាកសំណល់មួយដែលមានប្រសិទ្ធភាព។ នេះបើតាមការលើកឡើងរបស់អ្នកជំនាញក្នុងកិច្ចប្រជុំស្ដីពីកាកសំណល់ដែលរៀបចំឡើងកាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែសីហា ប៉ុន្តែបានលើកឡើងថាក្រុមអ្នករើសអេតចាយបានជួយបំពេញចន្លោះនេះ ដោយបានក្លាយជា «អ្នករួមចំណែកដ៏ធំក្នុងការចូលរួមកែច្នៃកាកសំណល់នៅកម្ពុជាឡើងវិញ»។
កម្ពុជាជាប្រទេសមួយដែលមានការរីកលឿនផ្នែកនគរូបនីយកម្ម ដែលនេះមានន័យថាកាកសំណល់មិនត្រូវបានបែងចែក ហើយក៏មិនបានកែច្នៃឡើងវិញដែរ និងចុងក្រោយកាកសំណល់ទាំងនោះត្រូវយកទៅចោលនៅកន្លែងចាក់សំរាមនៅទូទាំងប្រទេស។
មិនត្រឹមតែខ្ជះខ្ជាយធនធាននោះទេ ប៉ុន្តែវាក៏ធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថាន សង្គម និងសេដ្ឋកិច្ចផងដែរ។ នេះបើតាមការលើកឡើងរបស់លោក Daniel Schmücking នាយកប្រចាំប្រទេសរបស់អង្គការអាល្លឺម៉ង់ Konrad Adenauer Stiftung (KAS)។ KAS ជាអង្គការមួយក្នុងចំណោមអង្គការផ្សេងទៀតដែលបានចូលរួមរៀបចំកម្មវិធីជាមួយនឹងវត្តមាននៃការចូលរួមរបស់ក្រសួងបរិស្ថាន។
ប៉ុន្តែក៏ព្រោះតែរឿងនេះ ក៏មានមនុស្សសំខាន់លេចមុខឡើងដោះស្រាយបញ្ហានេះ។
លោក Daniel Schmücking លើកឡើងថា៖ «ពួកគាត់ច្រើនត្រូវគេបំភ្លេចចោល និងក៏មិនត្រូវបានគេទទួលស្គាល់ជាផ្លូវការដែរ នោះគឺអ្នកដើររើសសំរាម ដែលគេស្គាល់ថាអេតចាយ ហើយអ្នកទាំងនោះធ្វើការក្នុងវិស័យសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ ដែលបានចូលរួមចំណែកយ៉ាងធំធេងដល់កិច្ចខិតខំកែច្នៃកាកសំណល់របស់កម្ពុជា»។
អ្នកស្រី ប៉ាក ចាន់ណា វ័យ ៤០ឆ្នាំ មានកូនបីនាក់ក្នុងបន្ទុក និងកំពុងរស់នៅខណ្ឌមានជ័យ រាជធានីភ្នំពេញ គឺជាអ្នករើសអេតចាយម្នាក់ដែរ។
អ្នកស្រី ប្រាប់ខេមបូចាថា អ្នកស្រីដើររើសសំរាមនៅកន្លែងចាក់សំរាមក្នុងខណ្ឌដង្កោ ដោយរើសយកពពួកកំប៉ុងអាលុយមីញ៉ូម ដបប្លាស្ទិក និងលោហធាតុផ្សេងៗទៀត។
ដោយសារតែស្វាមីមានជំងឺមិនអាចធ្វើការបាន មុខរបររើសអេតចាយមួយនេះបានជួយទ្រទ្រង់សេដ្ឋកិច្ចគ្រួសារទាំងមូល។ អ្នកស្រីឲ្យដឹងទៀតថា អ្នកស្រីលក់អេតចាយដែលរើសបានទៅឲ្យអ្នកទិញនៅម្ដុំកន្លែងចាក់សំរាម និងថាអាចរកប្រាក់បានប្រហែល ៣០ ០០០រៀល ក្នុងមួយថ្ងៃពីការលក់របស់របរអេតចាយនេះ។
អ្នកស្រីបន្តទៀតថា ការងារនេះហត់ខ្លាំង កខ្វក់ និងជាការងារគ្រោះថ្នាក់ទៀតផង ប៉ុន្តែថាអ្នកស្រីបន្តធ្វើការងារនេះដើម្បីកូនៗបានរស់នៅល្អប្រសើរបន្តិច។ អ្នកស្រីក៏រីករាយដែរ ដែលបានរួមចំណែកកាត់បន្ថយបរិមាណសំរាមពីក្នុងទីលានចាក់សំរាម។
អ្នកស្រីលើកឡើងថា៖ «ការដើររើសសំរាមនេះ ខ្ញុំជួបការលំបាកច្រើនយ៉ាងដូចជាប្រឈមទៅនឹងជំងឺ ក្ដៅ និងអាចគ្រោះថ្នាក់ដោយសាររថយន្តដឹកសំរាម ត្រាក់ទ័រ ឬគ្រឿងចក្រកាយសំរាមផងដែរ»។
អ្នកស្រី ឆែប ស្រីអន វ័យ ៣០ឆ្នាំ ជាអ្នករើសអេតចាយម្នាក់ទៀតនៅក្នុងខណ្ឌដង្កោដែរ។ អ្នកស្រីប្រាប់ខេមបូចាថា អ្នកស្រីប្រកបរបរនេះអស់ពេលបួនឆ្នាំមកហើយ ជាមួយនឹងស្វាមី។ អ្នកស្រីថាទាំងពីរនាក់ប្ដីប្រពន្ធក្នុងមួយថ្ងៃអាចរកប្រាក់បាន ៦០ ០០០រៀល។
អ្នកស្រីឲ្យដឹងថា៖ «ប្ដីខ្ញុំ និងខ្ញុំប្ដូរវេនគ្នាចេញរើសអេតចាយ។ ប្ដីខ្ញុំចេញរើសពេលយប់ ហើយខ្ញុំវិញចេញរើសពេលរសៀល ពីព្រោះកូនប្រុសរបស់ពួកយើងនៅតូចពេក ដូចនេះយើងមិនអាចយកតាមបានទេ»។
យ៉ាងណាអ្នកស្រីអនថា ដោយសារតែសមាជិកគ្រួសារច្រើន ចំណូលដែលរកបានគឺពិបាកក្នុងការផ្គត់ផ្គង់ឲ្យបានពេញលេញតាមតម្រូវការគ្រួសារណាស់។
អ្នកស្រី បន្ថែមថា៖ «យើងបានរួមចំណែកជួយកាត់បន្ថយបរិមាណកាកសំណល់ ហើយនៅកន្លែងចាក់សំរាមវិញក៏មានអ្នកចាំទិញថង់ ក្រដាស និងកាកសំណល់ប្លាស្ទិកដែរ ប៉ុន្តែវាមានតម្លៃថោកណាស់»។ អ្នកស្រីថា អ្នកស្រីចង់ឲ្យតម្លៃអេតចាយខ្ពស់ជាងសព្វថ្ងៃបន្តិច។
អ្នកស្រី នួន ម៉ូនីកា អ្នកគ្រប់គ្រងកម្មវិធីនិរន្តភាព និងឌីជីថលភាវូបនីយកម្ម របស់អង្គការ KAS បានឲ្យដឹងថាកម្ពុជាមានកាកសំណល់រឹងប្រមាណជា ៤,០៩ លានតោនក្នុងមួយឆ្នាំ។ អ្នកស្រីបន្តថា តាមការប៉ាន់ស្មាននៅឆ្នាំ២០៥០ ចំនួននេះនឹងកើនឡើងចំនួន ៣០០ភាគរយ។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា កាកសំណល់ប្រហែល ៦៣ភាគរយត្រូវបានប្រមូល (ការប្រមូលរបស់ក្រុមហ៊ុន) ២៩ភាគរយទៀត បោះចោល ឬដុតចោលដោយខុសច្បាប់ និងការប្រមូលសំរាមក្រៅផ្លូវការយកទៅកែច្នៃឡើងវិញមាន ៨ភាគរយ។
លោក ជោ គឹម ហេង នាយកប្រតិបត្តិអង្គការកែច្នៃសំរាម និងការសិក្សានៅកម្ពុជា ហៅកាត់ថា CAMPED មានប្រសាសន៍ថាអង្គការរបស់លោកយកចិត្តទុកដាក់ប្រមូលកាកសំណល់ប្លាស្ទិកដែលមិនអាចកែច្នៃបាន និងលក់ជាអេតចាយបាន។
លោកបន្ថែមថា ក្រុមការងារលោកបានប្រមូលជាទៀងទាត់នូវសំរាមដែលគេបោះចោលក្នុងទន្លេ និងទីសារធារណៈនានា និងយកទៅចាក់នៅកន្លែងកែច្នៃសំរាមក្រុមហ៊ុន ជីប ម៉ុង ( Chip Mong Ecocycle) ក្នុងខេត្តកំពត។
លោកលើកឡើងថា៖ «យើងមានគោលដៅប្រមូលសំរាមចំនួនបួន ដូចនេះកាកសំណល់ប្លាស្ទិកដែលយើងប្រមូលបានមានយ៉ាងតិច ២០០ ទៅ ៣០០គីឡូក្រាមក្នុងមួយថ្ងៃ»។ លោកបន្ថែមទៀតថា ក្នុងមួយខែអង្គការលោកអាចបញ្ជូនចេញប្លាស្ទិក១០តោនទៅកន្លែងកែច្នៃសំរាមជីប ម៉ុង។
លោកឲ្យដឹងទៀតថា ប្រជាពលរដ្ឋគួរតែត្រូវបង្រៀនពីការទុកដាក់សំរាមឲ្យបានត្រឹមត្រូវ កុំបោះចោលផ្តេសផ្ដាស និងដឹងពីរបៀបទុកដាក់កាកសំណល់ប្លាស្ទិក និងកាកសំណល់ផ្សេងទៀត ហើយក៏គួរមានច្បាប់ទប់ស្ដាត់អ្នកបោះសំរាមចោលមិនត្រឹមត្រូវតាមគោលដៅផងដែរ។
សម្រាប់ លោក ហេង ណារ៉េត អនុរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងបរិស្ថាន មានប្រសាសន៍ក្នុងកិច្ចប្រជុំថាបញ្ហាសំរាមមានពីរចំណុច មួយគឺការកើនឡើងបរិមាណសំរាម និងទីពីរគឺកង្វះប្រសិទ្ធភាពប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងសំរាមតាំងពីដើមទីដល់ចុងទី។
លោកបន្ថែមថា៖ «ដូចអ្នកទាំងអស់គ្នាដឹងស្រាប់ហើយ ការគ្រប់គ្រងសំណល់រឹងក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញកំពុងស្ថិតក្នុងការកែទម្រង់ស៊ីជម្រៅមួយ»។ លោកពន្យល់ថា ក្រសួងបរិស្ថានកំពុងធ្វើការដោយយកចិត្តទុកដាក់លើបញ្ហាប្រឈមនានាទាក់ទងនឹងការគ្រប់គ្រងសំណល់រឹងនេះ។
លោកឲ្យដឹងដែរថា មានការធ្វើប្រតិភូកម្មអំណាច និងផ្ដល់ការទទួលខុសត្រូវដល់ថ្នាក់ក្រោមជាតិ ក្រុង ស្រុក ខណ្ឌ ដើម្បីពង្រឹងការគ្រប់គ្រងសំណល់រឹងនៅតាមតំបន់របស់ខ្លួនផងដែរ។
លោក ក៏បានទទួលស្គាល់ដែរថា អ្នកប្រមូលសំរាមក្រៅប្រព័ន្ធបានដើរតួសំខាន់ក្នុងការកែច្នៃ និងការពារកុំឲ្យមានការបោះចោលសំណល់ប្លាស្ទិកទៅក្នុងទន្លេ ឬសមុទ្រ។ លោកថាអ្នកទាំងនោះបានបំពេញចន្លោះខ្វះខាតលើការគ្រប់គ្រងសំណល់របស់អាជ្ញាធរក្រុងទៅលើតំបន់ដែលមិនទាន់អាចគ្រប់គ្រងបាន។
លោក Schmücking មានប្រសាសន៍ដែរថា អ្នករើសអេតចាយបានរួមចំណែកកាត់បន្ថយបរិមាណសំរាមដែលត្រូវយកទៅចាក់នៅកន្លែងចាក់សំរាម ដែលការណ៍នេះមានប្រយោជន៍ដល់បរិស្ថាន។ លោកថាអ្នករើសអេតចាយបានគ្រប់គ្រង និងបែងចែកកាកសំណល់ទៅតាមប្រភេទប្លាស្ទិក ក្រដាស កែវ និងអាលុមីញ៉ូម ដែលនេះមានន័យថាក្រុមហ៊ុនកែច្នៃអាចទទួលបានអ្វីដែលពួកគេត្រូវការ។
ប៉ុន្តែ លោកថា អ្នករើសអេតចាយទាំងនោះត្រូវធ្វើការច្រើនទៀតជាមួយក្រុមហ៊ុនកែច្នៃសំរាម។
លោកបន្តថា៖ «អ្នករើសអេតចាយមិនទាន់មានទំនាក់ទំនងច្រើនទៅនឹងរោងចក្រកែច្នៃនៅឡើង ដែលនេះគឺជាបញ្ហា ហើយខ្ញុំគិតថាវាត្រូវការការផ្លាស់ប្ដូរ ដែលអាចនាំឲ្យស្ថានភាពផ្សេងៗក៏មានការប្រែប្រួលដែរ»៕
ប្រែសម្រួលពីអត្ថបទភាសាអង់គ្លេស៖ Scavengers unlikely heroes in Cambodia’s waste management, recycling efforts
