កសិករចិញ្ចឹមសត្វនៅតាមបណ្តាខេត្តមួយចំនួនបារម្ភថា តម្លៃសត្វចិញ្ចឹមរបស់ពួកគេនឹងខាតបង់បន្តដោយសារតែក្រុមហ៊ុន២០ថែមទៀត ទទួលបានសិទ្ធិនាំចូលសាច់បង្កកនៅក្នុងខែមេសាកន្លងទៅនេះ។
ម្ចាស់កសិដ្ឋានចិញ្ចឹមសត្វនៅក្នុងខេត្តកំពង់ស្ពឺ លោក ម៉េង អ៊ាង ឱ្យដឹងថា លោកចិញ្ចឹមទាំងគោ ជ្រូក និងមាន់។ លោកឱ្យដឹងថា ពីមុនធ្លាប់ចិញ្ចឹមជ្រូកជិត១ពាន់ក្បាល ចំណែកគោរាប់រយក្បាល ប៉ុន្តែពេលនេះ លោកបន្ថយចិញ្ចឹមគោមកត្រឹមជាង២០ក្បាល ចំណែកជ្រូកមកត្រឹម៥០ក្បាល។
លោកបន្តថា ការបន្ថយចំនួនសត្វចិញ្ចឹមនេះដោយសារតែខាតបង់ ហើយលោកបានលក់ដីមួយចំនួនបង់សងធនាគារលើបំណុលដែលលោកខ្ចីមកចិញ្ចឹមជ្រូក និងគោ។
លោក ម៉េង អ៊ាង បន្តថា ដើម្បីបន្ថយថ្លៃដើមគោ លោកបានលែងឱ្យវាស៊ីស្មៅខាងក្រៅ ចំណែកជ្រូកលោកទិញស្វាយ និងបន្លែក្នុងភូមិខ្លះដាក់ឱ្យវាស៊ី។ ទោះយ៉ាងណា លោកបារម្ភថា បើក្រុមហ៊ុនដែលទទួលបានសិទ្ធិនាំចូលសាច់បង្កកកាន់តែច្រើន អាចនឹងបន្តធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់សត្វចិញ្ចឹមក្នុងស្រុកនោះ លោកមិនអាចស៊ូលើសពី៤ខែទៀតទេ។
លោក ម៉េង អ៊ាង ថ្លែងថា៖ «យើងនៅចិញ្ចឹមតិចសព្វថ្ងៃនេះ ដូចជាទុនយើងអាចទប់បានត្រឹម៤ខែ តែអាហ្នឹងប្រមូលអស់ហើយណា៎! អាហ្នឹងយើងចិញ្ចឹមត្រឹមតែ៨០ទៅ១០០ក្បាលផង ព្រោះខ្ញុំដាក់ឥឡូវ ខ្ញុំអត់ដាក់ដូចគេទេ ខ្ញុំដាក់កន្លះខែ ឬ២០ថ្ងៃក្រោយ ទើបខ្ញុំថែម២០ៗក្បាលទៀត ព្រោះឥឡូវអត់ដាក់ដូចមុនមកទាំងដុំបានទេ»។
កសិករនៅខេត្តកណ្តាល លោក ណូ មីស្សី ឱ្យដឹងថា លោកចិញ្ចឹមគោអំឡុងឆ្នាំ២០១៨ លក់បានចំណេញ១ក្បាលប្រមាណ៣០ម៉ឺនរៀល ប៉ុន្តែលោកថា ក្រោយមកទៀត គឺមានការខាតបង់រហូត ហើយកសិករជាច្រើននៅទីនោះបានឈប់ចិញ្ចឹម។ កសិកររូបនេះរំឭកថា លោកធ្លាប់ទិញគោចូលពូជល្អ១ក្បាលតម្លៃ៣ពាន់ដុល្លារ មើលថែមួយរយៈពេលលក់ចេញវិញបានតែ៧រយដុល្លារតែប៉ុណ្ណោះធ្វើឱ្យលោកខាត់បង់ជាង២ពាន់ដុល្លារលើគោមួយក្បាលនោះ។
លោក ណូ មីស្សី បញ្ជាក់ថា កសិករនៅស្រុកខ្មែរចំណាយដើមទុនខ្ពស់លើការចិញ្ចឹមសត្វ ហើយបើបើកឱ្យមានការនាំចូលច្រើននោះជាគ្រោះថ្នាក់ធំសម្រាប់អ្នកចិញ្ចឹមសត្វនៅក្នុងប្រទេស។
លោក ណូ មីស្សី ថ្លែងថា៖ «វាអាចជាចំណុចមួយដែលអាក្រក់បំផុតណាស់សម្រាប់ប្រជាកសិករយើងទី១ដោយសារប្រជាកសិករយើងភាគច្រើនយើងចិញ្ចឹមតាមរបៀបបុរាណតាមរបៀបតៗគ្នា អ៊ីចឹងយើងអត់អាចទៅប្រជែងនឹងសាច់ធំៗបានទេ គោវាមិនអាចសាច់ធាត់ល្អដូចគោគេចិញ្ចឹមចំណីឬក៏គេនាំចូលទេនឹងទី១។ ទី២យើងចំណាយពេលវែងហើយបានផលតិចតួចអ៊ីចឹងហើយអាហ្នឹងក៏ជាចំណែកមួយធ្វើឱ្យប្រជាកសិករយើងខាត»។
កសិករចិញ្ចឹមគោនៅខេត្តកណ្តាលម្នាក់ទៀត លោក ស៊ំ ចាន់សា ឱ្យដឹងថា លោកបានចាប់យករបរចិញ្ចឹមគោ៧ឆ្នាំហើយ។ លោកឱ្យដឹងថា នៅមុនការឆ្លងរាលដាលមេរោគកូវីដ លោកចិញ្ចឹមគោជាង២០ក្បាល ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្ននៅសល់តែ១០ក្បាលទេ។ លោកបារម្ភពីការបន្តខាតបង់ហើយឈានដល់ការបិទក្រោលឈប់ចិញ្ចឹមព្រោះឥឡូវនេះទន្ទឹមនឹងគោធ្លាក់ថ្លៃ គឺពេលខ្លះមិនមានអ្នកទិញទៀត។
លោក ស៊ំ ចាន់សា អំពាវនាវសុំឱ្យបិទការនាំចូលសាច់បង្កកទាំងអស់ដើម្បីផ្តល់ឱកាសឱ្យកសិករនៅក្នុងស្រុកចិញ្ចឹមសត្វបានទទួលផលចំណេញ។
លោក ស៊ំ ចាន់សា ថ្លែងថា៖ «គំនិតខ្ញុំដែលខ្ញុំគិតឃើញគួរតែបិទម៉ងអត់មាននេះទេត្រូវតែបិទម៉ងមិនគួរទេត្រូវតែបិទម៉ងអារឿងនាំចូល[បំណែកសាច់បង្កក] ព្រោះអីបើនៅចឹងកសិករយើងផលិតម៉េចបានឥឡូវហ្នឹងគ្នាចង់ចិញ្ចឹមគ្នាមានស្អី ខ្លះខំចិញ្ចឹមបួនដប់ចងការលុយគេផងអីផងស្រាប់តែបះជើងភីងគ្រប់គ្នាមានអីទៀត។ បើបិទបានកសិករយើងមានសង្ឃឹម»។
កសិករនៅខេត្តកំពង់ឆ្នាំងលោក រ៉ា នី ឱ្យដឹងថា លោកធ្លាប់ចិញ្ចឹមគោប្រមាណ៦០ក្បាល ប៉ុន្តែមួយរយៈចុងក្រោយនេះផ្អាកចិញ្ចឹមទាំងស្រុងហើយ។ លោកមានចម្ងល់ថា ផែនការរឹតបន្តឹងការនាំចូលបំណែក និងគ្រឿងក្នុងសាច់បង្កកមិនទាន់បាន៦ខែតាមផែនការផងបែរជាផ្តល់សិទ្ធិឱ្យមានការនាំចូលបន្ថែមទៀត។
លោក រ៉ា នី ថ្លែងថា៖ «របៀបថាប្រតិកម្មជាមួយខាងព្រំដែនយើងទៅគេនិយាយថា គេបិទតែបំណែកសាច់ មានបានបិទសាច់បង្កកឯណា។ គេនិយាយអ៊ីចឹងវិញ។ ដល់ពេលឥឡូវប្រកាសឱ្យនាំចូលបណ្តោយមានអីទៀត។ ឥឡូវសាច់វាអត់មានឡើងថ្លៃអីទេ គោយើងនៅស្រុកខ្មែរវាបច្ចុប្បន្នខើចដែរ ខើចអ្នកចិញ្ចឹម ដល់ពេលអ៊ីចឹងបន្តិចទៀតអត្រានៃអ្នកចិញ្ចឹមនៅក្នុងស្រុកវាដឹងតែដាច់ហើយ»។
កសិករនៅខេត្តកំពង់ឆ្នាំងម្នាក់ទៀត លោក រស់ ពិសិដ្ឋ ឱ្យដឹងថា លោកធ្លាប់ចិញ្ចឹមគោតាំងពីឆ្នាំ២០១៣ ក្នុងរង្វង់២០០ក្បាល។ លោកឱ្យដឹងថា នៅដើមឆ្នាំ២០២៤ លោកសម្រេចផ្អាកចិញ្ចឹមទាំងស្រុងហើយ រង់ចាំមើលស្ថានភាពតម្លៃល្អប្រសើរឡើងវិញ។
លោក រស់ ពិសិដ្ឋ ថ្លែងថា៖ «ផ្អាកតាំងពីដើមឆ្នាំ២០២៤មកផ្អាកចិញ្ចឹមគោដោយសារខាតពេក។ និយាយរួមខាតរហូតតាំងពីចិញ្ចឹមមកអត់ដែលចំណេញ ឥឡូវកាន់តែធ្លាក់តម្លៃ ហើយអត់មានអ្នកទិញទៀត»។
លោក រស់ ពិសិដ្ឋ ឱ្យដឹងថា ពីមុនដៃគូអាជីវកម្មរបស់លោកដែលធ្លាប់កាប់គោមួយថ្លៃ១០ក្បាលសម្រាប់លក់លើទីផ្សារក៏ផ្អាកទាំងស្រុងដែរ។
អគ្គនាយកដ្ឋានគយ និងរដ្ឋាករកម្ពុជា បានចេញសេចក្តីសម្រេចផ្អាកការនាំចូលបំណែក និងគ្រឿងក្នុងសត្វចំនួន៦ខែគឺចាប់ពីថ្ងៃទី១២ខែមីនាដល់ថ្ងៃទី១២ខែកញ្ញាឆ្នាំ២០២៤។
ស្ថាប័នគយដដែលនេះបានសម្រេចឱ្យក្រុមហ៊ុនចំនួន២០ និងបើកច្រកថ្មីថែមមួយដែលអាចនាំចូលសាច់បង្កកបានចាប់ពីថ្ងៃទី១២ខែមេសាឆ្នាំ២០២៤។ នាំឱ្យក្រុមហ៊ុនដែលមានសិទ្ធិនាំចូលសាច់បង្កកសរុបកើនឡើងដល់៤០ ចំណែកច្រកនាំចូលកើនឡើងដល់៦។
ច្រកទ្វារទាំង៦ដែលអាចនាំចូលសាច់បង្កកបានរួមមាន កំពង់ផែអន្តរជាតិក្រុងព្រះសីហនុ កំពង់ផែអន្តរជាតិរាជធានីភ្នំពេញ ច្រកព្រំដែនអន្តរជាតិបាវិត ច្រកព្រំដែនអន្តរជាតិដូង និងតាមអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិ។
ចាប់តាំងពីវិធានការផ្អាកការនាំចូលបំណែក និងគ្រឿងក្នុងសាច់បង្កកនេះ កាលពីថ្ងៃទី១២ខែមីនា មក កសិករចិញ្ចឹមជ្រូករីករាយនឹងតម្លៃដែលកើនឡើងពី៧ពាន់រៀលដល់៩ពាន់៥រយរៀលក្នុង១គីឡូក្រាម។ ប៉ុន្តែតម្លៃគោនៅតែស្ថិតនៅចន្លោះពី៧ពាន់រៀលទៅ៩ពាន់រៀលទៅតាមប្រភេទគោ។
កសិករឱ្យដឹងថា តម្លៃជ្រូកពី៩ពាន់រៀលឡើងទៅពួកគាត់អាចចំណេញបានខ្លះ ចំណែកគោតម្លៃពី១ម៉ឺន២ពាន់រៀលឡើងទៅទើបបានចំណេញ។
អ្នកឯកទេសចិញ្ចឹមសត្វ លោក រស់ ឆាំងគី បញ្ជាក់ថា ត្បិតតែសត្វចិញ្ចឹមឡើងថ្លៃខ្លះធ្វើឱ្យកសិករមួយចំនួនសប្បាយចិត្ត ប៉ុន្តែលោកថា អ្នកពាក់ព័ន្ធកំពុងតាមដានបន្តលើបញ្ហាតម្លៃសត្វចិញ្ចឹមក្នុងស្រុក និងសាច់បង្កក។
លោក រស់ ឆាំងគី មានប្រសាសន៍ថា៖ «តម្លៃជ្រូកវានៅតែបន្តហក់ឡើងសន្សឹមៗរហូតមកដល់ថ្ងៃនេះវាឡើងចន្លោះពី៩០ ទៅ៩៥[៩៥០០៛/គីឡូក្រាមសម្រាប់ជ្រូករស់] អ៊ីចឹងមានន័យថាអាការអនុញ្ញាតនេះវាមិនប៉ះពាល់ខ្លាំង ព្រោះប្រសិនបើវាប៉ះពាល់វាមិនអាចឡើងតម្លៃជ្រូកបានទេ ប៉ុន្តែយើងនៅតែតាមដានមើលបន្ថែមថាតើវានឹងបន្តឡើង ឬក៏វានៅតម្លៃទ្រឹងប៉ុណ្ណា ព្រោះតម្លៃបច្ចុប្បន្ននេះ បើសិនជាតម្លៃល្អ វានៅក្នុងតម្លៃដែលល្អហើយសម្រាប់ជ្រូក»។
ប្រធានសមាគមអ្នកចិញ្ចឹមសត្វកម្ពុជា លោក ស្រ៊ុន ពៅ ឱ្យដឹងថា ចាប់តាំងពីការផ្អាកការនាំចូលបំណែក និងគ្រឿងក្នុងសាច់បង្កកមក កសិករចិញ្ចឹមជ្រូកទូទាំងប្រទេសសប្បាយរីករាយនឹងតម្លៃកើនឡើង។ លោក ស្រ៊ុន ពៅ អំពាវនាវដល់ស្ថាប័នព័ន្ធបិទការនាំចូលបំណែក និងគ្រឿងក្នុងសត្វនេះជារៀងរហូតព្រោះលោកថា វាប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់សុខភាពអ្នកបរិភោគ។
ចំណែកបញ្ហាគោស្ថិតនៅក្នុងតម្លៃទាប លោក ស្រ៊ុន ពៅ ឱ្យដឹងថា ដោយសារបញ្ហាការនាំចូលច្រើនពីប្រទេសថៃ និងឥណ្ឌា។
លោក ស្រ៊ុន ពៅ មានប្រសាសន៍ថា៖ «ព្រោះគោនៅប្រទេសឥណ្ឌាគេសម្លាប់ចោលទេក្នុងមួយឆ្នាំៗ រដ្ឋាភិបាលត្រូវសម្លាប់ប៉ុន្មានម៉ឺនប៉ុន្មានសែនក្បាលចោល។ ដោយសារអី? ដោយសារ ពេលដែលវាអត់ទឹកវាទៅអុកឡុកតាមភូមិតាមស្រុកគេហ្នឹងវាល្អក់ទឹកគេ គេប្រើអត់បាន អ៊ីចឹងគេបង្ខំឱ្យសម្លាប់ចោលរាល់ឆ្នាំ១ឆ្នាំប៉ុន្មាន បួនប្រាំសែនក្បាលអីចឹងទៅ។ អាហ្នឹងហើយ ពេលហើយបង្កក មានត្រង់ណាទៅ គឺទៅគ្រប់ប្រទេស មិនមែនមកតែកម្ពុជាទេ។ ចឹងវាថោកបានន័យថារបស់នេះរបស់ហ្វ្រី របស់ព្រៃអាហ្នឹងហើយប៉ះពាល់ដល់យើង យើងក៏ចេះតែឱ្យចូល»។
លោកបន្តថា បញ្ហានេះ សមាគមលោក និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធកំពុងប្រឹងប្រែងដោះស្រាយបន្តបន្ទាប់ ហើយជួបការលំបាកច្រើនដោយសារបញ្ហាវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចអន្តរជាតិ។
ចំពោះការបន្ថែមឱ្យក្រុមហ៊ុនចំនួន២០ និងច្រកមួយបន្ថែមទៀតនៅខែមេសានោះ លោកស្រ៊ុន ពៅ មិនបារម្ភថា បញ្ហាធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់តម្លៃសត្វចិញ្ចឹមក្នុងស្រុក និងបញ្ហាសុខភាពទេ ព្រោះលោកថា ក្រុមហ៊ុនទាំងនោះនាំចូលស្របច្បាប់ និងមានការត្រួតពិនិត្យត្រឹមត្រូវ។
កាលពីចុងឆ្នាំ២០២៣ ភាគីពាក់ព័ន្ធការចិញ្ចឹមសត្វ រួមទាំងសមាគមចិញ្ចឹមសត្វកម្ពុជា និង សមាជិកព្រឹទ្ធសភាមកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក ម៉ុង ឫទ្ធីផងធ្លាប់មានប្រតិបត្តិដោយបើកចំហចំពោះការនាំចូលសាច់បង្កកច្រើនពិសេសការនាំចូលខុសច្បាប់ដែលនាំឱ្យប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់តម្លៃសត្វចិញ្ចឹមក្នុងស្រុក និងសុខភាពអ្នកបរិភោគ។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម លោក គឹម មាសសុខសីហា មានប្រសាសន៍ថា ចាប់តាំងពីការសម្រេចឱ្យផ្អាកការនាំចូលបំណែក និងគ្រឿងក្នុងចំនួន៨ប្រភេទកាលពីថ្ងៃទី១២ខែមីនាមក នៅមិនទាន់មានអ្វីប្រែប្រួលគួរឱ្យគាត់សម្គាល់នៅឡើយទេ។ ចំពោះករណីកសិករស្នើឱ្យបិទការនាំចូលសាច់បង្កកទាំងស្រុងដើម្បីលើកម្ពស់តម្លៃសត្វចិញ្ចឹមក្នុងស្រុកនោះ លោកថា រដ្ឋាភិបាលធ្វើសេចក្តីសម្រេចណាមួយត្រូវផ្អែកលើគោលការណ៍ច្បាប់ជាតិ និងអន្តរជាតិ។
លោក មាសសុខសីហា មានប្រសាសន៍ថា៖ «និយាយរួមយើងធ្វើអីយើងគោរពទៅតាមWTO តាមអាស៊ានដែរ បើសិនជាយើងធ្វើក្តួងក្តាំងពេកគេប្រាកដជាឡើងទៅក្តីក្តាំតទៀត យើងពិបាកដោះស្រាយ។ យើងអត់មានមូលដ្ឋានបង្អែករឹងមាំសម្រាប់ដោះស្រាយជាមួយគេ គេban[ហាមឃាត់]ទំនិញយើងវិញ យើងមិនខាតទាំងអស់គ្នាមិនចឹង? អ៊ីចឹងហើយបានយើងក្នុងការស្ទាបស្ទង់ហើយនឹងដោយមានមូលដ្ឋានបង្អែករឹងមាំផ្អែកវិទ្យាសាស្ត្រ [ដោយ]យើងធ្វើតេសរកឃើញមេរោគ មានប៉េស្តអាហ្វ្រិកមានអីចឹងទៅបានយើងអាចបេន[ហាមឃាត់]គេបាន»។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងកសិកម្មលោក ឃឹម ហ្វីណង់ មានប្រសាសន៍ថា ទន្ទឹមនឹងកសិករកំពុងរីករាយនឹងថ្លៃសត្វចិញ្ចឹមឡើងថ្លៃខ្លះនេះ ក្រសួងក៏កំពុងជំរុញលើកទឹកចិត្តឱ្យក្រុមហ៊ុននាំចូលសាច់បង្កកងាកមកទិញសាច់ក្នុងស្រុករបស់កសិករដើម្បីចែកចាយវិញ។
លោក ឃឹម ហ្វីណង់ ថ្លែងថា៖ «ការផ្អាកជាបណ្តោះអាសន្ននេះ គឺដើម្បីទុកពេលឱ្យអ្នកចិញ្ចឹមសត្វក្នុងស្រុកអាចរៀបចំខ្លួនឡើងវិញ និងបង្កើនសមត្ថភាពរបស់ខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះ ហើយក្រសួងក៏បានជំរុញលើកទឹកចិត្តឱ្យអ្នកធ្លាប់នាំចូលបំណែកសាច់បង្កកពីមុនមក ងាកមកជួយគាំទ្រអ្នកផលិតក្នុងស្រុកវិញ ក្នុងស្មារតីខ្មែរជួយខ្មែរផងដែរ»។
ខេមបូចា មិនអាចសុំការឆ្លើយតបពីលោក គុណ ញឹម អគ្គនាយកនៃអគ្គនាយកដ្ឋានគយ និងរដ្ឋករកម្ពុជា និង លោក សែ សុឃន អ្នកនាំពាក្យស្ថាប័ននេះបានទេ ដោយហៅតាមទូរសព្ទ និងផ្ញើសារតាមតេឡក្រាមមិនមានការឆ្លើយតប។
ទោះយ៉ាងណា កាលពីចុងឆ្នាំ២០២៣ លោក គុណ ញឹម ធ្លាប់ធ្វើសន្និសីទបកស្រាយថា កម្ពុជាមិនអាចបិទការនាំចូលសាច់បង្កកតាមការស្នើរបស់កសិករបានទេព្រោះកម្ពុជាអនុវត្តសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារសេរី។ ហេតុផលមួយទៀតលោកបញ្ជាក់ថា បើបិទការនាំចូលនឹងអាចខ្វះប្រភេទសាច់ដែលអតិថិជនត្រូវការ ហើយកសិករក្នុងស្រុកផលិតមិនបាន។
លោក គុណ ញឹម មានប្រសាសន៍ថា៖ «ជាការពិតអ្នកចិញ្ចឹមសត្វគាត់គិតគូរពីអាជីវកម្មរបស់គាត់ ប៉ុន្តែរាជរដ្ឋាភិបាលគិតគូរមិនមែនតែអ្នកចិញ្ចឹមសត្វទេ។ រាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវគិតគូរ ពីអ្នកហូបសាច់ដែរ បើចិញ្ចឹមសត្វមិនគ្រប់វាត្រូវតែនាំចូល ដើម្បីមកបង្គ្រប់ទីផ្សារ កុំឱ្យវាអតិផរណាសាច់ ឬថាឡើងថ្លៃ សាច់ឡើងថ្លៃ»។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ ជាស្ថាប័នគ្រប់គ្រងលើអគ្គនាយកគយ និងរដ្ឋករកម្ពុជា លោក មាស សុខសេនសាន បញ្ជាក់យ៉ាងខ្លីថា ការអនុញ្ញាតឱ្យក្រុមហ៊ុនចំនួន២០បន្ថែមអាចនាំសាច់បង្កកចូលបាននេះដោយសារតែក្រុមហ៊ុនទាំងនេះមានលក្ខណៈសម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់។
លោក មាស សុខសេនសាន មានប្រសាសន៍ថា៖ «ខ្ញុំសូមឆ្លើយខ្លីថា ក្រុមហ៊ុន២០ចុងក្រោយដែលបានសួរមកខ្ញុំនេះ ជាទូទៅនៅក្នុងក្របខណ្ឌនៃការផ្គត់ផ្គង់តាមបែបទីផ្សារសេរី យើងសង្កេតឃើញក្រុមហ៊ុនណាដែលគាត់មានលក្ខណៈសម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់អាចមានសមត្ថភាពបំពេញបែបបទត្រួតពិនិត្យត្រឹមត្រូវតាមអ្វីជាលក្ខខណ្ឌដែលយើងបានពិនិត្យហើយ គឺគាត់ត្រូវបានក្លាយជាក្រុមហ៊ុនដែលអាចផ្គត់ផ្គង់បាន។ ចឹងនេះជាក្របខណ្ឌនៃទីផ្សារសេរីបាទ»។
បញ្ហាសត្វចិញ្ចឹម និងកសិផលផ្សេងៗទៀតនៅក្នុងស្រុកមានតម្លៃទាប ហើយមានការនាំចូលច្រើនគឺកើតឡើងជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ បើទោះជា លោក ឌិត ទីណា ធ្លាប់សន្យាដោះស្រាយបញ្ហានេះនៅពេលលោកឡើងកាន់តំណែងក៏ដោយក៏បញ្ហានេះនៅតែបន្តកើតមានដល់ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្មលោក ឌិត ទីណា ធ្លាប់ប្តេជ្ញាកាលពីចុងឆ្នាំ២០២២ ពេលលោកឡើងកាន់តំណែងថា នឹងធ្វើឱ្យតម្លៃដើមនៃការផលិតធ្លាក់ចុះហើយកសិករទទួលបានផលចំណេញ និងមានជីវភាពធូរធារ។
លោក ឌិត ទីណា មានប្រសាសន៍ថា៖ «បើយើងចំណាយ ឥឡូវយើងថាលក់បានប្រាំបីរយហាប្រាំបួនរយមួយគីឡូឧបមាចឹងចុះ ប៉ុន្តែបើការចំណាយរបស់យើងធ្លាក់មកនៅត្រឹមតែបួនរយប្រាំរយឃើញយើងចំណេញច្រើនទេ។ អត់ចាំបាច់ទារឱ្យឡើងតម្លៃទេ ប៉ុន្តែយើងបញ្ចុះការចំណាយ អាចំណុចនេះហើយដែលយើងកំពុងតែប្រឹងធ្វើការងារជាមួយជំនាញដែលខ្ញុំមកថ្មីខ្ញុំចេះតែសួរហើយជំនាញធ្វើម៉េចឱ្យចំណាយវាធ្លាក់ចុះ? ជីត្រូវប្រើប៉ុន្មាន?»។
តាមរបាយការណ៍អង្កេតចន្លោះជំរឿនកសិកម្មកម្ពុជាឆ្នាំ២០១៩ ដែលធ្វើឡើងដោយវិទ្យាស្ថានជាតិស្ថិតិនៃក្រសួងផែនការ និងក្រសួងកសិកម្ម បានបង្ហាញថា គ្រួសារកសិករសរុបនៅប្រទេសកម្ពុជាមានចំនួនជាង៣លាន៥សែនគ្រួសារ( ៣ ៥១១ ៥៨១គ្រួសារ)។ តាមសូចនាករបង្ហាញថា គ្រួសារកាន់កាប់កសិកម្មមានចំនួនជាង១លាន៧សែនគ្រួសារ( ១ ៧២៦ ៣៣៧ គ្រួសារ) ចំនួនគ្រួសារដែលដាំដុះមានចំនួនជាង១លាន៥សែនគ្រួសារ( ១ ៥១៦ ៩៦៧ គ្រួសារ) កសិករអ្នកចិញ្ចឹមបសុសត្វ និង/ឬ បសុបក្សី និង/ឬ សត្វល្អិត មានជាង១លាន៣សែនគ្រួសារ(១ ៣០០ ៧២៥ គ្រួសារ)។
របាយការណ៍សមាគមចិញ្ចឹមសត្វកម្ពុជាបង្ហាញតម្រូវជ្រូកទូទាំងប្រទេសក្នុង១ថ្ងៃប្រមាណ១ម៉ឺនក្បាលស្មើនឹង១ពាន់តោន និងមាន់ត្រូវការប្រមាណ១៨ម៉ឺនក្បាលក្នុង១ថ្ងៃ។ ចំណែកគោសមាគមមិនមានរបាយការណ៍ជាក់លាក់ទេ។
ទាំងសមាគមចិញ្ចឹមសត្វ និងកសិករនៅតាមខេត្តនានាអះអាងប្រហាក់ប្រហែលគ្នា កសិករចិញ្ចឹមទូទាំងប្រទេសបានបោះបង់ការចិញ្ចឹមទាំងស្រុងអស់ប្រមាណ៧០ភាគ ហើយអ្នកខ្លះរង់ចាំតម្លៃសត្វប្រសើរឡើងទើបចិញ្ចឹមវិញហើយអ្នកខ្លះទៀតក្ស័យធនទាំងស្រុងមិនអាចចិញ្ចឹមបានទៀតទេ៕
