ស្ថាប័នឃ្លាំមើលសាជីវកម្មហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិ (IFC) បានប្រកាសកាលពីថ្ងៃអង្គារថា ខ្លួននឹងដំណើរការស៊ើបអង្កេតលើ គ្រឹះស្ថានហិរញ្ញវត្ថុកំពូលៗនៅកម្ពុជាមួយចំនួន បន្ទាប់ពីស្ថាប័ន IFC បានដកសំណើសុំការពិនិត្យលើការសម្រេចស៊ើបអង្កេតនេះ។
ការិយាល័យអនុលោមទីប្រឹក្សាដោះស្រាយវិវាទហៅកាត់ថា CAO ដែលមាននាទីឃ្លាំមើល IFC បានសម្រេចឲ្យមានការស៊ើបអង្កេតលើ គ្រឹះស្ថានហិរញ្ញវត្ថុទាំងនេះ កាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែមិថុនា ប៉ុន្តែការស៊ើបអង្កេតត្រូវបានពន្យារដោយសារតែ គណៈគ្រប់គ្រងស្ថាប័ន IFC បានស្នើទៅកាន់ក្រុមប្រឹក្សាភិបាលឲ្យពិនិត្យលើការសម្រេចមួយនេះបន្តទៀត។ IFC គឺជាសមាជិករបស់ធនាគារពិភពលោក (World Bank Group) ហើយកន្លងមក IFC មិនធ្លាប់អនុវត្តគោលការណ៍ ពិនិត្យឡើងវិញបែបនេះពីមុនមកទេ។ អ្នកនាំពាក្យម្នាក់របស់ការិយាល័យអនុលោមទីប្រឹក្សាដោះស្រាយវិវាទ ឬCAO បានប្រាប់ខេមបូចាថាគោលការណ៍នេះប្រើតែក្នុង «ករណីពិសេស» ពេលដែលគណៈគ្រប់គ្រងជឿងថា «លក្ខណៈវិនិច្ឆ័យបច្ចេកទេស… មិនទាន់មានភាពពេញលេញ»។
កាលពីថ្ងៃអង្គារ CAO ក៏បានចេញផ្សាយការវាយតម្លៃដំបូងរបស់ខ្លួនលើបណ្ដឹងប្រឆាំងនឹងគ្រឹះស្ថានហិរញ្ញវត្ថុចំនួនប្រាំមួយរបស់កម្ពុជារួមមាន អេស៊ីលីដា អម្រឹត ប្រាសាក់ ហត្ថា LOLC និងធនាគារស្ថាបនា។ គ្រឹះស្ថានហិរញ្ញវត្ថុទាំងនេះកាន់កាប់ទីផ្សារមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុនៅកម្ពុជាជាង៧០ភាគរយ។ ការវាយតម្លៃរយៈពេលប្រាំបួនខែបានរកឃើញ «សូចនាករបឋមនៃការខូចខាត» ទៅលើអ្នកខ្ចី និងបានបំពានលើគោលនយោបាយបរិស្ថាន និងសង្គមរបស់ IFC ដោយស្ថាប័នទាំងប្រាំមួយនេះ និងស្ថាប័នអន្តរការីហិរញ្ញវត្ថុបួនផ្សេងទៀត។
របាយការណ៍វាយតម្លៃរបស់ CAO បានសរសេរថា៖ «CAO បានឈានដល់សេចក្ដីសន្និដ្ឋាននេះដោយផ្អែកលើកការទទួលខុសត្រូវកម្រិតគ្រួសារនៃផលប៉ះពាល់ជាអវិជ្ជមានលើសង្គមចំពោះកម្ចីដែលផ្ដល់ដោយគ្រឺះស្ថានហិរញ្ញវត្ថុទាំងនេះ ដែលវាស្របទៅនឹងការទទួលខុសត្រូវលើហានិភ័យ និងផលប៉ះពាល់របស់កម្ចីមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ និងការជាប់បំណុលធ្ងន់ធ្ងរនៅកម្ពុជា និងប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ផ្សេងទៀត»។
ការធ្វើឲ្យខូចខាតតាមរយៈកម្ចីនេះគឺមានដូចជាការធ្វើឲ្យបាត់បង់ដីធ្លី និងជីវភាពប្រចាំថ្ងៃ ពលកម្មកុមារ ចំណាកស្រុក ផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមានលើសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច និងភាពភ័យខ្លាចពីការសងសឹករបស់សហគ្រាសមកលើអ្នករិះគន់។
តាមរយៈការវាយតម្លៃដំបូងរបស់ខ្លួន CAO បានកត់សម្គាល់ថាផលប៉ះពាល់ទាំងនេះ «គឺពិតជាគួរឲ្យជឿបានថា មានទាក់ទងនឹងការមិនអនុវត្តតាមគោលការណ៍របស់ IFC» ទាក់ទងនឹងគោលនយោបាយអភិបាលកិច្ចសង្គម និងបរិស្ថាន ហើយការខូចខាតនេះអាចនឹងត្រូវធ្វើឲ្យបានល្អប្រសើរបើសិនជាត្រូវបានយកចិត្តទុកដាក់ត្រឹមត្រូវដោយផ្អែកលើការស៊ើបអង្កេតជាក់លាក់របស់ IFC។
របាយការណ៍វាយតម្លៃនេះក៏បានច្រានចោលការលើកឡើងថា អ្នកខ្ចីប្រាក់ពីគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុមិនស្ថិតនៅក្រោមការគ្របដណ្ដប់របស់គោលនយោបាយនិរន្តរភាព និងស្ដង់ដារអនុវត្តរបស់ IFC។
បើតាម CAO ស្ថាប័ន IFC បានអះអាងថាគោលនយោបាយរបស់ខ្លួនអនុវត្តទៅលើផលប៉ះពាល់របស់ «សកម្មភាពអាជីវកម្ម» ដូចជាកសិដ្ឋានដែលខ្ចីប្រាក់ពីគ្រឹះស្ថានហិរញ្ញវត្ថុ ឬហាងលក់ទំនិញ លើសហគមន៍ ប៉ុន្តែមិនមែនជាផលប៉ះពាល់លើអ្នកខ្ចីប្រាក់ពីគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុខ្លួនឯងនោះទេ ដែលអ្នកទាំងនោះអាចនឹងធ្លាក់ខ្លួនដល់លក់ដី ឬកាន់តែក្រីក្រដោយសារតែជាប់បំណុល។
អង្គការសិទ្ធិមនុស្ស លីកាដូ ដែលបានផ្តួចផ្ដើមឲ្យមានការដាក់បណ្ដឹងទៅស្ថាប័នឃ្លាំមើលមួយនេះ ជាមួយនឹងអង្គការសមធម៌កម្ពុជា កាលពីខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២២ បាននិយាយថា ខ្លួនពិតជាចង់ឃើញការស៊ើបអង្កេតនេះកើតមានឡើង។
នាយិកាអង្គការ លីកាដូ លោកស្រី ណាលី ពីឡូក ប្រាប់ខេមបូចាថា៖ «វាជារឿងគួរឲ្យរីករាយដែលគណៈគ្រប់គ្រងរបស់ IFC បរាជ័យក្នុងការរារាំងដំណើរការនេះ ហើយបានទុកឱកាសឲ្យ CAO បន្តធ្វើការងារខ្លួនទៅមុខដោយឯករាជ្យ។ វាជារឿងគួរឲ្យខឹងណាស់ដែលគណៈគ្រប់គ្រងបានជំទាស់ និងបានពន្យារពេលស៊ើបអង្កេតរបស់ CAO»។
សេដ្ឋកិច្ចវិទូ Milford Bateman បាននិយាយថា លោក ជឿថា IFC «បានដឹងច្បាស់ហើយពីទំហំនៃការខូចខាត» ដែលបង្កឡើងដោយគ្រឹះស្ថានហិរញ្ញវត្ថុនៅកម្ពុជា និងបណ្ដាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ផ្សេងទៀត ហើយក៏មានគំនិតគេចវេស «ពីព្យុះនៃការរិះគន់» លើវិស័យមួយនេះ ដែលខ្លួនបានចាក់លុយចូលរាប់សិបលានដុល្លារ។ IFCក៏មានភាគហ៊ុន២០ភាគរយនៅ គ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុអម្រឹតផងដែរ ដែលជាគ្រឹះស្ថានមួយកំពុងប្រឈមនឹងការស៊ើបអង្កេត។
សាស្រ្តាចារ្យផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចនៅសាកលវិទ្យាល័យ Juraj Dobrila នៅទីក្រុង Pula ប្រទេសក្រូអាត រូបនេះ មានប្រសាសន៍ទៀតថា៖ «ខ្ញុំគិតថាការសម្រេចចិត្តដ៏ភ័យស្លន់ស្លោ [របស់គណៈគ្រប់គ្រង IFC ស្នើឲ្យមានការពិនិត្យលើសេចក្ដីសម្រេចក្នុងការស៊ើបអង្កេត ] គឺជាការបិទបាំងពីតួនាទីរបស់ខ្លួនក្នុងនាមជាស្ថាប័នមួយរបស់ធនាគារពិភពលោក ដែលតែងតែលើកកម្ពស់ «សេរីភាព» នៃការរកប្រាក់ចំណេញរបស់វិស័យឯកជនមិនថាវាប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរបែបណានោះទេ ហើយពួកគេទាំងនោះបែរជាធ្វើទស្សនកិច្ចញឹកញាប់ទៅកាន់ប្រទេសក្រីក្រកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ទាំងនោះទៅវិញ»។
លោក Bateman បានឲ្យដឹងទៀតថា លោកជឿថា IFC បានប្រឈមនឹងសម្ពាធពីគ្រឹះស្ថាន ហិរញ្ញវត្ថុទាំងនោះ និងសម្ពាធពីអ្នកវិនិយោគដ៏ធំរបស់គេ គឺរដ្ឋាភិបាលអាមេរិក ដែលរារាំងមិនឲ្យមានដំណើរការស៊ើបអង្កេតនេះ។ លោកបន្ថែមទៀតថា ការស៊ើបអង្កេតនេះក៏អាចធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់មុខមាត់របស់ប្រធានធនាគារពិភពលោកទើបតែងតាំងថ្មី Ajay Banga ផងដែរ ដែលលោកនាពេលកន្លងមកគឺជាអ្នកតស៊ូមតិរបស់វិស័យមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុតាំងពីលោកនៅធ្វើការឲ្យក្រុមហ៊ុនសេវាហិរញ្ញវត្ថុ CitiBank។
ប៉ុន្តែនរវិទូមកពីសាកលវិទ្យាល័យ Hamburg លោក Frank Bliss មានប្រសាសន៍ថា លោក «អត់មានយោបល់» ថាតើការស៊ើបអង្កេតរបស់ CAO លើគ្រឹះស្ថានហិរញ្ញវត្ថុទាំងនោះមានអំណាចខាង ផ្លូវច្បាប់យ៉ាងណានោះទេ។ លោកបានបោះពុម្ពផ្សាយរបាយការណ៍នៃការស្ទង់មតិមួយដែលគាំទ្រថវិកាដោយរដ្ឋាភិបាលអាល្លឺម៉ង់លើវិស័យមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុនៅកម្ពុជា ដោយបានប៉ាន់ប្រមាណថាមានដីជាង ១៦៧ ០០០កន្លែងត្រូវបានលក់ទាក់ទងនឹងបញ្ហាបំណុលគិតតាំងពីឆ្នាំ២០១៧ មក។
លោក Bliss ឲ្យដឹងទៀតថា មិនមែនតែការលង់ខ្លួនជ្រៅក្នុងបំណុលកើតចេញពីការការផ្ដល់កម្ចីគ្មានក្រមសីលធម៌ទេ ដែលនាំឲ្យអ្នកខ្ចីធ្លាក់ខ្លួនលក់ដីធ្លីរបស់ខ្លួននោះ គឺនៅមានស្ថានភាពផ្សេងៗមួយចំនួនទៀតដែលបង្ខំឲ្យពួកគេលក់ដីធ្លីរបស់ខ្លួន។ លោកបន្ថែមថា អ្នកខ្លះបានដឹងពី «ប្រព័ន្ធឆបោក» មុននឹងធ្លាក់ខ្លួនក្នុងបំណុល ហើយក៏មានអ្នកផ្សេងទៀតបានធ្វើការសម្រេចចិត្ត «ដ៏ឆ្កួតលីលា» ដោយប្រើឲ្យសមាជិកគ្រួសារខ្លួនទៅខ្ចីបុលជាច្រើនកន្លែង។
ខណៈដែលអង្គការ លីកាដូ ក៏ដូចជាអ្នកស្រាវជ្រាវមួយចំនួនទៀតបានជឿថា ផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមានលើអ្នកខ្ចីប្រាក់កើតចេញពីគោលនយោបាយរបស់គ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ ដូចជាការឲ្យយកប្លង់ដីធ្វើជាទ្រព្យបញ្ចាំ លោក Bliss ថាបញ្ហារបស់វិស័យនេះគឺជាលទ្ធផលដំបូងកើតចេញពីមន្ត្រីឥណទានគ្មានក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈដែលធ្វើឲ្យខូចខាតប្រយោជន៍ដល់អ្នកខ្ចី ដែលផ្ទុយពីគោលនយោបាយរបស់គ្រឹះស្ថានទៅវិញ។
លោកឲ្យដឹងថា៖ «ខ្ញុំគិតថាក្នុងវិស័យមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ មានការអនុវត្តមិនបានល្អជាង១០ភាគរយ គឺមន្ត្រីឥណទានគ្មានក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈ»។
តាមរយៈសារអ៊ីម៉ែលរបស់ខ្លួន អ្នកនាំពាក្យសមាគមគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុកម្ពុជា លោក កាំង តុងងី បានលើកឡើងថា សមាគម «ស្វាគមន៍លើការសម្រេចចិត្តរបស់ CAO ក្នុងការចាប់ផ្ដើមការស៊ើបងង្កេតនេះ។ សមាគមរង់ចាំគាំទ្រដល់ដំណើរការនេះ»។ លោកបន្ថែមថា៖ «សមាគមសង្ឃឹមថាលទ្ធផលបានពីការស៊ើបអង្កេតរបស់អង្គភាពឯករាជ្យនេះនឹងជួយឲ្យសាធារណជន និងម្ចាស់ភាគហ៊ុននានាបានយល់ពីការពិតទាក់ទងនឹងការចោទប្រកាន់នេះ»។
រាយការណ៍បន្ថែមដោយ៖ Leila Goldstein
ប្រែសម្រួលពីអត្ថបទភាសាអង់គ្លេស៖ IFC Watchdog’s Investigation Into Cambodia’s Top Microfinance Firms Allowed to Proceed
