ពលរដ្ឋនៅក្នុងភូមិមួយនៃស្រុកអូរយ៉ាដាវ ខេត្តរតនគិរី ដោយសារជំពាក់បំណុល បាននាំគ្នាទៅកាប់ឈើក្នុងសហគមន៍ដឹកឆ្លងដែនយកទៅលក់ឱ្យវៀតណាមដើម្បីបានលុយសងធនាគារ យោងតាមអាជ្ញាធរភូមិ និងសហគមន៍ បានលើកឡើង។
ជនជាតិដើមចារ៉ាយនៅក្នុងភូមិមួយនៃស្រុកអូរយ៉ាដាវ ខេត្តរតនគិរី អះអាងថា ពួកគាត់ខាតបង់ក្នុងការ ធ្វើកសិកម្មបណ្តាលឱ្យជំពាក់បំណុលធ្ងន់ធ្ងរទើបសម្រេចទៅកាប់ព្រៃក្នុងសហគមន៍ទាំងប្រឈមគ្រោះថ្នាក់យកទៅលក់ឱ្យវៀតណាមដើម្បីបានលុយសងធនាគារ។
លោក សេវ ហ្លីន ជាមេភូមិឡុំ ស្ថិតនៅក្នុងឃុំប៉ក់ញ៉ៃ ស្រុកអូរយ៉ាដាវ ឱ្យដឹងថា ពលរដ្ឋនៅក្នុងភូមិរបស់លោកមានចំនួន៥២៧គ្រួសារ។ លោកបន្តថា ពលរដ្ឋនៅក្នុងភូមិនេះទាំងអស់គ្នា ជំពាក់បំណុលចន្លោះពី៥ពាន់ទៅ២ម៉ឺនដុល្លារ។
មេភូមិរូបនេះឱ្យដឹងទៀតថា បញ្ហាពលរដ្ឋជំពាក់បំណុលហើយមិនមានចំណូលពីប្រភពផ្សេងនោះ នាំឱ្យពួកគេនាំគ្នាកាប់ឈើក្នុងសហគមន៍ ទោះជាអាជ្ញាធរប្រឹងទប់ស្កាត់ក៏មិនឈ្នះដែរ។
លោក សេវ ហ្លីន បញ្ជាក់ថា៖ «ទប់ស្កាត់។ ខ្ញុំថាចាប់ៗដែរបញ្ជូនទៅឃុំ[សាលាឃុំ]។ គេ[អ្នកកាប់ឈើ]មិនស្តាប់យើងទេបង។ គេកាប់រាល់ថ្ងៃ។ គេលួច[ចូលកាប់ឈើ]។ ពេលថ្ងៃគេអត់ទៅទេ ពេលយប់ហ្នឹង គេទៅលួច។ បានចាប់ដោះស្រាយទៅចាប់ដោះស្រាយទៅ អ្នកកាប់អត់ស្តាប់យើងទេ»។
លោក សេវ ហ្លីន ឱ្យដឹងថា លោកជាមេភូមិ ក៏បានសហការជាមួយអាជ្ញាធរថ្នាក់លើផ្សព្វផ្សាយ អប់រំណែនាំកុំឱ្យបន្តកាប់ឈើ ប៉ុន្តែមិនមានប្រសិទ្ឋិភាព។
ចាស់ទុំនៅក្នុងភូមិជាអ្នកចូលរួមសកម្មភាពការពារព្រៃសហគមន៍ លោក សេវ ស្វីន ថ្លែងដោយ ស្តាយស្រណោះថា សកម្មភាពកាប់ និងដឹកជញ្ជូនឈើធ្វើឡើងដោយបើកចំហ។ ទន្ទឹមនឹងការស្តាយព្រៃឈើនេះ លោកក៏អាណិតអ្នកភូមិដែរ ព្រោះពួកគេត្រូវការយកលុយទៅសងបំណុល ទិញអាហារ និងព្យាបាលជំងឺជាដើម។
លោក សេវ ស្វីន លើកឡើងថា៖ «អាហ្នឹងមាន! ដូចថាគេជូនកាលគេចៃដន្យ ក៏ជំពាក់គេហ្នឹង គេទៅលួច[កាប់ឈើ]តែម្តង ហើយឱ្យមានលុយសងគេ។ អាណិតខ្លះគេអត់បាយ អត់ទឹក អត់មានចំណាយអី[អីចំណាយ]នៅគ្រួសារហ្នឹងជូនកាលទៅពេទ្យអត់លុយ ទៅលួច[កាប់ឈើ]ទៅ។ គេថាងាប់ឱ្យទៅងាប់នៅក្នុងព្រៃហ្នឹងទៅ កុំឱ្យងាប់ខាងផ្សេងទៀតហ្នឹង។ គេគិតអ៊ីចឹងហា៎»។
អ្នកចូលព្រៃកាប់ឈើដឹកទៅវៀតណាមម្នាក់សុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះ ដោយព្រួយបារម្ភពីសុវត្ថិភាពផ្ទាល់ខ្លួន បានឱ្យដឹងថា លោកកាប់ឈើតាំងពីដើមឆ្នាំ២០២៣មក ដោយសារបញ្ហាបំណុល។ យុវជនវ័យ២៤ឆ្នាំរូបនេះ បន្តថា គ្រួសារលោកជំពាក់បំណុលធានាគារ៥ពាន់ដុល្លារ ដោយសារដាំដំឡូងមី និងធ្វើស្រែខាត ហើយត្រូវសងត្រឡប់ទៅធនាគារវិញ១ខែ២០ម៉ឺនរៀល។
យុវជនរូបនេះ បន្តថា លោកក៏ស្តាយស្រណោះព្រៃឈើដែរ ហើយលោកក៏មានភាពខ្មាស់អៀនដែរ ប៉ុន្តែទាល់ច្រកហើយទើបសម្រេចចិត្តកាប់ឈើ។
លោកលើកឡើងថា៖ «បាទ! ទី១វាខ្វះខាតថវិកា ហើយបើសិនជាខាងសមត្ថកិច្ច ខាងច្រកព្រំដែន គេអត់បើកក៏អត់កាប់ដែរ………ព្រោះអីយើងអត់មានអីធ្វើ។ អ៊ីចឹង! មានតែចូលទៅកាប់ព្រៃឈើមួយដុំពីរដុំអីអាចរួចថ្លៃអង្ករ ហើយជីវភាពយើងខ្វះខាត»។
អ្នកកាប់ឈើដឹកទៅវៀតណាមម្នាក់ទៀត វ័យ២៥ឆ្នាំ សុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះ ដោយបារម្ភពីសុវត្ថិភាពផ្ទាល់ខ្លួនដែរនោះ បានឱ្យដឹងថា គ្រួសារលោកជំពាក់បំណុល៥ពាន់ដុល្លារដែរដោយសារខាតបង់លើដំណាំដំឡូង និងស្វាយចន្ទី។ យុវជនម្នាក់នេះ បានបន្តថា លោកប្រឈមគ្រោះថ្នាក់ដោយសារដើមឈើសង្កត់ពេលកាប់ និងអាចដួលពេលដឹកឈើដោយម៉ូតូ។
យុវជនរូបនេះ បានប្រាប់ថា គាត់ចង់មានការងារថ្មីរកចំណូលជំនួសការកាប់ឈើ បើមានជម្រើសព្រោះលោកក៏សោកស្តាយដែរ ពេលឃើញព្រៃសហគមន៍បាត់បង់ពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ។
យុវជន វ័យ២៥ឆ្នាំម្នាក់នេះ បានបន្ថែមថា៖ «បាទ! ខ្ញុំចង់ផ្លាស់ប្តូរការងារផ្សេងវាស្រួល ហើយដឹកឈើដឹកអីយើងប្រថុយជីវិត ខ្លួនឯងទៀត បើយើងអត់ទៅរកនឹងគេ វាអត់មាន[អីចិញ្ចឹមជីវិត]»។
យុវជនទាំងពីរនាក់ បានឱ្យដឹងថា ពួកគាត់អាចកាប់ឈើ និងដឹកឆ្លងដែនទៅវៀតណាមបាន ដោយសារមានការអនុញ្ញាតពីមន្ត្រីដោយគ្រាន់តែត្រូវបង់លុយម្នាក់១០ម៉ឺនរៀលឱ្យមន្ត្រីព្រំដែនក្នុង១ម៉ូតូ និង២ទៅ៣ម៉ឺនរៀលឱ្យមន្ត្រីនៅតាមផ្លូវខ្លះ។
ព្រៃសហគមន៍ជនជាតិដើមចារ៉ាយ អាស្រ័យផលតាំងពីដូនតាមកនេះ មានទំហំបណ្តោយ ៨គីឡូម៉ែត្រ ទទឹង៨គីឡូម៉ែត្រ ស្មើនឹងប្រមាណ៦ពាន់៤រយហិកតា។ ព្រៃសហគមន៍នេះកំពុងរងការគំរាម កំហែងខ្លាំងដោយប្រជាសហគមន៍កាប់ឈើលក់ ចំណែកក្រុមហ៊ុនឈូសឆាយយកដី។
លោក សេវ ស្វីន ហាក់អស់សង្ឃឹមថា ព្រៃសហគមន៍ដូនតាជនជាតិដើមចារ៉ាយនេះ ប្រឈមបាត់រូបរាងទាំងស្រុងនៅពេលឆាប់ៗខាងមុខនេះ។
សកម្មជនការពារព្រៃឈើ លោក សេង សុខហេង កត់សម្គាល់ថា ព្រៃឈើនៅក្នុងសហគមន៍ឡុំនេះ មានការកាប់ដឹកយកទៅវៀតណាមកើនឡើងខ្លាំងនៅប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយ។ លោកជំរុញឱ្យអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធត្រូវមានវិធានការបន្ទាន់បើចង់ឱ្យព្រៃសហគមន៍នេះនៅមានឈ្មោះបន្តទៀត។ លោក សុខហេង បន្តថា ដំណោះស្រាយចំពោះមុខគឺដោះស្រាយបញ្ហាកសិកម្ម ធ្វើឱ្យជនជាតិ ដើមទាំងនោះមានចំណូលទើបពួកគាត់ឈប់កាប់ឈើ។
លោក សុខហេង បានបន្ថែមថា៖ «ទាក់ទងនឹងប្រជាពលរដ្ឋដែលគាត់ជំពាក់បំណុល រដ្ឋាភិបាលគួរតែមានគោលការណ៍ ឬក៏មានវិធានការណ៍ណាមួយឱ្យបានច្បាស់លាស់ឱ្យមានប្រសិទ្ធភាពដើម្បីចូលរួមទប់ស្កាត់ ឬក៏អាចថាជួយរកវិធីដើម្បីឱ្យគាត់ធ្វើការកែប្រែទាក់ទងនឹងរបៀបសងបំណុលហ្នឹងណា៎»។
ផ្ទុយពីការមើលឃើញរបស់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន និងប្រជាសហគមន៍ ស្នងការខេត្តរតនគិរី លោក អ៊ុង សុភាព ថ្លែងថា មិនមានបទល្មើសដូចការលើកឡើងទេ ព្រោះលោកដាក់កម្លាំងយាមកាមតឹងរឹង ហើយក៏មិនមានការស៊ូកប៉ាន់ដើម្បីដឹកឈើចេញដែរ។ ប៉ុន្តែលោកបញ្ជាក់ថា បើសិនជាសាធារណជនដឹងមុខសញ្ញាច្បាស់លាស់ នៃការកាប់ឈើនេះឱ្យរាយការណ៍ដើម្បីលោកចាត់វិធានការ។
លោក អ៊ុង សុភាព ថ្លែងថា៖ «ហើយសម័យនេះហើយ ខ្ញុំគិតថាវាមិនអាចទៅធើអ៊ីចឹងកើត។ តាផ្តេសផ្តាសម៉េចកើត? ចេញអីកើតបង? សម័យនេះហើយបងឯងគិតមើល! សម័យរដ្ឋាភិបាលនេះ សម័យថ្មីហើយ គេកែទម្រង់ហើយ។ ហើយនៅមានបទល្មើសអីទៀត? អត់ខ្លាចអស់បុណ្យអស់សក្តិ? អត់ស្រលាញ់ប្រទេសជាតិខ្លះទេអី? ហ្នឹងហើយបង! បើមានការអីឱ្យគាត់មកទាក់ទងនឹងខ្ញុំ»។ លោកបន្តថា៖ «អត់ចង្អៀតចង្អល់ទេបង។ បាទ! ខ្ញុំនិយាយមែន! អត់ចង្អៀតចង្អល់ទេ។ ហើយបើសិនជាមានលួចចេញអ៊ីចឹងមែនមកប្រាប់។ ខ្ញុំនិយាយនេះ បញ្ជាក់ហា៎បងមិនមែនថាចង់ចាញ់ចង់ឈ្នះវាជាការពិតហា៎បង បើមានលួចចេញមែនប្រាប់ ពីព្រោះអីវាហត់។ បើសិនជាមានលួចចេញអ៊ីចឹងមែន វាមិនអាចយើងដូចឆ្មាតាមចាប់តែកណ្តុរទេ»។
អភិបាលខេត្តរតនគិរី លោក ញ៉ែម សំអឿន ក៏អះអាងប្រហាក់ហែលទៅនឹង លោក អ៊ុង សុភាព ដែរគឺលោកថា មិនមានបទល្មើសព្រៃឈើកើតឡើងទៀតទេ។ លោកបន្តថា បទល្មើសដែលមន្ត្រីមូលដ្ឋាន និងប្រជាសហគមន៍ឡុំលើកឡើងនេះជា បទល្មើសចាស់កើតឡើងយូរឆ្នាំហើយ។
លោក ញ៉ែម សំអឿន មានប្រសាសន៍ថា៖ «ខ្ញុំថារឿងនេះពីដើមៗមកធ្លាប់មានប្រជាពលរដ្ឋរបស់យើងតាមច្រករបៀងអីណា៎ តាមម៉ូតូដឹកអីហ្នឹង ហើយយើងបង្ក្រាបជាបន្តបន្ទាប់ តែវាយូរហើយដូចមិនដែលមានអ៊ីចឹងទៀតផងហ្នឹងហើយ»។
ចំពោះការលើកឡើងថា ពលរដ្ឋមិនមានការងារធ្វើនោះក៏លោក ញ៉ែម សំអឿន ច្រានចោលដែរដោយលោកអះអាងថា បច្ចុប្បន្នខេត្តនេះកំពុងខ្វះកម្លាំងពលកម្មដោយគ្រាន់តែចំការកៅស៊ូជាង៧ម៉ឺនហិកតានៅទូទាំងខេត្តក៏ខ្វះកម្មករដែរ។
មន្ត្រីសម្របសម្រួលអង្គការអាដហុកប្រចាំខេត្តរតនគិរី លោក ឌិន ខន្នី មានប្រសាសន៍ថា តាមគោលការណ៍ច្បាប់ប្រជាពលរដ្ឋមិនអាចយកមូលហេតុនៃភាពក្រីក្រ និងបញ្ហាបំណុល ជាមូលហេតុដើម្បីកាប់ព្រៃឈើបានទេ។ លោកជំរុញឱ្យអាជ្ញាធរមានវិធានការឱ្យស្មើគ្នាទាំងពលរដ្ឋធម្មតា និងអ្នកមានអំណាចដែលប្រព្រឹត្តបទល្មើសព្រៃឈើ។
ទន្ទឹមនឹងជំរុញឱ្យមានវិធានការច្បាប់លើបទល្មើសព្រៃឈើនេះ លោក ឌិន ខន្នី ក៏ជំរុញឱ្យអាជ្ញាធរពាកព័ន្ធយកចិត្តទុកដាក់ពីជីវភាពប្រជាពលរដ្ឋដែលកំពុងមានការលំបាកខ្លាំងនេះផង។
ព្រៃសហគមន៍ឡុំស្ថិតក្នុងភូមិឡុំ ឃុំប៉ក់ញ៉ៃ ស្រុកអូយ៉ាដាវ ជាប់ព្រំប្រទល់ប្រទេសវៀតណាម ត្រង់ចំណុចស្រុកដាក់កឺ ខេត្តយ៉ាឡាយ។ សហគមន៍ និងពលរដ្ឋកាប់ឈើ បានឱ្យដឹងបន្ថែមថា សកម្មភាពដឹកឈើឆ្លងដែនគឺឆ្លងកាត់ផ្លូវរបៀងច្រើនកន្លែងដែលមានដឹកតាមម៉ូតូ និងរថយន្ត ធ្វើឡើងរាល់ថ្ងៃពិសេសនៅពេលយប់៕
