លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានថ្លែងថា ដើម្បីធានាបាននូវប្រសិទ្ធភាពនៃការអប់រំ កម្ពុជាត្រូវរៀបចំផែនការថវិកាអប់រំរបស់ខ្លួនដោយមានទិសដៅច្បាស់លាស់។ ប៉ុន្តែទោះជាយ៉ាងណាអ្នកឃ្លាំមើលសង្គមបានសង្កត់ធ្ងន់លើតម្រូវការគណនេយ្យភាព និងតម្លាភាព និងការលុបបំបាត់អំពើពុករលួយ។
ថ្លែងនៅក្នុងពិធីចែកសញ្ញាបត្រ និងសម្ពោធដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់អគារអន្តេវាសិកដ្ឋានគ្រូ នៅវិទ្យាស្ថានគរុកោសល្យរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី៤ ខែកក្កដា លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន ម៉ាណែត មានប្រសាសន៍ថា ថវិកាជាតិសម្រាប់វិស័យអប់រំគឺមានចំនួនច្រើនជាងគេ។ កាលពីឆ្នាំ២០២០ ថវិកាមានចំនួន ៧៨២លានដុល្លារ ហើយនៅឆ្នាំ ២០២៤ នេះ ថវិកាបានកើនដល់ ៩១១លានដុល្លារ។
លោកហ៊ុន ម៉ាណែតមានប្រសាសន៍ថា៖ «យើងនឹងបន្តលើកកម្ពស់វិស័យអប់រំ ព្រោះវិស័យនេះជាវិស័យអាទិភាព»។ លោកបន្ថែមថាការកែលម្អវិស័យអប់រំមិនត្រឹមតែនៅលើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធអប់រំប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏ជាការលើកកម្ពស់គុណភាពអប់រំផងដែរ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការបង្កើនចំនួនថវិកាមិនអាចធានាប្រសិទ្ធភាពបាននោះទេ ពីព្រោះ «ពេលខ្លះចំនួនថវិកាកាន់តែច្រើន តែមិនមានផែនការ និងចក្ខុវិស័យច្បាស់លាស់គឺខ្ជះខ្ជាយ»។
លោកហ៊ុន ម៉ាណែត បានបន្ថែមថា៖ «ការទម្លាក់ចំនួនថវិកាឱ្យចំទិសដៅត្រឹមត្រូវជាមួយនឹងផែនការច្បាស់លាស់នឹងធានាបាននូវប្រសិទ្ធភាព។ ការបង្កើន[ថវិកា]នេះ គឺជាការធានា»។
លោកទទួលស្គាល់ថា មានការខ្វះខាតគ្រូបង្រៀននៅតាមមូលដ្ឋាន ជាពិសេសគ្រូដែលមានសញ្ញាបត្រមធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិ(បាក់ឌុប) និងការបណ្តុះបណ្តាលបន្ថែមសម្រាប់គ្រូបង្រៀនរយៈពេលបួនឆ្នាំ (១២+៤)។ ទោះយ៉ាងណា រដ្ឋាភិបាលបានដាក់ចេញនូវទិសដៅដោះស្រាយបញ្ហានេះរួចហើយ។
ទន្ទឹមនឹងនេះ កម្ពុជាបានជួបប្រទះនឹងបញ្ហាប្រឈមផ្សេងទៀត ដូចជាសមត្ថភាពគ្រូបង្រៀន និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធសិក្សាជាដើម។ លោកក៏បានលើកឡើងថា ការជ្រើសរើសនាយកសាលាគឺមានសារៈសំខាន់ ហើយគួរមានស្តង់ដារត្រឹមត្រូវសម្រាប់ការជ្រើសរើសបេក្ខភាពទាំងនោះ។
កន្លងទៅ មានការសាកល្បងរួចហើយនៅក្នុងខេត្តបាត់ដំបង ដែលអនុញ្ញាតឲ្យមានការជ្រើសរើសនាយកសាលាបឋមសិក្សានៅតាមថ្នាក់ស្រុក។ ប្រហែល ៧០ភាគរយ ត្រូវបានជ្រើសរើសដោយជោគជ័យស្របតាមស្តង់ដាររបស់ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា (MoEYS) ប៉ុន្តែ ៣០ភាគរយ មិនគោរពតាមស្តង់ដារនោះទេ។
លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត មានប្រសាសន៍ថា៖ «កុំថាឡើយ៣០ភាគរយ សូម្បីតែ១ភាគរយក៏ដោយ ក៏វាពិបាកណាស់»។ លោកបន្ថែមថា៖ «ដោយសារតែនាយកសាលាជាអ្នកដឹកនាំស្ថាប័ន។ ដូច្នេះយើងផ្អាកការជ្រើសរើសនៅតាមថ្នាក់ស្រុកសិន ដើម្បីឲ្យថ្នាក់ខេត្តធ្វើវិញម្ដង»។
តាមរយៈការសិក្សាមួយកាលពីដើមឆ្នាំនេះ ធនាគារពិភពលោកបានរកឃើញថា មានការគ្រប់គ្រងធនធានមនុស្សដែលគ្មានប្រសិទ្ធភាព និងថវិកាដែលត្រូវបានជំរុញដោយប្រាក់ឈ្នួលក្នុងវិស័យអប់រំ ។
ការសិក្សាដដែលបានបង្ហាញថា ៧៨ភាគរយ នៃថវិកាសម្រាប់ការអប់រំបានទៅលើប្រាក់ឈ្នួល ហើយមានភាពខុសគ្នានៃការបែងចែកគ្រូបង្រៀននៅក្នុងវិស័យនេះ។ ចន្លោះឆ្នាំ ២០១៨ ដល់ឆ្នាំ ២០២១ រាជធានីភ្នំពេញមានគ្រូបង្រៀនច្រើនលើសលប់ ស្របពេលដែលខេត្តមានការខ្វះខាតច្រើន។ មានការខ្វះខាតគ្រូបង្រៀនចំនួន១៩៨៦៧នាក់ នៅតំបន់ជនបទក្នុងឆ្នាំ ២០២១។ នៅតាមមុខវិជ្ជាមួយចំនួន មានការខ្វះខាត និងអតិរេក(លើសកំណត់) គ្រូបង្រៀន។
លោកស្រី ឃួន វិច្ឆិកា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងអប់រំ យុវជននិងកីឡា បានប្រាប់ ខេមបូចា ថា បញ្ហាសមត្ថភាពបង្រៀន គឺបណ្តាលមកពីលោកគ្រូ អ្នកគ្រូ ដែលទទួលបានវគ្គបណ្តុះបណ្តាលមុនឆ្នាំ ២០១៤ មិនមានបរិញ្ញាបត្រ ឬសញ្ញាបត្រ ហើយមិនទាន់ចូលនិវត្តន៍នៅឡើយ។
លោកស្រី ឃួន វិច្ឆិកា មានប្រសាសន៍ថា៖ «ដើម្បីដោះស្រាយការខ្វះខាត ក្រសួងបានជួលគ្រូជាប់កិច្ចសន្យាសម្រាប់សាលានៅតាមមូលដ្ឋាន ប៉ុន្តែ [ពួកគេត្រូវ] យ៉ាងហោចណាស់មានសញ្ញាបត្រ [បាក់ឌុប]»។ លោកស្រីបានបន្ថែមថា៖ «បញ្ហាប្រឈមសំខាន់ដែលយើងបានជួបប្រទះគឺកង្វះគ្រូបង្រៀនដែលមានសញ្ញាបត្របរិញ្ញាបត្រ ដែលយើងបន្តដោះស្រាយដោយការបណ្តុះបណ្តាលពួកគេ [តាមប្រព័ន្ធ] ១២+៤»។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានោះ រដ្ឋាភិបាលបានអនុវត្តគោលនយោបាយគាំទ្រដូចជា ផែនការសកម្មភាពសម្រាប់គោលនយោបាយគ្រូបង្រៀនឆ្នាំ ២០២៤-២០៣០ រួមទាំងស្តង់ដារវិជ្ជាជីវៈសម្រាប់គ្រូបណ្តុះបណ្តាល និងស្តង់ដារសម្រាប់គរុកោសល្យអប់រំគ្រូបង្រៀនគំរូ និងកែលម្អគោលនយោបាយស្តីពីគ្រូបង្រៀន។
លោក ប៉ា ចន្ទរឿន ប្រធានវិទ្យាស្ថានប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជា មានប្រសាសន៍ថា កម្ពុជាបានខិតខំប្រឹងប្រែងយ៉ាងខ្លាំងក្នុងការកែទម្រង់វិស័យអប់រំ រួមទាំងការលើកកម្ពស់គុណភាពគ្រូបង្រៀន និងការគ្រប់គ្រងវិស័យអប់រំផងដែរ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការសិក្សារបស់ធនាគារពិភពលោកបានបង្ហាញពីបញ្ហាជាច្រើននៅក្នុងវិស័យអប់រំនេះ។
លោក ប៉ា ចន្ទរឿនមានប្រសាសន៍ថា៖ «ការចំណាយច្រើនតែហាក់មិនសូវមានប្រសិទ្ធភាពក្នុងការកែទម្រង់។ ជាលទ្ធផល យើងឃើញថាមានបញ្ហាជាច្រើនទាក់ទងនឹងគុណភាពគ្រូបង្រៀន និងកម្រិតនៃការរៀនរបស់សិស្ស»។ លោកបានបន្ថែមថាបញ្ហាទាំងនោះត្រូវការការយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់ និងការវាយតម្លៃបន្ថែមទៀត និងវិធីដោះស្រាយ ក៏ដូចជាការប្រើប្រាស់ថវិកាប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព។
ការសិក្សារបស់ធនាគារពិភពលោកបានរកឃើញថា កម្ពុជាបានចំណាយច្រើនលើការអប់រំ ប៉ុន្តែលទ្ធផលមិនសូវមានប្រសិទ្ធភាព។ ដូច្នេះ រដ្ឋាភិបាលត្រូវពិនិត្យប្រសិទ្ធភាពថវិកាឱ្យចំទិសដៅ ប្រកបដោយតម្លាភាព និងគណនេយ្យភាព ដើម្បីធានាថា ថវិកាដែលបានចំណាយលើវិស័យអប់រំ ឆ្លើយតបទៅនឹងតម្រូវការជាក់ស្តែង។
លោក ចន្ទរឿន បន្តថា៖ «[យើង] ត្រូវតែលុបបំបាត់អំពើពុករលួយក្នុងវិស័យនេះ ដើម្បីធានាថាការអនុវត្តគោលនយោបាយ និងថវិកាមានតម្លាភាព គណនេយ្យភាព និងប្រសិទ្ធភាព»។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ នេះគួរតែចាប់ផ្តើមជាមួយអ្នកបង្កើតគោលនយោបាយ និងអ្នកពាក់ព័ន្ធទាំងអស់។ ការសាកល្បងជាមួយនឹងគោលនយោបាយនេះក៏មិនគួរចំណាយពេលយូរពេកដែរ។
លោក ចន្ទរឿន បន្ថែមថា៖ «សម្រាប់វិស័យអប់រំរបស់យើង កំណែទម្រង់ទាំងអស់ត្រូវតែមានភាគីពាក់ព័ន្ធច្រើនដើម្បីប្រមូលធាតុចូល ឆ្លុះបញ្ចាំងពីបញ្ហា និងអនុវត្តយុទ្ធសាស្ត្រ និងផែនការសកម្មភាពច្បាស់លាស់ ហើយគោលដៅនៃការអប់រំមិនគួរផ្លាស់ប្តូរច្រើនទេ»។
លោកក៏បានលើកទឹកចិត្តដល់កម្ពុជាឱ្យទាញយកបទពិសោធន៍របស់ប្រទេសជិតខាង និងក្នុងតំបន់ នូវអ្វីដែលពួកគេធ្វើបានល្អក្នុងការបង្រៀន និងការសិក្សា រួចធ្វើការឆ្លុះបញ្ចាំងមកក្នុងប្រទេស។
ធនាគារពិភពលោកបានអះអាងថា ដើម្បីធានាថាការចំណាយលើវិស័យអប់រំកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាព រដ្ឋាភិបាលអាចកែលម្អការជ្រើសរើសគ្រូបង្រៀន ការដាក់ពង្រាយគ្រូ និងការបណ្តុះបណ្តាល ព្រមទាំងការផ្តល់មូលនិធិដំណើរការសាលារៀន ឱ្យកាន់តែឆ្លើយតបទៅនឹងតម្រូវការសម្រាប់សាលារៀននីមួយៗ៕
ប្រែសម្រួលពីអត្ថបទភាសាអង់គ្លេស៖ Ensure Proper Use Of Education Budget To Ensure Effectiveness Of Education, PM Says
