អ្នកជំនាញបានលើកឡើងពីគន្លឹះសំខាន់ៗមួយចំនួន ដើម្បីការពារកុំឱ្យគេលួចតេឡេក្រាម

អ្នកជំនាញលើការងារបច្ចេកទេស​ចែករំលែកវិធីសាស្ត្រដើម្បីការពារកុំឱ្យចោរលួចតេឡេក្រាម ខណៈបណ្តាញទំនាក់ទំនងសង្គមរបស់រដ្ឋាភិបាលរុស្ស៊ីមួយប្រភេទនេះមិនទាន់មានសុវត្ថិភាពក្នុង​ការប្រើប្រាស់នៅឡើយ។

ទីប្រឹក្សាសន្តិសុខឌីជីថល លោក ង៉ែត ម៉ូសេ ឱ្យដឹងថា បច្ចុប្បន្នអ្នកប្រើប្រាស់តេឡេក្រាមមាន​ប្រមាណ៧០០លានគណនីនៅទូទាំងពិភពលោក។ ប៉ុន្តែលោកថា ចំណុចបញ្ហាដែលក្រុមហ៊ុននេះ មិនឆ្លើយឆ្លងសារ ឬមិនដោះស្រាយបញ្ហាឱ្យបានទាន់ពេលករណី​តេឡេក្រាមអ្នកប្រើប្រាស់ត្រូវបាន​គេលួចនោះដោយសារតែក្រុមហ៊ុននេះមានបុគ្គលិកតិចពេក គឺមានមិនដល់៥០នាក់ទេ។

អ្នកជំនាញរូបនេះផ្តល់ជាយោបល់ថា តេឡេក្រាមមិនគួរប្រើប្រាស់ទេចំពោះអ្នកគិតពីសុវត្ថិភាព ប៉ុន្តែ​លោកថា បើសិនជាចាំបាច់ក្នុងការប្រើប្រាស់នៅក្នុងអាជីវកម្ម ឬកន្លែងការងារតម្រូវនោះ គឺត្រូវប្រើ​ប្រាស់​វិធីការពារដោយប្រុងប្រយ័ត្ន។

លោក ង៉ែត ម៉ូសេ កត់សម្គាល់ឃើញថា ក្នុងចំណោមវិធីសាស្ត្រជាច្រើននៃការលួចតេឡេក្រាម នោះ គឺវិធីសាស្ត្រយកលេខទូរសព្ទអ្នកប្រើប្រាស់បង្កើតគណនីថ្មី ឬការផ្ញើលីងតំណភ្ជាប់បន្លំឱ្យ​អ្នកប្រើ​ប្រាស់​​ចុចចូលមានកើតឡើងច្រើន។

លោក ម៉ូសេ បញ្ជាក់ថា៖ «ជនឆបោកប្រើប្រាស់តំណភ្ជាប់ ផ្ញើទៅឱ្យជនរងគ្រោះឱ្យចុចបើក​នៅ​លើ​កំព្យួទ័រ។ ពេលចុចបើកដំណភ្ជាប់នោះហើយ គណនីតេឡេក្រាមរបស់យើង​ដែលប្រើប្រាស់​លើ​កុំព្យួទ័រ​​នឹងត្រូវបានគេគ្រប់គ្រង។ បើទោះបីជនរងគ្រោះបានបើកមុខងារ 2FA ក្តី។ ពេលគ្រប់គ្រង គណនីតេឡេក្រាមនេះរួចហើយ វានឹងយកគណនីយើងផ្ញើសារចេញ ទៅកាន់មិត្តភក្តិ យើងក្នុង​តេឡេក្រាម ដោយឱ្យគេចុចលើតំណភ្ជាប់នេះបន្តទៀត»។

ទន្ទឹមនឹងមើលឃើញពីបញ្ហានេះលោកក៏បានសង្ខេបគន្លឹះខ្លីដើម្បីការពារសុវត្ថិភាពក្នុងការប្រើប្រាស់តេឡេក្រាមនេះដែរ។

លោក ម៉ូសេ បន្ថែមថា៖ «ដើម្បីការពារបាន សូមកុំចុចលើតំណភ្ជាប់ដែលគេផ្ញើមក។ ត្រូវ​ប្រើ​ប្រាស់​កម្មវិធី​កំចាត់មេរោគនៅក្នុងកុំព្យួទ័រ។  ត្រូវចាកចេញ Sign out គណនីតេឡេក្រាម ចេញពី​កុំព្យទ័រ។ ធ្វើការ​សំអាតកុំព្យួទ័រ។ ត្រូវប្រើប្រាស់ Windows ឬកម្មវិធីសម្រាប់កុំព្យួទ័រ ដែលមានអជ្ញាបណ្ណ​ត្រឹមត្រូវ»។

ចំណែកអ្នកជំនាញកិច្ចការសុវត្ថិភាពអ៊ីនធឺណិតម្នាក់ទៀត លោក ម៉េង អេងដែត ក៏កត់សម្គាល់ថា មួយរយៈចុងក្រោយនេះមានករណីលួចគណនីតេឡេក្រាមមានច្រើន។ លោក អេងដែត រំឭកឱ្យ​អ្នកប្រើប្រាស់មានការប្រុងប្រយ័ត្នខ្ពស់សម្រាប់អ្នកប្រើប្រាស់បណ្តាញទំនាក់ទំនងសង្គមមួយនេះ។

លោក អេងដែត បន្តថា៖ «នៅក្នុងតេឡេក្រាម យើងមានវិធីសាស្ត្រ២សម្រាប់ការការពារ។ ទី១ គឺដាក់ passcode គឺជាការដាក់លេខកូដកុំឱ្យគេប្រើនៅក្នុងទូរសព្ទយើងបាន។ និងទី២ គេឱ្យឈ្មោះ​ថា Two Step Verification (ជាការផ្ទៀងផ្ទាត់២កក្តា) គឺជាការការពារកុំឱ្យអ្នកដទៃលួចចូល ឬដាក់​គណនីរបស់យើងនៅក្នុងឧបករណ៍ថ្មីមួយទៀត»។

លោក អេងដែត បញ្ជាក់ថា លោកមិនបានដឹងពីគោលបំណង​ច្បាស់លាស់ពី​ក្រុម​លួច​តេឡេក្រាម​នេះទេ ប៉ុន្តែលោកជំរុញឱ្យមានការប្រុងប្រយ័ត្នព្រោះកន្លងមកធ្លាប់មានអ្នករងគ្រោះ ដោយ​បាត់​បង់​ទ្រព្យសម្បត្តិ ខូចកិត្តិយស ឬឈានដល់មានទោសទណ្ឌជាប់ពន្ធធនាគារ។

បើទោះជាមិនមានរបាយការណ៍ជាក់លាក់ពីចំនួន និងកម្រិតនៃអ្នករងគ្រោះពីការ​លួចតេឡេក្រាម​នេះក៏ដោយក៏កន្លងមកធ្លាប់មានករណីនេះកើតឡើងជាបន្តបន្ទាប់រាប់តាំងពីថ្នាក់ដឹកនាំ​រដ្ឋាភិបាល អ្នកនយោបាយ អ្នកជំនួញ មន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងប្រជាពលរដ្ឋទូទៅ។

នៅក្នុងខែមីនា ឆ្នាំ២០២៣ លោក ហ៊ុន សែន កាលនោះនៅជានាយករដ្ឋមន្ត្រីបានថ្លែងថា មានជន ឆរបោក​ប្រើ​ប្រាស់​តេឡេក្រាមបោកប្រាស់ផ្ញើសារឱ្យលោកផ្ញើលុយឱ្យពួកគេ។

លោក ហ៊ុន សែន ថ្លែងថា៖ «៨៥៦នេះជាលេខទូរសព្ទរបស់ប្រទេសឡាវ ប៉ុន្តែតាមការស្រាវជ្រាវ មនុស្សនេះ​កំពុងឈរជើងនៅតៃវ៉ាន់។ ដូច្នេះសូមឱ្យមានការប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះករណីនេះ អំពាវនាវ​ឱ្យ​បងប្អូន​ប្រុងប្រយ័ត្នមែនទែនលើពួកក្រុមបោកប្រាស់»។

ចំណែកនៅក្នុងខែសីហាឆ្នាំ២០២៣ដដែល ពលរដ្ឋរស់នៅរាជធានីភ្នំពេញ អ្នកស្រី សំអុល ចន្នី ឱ្យដឹងថា តេឡេក្រាមរបស់គាត់មិនអាចគ្រប់គ្រងបាន។ អ្នកស្រីថា ដំបូងឡើយរូបគាត់មិនដឹងថា គេលួចទេ ប៉ុន្តែមានអ្នកផ្សេងហៅទូរសព្ទប្រាប់អ្នកស្រីបន្តបន្ទាប់ថា លេខទូរសព្ទ​នេះប្រើជាមួយ​តេឡេក្រាមបានផ្ញើសារទៅពួកគេរួមមានទាំងសាកសួរប្លែកៗ និងមានទាំងសារគំរាមកំហែងគេផង។

អ្នកស្រី ឱ្យដឹងទៀតថា បន្ទាប់ពីរកអ្នកជំនាញជួយហើយមិនអាច ដោះស្រាយបាន ទើបសម្រេច ចិត្តបិទតេឡេក្រាមនោះចោលតែម្តង។ អ្នកស្រីនៅតែបារម្ភខ្លាច ចោរលួចនោះ យកតេឡេក្រាម អ្នកស្រីទៅប្រើប្រាស់ខុសផ្លូវច្បាប់ផ្សេងៗនាំឱ្យមានការចោទប្រកាន់ដល់អ្នកស្រី។

អ្នកស្រី ចន្នី បញ្ជាក់ថា៖ «ចាស៎! ដល់ពេលចឹងធ្វើឱ្យយើងកង្វល់មែនទែនស្មុកស្មាញក្នុងចិត្ត ហើយ​ជាពិសេសគឺលោកម្នាក់គាត់ថាបងឯងនេះខលមកខ្ញុំហេះ? ទាក់ទងម៉េសសេនចឺមកខ្ញុំ តាម​តេឡេក្រាម​មកខ្ញុំ? ថាសូមទោសលោកៗអញ្ចើញពីខាងណាមកខ្ញុំអត់បានដឹងផងហ្នឹង។ ចាស! បានគាត់ប្រាប់ថាគាត់នៅក្រសួងទេសចរណ៍អ៊ីចឹងហា៎! ថាហ៊ានព្រមានខ្ញុំទៀតណា៎ ហ៊ានព្រមានខ្ញុំ។ ថាព្រមានយ៉ាងម៉េច? ព្រមានខ្ញុំថា ខ្ញុំហ្នឹងធ្វើខុសអីៗ ហើយខ្ញុំឥឡូវអីចឹងខ្ញុំប្តឹងដល់ព្រហ្មទណ្ឌ។ បានមីងប្រាប់ថាសូមទោសទានហើយលោកអត់ដឹងទេ»។

ចំណែកអាជីវករម្នាក់ទៀតនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ លោក រ៉េត រង្សី ឱ្យដឹងថា តេឡេក្រាម លោក​គេ​លួច​បាត់នៅពាក់កណ្តាលខែសីហា។ លោករង្សី ឱ្យដឹងថា លោកតែងតែប្រុងប្រយ័ត្នដែរ ចំពោះ​សុវត្ថិភាពតេឡេក្រាមនេះ ព្រោះលោកត្រូវ ប្រើទំនាក់ទំនងជាមួយដៃគូអាជីវកម្មជាច្រើន។

លោក រង្សី ឱ្យដឹងថា ដំបូងឡើយ តេឡក្រាមលោតសារឱ្យធ្វើបច្ចុប្បន្នភាព បន្ទាប់លោក ធ្វើតាម ក្រោយមកចោរចូលគ្រប់គ្រងតេឡេក្រាមលោកតែម្តងទៅ។

លោក រ៉េត រង្ស៊ី៖ «វាប្រាប់ថាយើងUpdate to news version to get more security អ៊ីចឹងទៅ នៅ​ពេល​ដែលយើង Update ហើយ ហ្នឹងហើយសម្រាប់បទពិសោធន៍ខ្ញុំ UpdateហើយនៅលើDesk top វាមិនរីស្តាត(Restart)មកវិញ តេឡេក្រាមហ្នឹងហា៎ រីស្តាតមកវិញទៅជាឡក់អ៊ីន(Log in)​លែង​ចូល ចឹងឡក់អ៊ីនលែងចូលក្នុងDesk top។ អ៊ីចឹងគិតយើងថាក្រែងលោយើងភ្លេចផាសវើដ ឬក៏ប្រើ​ផាសវើដ​អីខុសអ៊ីចឹងទៅយើងមិនមានតេឡេក្រាមមួយទៀតនៅក្នុងទូរសព្ទដៃមិនចឹង? ក៏លោត​មក​ចូលទូរសព្ទដៃវិញ ពេលដែលលោតចូលមកទូរសព្ទដៃហ្នឹងវិញ វាទៅជា រីឡក់អ៊ីនហ្នឹងហើយ ដល់​អ៊ីចឹងឡក់អ៊ីនលែងចូលទាំងអស់»។

អ្នកប្រើប្រាស់តេឡេក្រាមម្នាក់ទៀត នៅខេត្តកំពង់ចាម កញ្ញា អេង ម៉ាល័យ ឱ្យដឹងថា តេឡេក្រាមកញ្ញា ចោរលួចនៅចុងសីហានេះ តាមរយៈការផ្ញើដំណភ្ជាប់ឱ្យចុច។ កញ្ញា ភ័យខ្លាចមិនហ៊ានប្រើតេឡេក្រាមសម្រាប់ទំនាក់ទំនងកិច្ចការសំខាន់ៗទៀតទេ។

កញ្ញា អេង ម៉ាល័យ បន្ថែមថា៖ «ការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធតេឡេក្រាមវាធ្វើឱ្យយើងមានការព្រួយបារម្ភដែរ ព្រោះវាធ្វើឱ្យមានការរំខាន ការទំនាក់ទំនងពួកយើងខ្ញុំដែលប្រើប្រាស់តេឡេក្រាម ហើយវាធ្វើ​ឱ្យ​មាន​ការហានិភ័យដល់ពួកយើងទៀត»។

ប្រធានសមាគមសម្ព័ន្ធនិស្សិត​បញ្ញាវន្តខ្មែរ  លោក កើត សារ៉ាយ ជាអ្នកប្រើប្រាស់​តេឡេក្រាម​ម្នាក់ដែលមានការប្រុងប្រយ័ត្នទាំងដាក់លេខសម្ងាត់ និងការដាក់ប្រព័ន្ធផ្ទៀងផ្ទាត់២កត្តាជាដើម ក៏ប៉ុន្តែតេឡេក្រាមរបស់លោកនៅតែចោរលួចយកទៅគ្រប់គ្រងមួយរយៈពេលខ្លី។ លោកថា ពេលដែលលោកមិនអាចចូលប្រើប្រាស់បានហើយនោះ តេឡេក្រាម​លោកក៏បាន​ផ្ញើសារ​ទៅ​អ្នកដទៃដោយខ្លួនឯង។

លោក សារ៉ាយ ឱ្យដឹងថា៖ «សួរថាអ្នកមាន Account ហ្នឹងឆាតទៅគ្រប់គ្នាទាំងអស់។ ប៉ុន្តែពាក្យ​ថា Hello Bong ហ្នឹង ឆាតទៅមនុស្សមួយចំនួន»។

ប៉ុន្តែលោកថា ក្រោយមកនៅពេលភ្លាមៗនោះលោកដូរលេខកូដសម្ងាត់ និងធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពលើកម្ម វិធីមួយចំនួនក៏អាចយកតេឡេក្រាមនោះមកគ្រប់គ្រងបានវិញ។

លោក សារ៉ាយ បានបន្តថា មិត្តភក្តិលោកជាច្រើនក៏ជួបបញ្ហាចោរលួចតេឡេក្រាមនេះដែរ ជាមូល​ហេតុ​នាំឱ្យមានការព្រួយបារម្ភខ្លាំង។ លោកបន្តថា អាជ្ញាធរគួរមានការយកចិត្តទុកដាក់ ដោះ​ស្រាយ​ព្រោះនៅក្នុងតេឡេក្រាមមានការជជែកការងារសំខាន់ជាច្រើន ឬហៅថាតេឡេក្រាម​ជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​ជីវិតមនុស្ស។

លោក សារ៉ាយ បានបន្ថែមថា៖ «សម័យនេះហើយជាសម័យមនុស្សប្រើបច្ចេកវិទ្យាបណ្តាញសង្គម​ប្រើអ៊ីនធឺណិតជាទូទៅហើយ ដូច្នេះសន្តិភាពនៅក្នុងអ៊ីនធឺណិតហ្នឹង​ក៏ជារឿងសំខាន់​ដែល​រដ្ឋាភិបាល​​​ក្រសួងជំនាញហ្នឹងត្រូវគិតជូនប្រជាពលរដ្ឋ។ វាស្មើនឹងឯកជនភាព ឬវាស្មើនឹងមនុស្ស​ម្នាក់ទៀត វាគ្រាន់តែជាមនុស្សស្រមោលរបស់មនុស្ស»។

អ្នកប្រើប្រាស់តេឡេក្រាមម្នាក់លោក ហេង គឹមហុង ឱ្យដឹងថា តេឡេក្រាម លោកមិនធ្លាប់មាន​អ្នក​លួចទេ ប៉ុន្តែដោយសារតែឃើញព័ត៌មានករណីលួចច្រើន ធ្វើឱ្យលោកមានការព្រួយបារម្ភខ្លាំង។

លោក គឹមហុង លើកឡើងថា៖ «បារម្ភពីសុវត្ថិភាពទិន្នន័យផ្តាល់ខ្លួនជាដើមដែលយើងយល់ថា តើត្រូវ​ប្រើ​ប្រាស់​មុខងារអីបន្ថែមទៀត ដើម្បីការពារសុវត្ថិភាពតេឡេក្រាមរបស់យើង ឬក៏យើងត្រូវ​សម្រេច​ចិត្តថា ជ្រើសរើសប្រព័ន្ធផ្សេងទៀតដែលធ្វើឱ្យមានអារម្មណ៍ថា មានសុវត្ថិភាពពិតប្រាកដ​ក្នុង​ការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធទាំងអស់ហ្នឹង»។

ប្រធាននាយកដ្ឋានប្រឆាំងបទល្មើសបច្ចេកវិទ្យា លោក ជា ពៅ មិនបានបង្ហាញពីរបាយការណ៍​ចំនួនបង្ក្រាបជនល្មើសលួចតេឡេក្រាមទេ ប៉ុន្តែលោកថា សមត្ថកិច្ចយកចិត្តទុកដាក់ស្រាវជ្រាវ និងបង្ក្រាបជាប្រចាំលើចោរតេឡេក្រាម ក៏ដូចជាបណ្តាញទំនាក់ទំនងសង្គមផ្សេងៗទៀត។

លោក ជា ពៅ ថ្លែងថា៖ «យើងស៊ើបអង្កេតតាមនីតិវិធីរបស់នាយកដ្ឋានជំនាញ។ ដូចឯងសរសេរ​អត្ថបទ​អីចឹង សរសេរយ៉ាងម៉េចឱ្យគេមើលយល់ ពួកខ្ញុំធ្វើម៉េចឱ្យប្រជាជនមានសេចក្តីសុខ ធ្វើម៉េច​ឱ្យ​ប្រជាជន មានជំនឿលើរាជរដ្ឋាភិបាល»។

បើតាមលោក ជា ពៅ វិធីដែលចោរតែងតែលួចតេឡេក្រាមបាន គឺការបន្លំខ្លួនចូលនៅពេល​ម្ចាស់​អ្នកប្រើប្រាស់នោះខ្វះការយល់ដឹង ឬខ្វះការប្រុងប្រយ័ត្នដូចជា លេខកូដខ្សោយ ឬការចុចចូល​តំណភ្ជាប់ (link) មិនស្គាល់ប្រភពជាដើម។

តាមការចុះផ្សាយរបស់similarweb ឱ្យដឹងថា ក្នុងចំណោមបណ្តាញទំនាក់ទំនងសង្គម នៅកម្ពុជា​ទាំងជាង៦០ប្រភេទគឺ Tiktok ជាប់ចំណាត់លេខ១ ហ្វេសប៊ុកលេខ២ ចំណែកតេឡេក្រាមស្ថិតនៅ​ក្នុងចំណាត់ថ្នាក់លេខ៣។

បណ្តាញទំនាក់ទំនងសង្គមតេឡេក្រាមបង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ២០១៣ដោយបងប្អូនពីរនាក់ជាជនជាតិ​រុស្ស៊ីឈ្មោះ Nikolai និងPavel Durov។ ក្រោយការបង្កើតមានការចាប់អារម្មណ៍ នឹងមាន​អ្នកប្រើ​ប្រាស់​ច្រើន១ឆ្នាំក្រោយមកគឺនៅឆ្នាំ២០១៤រដ្ឋាភិបាលរុស្ស៊ីបានយកទៅគ្រប់គ្រង៕