សកម្មជនការពារដីធ្លីសហគមន៍ចំនួនបួននាក់នៅខេត្តត្បូងឃ្មុំត្រូវបានតុលាការកំពូលសម្រេចឱ្យរួចពីការចោទប្រកាន់ពីបទកំហែងយកដោយប្រើប្រាស់អាវុធ កាលពីថ្ងៃពុធ។
ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះតុលាការកំពូលនៅព្រឹកថ្ងៃទី០៤ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២២ បានសម្រេចឱ្យលោក សែម សាង ប្រធានសហគមន៍ស្រែប្រាំង លោក អាន ឃឿន លោក អាន ឃិស និងលោក សែម ចំណាន រួចផុតពីការចោទប្រកាន់របស់តុលាការថ្នាក់ខេត្តនិងសាលាឧទ្ធរណ៍ថ្នាក់តំបន់ក្នុងខេត្តត្បូងឃ្មុំ ។
លោក សែម សាង ជាសកម្មជនដីធ្លីដែលបានបញ្ចប់ការអនុវត្តទោសរួច មានប្រសាសន៍ថា ការសម្រេចចិត្តទម្លាក់បទចោទរបស់តុលាការកំពូលនេះ គឺជារឿងមួយដ៏ត្រឹមត្រូវ ហើយលោកសោកស្ដាយដែលត្រូចំណាយពេលវេលាអស់២ឆ្នាំក្នុងពន្ធនាគារ ដោយពុំមានកំហុសអ្វីទាល់តែសោះ។
លោក សាង និយាយថា៖ «ខ្ញុំអត់មានទោស តុលាការត្បូងឃ្មុំគួរតែមានកញ្ចប់ថវិកាមកលើរូបខ្ញុំ ក្រុមគ្រួសារខ្ញុំ និងអ្នកជាប់ពន្ធនាគារ»។ លោកបន្តថា៖ «ខ្ញុំមានចិត្តត្រេកអរដែលតុលាការកំពូលរកភាពយុត្តិធម៌ ប៉ុន្តែខ្ញុំអន់ចិត្តតុលាការខេត្តត្បូងឃ្មុំ»។
លោក សាង ឱ្យដឹងទៀតថា សរុបប្រជាពលរដ្ឋដែលត្រូវអាជ្ញាធរឃាត់ខ្លួនចំនួន៨នាក់ ប៉ុន្តែ៤នាក់ត្រូវបានដោះលែងវិញក្រោយចូលជាសមាជិកគណបក្សកាន់អំណាចនិងធ្វើកិច្ចសន្យាបញ្ឈប់ការតវ៉ា ខណៈ២នាក់ទៀតនៅក្រៅឃុំ និងប្អូនរបស់លោកឈ្មោះ សែម ចំណានកំពុងជាប់ក្នុងពន្ធនាគារខេត្តត្បូងឃ្មុំនៅឡើយ។
បុរសវ័យ៤១ឆ្នាំរូបនេះ ឱ្យដឹងទៀតថា គិតត្រឹមល្ងាចថ្ងៃពុធនេះ ប្អូនរបស់លោកពុំទាន់បានចេញពីពន្ធនាគារឡើយ ខណៈមេធាវីរបស់លោកកំពុងជំរុញឱ្យតុលាការកំពូល បញ្ចូនសាលដីកាទម្លាក់បទចោទនេះទៅសាលាដំបូងខេត្តត្បូងឃ្មុំឱ្យឆាប់រហ័ស។
លោក សែម សាង ជាប្រធានសហគមន៍ស្រែប្រាំងដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាសកម្មជនដីធ្លីម្នាក់ដែលសកម្មក្នុងការតវ៉ាជាមួយអាជ្ញាធរ ដើម្បីស្វែងរកដំណោះស្រាយលើដីសហគមន៍ខ្លួន។
យោងតាមសមាគមសម្ព័ន្ធសហគមន៍កសិករកម្ពុជា (CCFC) ដីព្រៃលិចទឹករបស់សហគមន៍ស្រែប្រាំង និងសហគមន៍បុស្សស្នោទំហំ៥៨០ហិកតារបស់ប្រជាពលរដ្ឋប្រមាណ២៥០គ្រួសារ មានជម្លោះជាមួយក្រុមហ៊ុនចិនឈ្មោះ ហាម៉ីនី វីន អ៊ិនវេសមេន ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៤។
លោក សែម សាង ប្រធានសហគមន៍ស្រែប្រាំ នៅភូមិស្រែប្រាំង ឃុំត្រពាំងព្រីង ស្រុកតំបែរ ខេត្តត្បូងឃ្មុំ ឱ្យដឹងថា លោកត្រូវបានអាជ្ញាធរឃាត់ខ្លួននៅថ្ងៃទី១៧ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៩ ពាក់ព័ន្ធនឹងការលាក់ទុកអាវុធខុសច្បាប់។
លោកនិយាយថា៖ «ថ្ងៃនោះឡើងមកមនុស្សពីផ្ទះអស់។ ពេលខ្ញុំត្រលប់វិញសួរពលរដ្ឋគេថាមានប៉ូលិសឃុំនិងមេឃុំគេចូលទៅក្នុងដីសហគមន៍។ ហើយមកវិញស្អែកឡើងមួយថ្ងៃទៀតបានគេថារកឃើញប្រជាពលរដ្ឋមានកាំភ្លើង(ទុកក្នុងដីសហគមន៍)»។
សកម្មជនដីធ្លីរូបនេះ ត្រូវបានសាលាដំបូងខេត្តត្បូងឃ្មុំកាត់ទោសឱ្យជាប់ពន្ធនាគារចំនួន៧ឆ្នាំ ក្រោមបទចោទ «កំហែងយកដោយប្រើប្រាស់អាវុធ»។ដោយមិនសុខចិត្តលោកបាន
សម្រេចប្ដឹងជំទាស់ទៅកាន់សាលាឧទ្ធរណ៍ថ្នាក់តំបន់ខេត្តត្បូងឃ្មុំ ហើយត្រូវបានសាលាឧទ្ធរណ៍កាត់បន្ថយទោសជាប់ពន្ធនាគារនៅត្រឹម២ឆ្នាំជំនួសវិញ។
កាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២១ លោក សាង ត្រូវបានដោះលែងឱ្យមានសេរីភាពឡើងវិញ បន្ទាប់ពីអនុវត្តទោសចប់។ ដោយគិតថាជារឿងអយុត្តិធម៌ លោកបានសម្រេចដាក់ពាក្យប្តឹងទៅតុលាការកំពូលរាជធានីភ្នំពេញ ឱ្យទម្លាក់ចោលបទចោទប្រកាន់លើរូបលោក និងសកម្មជនដីធ្លីផ្សេទៀត។
លោក សែម សាង បន្តថា ដីសហគមន៍ស្រែប្រាំង បានជួយឱ្យប្រជាពលរដ្ឋដែលរស់នៅជុំវិញនោះចំនួន១៨០គ្រួសារមានជីវភាពប្រសើរ ប៉ុន្តែបន្ទាប់ពីលោកត្រូវបានឃុំខ្លួនបណ្ដាលឱ្យពលរដ្ឋខ្លាចលែងហ៊ានចូលអាស្រ័យផលក្នុងដីសហគមន៍បន្តទៀត។
លោកបន្តថា៖ «ពីមុនយើងបានអាស្រ័យផលនៅទីណុង ដូចជារកត្រី រកបានទំពាំង ដំឡូងអាស្រ័យផលលក់ បាន[កម្រៃឱ្យ]កូនទៅរៀនសូត្រអត់សូវអី។ ហើយគាត់[ប្រជាពលរដ្ឋ]ជំពាក់បំណុលធនាគារ បានដំឡូងអីដល់ខែគាត់ដកលក់បានសងធនាគាររាងធូរ»។
បើតាមប្រធានសហគមន៍រូបនេះ ឱ្យដឹងទៀតថា ប្រជាពលរដ្ឋដែលធ្លាប់រស់នៅអាស្រ័យផលក្នុងដីសហគមន៍ស្រែប្រាំង បានរងផលប៉ះពាល់ជីវភាពយ៉ាងខ្លាំងបន្ទាប់ពីអាជ្ញាធរហាមពួកគេកុំឱ្យចូលក្នុងដីសហគមន៍នោះបន្តទៀត។
លោក សាង ឱ្យដឹងទៀតថា អំឡុងពេលដែលលោកកំពុងនៅក្នុងពន្ធនាគារ កូនប្រុសច្បងរបស់លោកអាយុ១៨ឆ្នាំ បានបោះបង់ការសិក្សា ហើយទៅធ្វើការសំណង់នៅក្រុងភ្នំពេញ ដើម្បីផ្ដត់ផ្គង់ជីវភាពគ្រួសារ។
លោកបន្តថា៖ «ខ្ញុំសោកស្ដាយ ខ្ញុំត្រូវជំពាក់លុយធនាគារ យើងបានលក់ដីលក់អីបង់លុយធនាគារ។ មិនបាននៅមើលថែក្រុមគ្រួសារ។ កូនស្រី២ឆ្នាំ កើត[ពេល]ខ្ញុំកំពុងនៅពន្ធនាគារ ស្រីមួយទៀត១៤ឆ្នាំ រៀនថ្នាក់ទី៩។ ខ្ញុំអត់បានរកលុយឱ្យកូនទៅរៀនឥលូវកូនប្រុសទៅធ្វើការសំណង់ដើម្បីរកលុយចិញ្ចឹមគ្រួសារ កូនប្រុសខ្ញុំឈប់រៀនថ្នាក់ទី៨ ឈប់រៀនពេលគេចាប់ខ្ញុំ បាន១ឆ្នាំ»។
លោក ខាត់ សំអាត អាយុ៤៣ឆ្នាំ ដែលរស់អាស្រ័យផលក្នុងដីសហគមន៍ស្រែប្រាំងតាំងពីតូចមក បានលើកឡើងថា ក្រុមហ៊ុនបានធ្វើប្រឡាយទឹកព័ទ្ធជុំវិញដីសហគមន៍ដើម្បីរារាំងប្រជាពលរដ្ឋចូលអាស្រ័យផល។
លោកឱ្យដឹងថា៖ «កាលនៅព្រៃខ្ញុំបានរកត្រីដាំដំឡូងធ្វើចំការដើម្បីចិញ្ចឹមជីវិតចឹង រកទំពាំងអូសដុត»។
ការមិនអាចអាស្រ័យផលក្នុងដីសហគមន៍នេះ នាំឱ្យលោកនិងប្រពន្ធមានមុខរបរតែមួយគត់គឺ ស៊ីឈ្នួលគេ ព្រមទាំងជំពាក់លុយធនាគារ ខណៈកូនប្រុសម្នាក់ក៏ត្រូវឈប់រៀនត្រឹមថ្នាក់ទី៤ផងដែរ។
លោកបន្ថែមថា៖ «រាល់ថ្ងៃចង់បានតែដីមកវិញ អាចបានចិញ្ចឹមជីវិត រាល់ថ្ងៃដើរស៊ីតែឈ្នួលគេ មានគេជួលទៅៗ បើគ្នានទេនៅដេកអង្គុយមើលមុខគ្នាអត់បាយអត់ម្ហូប។ កូនប្រុសជួយធ្វើការងារគេផងទៅ មួយថ្ងៃ២៥០០០៛»។
លោក សុខ សារិទ្ធ អភិបាលស្រុក តំបែរ ខេត្តត្បូងឃ្មុំ មានប្រសាសន៍ថា វិវាទដីធ្លីជាមួយពលរដ្ឋនេះ ត្រូវបានដោះស្រាយរួចរាល់ ហើយការសម្រេចបែបណាវាគឺជាសិទ្ធិរបស់តុលាការ។
អភិបាលស្រុករូបនេះ បានគូសបញ្ជាក់ថាក្នុងស្រុកតំបែរពុំមានឈ្មោះដីសហគមន៍ស្រែប្រាំងឡើយ ព្រមទាំងលើកឡើងថា ការអះអាងរបស់ប្រជាពលដ្ឋកន្លងមកនោះ គ្រាន់តែជាការយល់ច្រឡំថាជាដីសហគមន៍ទាំងដែលពុំទាន់មានការទទួលស្គាល់ពីអាជ្ញាធរ។
លោក សារិទ្ធ បន្តបដិសេធថា ពុំមានប្រជាពលរដ្ឋណាដែលរងផលប៉ះពាល់ជីវភាពដោយសារតែ បាត់បង់ដីសហគមន៍ស្រែប្រាំងដែលធ្លាប់អាស្រ័យផលផងដែរ។
លោក សារិទ្ធ៖ «កុំចូលទៅទន្រ្ទានកាន់កាប់ដីគេវាចប់រឿងមានអ្នកណារករឿងអីគាត់
នៅណុងអត់មានដីសហគមន៍ស្រែប្រាំងទេ អត់ដែលមានទេ មានតែដីប្រជាពលរដ្ឋនិងក្រុមហ៊ុនមានបណ្ណកម្មសិទ្ធិអស់ហើយ»។
លោក អំ សំអាត នាយកចាត់ការទូទៅនៃអង្គការលីកាដូ មានប្រសាសន៍ថា ការទម្លាក់បទចោទរបស់តុលាការកំពូលនេះ គឺជាការផ្ដល់យុត្តិធម៌ពិតប្រាកដមួយដល់ប្រជាពលរដ្ឋ។ ប៉ុន្តែលោកមានការសោកស្ដាយចំពោះអ្នកដែលបានជាប់ពន្ធនាគារទាំងពុំមានកំហុស។
លោក សំអាត មានប្រសាសន៍ថា៖ «ប្រទេសគេបើរកមិនឃើញទោសហើយមានការជាប់ទោសចឹង ប្រទេសគេត្រូវមានសំណងជំងឺចិត្តក្នុងការខាតបង់របស់គេ។ ប៉ុន្តែនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាយើង ឃើញច្រើនមនុស្សឱ្យតែបានរួចខ្លួនឃើញថាត្រេកអរណាស់ មិនទាមទារអ្វីដែលជាការតបស្នងវិញទេ»។
កាលពីដើមឆ្នាំ២០២១ អង្គការសង្គមស៊ីវិលចំនួន៨៨ស្ថាប័នបានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍មួយដោយទាមទារដល់តុលាការឱ្យទម្លាក់ចោលការចោទប្រកាន់លើតំណាងសហគមន៍ដីធ្លីទាំងនោះ និងដោះលែងពួកគេឱ្យមានសេរីភាពវិញ។
ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំងនោះបានចាត់ទុកការចាប់និងឃុំខ្លួនតំណាងសហគមន៍ដីធ្លីទាំងនោះថា ជាការគំរាមកំហែងដោយផ្ទាល់និងប្រយោលចំពោះប្រជាពលរដ្ឋ ដោយគ្រាន់តែពួកគេធ្វើសកម្មភាពនិងប្រើប្រាស់សិទ្ធិរបស់ខ្លួនតវ៉ាទាមទារដីធ្លីស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញនិងកតិកាសញ្ញាអន្តរជាតិ។
យោងតាមសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក ឱ្យដឹងថា ក្នុងឆ្នាំ២០២១ មានពលរដ្ឋរងគ្រោះដីធ្លី១៥៧នាក់កំពុងជាប់បណ្ដឹងអាជ្ញានិងដាក់ឱ្យស្ថិតក្រោមការត្រួតពិនិត្យតុលាការ ខណៈជនរងគ្រោះ១៧នាក់ទៀត កំពុងឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្ន ដោយសារការតវ៉ាទាមទារដីធ្លីរបស់ខ្លួន។
សមាគមមួយនេះទាមទាឱ្យរដ្ឋាភិបាលបញ្ឈប់ការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធតុលាការចោទប្រកាន់និងចាប់ឃុំខ្លួនប្រជាពលរដ្ឋក្នុងរឿងវិវាទដីធ្លីនៅកម្ពុជា ដោយថា ពួកគាត់គ្រាន់តែប្រើសិទ្ធិក្នុងការតវ៉ា ដើម្បីទាមទាររកយុត្តិធម៌តែប៉ុណ្ណោះ៕
