ស្រុកស្ទោង ខេត្តកំពង់ធំ៖ ប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅឃុំចំនួនពីរក្នុងស្រុកស្ទោង ខេត្តកំពង់ធំ ដែលពុំមានមណ្ឌលសុខភាព ត្អូញត្អែរថា ផ្លូវពិបាកក្នុងការធ្វើដំណើរទៅកាន់មណ្ឌលសុខភាពនៅឯឃុំមួយទៀតដើម្បីអាចទទួលសេវាសុខាភិបាល។
បើតាមប្រជាពលរដ្ឋ ឱ្យដឹងថា ឃុំរុងរឿង និងឃុំព្រះដំរី ពុំទាន់មានមណ្ឌលសុខភាពនៅឡើយ ដែលបណ្ដាលឱ្យពួកគេត្រូវធ្វើដំណើរតាមផ្លូវពោរពេញដោយគ្រលុកទៅកាន់មណ្ឌលសុខភាពនៅឃុំបន្ទាយស្ទោងដើម្បីទទួលបានការពិនិត្យសុខភាព និងការព្យាបាលជំងឺ។ ការណ៍នេះនាំឱ្យពួកគេសម្រេចចិត្តចំណាយថវិកាផ្ទាល់ខ្លួនលើពេទ្យឯកជនក្បែរផ្ទះ ទោះប្រឈមបញ្ហាជីវភាពក្ដី។
ប្រជាពលរដ្ឋបន្តថា មណ្ឌលសុខភាពបន្ទាយស្ទោងក៏ពុំមានគោលការណ៍សមធម៌សម្រាប់ស្រ្តី កុមារ ឬអ្នករស់នៅទីឆ្ងាយដើម្បីទទួលបានការពិនិត្យសុខភាពមុនឡើយ ដោយពួកគេត្រូវអង្គុយរងចាំតាមលេខរៀង។
អ្នកស្រី ញ៉ិ រ៉ាត់ ជាអ្នកធ្វើស្រែចំការ រស់នៅភូមិបទុមកើត ឃុំរុងរឿង ដែលមានលំនៅឋានចម្ងាយ៥គីឡូម៉ែត្រពីមណ្ឌលសុខភាពនៅឃុំបន្ទាយស្ទោង និយាយថា តាមដងផ្លូវទៅកាន់មណ្ឌលសុខភាពមានគ្រហិកគ្រហុកជាច្រើនកន្លែង ខណៈឈឺម្ដងៗ អ្នកស្រីពុំដែលទៅព្យាបាលជំងឺនៅមណ្ឌលសុខភាពម្ដងណាឡើយ។
អ្នកស្រី រ៉ាត់ បញ្ជាក់ថា៖ «ពេលឈឺខ្ញុំមិនដែលទៅមណ្ឌល[សុខភាព]និយាយត្រង់ ខ្ញុំទៅតែពេទ្យឯកជននៅជិតនេះឯង។ សុខចិត្តចំណាយលុយខ្លួនឯងចុះ។…វាប៉ះពាល់ជីវភាព ប៉ុន្តែធ្វើម៉េចនៅនេះវាជិតជាង។…ឯកជន[ផ្សំថ្នាំ] ៥លេប អស់៥ពាន់[រៀល]ទៅ៧ពាន់[រៀល]អី»។
ស្រ្តីវ័យ៣៩ឆ្នាំរូបនេះ បន្តថា ជារៀងរាល់ដើមសប្ដាហ៍មណ្ឌលសុខភាពមានមនុស្សទៅច្រើន ដែលត្រូវរងចាំតាមលេខរៀងរហូតដល់កន្លះម៉ោង បើទោះបីអ្នកស្រីធ្វើដំណើរផ្លូវឆ្ងាយក្ដី។
អ្នកស្រី រ៉ាត់ បន្ថែមថា៖ «កូនចាក់វ៉ាក់សាំងអីបានខ្ញុំបានទៅ ទៅកាលកូននៅតូច»។
អ្នកស្រី ឈាន កុត វ័យ៦២ឆ្នាំ ជាអ្នកលក់អីវ៉ាន់ចាប់ហួយ រស់នៅភូមិរលួស ឃុំរុងរឿង ប្រាប់ថា អំឡុងពេលរដូវវស្សាចូលមកដល់ ផ្លូវទៅកាន់មណ្ឌលសុខភាពនៅឃុំបន្ទាយស្ទោងកាន់តែពិបាកក្នុងការធ្វើដំណើរដោយមានការរអិលដួលទៀតផង។
អ្នកស្រី កុត និយាយថា៖ «បើមិនភ្លៀងរាំងស្ងួតចឹង វាគ្រាន់ជិះគ្រលុកទៅណាស់។ បើភ្លៀងពិបាកណាស់ ពិបាកផ្លូវ»។
លោក យឿន យ៉ាំ រស់នៅភូមិប្រាសាទ ឃុំព្រះដំរី មានចម្ងាយជិត១០គីឡូម៉ែត្រ ពីមណ្ឌលសុខភាពនៅឃុំបន្ទាយស្ទោង និយាយថា លោកចង់ឱ្យមានផ្លូវល្អជាងនេះ ដើម្បីស្រួលធ្វើដំំណើរទៅព្យាបាលជំងឺ និងមានមណ្ឌលសុខភាពមួយក្នុងឃុំ ដែលអាចកាត់បន្ថយការចំណាយលើពេទ្យឯកជន។
បុរសមានមុខរបរជាជាងធ្វើម៉ូតូដែលអាចរកចំណូលបាន១ម៉ឺនរៀលក្នុងមួយថ្ងៃរូបនេះ និយាយថា៖ «ចង់សំណូមពរឱ្យជួយធ្វើថ្នល់់ឱ្យបានល្អ និងមណ្ឌលសុខភាពជិតនេះ»។
លោក យ៉ាំ វ័យ៤៣ឆ្នាំរូបនេះ បន្ថែមថា៖ «ខ្ជិលទៅ ព្រោះយើងចំណាយពេលជិះម៉ូតូជិះអីទៅ។ ចំណាយ[ពេទ្យឯកជនក្បែរផ្ទះ] ជូនកាលគេដាក់ ឆាប់ជាអស់[ប្រាក់]តិច ក្រជាអស់[ប្រាក់]ច្រើនទៅ»។
លោក វ៉ាន់ វាសនា ជាពេទ្យឯកជនមួយរូបដែលបើកបន្ទប់ថែទាំអ្នកជំងឺ នៅភូមិរលួស ឃុំរុងរឿង មានប្រសាសន៍ថា ក្នុងមួយថ្ងៃមានអ្នកមកពិនិត្យជំងឺកន្លែងលោកជិត១០នាក់ ទាំងអ្នកភូមិ និងអ្នករស់នៅភូមិផ្សេងទៀត។ យ៉ាងណាលោក គ្រាន់តែពិនិត្យជំងឺស្រាលៗប៉ុណ្ណោះ ក្នុងករណីធ្ងន់គឺបញ្ជូនទៅកាន់មណ្ឌលសុខភាពឬពេទ្យស្រុក។
ពេទ្យឯកជនរូបនេះថា ពលរដ្ឋដែលមកព្យាបាលជំងឺភាគច្រើនគ្មានថវិកា ដោយសារពួកគេជាទូទៅគឺកសិករ ទាល់តែដល់រដូវប្រមូលផលទើបយកប្រាក់មកសងវិញ។ ក្នុងនោះតម្លៃផ្សំថ្នាំមួយលេប១៥០០រៀល។
លោក វាសនា និយាយថា ៖ «ជាទូទៅឃុំមួយ មិនគួរអត់មានមណ្ឌលសុខភាពទេ គួរតែមានមួយ ព្រោះប្រជាជននៅឃុំវាច្រើនដែរ»។
លោក ប៉ាង កាំង ប្រធានមណ្ឌលសុខភាពបន្ទាយស្ទោង នៅឃុំបន្ទាយស្ទោង ស្រុកស្ទោង មានប្រសាសន៍ថា នារដូវវស្សាចូលមកដល់ ពលរដ្ឋមកទទួលសេវាសុខាភិបាលនៅមណ្ឌលសុខភាពភាគច្រើនមានតែអ្នករស់នៅឃុំបន្ទាយស្ទោង។
លោក កាំង បានលើកឡើងថា គាត់មានការព្រួយបារម្ភអំពីស្រ្តីមានផ្ទៃពោះដែលរស់នៅឆ្ងាយពីមណ្ឌលសុខភាព រួចត្រូវធ្វើដំណើរពេលយប់ដើម្បីមកសម្រាលកូន។
លោក កាំង បន្តថា៖ «រាល់ថ្ងៃខ្ញុំបារម្ភរឿងស្ត្រីគាត់សម្រាលកូន ភាគច្រើនគាត់ឈឺពោះពេលយប់ហើយគាត់ធ្វើដំណើរតាមផ្លូវគឺពិបាកណាស់ មិនដឹងថាថ្ងៃទៅមុខ[វាយ៉ាងម៉េច?]»។
ប្រធានមណ្ឌលសុខភាពរូបនេះ ឱ្យដឹងថា ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងមួយថ្ងៃមានជិត១០០នាក់មកទទួលសេវាសុខាភិបាល។ យ៉ាងណាលោកបន្តថា ថ្វីត្បិតមណ្ឌលសុខភាពពុំមានគោលការណ៍សមធម៌ ប៉ុន្តែលោកមានការសម្របសម្រួលជាមួយអ្នកជំងឺឱ្យសម្រាកព្យាបាលមុនដោយផ្អែកលើស្ថានភាពជាក់ស្ដែង។
លោក កាំង និយាយថា៖ «យើងមើលពីស្ថានភាពរបស់ស្រ្តី ថាគាត់មកយ៉ាងម៉េចមានពិបាក[អត់] គាត់ប្រញាប់ផ្លូវឆ្ងាយ?។ មានបញ្ហាអីទាក់ទងខ្លួនរបស់គាត់ យើងសម្របសម្រួលឱ្យគាត់មុន។ មិនមែនថាបានតែចាប់លេខយើងចាំលេខតែម្ដងអត់ទេ»។
លោក កាំង បន្តថា ការបង់ថ្លៃសេវាសម្រាប់ព្យាបាលក៏ត្រូវបានលើកលែងចំពោះពលរដ្ឋពុំមានប្រាក់ផងដែរ។
យោងតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញមាត្រា៧២ ឱ្យដឹងថា សុខភាពរបស់ប្រជារាស្រ្តត្រូវបានធានា។ រដ្ឋយកចិត្តទុកដាក់ដល់ការការពារជំងឺនិងព្យាបាលជំងឺ។ ប្រជារាស្រ្តក្រីក្រត្រូវបានទទួលពិនិត្យរោគដោយឥតគិតថ្លៃនៅតាមមន្ទីរពេទ្យ គិលានដ្ឋាន និងមន្ទីរសម្ភពសាធារណៈ។ រដ្ឋរៀបចំឱ្យមានគិលានដ្ឋាននិងមន្ទីរសម្ភពដល់ជនបទ។
លោក ណំ សុត មេឃុំរុងរឿង ស្រុកស្ទោង ខេត្តកំពង់ធំ មានប្រសាសន៍ថា ក្រសួងពាក់ព័ន្ធនឹងចាប់ផ្ដើមធ្វើផ្លូវទៅកាន់មណ្ឌលសុខភាពនៅឃុំបន្ទាយស្ទោងនេះនៅឆ្នាំ២០២៤ខាងមុខ។
លោក សុត បន្តថា ផ្លូវមួយខ្សែនេះចាក់កៅស៊ូប្រវែង១១គីឡូម៉ែត្រ និងបេតុង២០០ម៉ែត្រ ឆ្លងកាត់ឃុំបន្ទាយស្ទោង ឃុំរុងរឿង និងឃុំព្រះដំរី។ ក្នុងនោះឃុំបន្ទាយស្ទោងប្រវែង១គីឡូម៉ែត្រកន្លះ ឃុំរុងរឿងជាង៣គីឡូម៉ែត្រ និងឃុំព្រះដំរីជាង៦គីឡូម៉ែត្រ។
លោកមេឃុំឱ្យដឹងថា គោលការណ៍តម្រូវឱ្យពលរដ្ឋចំនួន១ម៉ឺននាក់ក្នុងមួយឃុំទើប ឱ្យមានមណ្ឌលសុខភាពមួយ ប៉ុន្តែក្នុងឃុំលោកមានពលរដ្ឋជាង៦ពាន់នាក់ប៉ុណ្ណោះ។
លោក សុត និយាយថា៖ «គោលការណ៍រដ្ឋាភិបាលមាន ឃុំបន្ទាយស្ទោង ឃុំព្រះដំរី និងឃុំរុងរឿង [មណ្ឌលសុខភាពតែមួយ]។ ខ្ញុំអត់យល់ដែរកំណត់ប្រជាពលរដ្ឋឱ្យដល់មួយម៉ឺននាក់?»។
លោក សុត បន្ថែមថា ពលរដ្ឋរស់នៅឃុំលោក ចំនួន១៤០០គ្រួសារ ក្នុងនោះប្រហែល១០ភាគរយមានជំងឺទឹកនោមផ្អែម ដោយភាគច្រើនរកសេវាព្យាបាលសុខភាពពីវិស័យឯកជន។ ពលរដ្ឋទាំងនោះ៨៥ភាគរយប្រកបរបរធ្វើស្រែចំការ។
លោក សុខ ហៃ អភិបាលរងខេត្តកំពង់ធំនិងជាអ្នកនាំពាក្យសាលាខេត្ត បានគូសបញ្ជាក់ថា បន្ទាប់ពីទឹកស្រកអស់ មន្ទីរអភិវឌ្ឍន៍ជនបទនឹងចុះពិនិត្យ ដើម្បីកែលម្អផ្លូវឡើងវិញ។
លោក ហៃ មានប្រសាសន៍ថា៖ «មួយរយៈនេះ កំពង់ធំជាពិសេសនៅស្រុកស្ទោងរងនូវគ្រោះទឹកជំនន់។ ផ្លូវមួយចំនួនទឹកមិនទាន់ស្រកអស់ទេក្រោយពីទឹកស្រកនឹងមានការជួសជុលឡើងវិញ»។
លោក ប៉ាល់ ចន្ទតារា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងសាធារណការ មានប្រសាសន៍ថា លោកពុំអាចបញ្ជាក់បានទេថាតើនៅឆ្នាំណាទើបមានផ្លូវកៅស៊ូឬបេតុងគ្រប់ច្រកល្ហកនៅទីជនបទ។
លោក ចន្ទតារា និយាយថា៖ «(ពេលណាមានផ្លូវគ្រប់ច្រកល្ហកតាមភូមិឃុំ?) កម្រិតនោះទាល់តែសួរ ឯកឧត្តមទេសរដ្ឋមន្រ្តី»។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងសាធារណការ ឱ្យដឹងថា ផ្លូវមានពីរប្រភេទ គឺមួយគ្រប់គ្រងដោយថ្នាក់ជាតិនិងមួយទៀតថ្នាក់ក្រោមជាតិ។ ចំណែកផ្លូវនៅជនបទភាគច្រើនក្រោមការគ្រប់គ្រងដោយក្រសួងអភិវឌ្ឍជនបទនិងមានមួយចំនួនជាគម្រោងរបស់ក្រសួងសាធារណការ។
លោក បន្ថែមថា៖ «ឥលូវនេះផលប៉ះពាល់ជាគោលការណ៍របស់ក្រសួងឱ្យតែទឹកស្រកទៅ គេចាប់ផ្ដើមជួសជុលដើម្បីប្រជាពលរដ្ឋប្រើប្រាស់ស្រួលហើយ»។
លោក ស្រី ស៊ិន ប្រធានមន្ទីរសុខាភិបាលខេត្តកំពង់ធំ មានប្រសាសន៍ថា ការបង្កើតមណ្ឌលសុខភាព គឺត្រូវផ្អែកលើចំនួនប្រជាជនចន្លោះ៨ពាន់នាក់ទៅ១ម៉ឺន២ពាន់ ដោយមានចម្ងាយដើរដោយថ្មើរជើងពីគ្នាប្រមាណពី១ម៉ោងទៅ២ម៉ោង។
លោក ស៊ិន លើកឡើងថា ការបង្កើតមណ្ឌលសុខភាពនេះ ក៏ទាក់ទិននឹងការសាងសង់អគារ ការបំពាក់សម្ភារបរិក្ខារពេទ្យ ជាពិសេសគឺធនធានមនុស្សដែលជាគ្រូពេទ្យក្នុងការផ្ដល់សេវា។
លោក បន្តថា ក្នុងខេត្តកំពង់ធំមានចំនួន៨១ឃុំសង្កាត់ ប៉ុន្តែមានត្រឹម៥៦មណ្ឌលសុខភាពប៉ុណ្ណោះ។
លោក ស៊ិន បន្ថែមថា៖ «ឃុំខ្លះអត់មានមណ្ឌលសុខភាពប៉ុន្តែគាត់ប្រើប្រាស់មណ្ឌលសុខភាពដែលនៅក្បែរនោះ។ មណ្ឌលសុខភាពមួយអាចគ្របដណ្ដប់ឃុំមួយឬមួយកន្លះ។ ទាល់តែយើងមានធនធានគ្រប់គ្រាន់ទើបយើងអាចបង្កើតមណ្ឌលសុខភាពមួយនៅឃុំមួយ»។
លោក ហុក គឹមចេង អគ្គនាយកបច្ចេកទេសនៃក្រសួងសុខាភិបាល មានប្រសាសន៍ថា ការបង្កើតឱ្យមានមណ្ឌលសុខភាពពាក់ព័ន្ធនឹងធនធានមនុស្ស ព្រមទាំងតម្រូវការជាក់ស្ដែង។ ដូច្នេះទើបមានការវាយតម្លៃនៅតាមភូមិឃុំជារៀងរាល់ឆ្នាំ។
លោក គឹមចេង បន្ថែមថា សព្វថ្ងៃនេះមណ្ឌលសុខភាពពុំទាន់មាននៅគ្រប់ឃុំនៅឡើយទេ ដោយឃុំខ្លះត្រូវប្រើមណ្ឌលសុខភាពរួមគ្នា។
លោក គឹមចេង និយាយថា៖ «ខាងមន្ទីរសុខាភិបាលខេត្តជាអ្នកស្នើរសុំ គេដឹងពីមូលដ្ឋាន។ …លក្ខខណ្ឌមិនតែ(១ម៉ឺននាក់) វាអាចមានតំបន់ដាច់ស្រយាល ត្រូវមានប៉ុស្ដិ៍សុខភាពអីទៀត។ …វាមានលក្ខខណ្ឌច្រើនដែរគេគិតពីសុខភាពហ្នឹង ពិបាកនិយាយឱ្យចំ»។
លោក សន ជ័យ ជាប្រធានអង្គការសម្ព័ន្ធគណនេយ្យភាពសង្គមកម្ពុជា មានប្រសាសន៍ថា ធាតុផ្សំនៃអភិបាលកិច្ចល្អគឺសមធម៌ និងបរិយាបន្ន ដែលជាការឆ្លើយតបទៅនឹងតម្រូវការដោយមិនទុកចោលអ្នកណាម្នាក់។
លោក ជ័យ ថ្លែងថា៖ «ពេលវេលានេះហើយខ្ញុំគិតថាគោលការណ៍មួយចំនួនដែលមិនស៊ីសង្វាក់គ្នាជាមួយហ្នឹង ស្ថានភាពជាក់ស្ដែងគួរតែមានការកែលម្អ ដើម្បីឱ្យពលរដ្ឋគ្រប់រូបមានសិទ្ធិទទួលបានសេវាសង្គមពីរដ្ឋដូចៗគ្នា»។
យោងតាមសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ធនាគារពិភពលោក ចេញផ្សាយនៅខែឧសភា ឆ្នាំ២០២២នេះ ឱ្យដឹងថា កម្ពុជាជាប្រទេសមួយងាយរងគ្រោះពីផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមាននានា ដែលបណ្តាលមកពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុក្នុងនោះក៏មានហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្លូវជនបទផងដែរ។ ការខូចខាតផ្នែកនានានៅលើបណ្តាញផ្លូវអាចធ្វើឱ្យជីវភាពពលរដ្ឋនៅទីជនបទជួបការលំបាក និងបង្កឧបសគ្គដល់លទ្ធភាពទទួលបានសេវាសាធារណៈជាមូលដ្ឋាន មានដូចជាទីផ្សារ, សាលារៀន និងមន្ទីរពេទ្យ។
ប្រភពដដែលបានបន្តថា ការខូចខាតយ៉ាងដំណំដោយសារទឹកជំនន់ក្នុងឆ្នាំ២០២០ បានគូសបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់អំពីសេចក្តីត្រូវការរបស់កម្ពុជាឱ្យមានការវិនិយោគបន្ថែមទៀត ទៅលើការគ្រប់គ្រងហានិភ័យគ្រោះធម្មជាតិ និងស្ថានភាពងាយរងគ្រោះរបស់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្លូវសំខាន់ៗ៕
