ក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់កូតាបក្សភ្លើងទៀនជិត៧០រូបក្នុងខេត្តសៀមរាប និងកំពង់ធំ ដាក់ពាក្យប្ដឹងបក្សភ្លើងទៀនទៅកាន់អាជ្ញាធរខេត្តទាំងពីរនេះ ទាមទារឱ្យទប់ស្កាត់ការដកហូតមុខតំណែងពីក្រុមប្រឹក្សា និងការបញ្ចប់សមាជិកភាពពីបក្សដោយអយុត្តិធម៌។
មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់បក្សភ្លើងទៀន អះអាងថា ការលុបសមាជិកភាព ធ្វើឡើងរាល់សមាជិកដែលមិនគោរពតាមបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងបក្ស ហើយបានចាត់ទុកការប្ដឹងជំទាស់នេះ មានអ្នករៀបចំផែនការពីក្រោយខ្នង។
យោងតាមពាក្យបណ្ដឹងរបស់ក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ទាំង៦៥រូប (៣២រូបនៅកំពង់ធំ ៣៣រូបនៅខេត្តសៀមរាប) ដែលដាក់ទៅកាន់អភិបាលខេត្តសៀមរាប និងកំពង់ធំ ចុះថ្ងៃទី១៨ និង១៩ ខែមីនា ឱ្យដឹងថា បក្សភ្លើងទៀន បានលុបសមាជិកភាពរបស់ខ្លួន និងប៉ុនប៉ងដកតួនាទីពីក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ ក្រោមហេតុផលថា មិនបានបោះឆ្នោតឱ្យបក្សឆន្ទៈខ្មែរតាមការណែនាំរបស់បក្ស។
ក្រុមប្រឹក្សាទាំងនោះ ចាត់ទុកការចោទនេះ បំពានលើការសម្ងាត់នៃការបោះឆ្នោត និងផ្ទុយពីសេចក្ដីណែនាំរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ។ ហើយក៏ជាទង្វើប្រមាថពលរដ្ឋជាម្ចាស់ឆ្នោតនៅមូលដ្ឋា និងរំលោភលើសិទ្ធិនយោបាយទៀតផង។
រដ្ឋបាលខេត្ត និងមន្រ្តីបក្សភ្លើងទៀន អះអាងថា ការលុបសមាជិកភាពពីគណបក្សជាកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់បក្ស ហើយអាជ្ញាធរមិនអាចរារាំងបានឡើយ ស្របពេលដែលអ្នកដាក់ពាក្យបណ្ដឹងថា គេមិនមានជំនឿចិត្តលើក្រុមប្រឹក្សាវិន័យបក្សថាអាចដោះស្រាយករណីនេះដោយយុត្តិធម៌បាននោះទេ។
សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំឈូកខ្សាច់ ស្រុកបារាយណ៍ ខេត្តកំពង់ធំ ដែលបានចូលរួមប្ដឹង លោក រិទ្ធ សារា ថ្លែងថា លោកត្រូវបានបក្សភ្លើងទៀនលុបសមាជិកភាពតាំងពីដើមខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៤ ហើយលោកបានប្ដឹងជំទាស់លើការសម្រេចនេះទៅកាន់ក្រុមប្រឹក្សាវិន័យរបស់បក្ស។
ការបញ្ចប់សមាជិកភាពនេះ លោកអះអាងថា បក្សភ្លើងទៀនបានដាក់គោលដៅលើសមាជិកដែលហ៊ានតវ៉ានិងតស៊ូមតិខាងក្នុងបក្ស ហើយមានទំនោរបោះឆ្នោតឱ្យបក្សទើបបង្កើតថ្មី(អាចជាបក្សកម្លាំងជាតិ)។ ចំពោះបុគ្គលមានទំនោរបោះឆ្នោតឱ្យបក្សផ្សេង (អាចជាបក្សកាន់អំណាច) បែរជាគណបក្សរក្សាតួនាទីជាក្រុមប្រឹក្សាដដែល។
ការប្ដឹងនេះ លោក សារា ថា ដោយសារលោកគ្មានជំនឿលើការដោះស្រាយទំនាស់ផ្ទៃក្នុង តាមរយៈគណៈកម្មការវិវាទ និងវិន័យ បន្ទាប់ពីលោកសង្កេតឃើញថា ការតែងតាំងប្រធានស្រុក ខេត្តថ្មី មិនបានសួរយោបល់ពីសមាជិកថ្នាក់ក្រោមឡើយ។
លោកនិយាយថា៖ «[ការដាក់ពាក្យបណ្ដឹងនេះ] យើងការពារតួនាទីក៏ដូចជាការពារផលប្រយោជន៍រួមរបស់គណបក្សនៅមូលដ្ឋាន»។
អ្នកដាក់ពាក្យប្ដឹងមួយរូបទៀត លោក អៀង វណ្ណៈ ចៅសង្កាត់រងទី២ នៅសង្កាត់ ក្របីរៀល ក្រុងសៀមរាប ខេត្តសៀមរាប ថ្លែងថា កាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែមីនា ប្រធានប្រតិបត្តិបក្សភ្លើងទៀនខេត្ត បានលុបសមាសភាពរបស់លោក ក្រោមការសង្ស័យថា លោកមិនបានបោះឆ្នោតជូនបក្សឆន្ទៈខ្មែរ បន្ទាប់ពីបក្សនេះបានបាត់សំឡេងឆ្នោតជាច្រើន។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ លោកថា ការដកតួនាទីរបស់លោកចេញពីក្រុមប្រឹក្សា លុះត្រាតែមានលិខិតផ្លូវការពីក្រសួងមហាផ្ទៃ។
លោកលើកឡើងថា៖ «ខ្ញុំសង្ឃឹម [មានដំណោះស្រាយ] ដោយសារយើងអត់បានធ្វើអ្វីខុសទេ ហើយអ្វីដែលគាត់ចោទប្រកាន់យើង លុះត្រាតែគាត់មានអំណះអំណាងច្បាស់ តែគាត់អត់មានភស្តុតាងដូចអ្វីដែលចោទប្រកាន់ខ្ញុំទេ»។
ការលុបសមាសភាពជាសមាជិកបក្សភ្លើងទៀន ត្រូវបានអ្នកដាក់ពាក្យបណ្ដឹងថា ជាចំណុចឈានទៅរកការដកហូតតួនាទីជាក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់។ គេបន្តថា ក្រៅពីខេត្តកំពង់ធំ និងសៀមរាប ក៏មានសមាជិកក្រុមប្រឹក្សានៅខេត្តផ្សេងទៀតបានតវ៉ាចំពោះករណីនេះផងដែរ គ្រាន់តែមានចំនួនតិច។ ក្នុងនោះមាន ខេត្តបាត់ដំបង បន្ទាយមានជ័យ ប៉ៃលិន និង ខេត្តព្រៃវែង ជាដើម។
ភ្លាមៗក្រោយការបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភា អគ្គលេខាធិការគណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ លោក គង់ មុនីកា អះអាងថា បក្សឆន្ទៈខ្មែរដែលតំណាងឱ្យបក្សភ្លើងទៀន ទទួលបានអសនៈតិចតួចនៅព្រឹទ្ធសភាដែលផ្ទុយពីលទ្ធផលរំពឹងទុក។
ឆ្លើយតបចំពោះករណីនេះ លោក មុនីកា ថា បន្តទៅមុខទៀត គណបក្សនឹងពិនិត្យមើលរចនាសម្ព័ន្ធក៏ដូចជា ការពង្រឹងស្មារតីរបស់សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ [ភ្លើងទៀន] ឡើងវិញ។
អគ្គលេខាធិការគណបក្សភ្លើងទៀន លោក លី សុធារ៉ាយុទ្ធ មានប្រសាសន៍ថា ការបញ្ចប់សមាជិកភាពពីបក្ស ដោយសារបុគ្គលទាំងនោះ អសកម្ម គ្មានវិន័យ មិនគោរពបទបញ្ជា និងលក្ខខន្តិកៈ រួមទាំងការណែនាំរបស់គណបក្ស។
ចំពោះការប្ដឹងទៅអាជ្ញាធរខេត្តប្រឆាំងការលុបសមាជិកភាព លោក សុធារ៉ាយុទ្ធ ថា អាជ្ញាធរមិនអាចលូកដៃចូលកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់បក្សបាននោះទេ។ លោកបន្តថា ការដោះស្រាយទំនាស់ គឺជាភារកិច្ចរបស់ក្រុមប្រឹក្សាវាយតម្លៃនិងវិន័យរបស់បក្ស ហើយលោកយល់ថា ការប្ដឹងនេះ អាចមានការបង្គាប់បញ្ជាពីក្រោយ។
លោកបន្ថែមថា៖ «តែខ្ញុំយល់ថា គេ(អាជ្ញាធរ) មិនអាចជួយបានទេព្រោះថាវាជាការជ្រើសរើសវិធីក្រៅប្រព័ន្ធគណបក្ស»។
នាយករដ្ឋបាលខេត្តសៀមរាប លោក លី វណ្ណៈ ក៏យល់ស្របដែរថា អាជ្ញាធរខេត្តមិនអាចដោះស្រាយវិវាទផ្ទៃក្នុងរបស់គណបក្សបានឡើយ។ បន្ថែមពីលើនេះ លោកថា កាលពីកន្លងមក រដ្ឋបាលខេត្ត ក៏បានអនុវត្តតាមការស្នើសុំពីបក្សភ្លើងទៀនចំពោះការផ្លាស់ប្ដូរសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ ស្របតាមច្បាប់បានកំណត់ផងដែរ។
លោកបញ្ជាក់ថា ក្រោយការបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភា បក្សភ្លើងទៀនបានស្នើឱ្យដូរសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់របស់ខ្លួនជាបន្តបន្ទាប់ ហើយលោកមិនបានចាំច្បាស់អំពីចំនួនឡើយ។
នាយករដ្ឋបាលរូបនេះ បន្តទៀតថា រាល់សំណើរសុំផ្លាស់ប្ដូរសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់របស់បក្សភ្លើងទៀន ត្រូវបានបញ្ជូនបន្តទៅក្រសួងមហាផ្ទៃ ប៉ុន្តែលោកថា នៅមិនទាន់ឃើញការឆ្លើយតបពីក្រសួងមហាផ្ទៃម្ដងនៅឡើយទេ។
លោក ងួន រតនៈ អភិបាលខេត្តកំពង់ធំ មានប្រសាសន៍ថា លោកនឹងពិនិត្យមើលខ្លឹមសារនៃពាក្យបណ្ដឹងនេះជាមុនសិន ខណៈលោកចាត់ទុកថា នេះជាកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់បក្សនីមួយៗ។
លោកថ្លែងថា៖ «ជារឿងគណបក្សរបស់គេ។ យើងបោះឆ្នោតសមាមាត្រតំណាងឱ្យបក្ស បក្សដកចេញ ជារឿងរបស់បក្ស»។
អ្នកវិភាគនយោបាយ និងសង្គម លោកបណ្ឌិត មាស នី មានប្រសាសន៍ថា ការរុះរើក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់បក្សប្រឆាំងនឹងជំរុញឱ្យមានការបែកបាក់គ្នារវាងអ្នកកាន់តំណែងចាស់ និងថ្មី ហើយលោកយល់ថា វាគឺជាយុទ្ធសាស្រ្តដើម្បីបំបែកបំបាក់ក្រុមប្រឆាំង ដែលបានកើតមានតាំងពីយូរណាស់មកហើយ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ការជះឥទ្ធិពលនឹងជំរុញឱ្យការបែកបាក់គ្នាក្នុងចំណោមមន្រ្តីដែលចេញ និងមន្រ្តីឡើងជំនួសអាចនឹងមានកើតឡើង។ មើលទៅវាដូចជាយុទ្ធសាស្រ្តនយោបាយធ្វើឱ្យបែកបាក់តាំងពីដើមមក»។
មាត្រា១៦ នៃច្បាប់ស្តីពីការគ្រប់គ្រងរដ្ឋបាលឃុំ-សង្កាត់ ចែងថា ក្រុមប្រឹក្សាអាចបាត់បង់ សមាជិកភាពក្នុងករណី ទទួលមរណភាព បាត់បង់សម្បទាវិជ្ជាជីវៈ សុំលាលែង តុលាការផ្តន្ទាទោស បណ្តេញចេញព្រោះប្រព្រឹត្តខុសបទបញ្ជាក្រសួងមហាផ្ទៃ ក្រុមប្រឹក្សាត្រូវរំលាយទាំងមូល និងការបាត់បង់សមាជិកភាពពីគណបក្សរបស់សាមីខ្លួន។
មាត្រា៣៨នៃច្បាប់ដដែលខាងលើនេះ បានចែងថា ការបាត់បង់មុខតំណែង និងការទទួលមុខតំណែងជាជំទប់ទី១ ឬចៅសង្កាត់រងទី១ ជំទប់ទី២ ឬចៅសង្កាត់រងទី២ ត្រូវធ្វើដោយប្រកាសរបស់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃក្នុងរយៈពេលយ៉ាងយូរ១៤ថ្ងៃ។
កាលពីចុងឆ្នាំ២០២៣ សមាជិកនិងសកម្មជនជនគណបក្សភ្លើងទៀន ជាង៤០០នាក់បានប្រមូលផ្ដុំគ្នាតវ៉ា នៅទីស្នាក់ការបក្សនៅរាជធានីភ្នំពេញ ដោយអំពាវនាវឱ្យប្រធានបក្សភ្លើងទៀន លោក ទាវ វណ្ណុល លាលែងចេញពីតំណែង និងរក្សាតួនាទីមន្រ្តីជាច្រើនរូបឱ្យនៅដដែល ដោយក្រុមអ្នកតវ៉ា បានអះអាងថា បក្សភ្លើងទៀនបានបញ្ចប់មុខងារអ្នកបានស្ម័គ្រស្មោះរាប់ឆ្នាំទាំងនោះដោយគ្មានហេតុផលសមរម្យ៕
