លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ថ្លែងក្នុងពិធីបើកការដ្ឋានសាងសង់ស្ពានទន្លេបាសាក់ថា ការអភិវឌ្ឍស្ពានឆ្លងទន្លេបាសាក់នឹងជួយកាត់បន្ថយការកកស្ទះចរាចរណ៍ និងជួយជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ច ស្របពេលដែលផ្លូវ និងស្ពានជាច្រើនផ្សេងទៀតនឹងត្រូវសាងសង់បន្ថែមក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញនៅថ្ងៃខាងមុខ។
លោកថ្លែងបន្តទៀតថា ការកសាងផ្លូវគឺជាកិច្ចការអាទិភាពទីពីរបន្ទាប់ពីការកសាងធនធានមនុស្ស។ លោកបន្ថែមថា ពាក្យថា «ផ្លូវ» សម្ដៅដល់ការអភិវឌ្ឍដូចជាស្ពាន ផ្លូវរថភ្លើង និងផ្លូវល្បឿនលឿនជាដើម។
ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចទៅប្រទេសចិនកាលពីខែតុលា ឆ្នាំ២០២៣ និងទៅបារាំងកាលពីខែមករា ឆ្នាំ២០២៤ លោកថាលោកបាននិយាយជាមួយអ្នកវិនិយោគឲ្យពិចារណាសិក្សាអំពីគម្រោងផ្លូវក្រោមដីនៅទីក្រុងភ្នំពេញ។
លោកបន្តថា៖ «យើងត្រូវតែយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះបញ្ហាចរាចរណ៍។ ផ្លូវរបស់យើងមិនអាចពង្រីកបានទៀតទេ ពិសេសក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ។ ដូចនេះ ជាដំបូងយើងត្រូវសិក្សារកវិធីពង្រីកសមត្ថភាពសេវាដឹកជញ្ជូនសាធារណៈ។ ទីពីរយើងត្រូវគិតពីការកសាងផ្លូវក្រវាត់ក្រុងដើម្បីបញ្ចៀសចរាចរណ៍ និងទីបីគឺធ្វើផ្លូវរថភ្លើងលើអាកាស និងក្រោមដី»។
លោកមានប្រសាសន៍ទៀតថា៖ «ផ្លូវជួយសម្រួលដល់ការធ្វើដំណើរ កាត់បន្ថយការកកស្ទះ និងបង្កើតឱកាសឲ្យប្រជាពលរដ្ឋប្រកបរបរចិញ្ចឹមជីវិត។ ផ្លូវគឺជាសរសៃឈាមទៅចិញ្ចឹមគ្រប់សរីរាង្គនៃការអភិវឌ្ឍជាតិ និងលើកកម្ពស់ជីវភាព និងសុខុមាលភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ»។
បន្ថែមពីនេះ លោកថាកម្ពុជានឹងកសាងស្ពានអាកាសបន្ថែមទៀតដើម្បីកាត់បន្ថយការកកស្ទះចរាចរណ៍។
កម្ពុជាបានកំពុងចរចាជាមួយវៀតណាមដើម្បីភ្ជាប់ផ្លូវល្បឿនលឿនភ្នំពេញ-បាវិត ទៅទីក្រុងហូជីមិញ។ ការចរចាទាក់ទងនឹងផ្លូវល្បឿនលឿនភ្នំពេញ-ប៉ោយប៉ែតក៏កំពុងរៀបចំក៏ដូចជាការ ពិនិត្យលើការពង្រឹងប្រព័ន្ធផ្លូវដែក។ ដូចគ្នាដែរ រដ្ឋាភិបាលក៏កំពុងសិក្សាភ្ជាប់ផ្លូវរថភ្លើងពីព្រលានយន្តហោះថ្មីក្នុងខេត្តកណ្ដាលទៅកាន់ទីក្រុងភ្នំពេញផងដែរ។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានលើកឡើងទៀតថា៖ «ខ្ញុំ តាមរយៈស្ថានទូតចិនប្រចាំកម្ពុជា លើកទឹកចិត្តឲ្យអ្នកវិនិយោគចិនបន្តជឿជាក់លើរដ្ឋាភិបាល និងវិនិយោគលើគម្រោងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធធំៗផ្សេងទៀតនៅកម្ពុជា ដូចជាផ្លូវល្បឿនលឿន ព្រែកជីក រថភ្លើងលើអាកាស និងក្រោមដី»។
ក្នុងពិធីបើកការដ្ឋាននោះ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន លោក ប៉េង ពោធិ៍នា មានប្រសាសន៍ថាចិនតែងតែចូលរួម និងគាំទ្រការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចសង្គមកម្ពុជា ទាំងក្នុងក្របខណ្ឌទ្វេភាគី និងពហុភាគី ពិសេសក្នុងគម្រោងហេដ្ឋរចនាសម្ព័ន្ធ។
លោកបន្ថែមថា៖ «គម្រោង [ស្ពានទន្លេបាសាក់]នេះ គឺមានសារសំខាន់ណាស់ និងជាគម្រោងយុទ្ធសាស្រ្ត ព្រោះវាបានភ្ជាប់ទំនាក់ទំនង ប្រជាពលរដ្ឋ អាជីវកម្ម និងការវិនិយោគ តាមរយៈការសម្រួលការធ្វើដំណើរ និងការដឹកជញ្ជូន។ ជាពិសេស គឺជួយកាត់បន្ថយការកកស្ទះចរាចរណ៍»។
អ្នកនាំពាក្យក្រសូងសាធារណការ លោក ផន រឹម មិនបានឆ្លើយតបនឹងសំណួររបស់ខេមបូចានោះទេ។
ឯកអគ្គរដ្ឋទូតចិនប្រចាំកម្ពុជា លោក Wang Wentian មានប្រសាសន៍ថា ចិននិងកម្ពុជា គឺជា «មិត្តដែកថែប» និងថានេះជាឆ្នាំដំបូងសម្រាប់កសាង «សហគមន៍វាសនារួមកម្ពុជា-ចិន» និងការផ្លាស់ប្តូររវាងប្រជាជន និងប្រជាជន។
លោក Wang Wentian អះអាងថា ជាផ្នែកមួយរបស់ចិន ពួកគេនឹងបន្តបង្កើនការវិនិយោគលើហេដ្ឋរចនាសម្ព័ន្ធ និងកសាង «ស្ពានមិត្តភាព» ផ្សេងទៀត សម្រាប់មនុស្សជំនាន់ក្រោយ។
អ្នកស្រាវជ្រាវវ័យក្មេងនៃអង្គការវេទិកាអនាគត លោក សែស អរុណសក្តា លើកឡើងថា ការកែប្រែសេវាដឹកជញ្ចូនសាធារណៈក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញគឺជារឿងចាំបាច់ តែលោកយល់ថាវាហាក់ដូចជាលឿនពេកក្នុងការវិនិយោគលើរថភ្លើង ខណៈឫសគល់បញ្ហាមួយចំនួនមិនទាន់បានដោះស្រាយនៅឡើយ។
លោកបន្ថែមថា៖ «យើងត្រូវដោះស្រាយឫសគល់បញ្ហាមួយចំនួនសិន ធ្វើយ៉ាងម៉េចអាចឲ្យវាដើររលូនបានជាមុន។ សេវារថយន្តសាធារណៈរហ័សទាន់ចិត្តគឺជាដំណោះស្រាយសមស្របមួយសម្រាប់ទីក្រុងភ្នំពេញ»។
ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាកកស្ទះចរាចរណ៍ រដ្ឋាភិបាលគួរផ្ដោតលើការដឹកជញ្ជូនមនុស្ស មិនមែនផ្ដោតលើរថយន្តទេ នេះជាអ្វីដែលលោកបានលើកឡើងក្នុងអត្ថបទទស្សនៈមួយផ្សាយកាលពីឆ្នាំ២០២៣។ យុទ្ធសាស្រ្តពង្រីកផ្លូវធ្វើចរាចរណ៍ដោយផ្ដោតលើរថយន្តតែមួយមុខនឹងមិនទទួលជោគជ័យទេ ដោយសារតែមិនមានកន្លែងត្រូវពង្រីក និងមិនមានថវិកាគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់កសាងហេដ្ឋរចនាសម្ព័ន្ធសម្រាប់យានយន្ត។
លោកសរសេរថា៖ «យើងត្រូវដឹងថាគោលបំណងនៃការធ្វើផែនការដឹកជញ្ជូនគឺដើម្បីផ្លាស់ទីមនុស្ស មិនមែនឲ្យមនុស្សបើកឡានពេញផ្លូវនោះទេ»។ លោក កត់សម្គាល់ថាការរកដំណោះស្រាយតែលើយានយន្តគឺ «ងាយនឹងបរាជ័យ»។ ដូចនេះ វិធីដែលល្អគឺការផ្ដោតលើរបៀបនៃការដឹកជញ្ជូនមនុស្ស គឺជារឿងចាំបាច់។
អ្នករៀបចំផែនការក្រុងអាចបង្កើនសមត្ថភាពដឹកជញ្ជូនសាធារណៈដោយកាត់បន្ថយគន្លងរបស់រថយន្ត និងជំនួសមកវិញបង្កើតឲ្យមានគន្លងផ្លូវសម្រាប់រថយន្តសាធារណៈ។ វិធីនេះអាចធ្វើបានលឿន និងអស់ថ្លៃតិច ដោយគ្រាន់តែលាបពណ៌គន្លងរថយន្តឡើងវិញ ដោយប្រើបង្គោល និងរបាំងបែងចែក និងកែប្រែឲ្យប្រសើរចំពោះកន្លែងរង់ចាំរថយន្តក្រុង ដោយដាក់ឲ្យមានដំបូល និងមានបន្ថែមកៅអី។ នេះបើតាមលោក អរុណសក្តា ដដែល។
លោកអះអាងថា វាអាចធ្វើទៅរួចសម្រាប់ទីក្រុងភ្នំពេញ ដើម្បី «កែប្រែកុំឲ្យការកកស្ទះកាន់តែអាក្រក់» ប៉ុន្តែថាដើម្បីសម្រេចកិច្ចការនេះ តម្រូវឲ្យអ្នករៀបចំក្រុងកែប្រែទម្លាប់នៃការប្រើប្រាស់យានជំនិះផ្ទាល់ខ្លួន។
លោកបន្ថែមថា៖ «អ្នករៀបចំទីក្រុងត្រូវតែធ្វើការសិក្សាឲ្យបានច្បាស់អំពីការខាតបង់ថវិកា និងការប្រើប្រាស់មិនសូវមានប្រសិទ្ធភាពចំពោះការប្រើរថយន្តផ្ទាល់ខ្លួន បើធៀបនឹងការប្រើប្រាស់សេវាដឹកជញ្ជូនក្នុងក្រុង។ មានតែការផ្តល់អាទិភាពដល់ការធ្វើដំណើរដែលមានប្រសិទ្ធភាពជាងមុនប៉ុណ្ណោះ ទើបអាចកាត់បន្ថយការកកស្ទះចរាចរណ៍បាន»។
បើតាមអ្នកស្រាវជ្រាវវ័យក្មេងម្នាក់ទៀតរបស់អង្គការវេទិកាអនាគត លោក ឈុំ សម្បត្តិ លើកឡើងថាប្រព័ន្ធរថយន្តក្រុងក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញប្រឈមបញ្ហាស្ទះចរាចរណ៍ក៏ដោយសារតែមានការកើនឡើងចំនួនយានយន្ត១១,៣ភាគរយក្នុងរយៈពេលប្រាំឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ។
ក្នុងអត្ថបទទស្សនៈរបស់ខ្លួន លោក សម្បត្តិ លើកឡើងថាសេវាដឹកជញ្ជូនសាធារណៈ ដូចជារថយន្តក្រុងបានជួយយ៉ាងច្រើនដល់ការកាត់បន្ថយបញ្ហាកកស្ទះចរាចរណ៍ ប៉ុន្តែមិនទាន់អាចជួយរួមចំណែកឲ្យមានប្រសិទ្ធភាពក្នុងការសម្រួលបញ្ហាចរាចរណ៍នៅឡើយ»។
លោកអះអាងថាការវិនិយោគលើសេវាដឹកជញ្ជូនសាធារណៈមិនសូវមានច្រើនទេ មានតែការផ្ដោតលើគម្រោងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធធំៗដូចជាការកសាងស្ពានអាកាសទៅវិញ ក្នុងការកាត់បន្ថយការកកស្ទះចរាចរណ៍។
ប៉ុន្តែការបន្ថែមផ្លូវច្រើនទៀត គឺ «មិនមែនជាដំណោះស្រាយដែលល្អ»ក្នុងការកាត់បន្ថយការកកស្ទះនោះទេ ដោយសារតែវានឹងជំរុញឲ្យមានតម្រូវការប្រើប្រាស់ឡានកាន់តែច្រើន។
ការផ្លាស់ប្ដូរនេះនឹងមិនអាចធ្វើទៅរួចទេបើសិនជាមិនមានការចូលរួមពីគ្រប់ភាគី រួមមានទាំងអ្នកធ្វើគោលនយោបាយ ធ្វើការរួមគ្នា។ ជាឧទាហរណ៍ អ្នកធ្វើដំណើរនឹងមិនបោះបង់យានជំនិះផ្ទាល់ខ្លួនទេ បើសិនជាសេវារថយន្តក្រុងមិនអាចបំពេញតម្រូវការរបស់ពួកគាត់បាន។
លោកថា៖ «ដូចនេះសេវារថយន្តក្រុងមិនអាចជោគជ័យក្នុងការជំនួសការប្រើប្រាស់ម៉ូតូ និងរថយន្តបានទេ ដរាបណាមិនទាន់មានកំណែទម្រង់ជាក់ស្ដែងលើសេវារថយន្តក្រុង ឬបង្កើតឲ្យមានផ្លូវសម្រាប់តែរថយន្តក្រុង»៕
ប្រែសម្រួលពីអត្ថបទភាសាអង់គ្លេស៖ PM Calls for A Level Up in Phnom Penh With Ring Roads, Railways and Subways
