តួអង្គក្រៅរដ្ឋាភិបាលបានសម្ដែងក្ដីកង្វល់អំពីការចែករំលែកទិន្នន័យសាធារណៈនៅមានកម្រិត ពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាលដោយសារតែកង្វះការទុកចិត្ត ព្រមទាំងបញ្ហាទិន្នន័យគ្មានគុណភាព ឬបទដ្ឋានស្តង់ដារ។
អង្គការទិន្នន័យអំពីការអភិវឌ្ឍ (ODC) បានប្រារព្ធសន្និសីទជាតិទិន្នន័យបើកទូលាយរយៈពេល២ថ្ងៃ នៅរាជធានីភ្នំពេញ ដើម្បីលើកកម្ពស់តម្លាភាព ភាពត្រឹមត្រូវ គណនេយ្យភាព និងគុណភាពនៃសេវាកម្ម ដើម្បីបង្កើនទំនុកចិត្តសាធារណៈ។ សន្និសីទនេះក៏ធ្វើឡើងក្នុងគោលបំណងដើម្បីលើកទឹកចិត្តដល់រដ្ឋាភិបាលឱ្យជំរុញការចែករំលែកទិន្នន័យបើកទូលាយជាសាធារណៈផងដែរ ។
លោក ប៉ក់ គឹមជឿន អ្នកវិភាគគោលនយោបាយ និងជាទីប្រឹក្សានៃកម្មវិធីភាពជាដៃគូកម្ពុជា-អូស្ត្រាលីសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចប្រកបដោយភាពធន់ (CAPRED) បានថ្លែងថា ប្រទេសកម្ពុជាគួរមានច្បាប់ជាក់លាក់ដែលចែងអំពីទិន្នន័យណាខ្លះដែលអាចចែករំលែកជាសាធារណៈបាន។ នេះគឺដោយសារតែភាពប្រឈមនានាដែលទាក់ទងទៅនឹងការចែករំលែកទិន្នន័យ ដោយសារការខ្វះទំនុកចិត្ត។
លោក គឹមជឿន បានបញ្ជាក់ថា៖ «ទីមួយ ក្របខ័ណ្ឌគតិយុត្តិរបស់យើងមិនមានចែងជាក់លាក់អំពីថាតើទិន្នន័យអ្វីខ្លះដែលអាច ឬមិនអាចចែករំលែកបាន។ ទីពីរ ទិន្នន័យរបស់យើងខ្វះស្តង់ដារ»។ លោកបានបន្ថែមថា ឈ្មោះខេត្តមួយចំនួនសរសេរខុសគ្នា ចំណែកឯឈ្មោះឃុំពុំមានភាពស៊ីសង្វាក់គ្នា ។
លោកបានបន្តថា៖ «កិច្ចការសំខាន់ គឺកសាងទំនុកចិត្ត។ នៅកម្ពុជា តួអង្គរដ្ឋនិងតួអង្គមិនមែនរដ្ឋមិនទុកចិត្តគ្នាទៅវិញទៅមក ដូច្នេះ ពួកគេមិនចែករំលែកទិន្នន័យទេ ឬ[ខ្លាច]ថា [ទិន្នន័យដែលបានចែករំលែកទៅ] អាចនឹងត្រូវប្រើប្រាស់ដើម្បីធ្វើអ្វីមួយ និងនាំឱ្យពួកគេប្រឈមនឹងហានិភ័យ»។
ដូច្នេះ លោក គឹមជឿន បានអំពាវនាវឱ្យអ្នកពាក់ព័ន្ធបង្កើតអន្តរការីដើម្បីឱ្យតួអង្គរដ្ឋ និងតួអង្គមិនមែនរដ្ឋធ្វើបទដ្ឋានីយកម្មទិន្នន័យដើម្បីបម្រើដល់ផលប្រយោជន៍សាធារណៈ។
លោកបាននិយាយថា តួនាទីរបស់អន្តរការី គឺប្រមូលទិន្នន័យរៀបចំការបណ្ដុះបណ្ដាលកសាងសមត្ថភាព ផ្ដល់មតិត្រឡប់ស្ដីពីទិន្នន័យ និងជំរុញប្រជាជនឱ្យប្រើប្រាស់ទិន្នន័យ ។
នាយកប្រតិបត្តិអង្គការ ODC លោក ធី ទ្រី បានលើកឡើងថា ព័ត៌មាន ឬទិន្នន័យ គឺសំខាន់ចំពោះអ្នកដែលប្រើប្រាស់វាដើម្បីគោលបំណងខុសៗគ្នា ដោយកត់សម្គាល់ថា ទិន្នន័យខ្លះត្រូវបានចែករំលែកជាសាធារណៈ រីឯទិន្នន័យខ្លះទៀតមិនត្រូវបានចែករំលែកជាសាធារណៈទេ។ រដ្ឋាភិបាលគួរញែកដាច់ពីគ្នារវាងទិន្នន័យដែលអាចចែករំលែកបាន និងទិន្នន័យមិនអាចចែករំលែកបាន។ ប៉ុន្តែទិន្នន័យដែលអាចចែករំលែកបាន គួរតែងាយស្រួលក្នុងការទទួលបានក្នុងទម្រង់ខុសៗគ្នា។
លោក ទ្រី ឱ្យដឹងយ៉ាងដូច្នេះថា៖ «អ្វីដែលធ្វើឱ្យខ្ញុំបារម្ភ គឺទិន្នន័យដែលគាត់ [រដ្ឋាភិបាល] អាចចែករំលែកបាន ត្រូវបានផ្ដល់ឱ្យជា PDF ដែលធ្វើឱ្យអ្នកប្រើប្រាស់ពិបាកពីព្រោះវាចំណាយពេលច្រើនដើម្បី[បំលែង]វា»។ ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលកំពុងធ្វើការងារលើគោលនយោបាយទិន្នន័យបើកទូលាយ អ្នកពាក់ព័ន្ធ ដូចជា អង្គការមិនរកប្រាក់ចំណេញនិងប្រជាពលរដ្ឋគួរតែត្រូវបានលើកទឹកចិត្តឱ្យចូលរួម។
លោកបានកត់សម្គាល់ថា៖ «រដ្ឋាភិបាលគួរតែជម្រុញឱ្យមានការចូលរួមពីសាធារណៈក្នុងការរៀបចំគោលនយោបាយហ្នឹងឱ្យបានទូលំទូលាយ ឱ្យមានការចូលរួមពីភាគីពាក់ព័ន្ធឱ្យបានកាន់តែលឿនពីពេលដែលគាត់ផ្ដើម ជាជាងដែលគោលនយោបាយហ្នឹងរៀបចំហើយ បានទើបអញ្ជើញភាគីពាក់ព័ន្ធមកចូលរួម ជាពិសេសសង្គមស៊ីវិល»។
ពាក់ព័ន្ធនឹងរបាយការណ៍វាយតម្លៃផលប៉ះពាល់បរិស្ថាន ដែលមិនត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយជាសាធារណៈ លោក ទ្រី បាននិយាយថា៖ «អ្នកខ្លះដែលធ្វើការវិស័យរឿងសេវាសាធារណៈ គាត់ត្រូវការព័ត៌មានហ្នឹង។ ខ្លះទៀតដែលធ្វើការលើវិស័យបរិស្ថានត្រូវការព័ត៌មានបែបហ្នឹងដែរ[បែបបរិស្ថាន] […] ព័ត៌មានមួយចំនួនគេបានចែករំលែក ព័ត៌មានមួយចំនួនទៀតគេអត់ចែករំលែក»។
មន្ត្រីសម្របសម្រួលកម្មវិធីអង្គការជនពិការកម្ពុជា លោក មាន វិបុលរតនៈ បានសម្ដែងការព្រួយបាម្ភអំពីលទ្ធភាពក្នុងការទទួលបាន ឬប្រើប្រាស់ទិន្នន័យរបស់ជនមានពិការភាព។
លោក វីបុលរតនៈ បានថ្លែងថា៖ «ឧទាហរណ៍ ប្រសិនបើបងប្អូនដែលគាត់ពិការភ្នែកទាំងសងខាង តើគាត់អាចប្រើប្រាស់ទិន្នន័យហ្នឹងបានអត់? តើមានប្រព័ន្ធណាខ្លះដែលផ្សព្វផ្សាយទូលំទូលាយឬនៅ ទាក់ទងជាមួយនឹងការប្រើប្រាស់ទិន្នន័យដែលប្រកបដោយការបង្ករលក្ខខណៈងាយស្រួលដល់ពួកគាត់អត់?» ។
លោកបាននិយាយថា៖ «យើងបានមើលឃើញគម្លាតនៅក្នុងការទទួលបានទិន្នន័យសម្រាប់ជនមានពិការភាព»។ លោកបានយោងការស្ទង់មតិឆ្នាំ២០២១របស់វិទ្យាស្ថានជាតិស្ថិតិ ដែលសរសេរថា ៥% នៃប្រជាជនអាយុចាប់ពី១៦ឡើង គឺជាជនមានពិការភាព។ លោកបានបន្ថែមថា ការស្ទង់មតិប្រជាសាស្ត្រនិងសុខភាពរបស់អង្គការ NGO Cambodia បានរកឃើញថា ២១% នៃសមាជិកគ្រួសារដែលមានអាយុចាប់ពី៥ឆ្នាំឡើងទៅ មានការលំបាកកម្រិតខ្លះ យ៉ាងហោច នៅក្នុងដែនមុខងារមួយ។ លោកសង្ឃឹមថា ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធនឹងរិះរកមធ្យោបាយសម្រាប់ជនដែលមានពិការភាព ជាពិសេស អ្នកដែលពិការភ្នែក ដើម្បីទទួលបាននិងប្រើប្រាស់ទិន្នន័យបានងាយស្រួល។
សេត គីមហុង ជានិស្សិតឆ្នាំទីបួននៅឯបណ្ឌិត្យសភាបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថលកម្ពុជា ដែលមានវត្តមាននៅក្នុងសន្និសីទនេះ បានប្រាប់ ខេមបូចា ថា ការទទួលបានទិន្នន័យ គឺសំខាន់ចំពោះសាធារណជន ដោយសារតែ«គ្រប់យ៉ាងនៅជុំវិញខ្លួនយើង គឺទិន្នន័យទាំងអស់ វាក៏ជាចំណុចសំខាន់មួយដែលយើងត្រូវតែដឹងពីទិន្នន័យ ហើយក៏ដូចជាការបើកទូលាយនៃទិន្នន័យសម្រាប់ឱ្យមនុស្សទូទៅអាចយកមកប្រើប្រាស់»។
លោកបានបន្ថែមថា៖ «មានទិន្នន័យ គឺសំខាន់ ហើយវាក៏សំខាន់ដែរដែលសាធារណជនអាចទទួលបាននិងប្រើប្រាស់ទិន្នន័យបើកទូលាយនេះ»។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងអប់រំ អ្នកស្រី ឃួន វិច្ឆិកា បានប្រាប់ ខេមបូចា តាមទូរសព្ទថា ក្រសួងមានទិន្នន័យពីរឈុតសំខាន់ៗដែលខ្លួនចែករំលែកដល់សាធារណជន។ ទីមួយ គឺទាក់ទងនឹងការសិក្សា និងការបង្រៀន ដែលសាធារណជនអាចរកមើលមេរៀន ឬឯកសារទាំងឡាយ ដែលបានបោះពុម្ពផ្សាយយ៉ាងទូលំទូលាយ។ មួយទៀតទាក់ទងនឹងដំណើរការនៃសកម្មភាពរបស់ក្រសួងនៅលើបណ្ដាញសង្គម។
លោកស្រីថ្លែងថា៖ «សម្រាប់លទ្ធផលរបាយការណ៍ដែលមានផ្ទុកតួលេខទាំងអស់នោះ ឧទាហរណ៍ជាក់ស្ដែងដូចជា ឯកសារសន្និបាតអប់រំដែលយើងមានបូកសរុបតាំងពីតួលេខគ្រូ សិស្ស បញ្ហាប្រឈម ទិសដៅអនុវត្តអនាគត ជាដើម»។
អ្នកស្រី វិច្ឆិកា បានបន្តថា៖ «ទាំងនេះជាឯកសារដែលយើងប្រមូលពីគ្រប់នាយកដ្ឋាន និងអង្គភាពពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ។ ឯកសារហ្នឹងក៏ត្រូវបានចែកចាយយ៉ាងទូលំទូលាយដែរ»។ លោកស្រីបន្ថែមថា៖ «មិនដែលមានលាក់ការសម្ងាត់ណាមួយនោះទេ»៕
ប្រែសម្រួលពីអត្ថបទភាសាអង់គ្លេស៖ “There’s A Lot of Data, but Limited Access”- NGOs Call For Improved Access And Quality Data Sharing
