ក្រុមស្រ្តីងាយរងគ្រោះ រួមមានអ្នកប្រកបរបររកស៊ីផ្លូវភេទ និងស្រ្តីបម្រើសេវាកម្សាន្តនានា កំពុងស្វែងរកការគាំទ្របន្ថែមទៀតពីសហគមន៍ រដ្ឋាភិបាល និងអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីបង្កើនឱ្យមានការយកចិត្តទុកដាក់ពីសហគមន៍ ការធានាបាននូវសុវត្ថិភាពពេលបំពេញការងារ សិទ្ធពេញលេញ ការឱ្យតម្លៃ និងបំបាត់ការរើសអើង និងអំពើហិង្សាមកលើពួកគេ។
នៅឯទិវាអន្តរជាតិដើម្បីបញ្ចប់អំពើហិង្សាមកលើស្ត្រីរកស៊ីផ្លូវភេទ ដែលត្រូវបានគេប្រារព្ធក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ នៅថ្ងៃទី១៧ ខែធ្នូ។ អតីតអ្នកប្រកបរបររកស៊ីផ្លូវភេទ ហើយបច្ចុប្បន្នជាប្រធានបណ្ដាញស្រ្តីបម្រើសេវាកម្សាន្តនៅកម្ពុជា លោកស្រី សុម៉ាល័យ អាយុ ៣៧ឆ្នាំ រស់នៅក្នុងភូមិសាស្រ្តក្នុងក្រុងតាខ្មៅ បានថ្លែងប្រាប់ខេមបូចាថា ការរើសអើង និងម៉ាក់ងាយមកលើស្រ្តីងាយរងគ្រោះនៅតែមាន។ តួយ៉ាងការរើសអើងពីសហគមន៍ អ្នកជិតខាង និងភ្ញៀវមកទទួលសេវាកម្ម ពួកគេមិនបានឱ្យតម្លៃលើអ្នកប្រកបរបររកស៊ីបែបនេះទេ។
លោកស្រីប្រាប់ថា៖ «សហគមន៍នៅរើសអើង ពិសេសពេលឃើញអ្នកប្រកបរបរនេះស្លៀកពាក់ចឹង គេមើលងាយថាជាស្រីមិនល្អ ចំណែកភ្ញៀវមកទទួលសេវាមួយចំនួនម៉ាក់ងាយរើសអើងយើង ថាយើងជាស្រីលក់ខ្លួន ហើយមិនប្រើពាក្យគួរសមទេ ពេលដឹងថាយើងធ្វើការចឹង គាត់បបួលយើងទៅគេងចឹងហ្មង»។
លោកស្រីបានឱ្យដឹងទៀតថាក្រៅតែពីការរើសអើង ស្រ្តីប្រកបរបរសេវាកម្សាន្តក៏ទទួលបានរំលោភបំពានផងដែរ ដោយភ្ញៀវខ្លះគេងជាមួយហើយឱ្យតម្លៃថោក ឯខ្លះទៀតមិនឱ្យប្រាក់ និងមានការលូកលាន់កំឡុងពេលបំពេញការងារក៏មាន។
ស្របពេលដែលទទួលការរំលោភបំពាន ក្រុមស្រ្តីរកស៊ីផ្លូវភេទ និងសេវាកម្សាន្តទាំងនេះ ក៏ទទួលបានការបណ្ដុះបណ្ដាលពីខាងអង្គការនានារយៈពេល៣ ទៅ៦ខែម្ដង ដើម្បីដឹងពីទម្រង់នៃអំពើហិង្សា ការការពារខ្លួន និងរបៀបរកជំនួយពេលជួបបញ្ហារំលោភបំពានកើតឡើងមកលើពួកគេ។
លោកស្រីបន្តថា៖ «ការចុះជួយបង្រៀនរបស់អង្គការនានា គឺមានសារៈសំខាន់ណាស់សម្រាប់ក្រុមពួកខ្ញុំ ព្រោះពួកខ្ញុំភាគច្រើនរៀនមិនបានខ្ពង់ខ្ពស់ទេ ទាក់ទងនឹងចំណេះដឹងពួកយើងមិនបានដឹងទៀតថាត្រូវធ្វើម៉េច និងទៅរកអ្នកណាមកជួយ ពេលគេរើសអើង ឬរំលោភបំពាន»។
និយាយទាំងអួលដើមក លោកស្រីរំលឹកថា កាលពីប៉ុន្មានឆ្នាំមុនស្រ្តីដែលប្រកបអាជីពដូចគ្នានៅតំបន់វត្តភ្នំ ត្រូវបានអាជ្ញាធរដេញចាប់មកអប់រំ តែធ្វើឱ្យមានការភិតភ័យរហូតមាននារីម្នាក់រអិលដួលបោកក្បាលនឹងទូកស្លាប់។ក្នុងនាមជាអតីតអ្នកប្រកបរបររកស៊ីផ្លូវភេទ លោកស្រី សុម៉ាល័យ មិនអាចទទួលយកបានទេនៅពេលដែលមានរឿងរ៉ាវបែបនេះកើតឡើងមកលើក្រុមពួកគាត់
លោកស្រីថា៖ «និយាយដល់រឿងហ្នឹងឈឺចាប់ណាស់! ដោយសារមូលហេតុអីគាត់ប្រកបរបរហ្នឹង គឺដោយសារជីវភាពគ្រួសារគាត់មានការខ្វះខាត ពេលដែលគាត់ទៅរកស៊ីចឹង បានតែតិចតួចទេ ហើយសមត្ថកិច្ចដេញចាប់មកអប់រំបណ្ដាលឱ្យមានឧបតវហេតុស្លាប់ »។
ក្រោយពីរៀបរាប់ពីបទពិសោធ និងការឈឺចាប់ លោកស្រីម៉ាល័យ ប្រធានបណ្ដាញស្រ្តីបម្រើសេវាកម្សាន្តនៅកម្ពុជា ទទូចស្នើសុំអង្គការដែលពាក់ព័ន្ធធ្វើការជាមួយស្រ្តីងាយរងគ្រោះ មេត្តាបន្តសកម្មភាពនិងគាំទ្រទៅដល់ស្រ្តីរកស៊ីផ្លូវភេទទាំងនោះទៀត ពិសេសខាងអាជ្ញាធរសូមកុំមានការរើសអើង និងមេត្តាបើកចិត្តទទួលស្គាល់ ស្វែងយល់ពីស្រ្តីងាយរងគ្រោះ និងកុំបោះបង់ពួកគេចោល។
ចំណែកលោកស្រី យូម៉ាណង អាយុ៥៥ឆ្នាំ ប្រកបរបរជាអ្នករកស៊ីផ្លូវភេទតាំងពីជំនាន់អ៊ុនតាក់ មកទល់ឥឡូវនេះ លោកស្រីបានជួបរឿងរ៉ាវជាច្រើន គ្រប់ទម្រង់ មិនថាតែការម៉ាក់ងាយ ការរើសអើង ការប្រើអំពើហិង្សា និងការរំលោភបំពាននានា ពីសំណាក់ភ្ញៀវ សហគមន៍ និងអ្នកជុំវិញខ្លួន។
លោកស្រីថា៖ «ខ្ញុំធ្លាប់ជួបបញ្ហាទាំងអស់ ខ្ញុំធ្លាប់ត្រូវភ្ញៀវវាយ ភ្ញៀវធ្លាប់យកទៅរំលោភបូកម្ដងប្រាំ ទៅប្រាំមួយនាក់ ហើយភ្ញៀវខ្លះរំលោភបំពានហើយមិនឱ្យលុយហើយទុកយើងចោល។ គិតដល់រឿងអស់ហ្នឹង ខ្ញុំធ្លាប់ទៅលោតទឹក តែកូនៗយំឃាត់ ថាកុំគិតខ្លី យើងមានអំបិលហូបអំបិល»។
ដោយសារតែគ្មានជម្រើសក្នុងការប្រកបរបរផ្សេង លោកស្រី យូម៉ាណង អះអាងថាខ្លួនមិនចង់ប្រកបការងារបែបនេះប៉ុន្មានទេ តែដោយសារតែប្រទះនឹងបញ្ហាគ្រួសារ មានប្ដីជាអ្នកញៀនល្បែង ផឹកស្រា និងប្រើអំពើហិង្សាមកលើលោកស្រី ដូច្ចេះហើយរូបខ្លួនបានរត់គេច បន្ទាប់មកទើបប្រឈមនឹងការចឹញ្ចឹមកូនចំនួនប្រាំពីរនាក់ក្នុងបន្ទុក ហើយបានជ្រើសរើសការងារជាអ្នករត់តុ បន្ទាប់មកជាអ្នកបម្រើសេវាតាមបាកម្សាន្ត និងរកក្រៅបន្ថែម ។
លោកស្រីពោលទាំងទឹកភ្នែកថា៖ «ដោយសារតែប្ដីធ្វើបាប ខ្ញុំរត់គេចប្ដី និងចិញ្ចឹមកូនប្រាំពីរនាក់តែឯង អស់ជម្រើសទើបខ្ញុំស្មគ្រចិត្តដោយខ្លួនឯងទៅប្រកបរបរហ្នឹង សុខចិត្តទ្រាំឱ្យគេលូកគេលាន់ ដើម្បីបានលុយទៅចិញ្ចឹមកូន កូនបានរៀនកុំឱ្យលំបាកដូចយើងទៀត »។
ក្នុងនាមជាស្រ្តីរងគ្រោះមួយរូប លោកស្រីតែងតែទទូចឱ្យអ្នកពាក់ព័ន្ធនានា ពិសេសរដ្ឋាភិបាល លើកទឹកចិត្ត ផ្ដល់ការគាំពារ មានច្បាប់ទទួលស្គាល់លើមុខរបរ លុបបំបាត់ការរើសអើង និងមានសិទ្ធស្មើដូចអ្នកដទៃ។
លោកស្រី យូម៉ាណង លើកឡើងថា៖ «ខ្ញុំរកស៊ីផ្លូវភេទមែន តែខ្ញុំក៏ជាមនុស្ស មិនមែនសត្វទេ! ហើយដូចថា ពេលយើងស្លៀកពាក់ទៅធ្វើការអ្នកជិតខាងគេពេបជ្រាយយើង ហើយពេលមានបញ្ហាទៅប្ដឹងប៉ូលីសអី អាជ្ញាធរគេមិនចង់ដោះស្រាយឱ្យយើងទេ គេនៅតែប្រើពាក្យថា យើងជាស្រីខូច យើងជាពួកបំពុលសង្គម»។
ដោយឡែក មេភូមិបាក់ទូក សង្កាត់ទូលសង្កែទី១ ខណ្ឌឬស្សីកែវ លោក ដាង ជីវ៉ា កាន់តួនាទីតាំងពីឆ្នាំ២០១៧មក អះអាងថា ការរំលោភបំពានមកលើស្រ្តីរកស៊ីផ្លូវភេទនានាពិតជាមានមែន តែពេលឥឡូវនេះមានការថយចុះច្រើនបើធៀបពីមុននៅភូមិសាស្រ្តលោក ដោយសារតែតំបន់នេះ មិនសូវមានទីតាំងកម្សាន្តច្រើនដូចមុនទេ ហើយអ្នកធ្លាប់ប្រកបរបរនេះមួយចំនួនធំទៅធ្វើការងារផ្សេង ដូចជាការងាររោងចក្រជាដើម។
ក្នុងនាមជាមេភូមិម្នាក់ លោក ជីវ៉ា ប្រាប់ថា អាជ្ញាធរតែងតែយកចិត្តទុកដាក់លើស្រ្តីងាយរងគ្រោះទាំងនោះ ព្រោះពួកគេក៏មានសិទ្ធដូចមនុស្សឯទៀតដែរ។ ហើយសម្រាប់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន លោកនៅតែចូលរួមសហការប្រសិនបើពលរដ្ឋមានបញ្ហាលោកនឹងប្រឹងអស់ពីលទ្ធភាពក្នុងការសម្រួលនិងដោះស្រាយជូន ដោយមិនមានការរើសអើងនោះទេ។
លោកបន្តថា៖ «បុរសៗបើបានប្រើសេវាកម្មហើយ កុំរំលោភបំពានមកលើគ្នាអី គ្នាមិនចង់ទេ តែដោយសារជីវភាព។ ហើយមិនថាពួកគេប្រកបការងារអ្វីទេ ពួកគេក៏ជាមនុស្សដូចយើងដែរ ដូច្នេះក្នុងនាមជាអាជ្ញាធរ ខ្ញុំប្រៀបដូចជាម៉ែជាឪគេអ៊ីចឹងដែរ»។
ថ្ងៃទី១៧ ខែធ្នូ នេះ គឺជាថ្ងៃប្រារព្ធទិវាអន្តរជាតិដើម្បីបញ្ចប់អំពើហិង្សាមកលើស្ត្រីរកស៊ីផ្លូវភេទ ដូច្នេះសមាគមគាំទ្រស្រ្តីងាយរងគ្រោះ (ASVW) បានធ្វើយុទ្ធនាការមួយ ដើម្បីលើកកម្ពស់ការអប់រំសុខភាព និងផ្តល់ការព្រឹក្សាដល់សមាជិកដែលមានទីតាំងនៅតំបន់គោលដៅចំនួនដប់ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។
បើតាមសមាគមគាំទ្រស្រ្តីងាយរងគ្រោះ បានឱ្យដឹងថា ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ស្ត្រីងាយរងគ្រោះទាំងនេះ កំពុងប្រឈមមុខនឹងអំពើហឹង្សានៅកន្លែងធ្វើការ និងការរើសអើងនៅក្នុងសហគមន៍របស់ពួកគេ។ ដូច្នេះ វេទិកានេះ នឹងផ្តល់អំណាចដល់ស្ត្រីរកស៊ីផ្លូវភេទ និងសកម្មជនទូទាំងពិភពលោក ដើម្បីពង្រឹងការកសាងសមត្ថភាព ការចែករំលែកពីបញ្ហា ការគៀងគងមនុស្សរួមគ្នាលុបបំបាត់ការមាក់ងាយ និងការរើសអើង ដែលជំរុញឱ្យមានអំពើហិង្សា និងចងចាំជនរងគ្រោះដែលត្រូវបានរំលោភបំពាន។
កញ្ញា ឈឹម សុផល មានតួនាទីជាមន្ត្រីគម្រោងស្រ្តីរកស៊ីផ្លូវភេទ ឬស្រ្តីបម្រើសេវាកម្សាន្ត បានបញ្ជាក់ឱ្យដឹងថា ការប្រារព្ធកម្មវិធីថ្ងៃនេះ គឺដើម្បីលើកកម្ពស់ចំណេះដឹងដល់ស្រ្តីរកស៊ីផ្លូវភេទ ទាក់ទងនឹងសុវត្ថិភាពការងារ អំពើហិង្សា និងរំលឹកពីស្រ្តីធ្លាប់រងគ្រោះទៅដល់សហគម និងសង្គមទាំងមូល។
កញ្ញា សុផល រៀបរាប់ថា៖ «ស្រ្តីរកស៊ីផ្លូវភេទ ក៏ជាអ្នកជិតខាង ជាអ្នកភូមិ ចឹងកុំរើសអើងអ្នករកស៊ីផ្លូវភេទ ហើយសូមគាំទ្រ និងលើកទឹកចិត្តពួកគាត់ ព្រោះការងារហ្នឹងមិនមែនជាការងារខុសច្បាប់ជួញដូរឬកេងប្រវ័ញ្ញផ្លូវភេទទេ»។
មន្រ្តីគម្រោងរូបនេះ បានប្រាប់ឱ្យដឹងថា មួយរយៈចុងក្រោយនេះ ចំនួនស្រ្តីងាយរងគ្រោះត្រូវបានគេរំលោភបំពានប្រមាណជា១០ករណី សុទ្ធសឹងជាករណីធ្ងន់ធ្ងរ ភាគច្រើនអ្នកបង្កដោយអតិថិជន និងស្វាមីស្រ្តីងាយរងគ្រោះផ្ទាល់។ក្រោយទទួលរងការបៀតបៀនស្រ្តីទាំងនោះបាន ប្រាប់ទៅដល់ម្ចាស់ផ្ទះសំណាក់ សមាគម និងអាជ្ញាធរដើម្បីដឹងឮផងដែរ។
មន្រ្តីគម្រោងឲ្យដឹងថា៖ «ស្រ្តីរកស៊ីផ្លូវភេទ ពេលទាំងចេញទៅប្រកបរបរម្ដងៗត្រូវបានភ្ញៀវធ្វើបាបគាត់ បង្ខំគាត់មិនឱ្យប្រើស្រោមដើម្បីការពារខ្លួនជាដើម»។
កញ្ញា សុផល បញ្ជាក់ថា នៅពេលដែលមានបញ្ហាកើតឡើងមកលើក្រុមស្រ្តីងាយរងគ្រោះ ខាងសមាគមតែងតែជួយជ្រោមជ្រែងដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហា ដោយស្រ្តីខ្លះត្រូវបានគេចាប់ទៅដាក់ពន្ធនាគារព្រៃស និងមណ្ឌលកែប្រែនៅកំពង់ស្ពឺ ហើយចាប់កោសក់ជាដើម។
កញ្ញា សុផល យល់ឃើញថា បញ្ហាដែលកើតមានលើក្រុមស្រ្តីរកស៊ីកន្លងមក គឺខ្វះការគាំទ្រពីខាងអាជ្ញាធរ ពិសេសសហគមនៅពេលដែលដឹងថាស្រ្តីណាដែលរកស៊ីផ្លូវភេទគេមានការរើសអើងស្អប់ខ្ពើម មិនអើពើនៅពេលដែលស្រ្តីទាំងនោះរងអំពើហិង្សាក្ដី រងភាពអយុត្តិធម៌ក្រោមរូបភាពបែបណាក្ដី សម្លេងស្រ្តីរងគ្រោះត្រូវបានគេមើលរំលង។ ហេតុផលទាំងនេះ ជាដើមចមដែលស្រ្តីរងគ្រោះមិនអាចរកជំនួយទាន់ពេលវេលាបាន។
កញ្ញា សុផល បញ្ជាក់ទៀតថា មួយរយៈក្រោយនេះក្រោមការបណ្ដុះបណ្ដាលពីសមាគមស្រ្តីងាយរងគ្រោះ ក្រុមស្រ្តីរកស៊ីផ្លូវភេទ ទទួលបានចំណេះដឹងច្រើនពីវិធីសាស្រ្តការពារខ្លួន ការទប់កំហឹង ការនិយាយបែបសន្តិវិធី និងវិធីសាស្រ្តរកជំនួយ ដូច្នេះហើយបានជាមួយរយៈក្រោយនេះអំពើហិង្សាមកលើពួកគេមានការកាត់បន្ថយ។
ទាក់ទងនឹងបញ្ហានេះ សុផលសំណូមពរថា សង្គម និងយុវវ័យជំនាន់ក្រោយ ពិសេសអាជ្ញាធរ សូមបញ្ជប់ការរើសអើង មាក់ងាយ មកលើស្រ្តីរកស៊ីផ្លូវភេទ និងកុំព្រងើយកន្តើយនៅពេលដែលឃើញស្រ្តីរកស៊ីផ្លូវភេទរងអំពើហិង្សា និងភាពអយុត្តិធម៌ណាមួយ ព្រោះស្រ្តីរកស៊ីរបរនេះ ក៏ជាជនរួមជាតិ ក៏ជាអ្នកជិតខាង ជាមនុស្សមានសិទ្ធិស្មើអ្នកឯទៀតដែរ៕