ក្រុមហ៊ុនម៉ាកយីហោល្បីៗលំដាប់ពិភពលោកចំនួន១៨បានជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាលុបចោលជាបន្ទាន់លើការធ្វើសវនកម្មលើអង្គការសង់ត្រាល់(CENTRAL) និងដកបណ្ដឹងព្រហ្មទណ្ឌប្រឆាំងនឹងប្រធានកម្មវិធីរបស់អង្គការសង់ត្រាល់ លោក ឃុន ថារ៉ូ និងត្រូវធានាថាកម្ពុជាគោរពសិទ្ធិរបស់អង្គការសង្គមស៊ីវិល។
ក្រុមហ៊ុនមានម៉ាកយីហោល្បីៗទាំងនេះ ជាផ្នែកមួយនៃសមាគមស្បែកជើង និងវាយនភណ្ឌអាមេរិក ហៅកាត់ថា AAFA បានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមគ្នាមួយនៅថ្ងៃទី១០ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៤ ដើម្បីបង្ហាញកង្វល់របស់ពួកគេចំពោះ «ពេលវេលាស៊ើបអង្កេតរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃលើអង្គការសង់ត្រាល់» ក្រោយពីអង្គការមួយនេះបានចេញរបាយការណ៍មានចំណងជើងថា «ឧបសគ្គរារាំងភាពជាតំណាង៖ សេរីភាពសហជីពក្នុងប្រទេសកម្ពុជា» កាលពីខែមិថុនា កន្លងទៅ។
របាយការណ៍របស់អង្គការសង់ត្រាល់គឺជាការសិក្សាពីអនុលោមតាមច្បាប់របស់សេរីភាពសហជីពក្នុងប្រទេសកម្ពុជារបស់កម្មវិធីរោងចក្រកាន់តែប្រសើរនៅកម្ពុជា ហៅកាត់ថា BFC។ កម្មវិធីរោងចក្រកាន់តែប្រសើរនៅកម្ពុជានេះ ជាកម្មវិធីរួមគ្នាមួយរបស់អង្គការអន្តរជាតិខាងការងាររបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ និងសាជីវកម្មហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិ។ របាយការណ៍បញ្ជាក់ថាខ្លួនបានធ្វើការសិក្សាទៅលើលក្ខខណ្ឌការងារក្នុងរោងចក្រចំនួន៧០៣ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
នៅថ្ងៃទី១៤ ខែមិថុនា សមាជិកសហជីព និងហសព័ន្ធសហជីពប្រហែល៧០នាក់បានតវ៉ាប្រឆាំងនឹងអង្គការសង់ត្រាល់នៅទីក្រុងភ្នំពេញ ទាក់ទងនឹងការផ្សាយរបាយការណ៍មួយនេះ ដោយក្នុងរបាយការណ៍បានលើកឡើងថា «មានការរឹតត្បិតលើសេរីភាពអ្នកតំណាងរបស់សហជីព»។
ពីរសប្ដាហ៍ក្រោយមក ក្រសួងបានបញ្ជាឲ្យអង្គការសង់ត្រាល់បង្ហាញព័ត៌មានលម្អិតគណនីយធនាគាររបស់អង្គការ ដោយទុកពេលឲ្យ៣០ថ្ងៃចាប់ពីថ្ងៃជូនដំណឹងទី២៨ ខែមិថុនា ហើយបើមិនបានអនុវត្តតាម ពួកគេនឹងប្រឈមវិធានការផ្លូវច្បាប់។
នៅថ្ងៃទី១៥ ខែកក្កដា ក្រសួងមហាផ្ទៃបានស្នើឲ្យអាជ្ញាធរសវនកម្មជាតិធ្វើសវនកម្មលើអង្គការសង់ត្រាល់។
ក្រុមហ៊ុនល្បីៗរួមមាន Adidas Puma ASICS Levi’s Gap និង New Balance បានលើកឡើងថាការស៊ើបអង្កេតរបស់ក្រសួង និងការទាមទារពិនិត្យព័ត៌មានលម្អិតរបស់គណនីយធនាគារ គឺជាប្រតិកម្មតបទៅនឹងរបាយការណ៍របស់អង្គការសង់ត្រាល់។
ក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍សរសេរថា៖ «ក្នុងនាមជាម៉ាកយីហោពិភពលោកដែលបានបញ្ជាទិញផលិតផលពីកម្ពុជា យើងស្នើសុំដោយគោរពដល់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក្នុងលក្ខខណ្ឌដ៏រឹងមាំបំផុតឲ្យលុបចោលការធ្វើសវនកម្មលើអង្គការសង់ត្រាល់ និងបញ្ឈប់រាល់វិធានការនានាដែលអាចធ្វើឲ្យមានការរឹតត្បិតលំហសង្គមស៊ីវិល និងសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ»។
ប្រភពដដែលបន្តថា៖ «ពួកយើងក៏ជំរុញឲ្យទម្លាក់ចោលជាបន្ទាន់ចំពោះបណ្ដឹងប្រឆាំងនឹងលោក ឃុន ថារ៉ូ»។
សមាគមស្បែងជើង និងវាយនភណ្ឌអាមេរិក(AAFA)តំណាងឲ្យជាង១០០០ ម៉ាកយីហោ « ល្បីៗរបស់ពិភពលោក» និង«ក៏ជាសំឡេងនយោបាយ និងគោលនយោបាយសាធារណៈដ៏គួរឲ្យទុកចិត្ត» នៅក្នុងវិស័យឧស្សាហកម្ម។ សមាជិករបស់សមាគមបានផ្ដល់ឱកាសការងារដល់ប្រជាពលរដ្ឋអាមេរិកជាង៣,២លាននាក់ និងបានរួមចំណែកជាង៤៩០ពាន់លានដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំលើការលក់រាយនៅសហរដ្ឋអាមេរិក។
ម៉ាកយីហោទាំងនោះបានសង្កត់ធ្ងន់ថាសង្គមស៊ីវិលដែលរឹងមាំ ខ្លាំងក្លាមួយ «គឺពឹងផ្អែកលើសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ»។ ទាំងនេះជាកត្តាគន្លឹះមួយដែលធ្វើឲ្យកម្ពុជា «ជាប្រភពដៃគូសំខាន់សម្រាប់ឧស្សាហកម្មវាយនភណ្ឌ និងស្បែកជើង»។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់ AAFA នេះធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីការអំពាវនាវរបស់សមាគមយុត្តិធម៌ការងារ (Fair Labor Association) ដែលបានធ្វើឡើងកាលពីថ្ងៃទី១២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៤ ដោយបានទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលលុបចោលការធ្វើសវនកម្មលើអង្គការសង់ត្រាល់។
ពួកគេបានស្នើរដ្ឋាភិបាលឲ្យបញ្ឈប់រាល់ការប្រើប្រាស់វិធានការនានាដែល «អាចនឹងលេចចេញនួវរូបភាពគំរាមកំហែង និងធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ» លើអង្គការសង់ត្រាល់ ឬលើអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលផ្សេងៗទៀត។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍ខែកក្កដា កន្លងទៅនោះសរសេរទៀតថា៖ «ជាមួយនឹងឈ្មោះរបស់កម្ពុជាដែលបានបោះពុម្ពជាប់លើផលិតផលរបស់សមាជិករបស់ពួកយើង វិធានការបន្ទាន់របស់អ្នកពិតជាជះឥទ្ធិពលលើតម្លៃ កេរ្តិ៍ឈ្មោះ និងកាតព្វកិច្ចផ្លូវច្បាប់របស់ម៉ាកយីហោមាជិកយើង»។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមាហាផ្ទៃលោក ទូច សុឃៈ និងលោក ផាត សុផានិត មិនអាចទាក់ទងសុំការអត្ថាធិប្បាយបានទេ។
អគ្គលេខាធិការសហព័ន្ធសហជីពរក្សាសិទ្ធិកម្មករកម្ពុជា (CWPUC) អ្នកស្រី សៀ គន្ធា បានថ្លែងប្រាប់ខេមបូចាថា ការអំពាវនាវរបស់ក្រុមហ៊ុនអន្តរជាតិទាំងនោះគឺ «មិនពាក់ព័ន្ធ» ទៅនឹងវិធានការផ្លូវច្បាប់លើអង្គការសង់ត្រាល់នោះទេ។
អ្នកស្រីយល់ថាវាគឺជា «ការជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការរបស់កម្ពុជា» ដោយបានបញ្ជាក់ថាវិធានការប្រឆាំងអង្គការសង់ត្រាល់គឺផ្អែកលើច្បាប់។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា៖ «ការងាររបស់សង់ត្រាល់បានធ្វើហួសដែនកំណត់របស់ខ្លួន និងបានជ្រៀតជ្រែកលើការងារសហជីព។ អង្គការផ្សេងទៀត [ប្ដឹងសង់ត្រាល់] ដោយសារតែការបំពានរបស់សង់ត្រាល់»។ ចំពោះការលូកដៃពីសំណាក់អង្គការអន្តរជាតិនានា អ្នកស្រីយល់ឃើញថាមិនគួរឲ្យកើតមាននោះទេ។
អ្នកស្រីក៏បានដាក់ជាសំណួរវិញថាហេតុអ្វីអង្គការអន្តរជាតិទាំងនោះ «គាំទ្រ ការពារ និងបារម្ភ ពីអង្គការសង់ត្រាល់» ម្លេះ?
អ្នកស្រីឲ្យដឹងដែរថា អ្នកស្រីបានទៅប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា និងបង់ក្លាដេស និងបានមើលឃើញថាពួកគេមិនមានសិទ្ធិក្នុងការបង្កើតសហជីពទូលំទូលាយដូចកម្ពុជានោះទេ។
អ្នកស្រីបន្តថា៖ «យើងមើលទៅថាមានរោងចក្រប៉ុន្មាននៅកម្ពុជា និងមានសហជីពប៉ុន្មានបានបង្កើតឡើង។ ក្នុងរោងចក្រមួយអាចមានដល់ទៅ១០សហជីព នេះជាសេរីភាព ដែលយើងបានឃើញ»។
ប្រធានកម្មវីធីរបស់អង្គការសង់ត្រាល់លោក ឃុន ថារ៉ូ ប្រាប់ខេមបូចាថាក្រុមហ៊ុនបញ្ជាទិញទាំង១៨ដែលបានរួមគ្នាចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍នេះ ជាអ្នកគ្រប់គ្រងចំណែកទីផ្សារធំបំផុតរបស់កម្ពុជានៅសហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអ៊ឺរ៉ុប ដែលមានតម្លៃប្រហែល១០ពាន់លានដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំ។
លោកថា សេចក្ដីថ្លែងការណ៍នេះគឺបង្ហាញពីការទទួលខុសត្រូវសង្គម ដោយបង្ហាញពីការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងសិទ្ធិការងារនៅកម្ពុជា ជាពិសេសសេរីភាពជាមូលដ្ឋាននៃការបញ្ចេញមតិដោយគ្មានការគំរាមកំហែង ដែលបានធានាដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
សិទ្ធិទាំងនេះគឺជាអនុញ្ញាអន្តរជាតិស្នូលដែលមានសារសំខាន់សម្រាប់កម្ពុជាក្នុងការជំរុញពាណិជ្ជកម្ម ទីផ្សារប្រកួតប្រជែង និងធានាពីការខិតខំប្រឹងប្រែងបើកចំហទីផ្សារក្នុងក្រមខណ្ឌទីផ្សារសេរី និងអនុលោមទៅតាមច្បាប់។
លោកបន្ថែមថា៖ «ខ្ញុំសង្ឃឹមថាអាជ្ញាធរនឹងពិចារណាលើសំណើ និងមតិយោបល់ទាំងនេះដើម្បីធានាលើការប្រកួតប្រជែងរបស់កម្ពុជាលើឆាកអន្តរជាតិ និងថាទស្សនៈ និងតួនាទីរបស់សង្គមស៊ីវិល គឺដើរតួយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការរួមចំណែកដល់រដ្ឋាភិបាល ធ្វើឲ្យប្រសើរនូវអភិបាលកិច្ចល្អ សិទ្ធិមនុស្ស និងសិទ្ធិការងារ និងនីតិរដ្ឋ»។
កាលពីថ្ងៃទី២៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ អង្គការក្នុងស្រុកចំនួន៤៤ រួមទាំងអង្គការលីកាដូផង បានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមមួយដោយបាន «ជំទាស់» នឹងការអំពាវនាវឲ្យមានការស៊ើបអង្កេតពីក្រសួងមហាផ្ទៃទៅលើផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ និងដំណើរការរបស់អង្គការសង់ត្រាល់។
បណ្តុំអង្គការទាំងនោះបានលើកឡើងថារបាយការណ៍របស់សង់ត្រាល់ គឺជំរុញឲ្យកម្មវិធីរោងចក្រកាន់តែប្រសើររបស់កម្ពុជាធ្វើរបាយការណ៍ដោយសិក្សាលើសហជីព និងកម្មករ និងដើម្បីបង្កើតយន្តការតវ៉ាសម្រាប់ភាពមិនត្រឹមត្រូវនៅក្នុងរបាយការណ៍វាយតម្លៃរបស់កម្មវិធី។
របាយការណ៍នេះបានផ្ដល់ជាអនុសាសន៍ឲ្យផ្ដោតលើកម្មករក្នុងការសិក្សាវាយតម្លៃលើរោងចក្រនាំចេញដែលនៅក្រោមកម្មវិធីរោងចក្រកាន់តែប្រសើររបស់កម្ពុជា។
ក្រុមអង្គការដដែលសរសេរទៀតថា៖ «អង្គការ កម្មករ ឬសហជីពមានសេរីភាពក្នុងការជំទាស់នឹងការរកឃើញរបស់សង់ត្រាល់។ ប៉ុន្តែការប្រើប្រាស់វិធានការរដ្ឋបាលដើម្បីដាក់ពិន័យលើអង្គការធ្វើការលើសិទ្ធិកម្មករគឺបំពានទៅនឹងសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ»។
(រាយការណ៍បន្ថែមដោយ៖ ពូ សូរាជនី)
ប្រែសម្រួលពីអត្ថបទភាសាអង់គ្លេស៖ Adidas, Puma, Levi’s, ASICS Repeat Call To Cancel CENTRAL’s Audit, Dismiss Khun Tharo’s Charges
