គណបក្សនយោបាយតូចចំនួនបី ដែលមិនបានឈ្នះកៅអីសភាក្នុងការបោះឆ្នោតកាលពីឆ្នាំ២០១៨ បានបង្កើតជាសម្ព័ន្ធមួយមុនការបោះឆ្នោតឆ្នាំ ២០២២ និង២០២៣ ខាងមុខ ដោយរំពឹងថា សេចក្តីសម្រេចនេះនឹងជួយជំរុញដល់លទ្ធភាពទទួលបានកៅអីនៅរដ្ឋសភា។
គណបក្សខ្មែររួបរួមជាតិ គណបក្សសំបុកឃ្មុំសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ និងគណបក្សខ្មែរតែមួយ បានរួមគ្នាបង្កើតជា «សម្ព័ន្ធភាពអ្នកប្រជាធិបតេយ្យខ្មែរ» កាលពីខែតុលាកន្លង។ គណបក្សនយោបាយតូចទាំងបីនេះមានផែនការចូលរួមប្រកួតប្រជែងនៅក្នុងការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ និងការបោះឆ្នោតជាតិជាគណបក្សនយោបាយជាសម្ព័ន្ធមួយ។
សម្ព័ន្ធគណបក្សនេះនឹងត្រូវដឹកនាំដោយ ប្រធានគណបក្សសំបុកឃ្មុំប្រជាធិបតេយ្យ លោក ម៉ម សូណង់ដូ ជាប្រធាន លោក ញឹក ប៊ុនឆៃ ប្រធានគណបក្សខែ្មររួបរួមជាតិ ជាអនុប្រធាន និងប្រធានគណបក្សខ្មែរតែមួយ លោក កែម រិទ្ធិសិត ជាអគ្គលេខាធិការ។
លោក ម៉ម សូណង់ដូ បានមានប្រសាសន៍ថា សម្ព័ន្ធគណបក្សថ្មីនេះនឹងចូលរួមប្រជែងនៅក្នុងការបោះឆ្នោត មានមូលដ្ឋានផ្អែកលើការប្រឆាំងអំពើពុករលួយ ដោយផ្តោតទៅលើបញ្ហាកេងចំណេញលើធនធានធម្មជាតិ និងសេវាកម្មសាធារណៈ។
លោក ម៉ម សូណង់ដូ បានថ្លែងប្រាប់ CamboJA ថា៖«យើងចង់កែទម្រង់សង្គមមួយ ដែលមានការប្រព្រឹត្តិអំពើពុករលួយជាប្រព័ន្ធអស់រយៈពេលជាច្រើនទសវត្សរ៍កន្លងមកនេះ ហើយយើងប្តេជ្ញា នឹងដោះស្រាយបញ្ហាទាំងនេះ»។
លោកសូណង់ដូបានលើកឡើងថា មានឱកាសតិចតួចណាស់ដែលគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ដែលត្រូវបានរំលាយ អាចវិលមកវិញ ពីព្រោះលោកកឹម សុខា និងលោកសម រង្ស៊ីបានព្យាយាមទម្លាក់រដ្ឋាភិបាលដឹកនាំដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាចេញពីអំណាច។
លោកបានបន្ថែមថា សម្ព័ន្ធគណបក្សរបស់លោកមិនមានបំណងឆក់យកអំណាច ឬចូលទៅក្តោបយកតំណែងនាយករដ្ឋមន្រ្តីដោយកម្រោលនោះទេ ប៉ុន្តែផ្ទុយទៅវិញគឺ ផ្តោតទៅលើការរួបរួមពលរដ្ឋខ្មែរ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាអយុត្តិធម៌សង្គម។
គណបក្សនយោបាយទាំងបីខាងលើបានចូលរួមនៅក្នុងការបោះឆ្នោតកាលពីឆ្នាំ ២០១៨ និងបានឈ្នះសំឡេង ៣,២ភាគរយនៃសំឡេងឆ្នោតសរុប និងមិនបានទទួលកៅអីនៅសភានោះទេ។ កៅអីទាំងអស់នៅព្រឹទ្ធសភា និងរដ្ឋសភាត្រូវបានគ្រប់គ្រងដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។
លោក ម៉ម សូណង់ដូ បានទទួលតំណែងជាប្រធានគណបក្សសំបុកឃ្មុំប្រជាធិបតេយ្យនៅ ឆ្នាំ ២០១៨ បន្ទាប់ពីលាលែងពីតំណែងក្រោយពីគណបក្សរបស់លោកមិនទទួលបានលទ្ធផលល្អនៅក្នុងការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់កាលពីឆ្នាំ ២០១៧។ លោកសូណង់ដូត្រូវបានផ្តន្ទាទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល ២០ឆ្នាំពាក់ព័ន្ធនឹងផែនការអបគមន៍នៅខេត្តក្រចេះ ហើយលោកត្រូវបានគេឃើញចេញមុខនៅក្នុងបាតុកម្មរបស់គណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ក្រោយការបោះឆ្នោត កាលពីឆ្នាំ ២០១៣។
លោក ញឹក ប៊ុនឆៃ បានចាកចេញពីគណបក្សនយោបាយ រាជានិយមហ្វ៊ុនស៊ីនប៉ិច កាលពីឆ្នាំ ២០១៦ ដើម្បីបង្កើតគណបក្សខ្មែររួបរួមជាតិ។ លោកត្រូវបានចាប់ខ្លូនកាលពីឆ្នាំ២០១៧ ពាក់ព័ន្ធនឹងករណីគ្រឿងញៀនកាលពីឆ្នាំ២០១២ និងត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទផលិតគ្រឿងញៀន។ លោកត្រូវបានដោះលែងឲ្យនៅក្រៅឃុំកាលពីខែមេសា ឆ្នាំ២០១៨។
គណបក្សខ្មែរតែមួយត្រូវបានបង្កើតឡើងមុនការបោះឆ្នោតជាតិកាលពីឆ្នាំ២០១៨ ដោយលោក កែម រិទ្ធិសិត ប្អូនប្រុសរបស់អ្នកវិភាគនយោបាយ លោក កែម ឡី ដែលត្រូវបានបាញ់សម្លាប់។ កាលពីដំបូងឡើយ លោក រិទ្ធិសិត ចង់ដាក់ឈ្មោះគណបក្សរបស់លោកថា «គណបក្សកែមឡី» ដើម្បីការពារឈ្មោះបងប្រុសរបស់លោកពីការកេងចំណេញនយោបាយ ប៉ុន្តែត្រូវបានក្រសួងមហាផ្ទៃស្នើឲ្យផ្លាស់ប្តូរឈ្មោះវិញ។
លោករិទ្ធិសិត បានមានប្រសាសន៍ថា សម្ព័ន្ធគណបក្សរបស់លោកនឹងនាំឲ្យមានសំឡេង និងតំណាងច្រើនជាងមុននៅក្នុងរដ្ឋសភា។ លោករំពឹងថា គណបក្សទាំងបីនឹងរួមគ្នាប្រជែងនៅក្នុងការបោះឆ្នោត ប៉ុន្តែនឹងដាក់បញ្ជីបេក្ខភាពតែមួយនោះទេនៅតាមខេត្តនីមួយៗ។
លោកបានលើកឡើងថា ប្រសិនបើគណបក្សខ្មែរតែមួយត្រូវប្រជែងនៅខេត្តកំពត តាកែវ និងព្រះសីហនុ នោះគណបក្សពីរទៀតនឹងមិនដាក់បេក្ខជនឈរឈ្មោះនៅខេត្តទាំងនោះ និងគាំទ្របេក្ខជនដែលមានឈ្មោះក្នុងបញ្ជី។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖ «យើងបានបែងចែក [ខេត្ត] ទៅតាមតំបន់ផ្សេងៗដើម្បីប្រកួតប្រជែងក្នុងការបោះឆ្នោត និងជួយគាំទ្រគ្នាទៅវិញទៅមក»។
លោករិទ្ធិសិតបានច្រានចោលការបញ្ចូលគ្នានៃគណបក្សទាំងបី ដោយសារតែ «ការប្រកាន់នូវគំនិតផ្សេងៗពីគ្នា» ប៉ុន្តែលោកបានសារភាពថា មិនមែនជារឿងងាយស្រួលនោះទេដើម្បីប្រជែងនឹងគណបក្សប្រជាជានកម្ពុជាដ៏មានឥទ្ធិពលក្នុងឆាកនយោបាយ។
CamboJA មិនអាចទាក់ទងសុំយោបល់ពីលោក ញឹម ប៊ុនឆៃ បាននោះទេ។
កាលពីឆ្នាំ ២០១៣ គណបក្សសង្រ្គោះជាតិកៀកនឹងយកឈ្នះគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល ដោយទទួលបាននូវកៅអី ៥៥ នៅក្នុងចំណោមកៅអី ១២៣ នៅក្នុងសភា។ គណបក្សសង្រ្គោះជាតិត្រូវបានរំលោយចោលកាលពីឆ្នាំ ២០១៧ បន្ទាប់ពីទទួលបានលទ្ធផលល្អបំផុតមួយនៅក្នុងការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់នាឆ្នាំដដែលនេះ ដោយឈ្នះបានតំណែងក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ចំនួន ៤៨៩។
ក្រោយពីចាត់តាំងតំណែងក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ស្ទើរតែទាំងអស់មកឲ្យសមាជិកខ្លួនវិញ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានដណ្តើមយកកៅអីព្រឹទ្ធសភា និងសភាជាតិទាំងអស់នៅក្នុងការបោះឆ្នោតជាតិកាលពីឆ្នាំ២០១៨ ដោយចំនួនសំឡេងឆ្នោតមិនបានការមានលើសពីសំឡេងឆ្នោតដែលគណបក្សតូចៗដទៃទៀតទទួលបាននៅក្នុងការបោះឆ្នោតជាតិគ្រានោះ។
លោក ប៉ា ចន្ទរឿន ប្រធានវិទ្យាស្ថានប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជា បានមានប្រសាសន៍ថា វាជារឿងធម្មតា សម្រាប់គណបក្សតូចៗនៅក្នុងការរួមកម្លាំងគ្នាអំឡុងពេលការបោះឆ្នោត គណបក្សទាំងនោះមិនមានទំនោរអាចប្រជែងនឹងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបាននោះទេ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖«ប្រសិនបើយើងពិនិត្យលើបោះឆ្នោតកាលពីពេលកន្លងទៅ គណបក្សទាំងបីមិនទទួលបានការគាំទ្រគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីឈ្នះកៅអីនៅសភានោះទេ»។
លោកបានបន្ថែមថា អវត្តមានគណបក្សសង្រ្គោះជាតិនៅក្នុងការបោះឆ្នោតជាតិកាលពីឆ្នាំ ២០១៨ បាននាំឲ្យមានការបែងចែកសំឡេងឆ្នោតទៅកាន់គណបក្សតូចៗ និងថា អ្នកបោះឆ្នោតឲ្យគណបក្សប្រឆាំងកាលពីគ្រានោះមានការប្រុងប្រយ័ត្នពីគណបក្សតូចៗទាំងនេះ។
អតីតមន្រ្តីគណបក្សសង្រ្គោះជាតិលោក មាជ សុវណ្ណារ៉ា បាននិយាយថា សមាជិកនៃសម្ព័ន្ធគណបក្សថ្មីនេះមិនមានភាពជឿទុកចិត្តដូចជា គណបក្សសង្រ្គោះជាតិនោះទេ ដោយលោកលើកឡើងពីការចូលរួមរបស់គណបក្សទាំងនោះនៅក្នុងឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាពិគ្រោះ និងផ្តល់យោបល់។
ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាពិគ្រោះ និងផ្តល់យោបល់ត្រូវបានបង្កើតឡើងបន្ទាប់ពីការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ ២០១៨ ដោយក្រុមអ្នករិះគន់និយាយថាជា អង្គភាពគ្មានអំណាចមួយ បង្កើតឡើងដើម្បីគ្រាន់តែបំពេញចិត្តគណបក្សនយោបាយតូចៗ និងផ្តល់តំណែងក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលឲ្យពួកគេ។
លោក សុវណ្ណារ៉ា បាននិយាយថា៖ «ជាលំបាកសម្រាប់ពួកគេដើម្បីបង្ហាញទៅកាន់សារធាណជនថា សម្ព័ន្ធរបស់ពួកគេអាចក្លាយជាគណបក្សប្រឆាំងមួយ ពីព្រោះពួកគេស្ថិតនៅក្រោមចំណងនយោបាយដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលកាន់អំណាច»។
លោក សុខ ឥសាន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានមានប្រសាសន៍ថា ជាការល្អសម្រាប់គណបក្សតូចៗនៅក្នុងការរៀបចំជាសម្ព័ន្ធ ប៉ុន្តែលោកបានច្រានចោលការគំរាមកំហែងពីការរៀបចំជាសម្ព័ន្ធគណបក្សនេះទៅលើការគ្រប់គ្រងរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានៅរដ្ឋសភា។
លោក សុខ ឥសានបានបន្តថា៖«ពួកគាត់នឹងទទួលបានសំឡេងឆ្នោតបន្ទាប់ពីការបង្កើតសម្ព័ន្ធ ប៉ុន្តែប្រសិនបើពួកគាត់សង្ឃឹមថា នឹងឈ្នះការបោះឆ្នោត និងដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល គឺថាមិនអាចទៅរួចនោះទេ ព្រោះគណបក្សរបស់ពួកគាត់តូចណាស់»៕