ភ្នំពេញៈ ប្រជាពលរដ្ឋជាង៧លាននាក់បានចេញទៅបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ អាណត្តិទី៥ នៅថ្ងៃអាទិត្យទី៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២ ក្នុងចំណោមអ្នកមានឈ្មោះបោះឆ្នោតសរុបជាង៩លាននាក់ ខណៈបក្សនយោបាយនីមួយៗកំពុងរង់ចាំលទ្ធផលពីគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត។
លោក ប្រាជ្ញ ចន្ទ ប្រធានគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត បានមានប្រសាសន៍នៅក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានដែលចាប់ផ្តើមនៅវេលាម៉ោង៥រសៀលថ្ងៃអាទិត្យ បានឲ្យដឹងថា ព័ត៌មានជាបឋម មានប្រជាពលរដ្ឋទូទាំងប្រទេសប្រមាណជាង៧លាននាក់ក្នុងចំណោមប្រជាពលរដ្ឋដែលចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតសរុបជាង៩លាននាក់ បានចូលរួមបោះឆ្នោតជ្រើសរើសសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់។
លោក ប្រាជ្ញ ចន្ទ បានមានប្រសាសន៍ថា៖ «តាមតួរលេខបណ្ដោះអាសន្នដែលគណៈកម្មការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោះទទួលបាន អ្នកបោះឆ្នោតសរុបមានចំនួន ៧ ១៧២ ៤៤៨នាក់នៃអ្នកមានឈ្មោះក្នុងបញ្ជីបោះឆ្នោតសរុប ៩ ២៥០ ៦៨១ នាក់ ស្មើនឹង ៧៧,៩១ ភាគរយ»។
លោក ទេព នីថា អគ្គលេខាធិការ គជប បានលើកឡើងថា ខេត្តដែលមានអ្នកទៅចូលរួមបោះឆ្នោតតិចជាងគេ គឺខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ដែលមានចំនួន ៦៧.៤៩% ចំណែកឯខេត្តធំ និងខ្ពស់ជាងគេ ដែលមានប្រជាពលរដ្ឋទៅបោះឆ្នោតច្រើនជាងគេ គឺខេត្តកណ្ដាលដែលមានចំនួន ៨៥.៤៦%។ ចំណែកឯខេត្តដែលមានអ្នកចូលរួមច្រើនជាងគេ គឺខេត្តកែបចំនួន ៨៧.២៥ %។
នៅក្នុងចំណោមគណបក្សទាំង១៧នេះ មានតែគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែលជាបក្សកាន់អំណាចតាំងពីពន្លត់ភ្លើងសង្រ្គាមនៅកម្ពុជាដែលមានលទ្ធភាពដាក់បេក្ខជនឈរឈ្មោះបានទូទាំងប្រទេសដែលមានចំនួនសរុប១៦៥២ឃុំ-សង្កាត់។ បន្ទាប់ពីគណបក្សកាន់អំណាចមួយនេះ គឺគណបក្សភ្លើងទៀន បានដាក់បេក្ខជនឈរឈ្មោះចំនួន១៦២៣ឃុំ-សង្កាត់។
លោក សុខ ឥសាន្ត អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបដិសេធមិនផ្តល់លទ្ធផលបណ្តោះអាសន្នណាមួយចេញពីគណបក្សនោះទេ ដោយអះអាងរង់ចាំការប្រកាស់ពី គជប។
លោកថ្លែងថា៖ «ពេលនេះយើងដឹងតែតួលេខសរុបរបស់ប្រជាជនដែលបានបោះឆ្នោតប៉ុណ្ណោះ យើងដើរក្រោយ គជប មួយជំហាន»។
លោក សុខ ឥសាន្ត បានច្រានចោលនូវការលើកឡើងពីគណបក្សនយោបាយមួយចំនួនអំពីភាពមិនប្រក្រតី។
លោកឱ្យដឹងថា៖ «អាហ្នឹង[ការលើកឡើងពីភាពមិនប្រក្រតី] មានតាំងពីមុនការបោះឆ្នោតមកម៉្លេះ ចឹងទេនេះជាចេតនាទុច្ចរិតមួយដែលចង់បដិសេធ ចង់ឡាំប៉ាលទ្ធផលបោះឆ្នោត»។
ទោះបីយ៉ាងនេះក៏តាមការអង្កេតនៅតាមការិយាល័យបោះឆ្នោតមួយចំនួននៅទីក្រុងភ្នំពេញ សំឡេងឆ្នោតរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាហាក់កំពុងនាំមុខ។
លោក ចេប គឹមអ៊ាង អនុប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀន បានថ្លែងប្រាប់ខេមបូចានៅម៉ោងប្រមាណ៥រសៀលថា តាមការស្ទាបស្ទង់លទ្ធផល គណបក្សប្រជាជនហាក់កំពុងនាំមុខ ប៉ុន្តែនៅតាមតំបន់ខ្លះក៏គណបក្សភ្លើងទៀនបាននាំមុខ។ ទោះបីយ៉ាងនេះក្តីលោកមិនទាន់អាចសន្និដ្ឋានបានឡើយ ដោយកំពុងរង់ចាំលទ្ធផលជាផ្លូវការពីគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ទោះបីឥឡូវនេះលទ្ធផលបឋមគណបក្សប្រជាជននាំមុខតែប៉ុណ្ណឹង វាទើបដឹងតិចៗទេ ប៉ុន្តែកន្លែងខ្លះគណបក្សភ្លើងទៀននាំមុខដែរ វាអត់ទាន់ច្បាស់ទេ កំពុងតែចាប់ផ្ដើមដំណើរការ យើងមិនអាចនិយាយបានទេ»។
លោក គឹមអ៊ាង ក៏បានលើកឡើងពីភាពមិនប្រក្រតីមួយចំនួនកំឡុងពេលបោះឆ្នោត នៅតាមមណ្ឌលនានាទូទាំងខេត្តក្រុងផងដែរ រួមមានការដាក់ពង្រាយកម្លាំងសមត្ថកិច្ចក្នុងមណ្ឌល ការគំរាមកំហែងបេក្ខជនជាដើម។
លោកថ្លែងថា៖ «លោកដឹងតាំងពីដំបូង ពីព្រោះមានការគំរាមកំហែង បំភិតបំភ័យបេក្ខជន ភ្នាក់ងារតាំងពីអីសព្វបែបយ៉ាង គណបក្សភ្លើងទៀនបានដាក់ភ្នាក់ងារច្រើនណាស់ មានបញ្ហាច្រើនណាស់»។
លោក ញឿន រ៉ាដែន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច បានថ្លែងថា សម្រាប់គណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ស្ថានភាពទូទៅនៃការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំប្រព្រឹត្តដោយរលូន។ លោកបន្តគណបក្សលោកកំពុងរង់ចំាលទ្ធផលពី គជប។
អ្នកនាំពាក្យរូបនេះថ្លែងថា៖ «ពេលនេះព្រះនរោត្តម ចក្រាវុធ នឹងបើកការប្រជុំជាបន្ទាន់ ដើម្បីពិនិត្យបញ្ហាមួយចំនួន»។
លោក សាម អ៊ីន អគ្គលេខាធិការគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋានបានឱ្យដឹងថា គិតត្រឹមម៉ោង៥រសៀលថ្ងៃទី៥ ខែមិថុនានេះ គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋានបានទទួលព័ត៌មានជាបណ្ដើរៗពីអ្នកសង្កេតការរបស់ខ្លួននៅតាមមូលដ្ឋានហើយ ហើយថាលទ្ធផលបណ្ដោះអាសន្នរបស់គណបក្ស នៅឃុំសង្គ្រាម ស្រុកប្រាសាទបល្ល័ង្គ ខេត្តកំពង់ធំ ហាក់មានសញ្ញាណល្អជាងគេ។
លោកបានបន្តថា៖ «តំបន់ដែលអាចមានការរំពឹងឈ្នះហ្នឹង គឺនៅឃុំសង្គ្រាមហ្នឹង ប៉ុន្តែយើងត្រូវការព័ត៌មានប្រមាណ៨ទៅ៩ការិយាល័យទៀត»។
លោកបន្ថែមថា សង្កាត់ដោះដាច់ ហាក់មិនមានសញ្ញាណល្អប្រសើរនៅឡើយទេ ខណៈ ខេត្តផ្សេងៗទៀត មិនទាន់ទទួលបានព័ត៌មានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយនៅឡើយទេ។
លោក ប្រាជ្ញ ចន្ទ បានថ្លែងបន្តទៀតថា ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់អាណត្តិទី៥ គឺបានប្រព្រឹត្តទៅយ៉ាងរលូន និងគ្មានការគំរាមកំហែង។ លោកយល់ថា ការដែលអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានដើរប្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋតាមផ្ទះឲ្យទៅបោះឆ្នោតដោយសារតែអាជ្ញាធរគិតគូរដល់ប្រជាជនប៉ុណ្ណោះ។
លោកបានបន្ថែមថា៖ «តាមខ្ញុំយល់ប្រហែលជាអាជ្ញាធរទៅរម្លឹក ឬដាស់តឿនឲ្យប្រជាជនទៅបោះឆ្នោត ព្រោះថ្ងៃនេះជាថ្ងៃបោះឆ្នោត ដូច្នេះអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានក៏គាត់គិតគូរដែរ នេះបើតាមខ្ញុំយល់»។
លោក កន សាវាង្ស អ្នកសម្របសម្រួលផ្នែកអង្កេតនិងតស៊ូមតិនៃអង្គការខមហ្វ្រែល ប្រាប់ខេមបូចាថា អ្វីដែលជាព័ត៌មានបឋម ដែលអង្គការខមហ្វ្រែលបានទទួល គឺឃើញមានភាពមិនប្រក្រតីទាក់ទងទៅនឹងដំណើរការបោះឆ្នោត ទាក់ទងនឹងអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន មានធ្វើការកត់ឈ្មោះប្រជាពលរដ្ឋ និងចូលទៅក្នុងបរិវេណការិយាល័យបោះឆ្នោត។
សកម្មភាពនៃការកត់ឈ្មោះ និងការចូលតាមការិយាល័យបោះឆ្នោតរបស់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន លោក សាវាង្ស យល់ឃើញថា ជាសកម្មភាពធ្វើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋមានការភ័យខ្លាច និងព្រួយបារម្ភ។
លោកថ្លែងថា៖ «វាពាក់ព័ន្ធនឹងការភ័យខ្លាច ការព្រួយបារម្ភ ពីព្រោះនៅក្នុងនីតិវិធី គឺមិនបានចែងអំពីតួនាទីភារកិច្ចរបស់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន មេភូមិ សមាជិកភូមិ សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំ ឬក៏មេឃុំណាមួយ នៅក្នុងការចុះឈ្មោះប្រជាពលរដ្ឋណាមួយ មក ឬក៏មិនមក គឺមិនមែនជាតួនាទីរបស់ពួកគាត់ទេ»។
អ្នកយកព័ត៌មានខេមបូចា ដែលបានចូលយកព័ត៌មាននៅមណ្ឌលបោះឆ្នោតសាលាបឋមសិក្សាវាលស្បូវ ត្រូវបានប៉ូលិសដែលមានតួនាទីជាសន្តិសុខសណ្តាប់ធ្នាប់ និងប្រធានមណ្ឌលបានហៅសាកសួរ និងមិនអនុញ្ញាតឲ្យចូលទៅជិតការិយាល័យរាប់សន្លឹកឆ្នោតដើម្បីផ្តិតយករូបភាពនោះទេ ដោយលើកហេតុផលថា ជាបទបញ្ញាដែលកំណត់ដោយគណៈកម្មការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត។ ទោះបីយ៉ាងនេះក្តីនៅតាមការិយាល័យបោះឆ្នោតផ្សេងទៀតក៏មិនមានការរឹតត្បិតដូច្នេះឡើយ៕ (រាយការណ៍ដោយ ស៊ន សារ៉ាត/ សុវណ្ណ ស្រីពេជ្រ/ ស៊ើង និមល់/ ឃាង សុខមាន/ ទ្រី ថានី)
