ពលរដ្ឋនៅស្រុកព្រៃនប់ ខេត្តព្រះសីហនុ ជិត១៦០គ្រួសារទទូចឱ្យអាជ្ងាធរដោះស្រាយករណីវិវាទដីធ្លីជាមួយឧកញ៉ាមួយរូប ដែលកំពុងកាន់បណ្ណកម្មសិទ្ធិជាន់លើដីភូមិរបស់ពួកគាត់យ៉ាងហោចណាស់៥ហិកតាដែលសុទ្ធតែជាដីមានការទទួលស្គាល់ពីអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន។
ប្រជាពលរដ្ឋប្រមាណ១០០នាក់តំណាងឱ្យពលរដ្ឋ១៥៧គ្រួសាររស់នៅក្នុងភូមិពូធឿង ឃុំបិតត្រាំង កាលពីថ្ងៃចន្ទដើមសប្តាហ៍នេះ បានផ្ទុះការតវ៉ានៅមុខសាលាឃុំ និងសាលាខេត្ត ដោយទាមទារឱ្យអាជ្ងាធរមូលដ្ឋាន និងរដ្ឋបាលខេត្តដោះស្រាយករណីឧកញ៉ាម្នាក់ឈ្មោះ ឡាញ់ ភារ៉ា វាស់វែងធ្វើប្លង់ព័ទ្ធយកដីឡូតិ៍ទើបទិញថ្មីៗ និងដីផ្ទះរបស់ពួកគាត់ដែលកាន់កាប់តជំនាន់យូរមកហើយ ដែលមានបណ្ណកាន់កាប់ទទួលស្គាល់ដោយអាជ្ញាធរភូមិ-ឃុំ។
ពលរដ្ឋដែលបានចូលរួមការតវ៉ាម្នាក់ អ្នកស្រី អឿន គន្ធា បានឱ្យដឹងថា អ្នកស្រីបានទិញដីទំហំ៣ឡូតិ៍ដែលស្ថិតក្នុងតំបន់ខាងលើកាលពីឆ្នាំ២០២១ ដោយកាលនោះអ្នកស្រីថា មិនទាន់មានប្លង់កម្មសិទ្ធិឡើយ ដោយសារមិនទាន់មានការចុះវាស់វែងជាប្លង់រឹង។ ប៉ុន្តែអ្នកស្រីថា ក្នុងលិខិតទិញ-លក់ គឺមានការទទួលស្គាល់ និងចុះហត្ថលេខាពីសំណាក់អាជ្ញាធរថាជាដីស្របច្បាប់។
យ៉ាងណា ពលរដ្ឋរូបនេះថាក្រោយមន្ត្រីសុរិយោដីចុះវាស់វែងរួច ស្រាប់តែរកឃើញថាដីរបស់គាត់ និងពលរដ្ឋជិត១៦០គ្រួសារផ្សេងទៀត ស្ថិតនៅក្រោមបណ្ណកាន់កាប់ដីធ្លីរបស់លោក ឡាញ់ ភារ៉ា ដែលធ្វើឱ្យមន្ត្រីសូរិយោដីមិនបានចេញចុងសន្លឹកវាស់វែងឱ្យពួកគាត់ ហើយបង្កើតឱ្យមានការតវ៉ាទាមទាររកដំណោះស្រាយ។
អ្នកស្រីថ្លែងថា៖ «គោលបំណងស្នើសុំឱ្យឧកញ៉ាកាត់ឆ្វៀលដីជូនប្រជាពលរដ្ឋ មូលហេតុដោយសារយើងធ្វើប្លង់អត់បាន ដោយសារគងបណ្ណ(កាន់កាប់ដី)ជាមួយនឹងឧកញ៉ា(លោក ឡាញ់ ភារ៉ា)។ ហើយក៏ស្នើសុំឱ្យស្ថាប័នដែលពាក់ព័ន្ធគ្រប់ជាន់ថ្នាក់ជួយដោះស្រាយឱ្យប្រជាពលរដ្ឋផង»។
តាមរយៈសេចក្តីជូនដំណឹងរបស់រដ្ឋបាលខេត្តព្រះសីហនុចុះថ្ងៃទី១១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣ បានកំណត់យកថ្ងៃទី១៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣ ជាថ្ងៃចាប់ផ្តើមកំណត់តំបន់វិនិច្ឆ័យនៅភូមិចំនួន៣ រួមមាន ភូមិចំណោតរាម ភូមិគគីរ និងភូមិពូធឿង ស្ថិតក្នុងឃុំបិតត្រាំង ស្រុកព្រៃនប់។ ដោយឡែក នៅថ្ងៃទី៩ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៤ មន្ទីររៀបចំដែនដីខេត្តព្រះសីហនុ បានប្រកាសពីការបិទបញ្ចប់ការវាស់វែង និងការប្រមូលទិន្នន័យចុះបញ្ជីដីធ្លីមានលក្ខណៈប្រព័ន្ធនៅក្នុងមូលដ្ឋានភូមិខាងលើត្រឹមថ្ងៃទី២៣ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៤។
ពលរដ្ឋម្នាក់ទៀត លោក ឯក សុផាត ដែលបានទិញដីទំហំ២ឡូតិ៍កាលពីឆ្នាំ២០២៣កន្លងទៅ បានលើកឡើងថា ជារឿងអយុត្តិធម៌សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋដែលបានចំណាយលុយរាប់ម៉ឺនដុល្លារ ដើម្បីទិញដី ប៉ុន្តែបែរជាមន្ត្រីសូរិយោដីមិនបានចេញចុងសន្លឹកវាស់វែងឱ្យ ដោយសារតែដីជាន់គ្នាជាមួយអ្នកមានលុយ។ លោកបន្ថែមថា ពលរដ្ឋនឹងបន្តស្វែងរកការអន្តរាគមន៍ពីរដ្ឋបាលខេត្ត និងក្រសួងពាក់ព័ន្ធបន្ថែមទៀត បើនៅតែពុំមានដំណោះស្រាយ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «វាមិនសមស្រប វាមិនយុត្តិធម៌ទេ យើងនិយាយឱ្យសមរម្យទៅ ព្រោះធម្មតាប្រជាពលរដ្ឋគាត់មិនបានទៅទន្រ្ទានយកដីព្រៃអីឯណា[..]ពួកខ្ញុំម៉េចនឹងព្រមពួកខ្ញុំនៅតែតវ៉ា ហើយមិនមែនតវ៉ាត្រឹមឃុំហ្នឹងទេ ទៅមុខទៀត ទៅលើទៀត។ ម៉េចនឹងព្រម ពួកយើងឱ្យគេយកទៅទទេៗយ៉ាងម៉េច។ ចង់និយាយថាដីយើងទិញសុទ្ធតែទៅខ្ចីលុយគេ ចងការ បង់ចុង(ការប្រាក់)គេរហូត»។
ទោះជាយ៉ាងណាក្តី ប៉ុន្តែលោកថាអាជ្ញាធរឃុំមិនបានចេញមុខអន្តរាគមន៍ឡើយ ខណៈលោកបញ្ជាក់ថា ការសម្រេចចិត្តទិញដី២ឡូតិ៍ក្នុងតម្លៃ ១៥ ០០០ដុល្លារនេះ ដោយសារជឿជាក់លើអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ដែលបានទទួលស្គាល់លិខិតស្នាមត្រឹមត្រូវ។
លោកសង្កត់ធ្ងន់ថា៖ «សំខាន់ប្រជាពលរដ្ឋទុកចិត្តលើមេភូមិ-មេឃុំ ជាឪពុកម្តាយរបស់ពួកគាត់ហើយ។ ដល់ពេលដែលគាត់បោះត្រាឱ្យ មិនថាពីណាទេ តែគាត់(អាជ្ញាធមូលដ្ឋាន)ចុះហត្ថលេខាឱ្យពលរដ្ឋទិញហើយ ពលរដ្ឋឱ្យលុយគេហើយ ទាំងខ្ញុំទាំងគេ»។
ចំណែកម្ចាស់ដីឡូតិ៍ដែលបានលក់ដីឱ្យប្រជាពលរដ្ឋ លោក ង៉ែត លី បានលើកឡើងថា គិតមកទល់ពេលនេះ លោកមិនទាន់អាចក្តោបបាននៅឡើយទេ ថាអតិថិជនប៉ុន្មាននាក់កំពុងមានបញ្ហាត្រួតបណ្ណនេះ។ ប៉ុន្តែម្ចាស់ដីឡូតិ៍រូបនេះអះអាងថា នឹងជួបជាមួយភាគីម្ខាងទៀត គឺលោក ឡាញ់ ភារ៉ា ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះឱ្យដាច់ស្រេចជូនប្រជាពលរដ្ឋ។
លោកបានបញ្ជាក់ដែរថា មិនបានដឹងពីប្រវត្តិដីនេះឡើយ ដោយថាដីដែលលោកបានពុះជាដីឡូតិ៍លក់នេះ គឺលោកបានទិញពីប្រជាពលរដ្ឋដែលកាន់កាប់យូរឆ្នាំមកហើយ។ លោកបន្ថែមថាប្រសិនបើដឹងពីប្រវត្តិដីនេះ លោកក៏មិនទិញដែរ ព្រោះបានធ្វើឱ្យលោកខាតបង់ប្រាក់ក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាជាបន្តបន្ទាប់។
លោកថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំទិញពីអ្នកកាន់កាប់នៅទីហ្នឹងយូរហើយ ដោយសារខ្ញុំដឹងថាម្ចាស់គេហ្នឹងគ្រប់គ្រងនៅហ្នឹង គាត់ធ្វើស្រែចំការ បានខ្ញុំហ៊ានទិញ។ បើសិនណាពីមុនមក ខ្ញុំដឹងប្រវត្តិក៏ខ្ញុំមិនទិញដែរ[..]ខ្ញុំមិនដឹងថាគេធ្វើម៉េចអីម៉េចទេ បានជាជាន់ដីប្រជាពលរដ្ឋអ៊ីចឹង»។
លោកបន្ថែមថា៖ «និយាយទៅខ្ញុំរងគ្រោះដល់កតែម្តង និយាយរួមអស់លុយអស់កាក់ ដោយសារតែរឿង! អស់លុយរលីង។ និយាយរួមខ្ញុំចង់ចៀសឱ្យផុតពីរឿង ចុងក្រោយនៅតែរឿងដល់តែបាន»។
ចំណែក មេឃុំបិតត្រាំង លោក មាច ចាន់ បានពន្យល់ថា ករណីបណ្ណកាន់កាប់ដីជាន់គ្នានេះ ដោយថាដំបូងឡើយ លោក ឡាញ់ ភារ៉ា បានចេញលិខិតមេធាវីកាត់ដីមួយចំនួនទូទាត់ទៅឱ្យ លោក ង៉ែត លី។ បន្ទាប់មក លោក ង៉ែត លី បានពុះដីនោះជាដីឡូតិ៍ ដើម្បីលក់ទៅឱ្យប្រជាពលរដ្ឋ ខណៈដីនោះមិនទាន់កាត់ចេញពីបណ្ណកាន់កាប់ជាផ្លូវការនៅឡើយ ទើបបានជាមានការត្រួតលើគ្នាបែបនេះ។
លោកអះអាងថា នឹងរៀបចំឱ្យមានជំនួបរវាងប្រជាពលរដ្ឋ និងលោក ឡាញ់ ភារ៉ា ដើម្បីពន្លឿនដំណោះស្រាយជូនប្រជាពលរដ្ឋ ដោយលោកនឹងធ្វើជាសាក្សី ដើម្បីឱ្យឆាប់បានបង្កាន់ដៃកាន់កាប់ដីធ្លីនោះ។
លោកថ្លែងថា៖ «យើងអាជ្ញាធរនៅតែមានឆន្ទៈក្នុងការសម្របសម្រួលជាមួយអ្នកឧកញ៉ា(លោក ឡាញ់ ភារ៉ា)អ៊ីចឹង។ ទាំងអស់គ្នានៅតែបន្តធ្វើការងារថា តើចាំមើលខ្ញុំមានពេលវេលាមួយ ដែលខ្ញុំអាចអញ្ជើញគាត់មក ឬមិនមកអីក៏ដោយ ក៏ខ្ញុំធ្វើការស្នើសុំ ដើម្បីគាត់ចូលមក ដើម្បីធ្វើការសម្របសម្រួលជាមួយប្រជាពលរដ្ឋ»។
មេឃុំរូបនេះបានគូសបញ្ជាក់ថា មន្ត្រីសូរិយោបានប្រាប់អាជ្ញាធរថា ប្រសិនបើលោក ឡាញ់ ភារ៉ា យល់ព្រមផ្តល់លិខិតស្មាមឱ្យពួកគាត់អនុវត្ត នោះពួកគាត់នឹងវាស់វែងដីជូនប្រជាពលរដ្ឋភា្លម។
លោកមានប្រសាសន៍៖ «ឱ្យតែលោកឧកញ៉ាគាត់មានកំណត់ហេតុមួយប្រគល់ថាឱ្យសូរិយោដីចេញទៅឱ្យប្រជាពលរដ្ឋទៅ គាត់(សូរិយោដី)នឹងចេញទៅឱ្យប្រជាពលរដ្ឋហើយ គាត់(សូរិយោដី)មិនមានជំទាស់អីទេ ព្រោះដីហ្នឹងឈ្មោះរបស់ឧកញ៉ា»។
ខេមបូចា មិនអាចសុំការបកស្រាយពីលោក ឡាញ់ ភារ៉ា បាននៅឡើយទេ ដោយទូរសព្ទចូលជាច្រើនដង ប៉ុន្តែពុំមានអ្នកទទួល។
យ៉ាងណា តាមរយៈលិខិតចុះថ្ងៃទី០៧ ខែមីនានេះ លោក ឡាញ់ ភារ៉ា បានបញ្ជាក់ថា លោកនៅតែមានឆន្ទៈក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាជូនប្រជាពលរដ្ឋ ដោយផ្អែកលើឯកសារ និងការកាន់កាប់របស់ប្រជាពលរដ្ឋជាក់ស្តែង។ ប៉ុន្តែលោកថា មិនទាន់អាចដោះស្រាយជាមួយពលរដ្ឋបានទាន់ពេលវេលាឡើយ ដោយសារលោកកំពុងមានវិវាទដីធ្លីជាមួយភាគីផ្សេងទៀត ហើយថានឹងបំបែកក្បាលដីឱ្យពលរដ្ឋ ក្រោយលោកទទួលបានការចុះបញ្ជីដីធ្លីជាផ្លូវការ។
លិខិតសរសេរថា៖ «ខ្ញុំនឹងបំបែកក្បាលដីផ្ទេរកម្មសិទ្ធិជូនបងប្អូនផ្អែកតាមឯកសារ និងការកាន់កាប់ជាក់ស្តែង នៅពេលដែលខ្ញុំទទួលបានវិញ្ញាបនបត្រសំគាល់ម្ចាស់អចលនវត្ថុ(អិលមាប)រួចរាល់»។
អភិបាលរងខេត្តព្រះសីហនុ លោក ឡុង ឌីម៉ង់ បានមានប្រសាសន៍ថា ទីចាត់ការអន្តរវិស័យនៃរដ្ឋបាលខេត្តបានណែនាំឱ្យតំណាងប្រជាពលរដ្ឋឱ្យរៀបចំឯកសារពាក់ព័ន្ធ និងពាក្យស្នើសុំការអន្តរាគមន៍ ដើម្បីឱ្យអាជ្ញាធរខេត្តដោះស្រាយដោយសន្តិវិធី ចៀសវាងការប្រមូលផ្តុំគ្នាតវ៉ា។ យ៉ាងណាលោកថា រដ្ឋបាលខេត្តពុំទាន់បានទទួលឯកសារពីប្រជាពលរដ្ឋឡើយ គិតត្រឹមល្ងាចថ្ងៃទី១២ ខែមីនា។
លោកថ្លែងថា៖ «ក្រោយពីយើងបានពន្យល់ពួកគាត់រួច ពួកគាត់បានត្រឡប់ទៅវិញ ដល់ហើយគាត់នឹងរៀបចំឯកសារ ដើម្បីយកមកដាក់ឱ្យបានត្រឹមត្រូវ មិនមែនមកតវ៉ា មកអីទេ យើងស្នើសុំឱ្យគាត់កុំបាច់អញ្ជើញមកតវ៉ា ប្រមូលផ្តុំអីទេ។ គាត់មានសិទ្ធិពេញទី ក្នុងការរៀបចំឯកសារណាឱ្យច្បាស់លាស់មក ដើម្បីយើងពិនិត្យដោះស្រាយ»។
អ្នកសម្របសម្រួលសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក(ADHOC) អ្នកស្រី ជៀប សុធារី បានលើកឡើងថា វិវាទដីធ្លីមួយចំនួននៅក្នុងឃុំបិតត្រាំង នៃខេត្តព្រះសីហនុបានកើតឡើង ក្រោយពីរដ្ឋបាលខេត្តចាប់ផ្តើមអនុវត្តនីតិវិធីកំណត់តំបន់វិនិច្ឆ័យ។ ក្នុងនោះអ្នកស្រីមានប្រសាសន៍ថា ទំនាស់ភាគច្រើនកើតឡើងរវាងពលរដ្ឋ ជាមួយក្រុមហ៊ុនឯកជន ឬឧកញ៉ា ដែលមានបណ្ណកាន់កាប់ត្រួតគ្នាជាដើម។
បញ្ហានេះ អ្នកស្រី សុធារី យល់ថាដោយសារតែពីមុនមក ការធ្វើបណ្ណកាន់កាប់ដីធ្លី គឺមិនមានការផ្សព្វផ្សាយទូលំទូលាយជាសាធារណៈ ហើយក៏មិនមានម្ចាស់ព្រំដីម្ខាងទៀតមកផ្តិតមេដាយដូចនីតិវិធីបច្ចុប្បន្ននេះដែរ។ ដូច្នេះដើម្បីដោះស្រាយករណីខាងលើនេះ អ្នកស្រីស្នើឱ្យអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធចុះវាស់វែងឱ្យបានត្រឹមត្រូវ ដើម្បីស្វែងរកចំនួនក្បាលដីដែលជាន់គ្នាពិតប្រាកដ ដើម្បីងាយស្រួលដោះស្រាយ ចៀសវាងការមើលដោយភ្នែកទទេ។
អ្នកស្រីថ្លែងថា៖ «វិធីដោះស្រាយ គឺត្រូវតែធ្វើការវាស់វែង បានដឹងថាក្នុងចំណោមបណ្ណទាំងប៉ុន្មានរបស់ឧកញ៉ា ឡាញ់ ភារ៉ា វាជាន់ក្បាលដីណាខ្លះរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ»៕
