ពលរដ្ឋជិត៤០០នាក់បាននាំគ្នាតវ៉ានៅមុខសាលាខេត្ដសៀមរាប និងមុខសាលាឃុំរុនតាឯកក្រោយពីពួកគេមិនទទួលបានប្រាក់គ្រប់ចំនួននៃបណ្ណសមធម៌ដែលរដ្ឋាភិបាលផ្តល់ឱ្យរយៈពេល១០ឆ្នាំ ដោយសារទឹកប្រាក់ពួកគាត់ត្រូវបានកាត់បន្ថយពីជាង៤០ម៉ឺនមកត្រឹមជាង១០ម៉ឺនរៀលនៅព្រឹកថ្ងៃទី២៦ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៤។
នៅព្រឹកថ្ងៃ២៦ ខែមករានេះ ពលរដ្ឋជិត៤០០នាក់បាននាំគ្នាផ្ទុះការតវ៉ានៅមុខសាលាខេត្ដសៀមរាប និងមុខសាលាឃុំរុនតាឯកដើម្បីស្នើឱ្យអាជ្ញាធរជួយដោះស្រាយលើបញ្ហាបណ្ណសមធម៌ដែលរដ្ឋាភិបាលបានផ្ដល់រយៈពេល១០ឆ្នាំដែលមានទឹកប្រាក់ក្នុងមួយគ្រួសារជាង៤០ម៉ឺនរៀល តែបែរជាបើកបានត្រឹមតែជាង១០ម៉ឺនរៀលទៅវិញ ខណៈអ្នកនាំពាក្យមូលនិធិជនពិការនៃសង្គមកិច្ច អតីតយុទ្ធជន និងយុវនិតិសម្បទាថានឹងចុះដោះស្រាយជូនពលរដ្ឋ។
ពលរដ្ឋម្នាក់ក្នុងចំណោមពលរដ្ឋដែលទើបបានផ្លាស់ប្ដូរពីតំបន់អង្គរបានចូលរួមតវ៉ានៅមុខសាលាឃុំរុនតាឯក គឺលោក ជា គ្រក អាយុ៤៤ឆ្នាំ បានប្រាប់ ខេមបូចា ថា លោកនឹងពលរដ្ឋផ្សេងទៀតសរុបជិត៣០០នាក់បានតវ៉ានៅមុខសាលាឃុំរុនតាឯកដើម្បីឱ្យអាជ្ញាធរចេញមុខដោះស្រាយជូនពលរដ្ឋ ខណៈលោកថា ពលរដ្ឋដែលទទួលបានបណ្ណសមធម៌ពីរដ្ឋាភិបាលជិត១ម៉ឺនគ្រួសារ។
លោកឱ្យដឹងថា ការតវ៉ានេះធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីបណ្ណសមធម៌ដែលរដ្ឋាភិបាលផ្ដល់ជូនពួកលោករយៈពេល១០ឆ្នាំដោយក្នុង១គ្រួសារទទួលបានជាង៤០ម៉ឺនរៀល។ លោកបន្ដថា មុននឹងមានការតវ៉ានេះ អាជ្ញាធរដែលបានចេញបណ្ណសមធម៌មិនបានជូនដំណឹងណាមួយឱ្យពលរដ្ឋបានដឹងនោះទេ ស្រាប់តែពេលនេះបែរជាក្នុង១គ្រួសារបើកបានត្រឹមតែ១២ម៉ឺនរៀលទៅវិញ។ លោកបានបង្ហាញពីគោលបំណងដែលលោកចូលរួមតវ៉ានេះថា លោកចង់ឱ្យរដ្ឋាភិបាលដោះស្រាយបញ្ហានេះជូនពួកគាត់។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ពួកខ្ញុំតវ៉ានេះដោយសារបើកលុយបាន១២ម៉ឺន។ រាល់បាន៤៤ម៉ឺន តែគេកាត់សេវាទៅខ្ញុំបើកបាន៤០ម៉ឺនគ្រាន់ដោះស្រាយជីវភាព។ ខ្ញុំមកពីតំបន់អង្គរ ខ្ញុំមកតាំងពីខែ៨។ ពលរដ្ឋកំពុងតវ៉ានេះជិត៣០០នាក់ ច្រើនណាស់បង»។ លោកបន្ថែមថា៖ «ពួកខ្ញុំតវ៉ានេះចង់ឱ្យរដ្ឋាភិបាលគាត់ដោះស្រាយឱ្យពួកខ្ញុំ កុំកាត់លុយពួកខ្ញុំអី រាល់ថ្ងៃខ្ញុំបានលុយហ្នឹងគ្រាន់ដោះស្រាយពេលគាត់អ៊ីចឹងជីវភាពខ្ញុំកាន់តែលំបាក»។
កាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣ កន្លងទៅ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្ដី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានចេញអនុក្រឹត្យស្ដីពីការអនុវត្ដកម្មវិធីឧបត្ថម្ភសាច់ប្រាក់ជូនគ្រួសារក្រីក្រ និងងាយរងគ្រោះក្នុងអំឡុងពេលប្រយុទ្ធនឹងជំងឺកូវីដ១៩ដោយកែសម្រួល។ ក្នុងអនុក្រឹត្យនោះដែរបានបញ្ជាក់ថា ពលរដ្ឋក្រីក្រ១ និងក្រីក្រ២ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញទទួលប្រាក់ឧបត្ថម្ភចំនួន១២ម៉ឺនរៀល។ ចំណែកពលរដ្ឋនៅទីជនបទទទួលបាន៨ម៉ឺនរៀល។
ហាក់មិនខុសគ្នានោះទេ ពលរដ្ឋកំពុងតវ៉ាម្នាក់ទៀត គឺលោក លី ម៉ា អាយុ៣៥ឆ្នាំ បានឱ្យ ខេមបូចា ដឹងថា លោកពិតជាមិនយល់ថា រដ្ឋាភិបាលប្រគល់បណ្ណសមធម៌ឱ្យពលរដ្ឋរយៈ១០ឆ្នាំដើម្បីចឹញ្ចឹមពលរដ្ឋដែលព្រមចាកចេញពីតំបន់អង្គរ ប៉ុន្ដែបែរជាមកកាត់ទឹកប្រាក់ដែលពលរដ្ឋទទួលទៅវិញ។ លោកបានបង្ហាញពីចេតនាបន្ដថា លោកចូលរួមតវ៉ានេះ គឺចង់បានតាមអ្វីដែលរដ្ឋាភិបាលផ្ដល់ឱ្យពួកលោក។
លោកបន្តថា ចាប់តាំងពីលោកបានចាកចេញពីតំបន់អង្គរមក លោកបានជួបបញ្ហាប្រឈមជាច្រើនដោយសារគ្មានការងារធ្វើ។ លោកបានចាត់ទុកថា ការកាត់លុយឧបត្ថម្ភរបស់ពលរដ្ឋ គឺជារឿងមិនត្រឹមត្រូវ ខណៈលោកថា ពលរដ្ឋរាប់ពាន់គ្រួសារកំពុងធ្លាក់ក្រីក្រ និងជំពាក់បំណុលគេ។
លោកបន្ថែមថា៖ «ខ្ញុំគ្មានរំពឹងអីទេបងតាំងពីខ្ញុំផ្លាស់ពីតំបន់អង្គរមក ការងារក៏អត់មានធ្វើ ខ្ញុំប្រឈមខ្លាំងណាស់បង។ បានបណ្ណហ្នឹងគ្រាន់យកលុយអង្គការមកធ្វើផ្ទះនៅ ឥឡូវបានស្អីបង់ឱ្យគេបង បើខែនេះបើកបានជាង១០ម៉ឺន បង់តែការមិនគ្រាន់ផង»។
កាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២២ ក្រុមការងារ នៃក្រសួងផែនការបានធ្វើបណ្ណសមធម៌ ដល់ប្រជាពលរដ្ឋដែលបានស្ម័គ្រចិត្ដ ចាកចេញពីតំបន់រមណីយដ្ឋានអង្គរ ទៅរស់នៅភូមិធម្មជាតិរុនតាឯក ស្រុកបន្ទាយស្រី និងភូមិពាក់ស្នែង ស្រុកអង្គរធំ ខេត្ដសៀមរាប។ យុទ្ធនាការនេះធ្វើឡើងនៅខាងមុខអង្គរវត្ដ ចាប់ពីថ្ងៃទី១៧ ខែតុលា រហូតដល់គ្រប់ចំនួនប្រជាពលរដ្ឋដែលត្រូវផ្ដល់បណ្ណសមធម៌។
ក្រសួងផែនការបើកយុទ្ធនាការកំណត់ និងផ្ដល់បណ្ណសមធម៌ ជូនប្រជាពលរដ្ឋនៅតំបន់អង្គរដែលស្ម័គ្រចិត្តទៅរស់នៅភូមិធម្មជាតិរុនតាឯក ស្រុកបន្ទាយស្រី ខេត្ដសៀមរាប លើកទី១ មានប្រជាពលរដ្ឋទៅទទួលបណ្ណសមធម៌ចំនួន ៤ ២២៩គ្រួសារ និងយុទ្ធនាការលើកទី២ មានប្រជាពលរដ្ឋដែលបានស្ម័គ្រចិត្ដប្ដូរទីលំនៅទៅទាំងពីរទីតាំងនេះ ពួកគាត់បានទទួលបណ្ណសមធម៌ចំនួន ៤ ៧៩៣គ្រួសារ ដែលមកដល់ពេលនេះ ប្រជាពលរដ្ឋដែលបានស្ម័គ្រចិត្ដចាកចេញមាត់ស្ទឹងសៀមរាប តំបន់រមណីយដ្ឋានអង្គរ ទៅរស់នៅភូមិពាក់ស្នែង និងទៅរស់នៅរុនតាឯកថ្មីៗ និងកាលពី២ឆ្នាំមុន បានទទួលប័ណ្ណសមធម៌ប្រមាណជិត១ម៉ឺនគ្រួសារ។
ពលរដ្ឋម្នាក់ដែលកំពុងតវ៉ានៅសាលាខេត្ដសៀមរាប លោក ខន ចម្រើន អាយុ២៦ឆ្នាំ និងជាពលរដ្ឋបានដោះដូរមកពីតំបន់អង្គរ បានលើកឡើងថា លោក និងពលរដ្ឋជាច្រើនគួ្រសារទៀតកំពុងនាំគ្នាតវ៉ានៅមុខសាលខេត្ដ ក្នុងចេតនាដើម្បីឱ្យអភិបាលខេត្ដជួយដោះស្រាយបញ្ហាជូនពលរដ្ឋ។ លោកបន្ដថា ពលរដ្ឋដែលតវ៉ាមុខសាលាខេត្ដមានជិត១០០នាក់។
លោករៀបរាប់ថា លោកទទួលបានបណ្ណសមធម៌ជាង១ឆ្នាំមកហើយ ទើបតែក្នុងខែនេះប៉ុណ្ណោះ លោកបើកបានត្រឹមតែជាង១០ម៉ឺនរៀល។ លោកបន្ដថា ក្នុងខែនេះលោកមិនមានប្រាក់គ្រប់គ្រាន់ដើម្បីបង់ស្ថាប័នដែលលោកបានខ្ចីមកធ្វើផ្ទនោះទេ។
លោកលើកឡើងថា៖ «ខ្ញុំអត់មានលុយបង់ទេបង។ ខ្ញុំរាល់ខែបានលុយហ្នឹងគ្រាន់បង់ឱ្យគេ។ ខ្ញុំដូរមកពីតំបន់អង្គរបង។ ពិបាកណាស់បងបានពួកខ្ញុំចែកគ្នាតវ៉ាបង។ ខ្ញុំសង្ឃឹមថាអភិបាលខេត្ដ និងរដ្ឋាភិបាលដោះស្រាយបញ្ហានេះឱ្យពួកខ្ញុំផង ពួកខ្ញុំពិបាកណាស់»។
លោក អ៊ន់ សាលឹត មេភូមិរុនតាឯក បានលើកឡើងថា នៅព្រឹកមិញនេះពិតជាមានប្រជាពលរដ្ឋជិត៣០០នាក់បាននាំមកតវ៉ាមុខសាលាឃុំមែន ប៉ុន្ដែលោកបន្ដថា ពលរដ្ឋទាំងនោះបានសម្រេចទៅផ្ទះវិញ ដោយរង់ចាំថ្នាក់លើមកដោះស្រាយនៅថ្ងៃស្អែក[ថ្ងៃសៅរ៍]។
លោកបន្ដថា៖ «បាទ! ព្រឹកមិញពលរដ្ឋជិត៣០០នាក់មកតវ៉ារឿងបណ្ណក្រីក្រមែន តែឥឡូវទៅវិញអស់ហើយ ព្រោះស្អែកថ្នាក់លើគេនឹងចុះមក។ ខ្ញុំអត់មានអីបន្ថែមទេ»។
អ្នកស្រី ឈួន អ៊ឹម មេឃុំរុនតាឯក បានបដិសេធមិនឆ្លើយនឹងសំនួររបស់អ្នកសារព័ត៌មានខេមបូចាទេ ដោយអ្នកស្រីថា អ្នកស្រីកំពុងជាប់ប្រជុំ។
អ្នកស្រីឆ្លើយយ៉ាងខ្លីថា៖ «ខ្ញុំកំពុងប្រជុំ ខ្ញុំមិនអាចឆ្លើយបានទេ»។
ជុំវិញរឿងតវ៉ានេះដែរ លោក ស៊ឹម សុធន ប្រធានមូលនិធិជនពិការនៃមន្ទិរសង្គមកិច្ច អតីតយុទ្ធជន និងយុវនិតិសម្បទា បានឱ្យដឹងថា លោកកំពុងឱ្យក្រុមការងារលោកចុះទៅសម្របសម្រួលដើម្បីដោះស្រាយជូនពលរដ្ឋ និងធ្វើរបាយការណ៍ជូនទៅថ្នាក់លើសិន ដោយលោកថា ក្រៅពីនេះលោកសុំមិនអត្ថាធិប្បាយបន្ថែមនោះទេ។
លោកថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំឱ្យក្រុមការងារខ្ញុំចុះទៅសម្របសម្រួលហើយដើម្បីដោះស្រាយហើយ។ ខ្ញុំបានធ្វើរបាយការណ៍ទៅថ្នាក់លើហើយ ខ្ញុំសុំមិនឆ្លើយបន្ថែមទេបង អរគុណ»។
ប្រជាជនចំនួន ៤ ៧៣០គ្រួសារមកពីតំបន់ប្រាសាទអង្គរវត្តបានផ្លាស់ទៅរស់នៅតំបន់តាំងលំនៅឋានថ្មី រុនតាឯក។ នេះបើយោងតាមក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ ដែលតួលេខនេះផ្ទុយពីតួលេខ ៩ ០០០គ្រួសារ ដែលត្រូវបានរាយការណ៍ថាបានផ្លាស់ទីលំនៅទៅកាន់ទីតាំងថ្មី នៅក្នុងរបាយការណ៍ខែកញ្ញារបស់អង្គការយូណេស្កូ។ ការស៊ើបអង្កេតមួយរបស់ ខេមបូចាញូ បានរកឃើញថា គ្រួសារជាច្រើនត្រូវបានជម្លៀសចេញដោយបង្ខំ បើទោះបីរដ្ឋាភិបាលបានពណ៌នាថា ការតាំងទីលំនៅថ្មីទាំងនោះ គឺជាការស្ម័គ្រចិត្តក្ដី ។
លោក អ៊ិន គង់ជិត អ្នកគ្រប់គ្រងរបស់អង្គការសិទ្ធិមនុស្ស លីកាដូ ប្រចាំខេត្តបន្ទាយមានជ័យ និងខេត្ដសៀមរាប បានចូលរួមសង្កេតការណ៍ទៅលើការតវ៉ានោះបានថ្លែងថា ការកែសម្រួលរបស់រដ្ឋាភិបាលនេះបានបង្កភាពលំបាកដល់ពលរដ្ឋដែលពួកគាត់ព្រមចាកចេញពីតំបន់អង្គរ។
លោកបន្ដថា ការកែសម្រួលបានធ្វើឱ្យពលរដ្ឋមានការខកចិត្ដជាខ្លាំងលើអនុក្រឹត្យរដ្ឋាភិបាល។ លោកបន្ដថា រដ្ឋាភិបាលគួរតែបន្ដនៅយន្ដការសម្រាប់ពលរដ្ឋដែលបានដោះដូរទៅទីតាំងថ្មី និងរង់ចាំឱ្យពួកគាត់មានលំនឹងសិនទើបជាការល្អ។
លោកថ្លែងថា៖ «ការកាត់បន្ថយនេះនឹងធ្វើឱ្យពលរដ្ឋជួបទុក្ខលំបាកកាន់តែខ្លាំង។ ពលរដ្ឋនៅរុនតាឯក គឺមិនទាន់មានមុខរបរទេគឺពឹងផ្អែកលើប្រាក់ឧបត្ថម្ភរដ្ឋទាំងស្រុង។ រដ្ឋាភិបាលគួរតែមានការគិតឡើងវិញសម្រាប់ជួយពួកគាត់។បើមិនដូច្នេះទេពួកគាត់នឹងខឹងសម្បារ និងលែងជឿលើរដ្ឋាភិបាល ហើយពលរដ្ឋដែលនៅសល់នឹងមិនព្រមចាកចេញឡើយ»។
យោងតាមរបាយការណ៍ស៊ើបអង្កេតមួយពីសំណាក់អង្គការ Amnesty International (កាលពីឆ្នាំ២០២២ ការចុះបញ្ជីដីធ្លី«បានកើនឡើងយ៉ាងគំហុក»នៅក្នុងតំបន់អង្គរ ហើយអាជ្ញាធរត្រូវបានគេរាយការណ៍ថា បានចាប់ផ្ដើម ជម្លៀស ប្រជាជន ១០ ០០០គ្រួសារចេញពីតំបន់នោះ។ អាជ្ញាធរបានលើកឡើងពីភាពចាំបាច់ក្នុងការការពារតំបន់ប្រាសាទអង្គរពីការខូចខាតដែលអាចប៉ះពាល់ដល់ឋានៈជាបេតិកភណ្ឌពិភពលោករបស់យូណេស្កូរបស់ទីតាំងនោះ៕
