លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ស្នើធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់បោះឆ្នោតកាលពីល្ងាចថ្ងៃចន្ទ ដែលនឹងរារាំងបេក្ខជនមិនឲ្យឈរឈ្មោះបោះឆ្នោត ប្រសិនបើពួកគេមិនបានបោះឆ្នោតក្នុងការបោះឆ្នោតដំបូង។ លោកថា វិសោធនកម្មច្បាប់នេះ ត្រូវតែអនុម័តនៅពេលឆាប់ៗនេះ មុនការបោះឆ្នោតជាតិនៅថ្ងៃទី២៣ ខែកក្កដា ខាងមុខ។
លោក ហ៊ុន សែន បានថ្លែងនៅក្នុងសារសំឡេងបង្ហោះលើហ្វេសប៊ុករបស់លោកថា៖ «អ្នកដែលមិនបានទៅបោះឆ្នោតដោយគ្មានមូលហេតុសមរម្យតាមផ្លូវច្បាប់នឹងត្រូវចាត់ទុកថា បានបាត់បង់នូវលក្ខខណ្ឌក្នុងការឈរឈ្មោះឲ្យគេបោះឆ្នោត។ បញ្ហានេះ យើងត្រូវធ្វើឲ្យខានតែបាន[វិសោធនកម្មនេះ] សម្រាប់មុនពេលយុទ្ធនាការបោះឆ្នោតនឹងត្រូវចាប់ផ្តើម»។
លោក ហ៊ុន សែន បានមានប្រសាសន៍ថា លោកបានជួបជាមួយលោក ស ខេង រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ និងលោក កើត រិទ្ធ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌រួចហើយ ដើម្បីពិភាក្សាអនុម័តវិសោធនកម្ម។ លោកបន្តថា ការកែប្រែច្បាប់នេះ នឹងអនុវត្តចំពោះបេក្ខជនគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់នៃក្របខណ្ឌរដ្ឋាភិបាល រួមមានសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាខេត្ត សមាជិកព្រឹទ្ធសភា និងសមាជិករដ្ឋសភា។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖ «អ្នកណាក៏ដោយ នៅក្នុងគណបក្សណាក៏ដោយ ប្រសិនបើមិនអាចទៅបោះឆ្នោត ឧទាហរណ៍ ការបោះឆ្នោតនាថ្ងៃទី២៣ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣ ខាងមុខនេះ អ្នកណាក៏ដោយ បើសិនជាមិនបានទៅបោះឆ្នោតនៅពេលនោះទេ អ្នកនោះគឺមិនអាចឈរឈ្មោះឲ្យគេបោះឆ្នោតនៅពេលខាងមុខ។ យើងត្រូវធ្វើការកែទម្រង់ឲ្យមានការទទួលខុសត្រូវចំពោះអ្នកដែលចង់ឈរឈ្មោះឲ្យគេបោះឆ្នោត»។
ក្នុងសារសំឡេងដដែលនេះ លោកបានបញ្ជាក់ថា អ្នកដែលឈរឈ្មោះឲ្យគេបោះឆ្នោតត្រូវតែជា «ពលរដ្ឋល្អ» ក្នុងប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យ ដោយអនុវត្តសិទ្ធិបោះឆ្នោតរបស់ពួកគេ។ លោកបន្តថា ប្រជាពលរដ្ឋនឹងនៅតែមានសិទ្ធិបោះឆ្នោតនាពេលអនាគត ដោយមិនគិតពីប្រវត្តិបោះឆ្នោតពីមុនរបស់ពួកគេ ប៉ុន្តែការកែប្រែនេះនឹងប៉ះពាល់ដល់លទ្ធភាពរបស់បេក្ខជនឈរឈ្មោះក្នុងការបោះឆ្នោតនាពេលខាងមុខ។
លោក សម គន្ធាមី នាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោតហៅកាត់ថានិចហ្វិក មានប្រសាសន៍ថា លោកគិតថា រដ្ឋាភិបាលកំពុងព្យាយាមទាក់ទាញមនុស្សឱ្យទៅបោះឆ្នោតឲ្យបានច្រើន ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងយុទ្ធនាការតាមហ្វេសប៊ុករបស់អ្នកគាំទ្រ និងសមាជិកគណបក្សភ្លើងទៀន ដែលលើកទឹកចិត្តឲ្យពលរដ្ឋធ្វើពហិការការបោះឆ្នោតជាតិ។ ថ្មីៗនេះ គណបក្សភ្លើងទៀន មិនអាចចុះឈ្មោះសម្រាប់ការប្រកួតប្រជែងនៅក្នុងការបោះឆ្នោតខាងមុខនេះទេ។
លោក គន្ធាមី មានប្រសាសន៍ថា៖ «គាត់ [លោក ហ៊ុន សែន] ចង់ឲ្យប្រជាពលរដ្ឋទៅបោះឆ្នោតឲ្យបានច្រើន ព្រោះគាត់ដឹងថា បេក្ខជនមួយចំនួននឹងមិនទៅបោះឆ្នោតទេ ដូច្នេះវិសោធកម្មនេះ គឺសំដៅធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋទៅបោះឆ្នោត»។
លោកបានបន្ថែមថា ប្រសិនបើប្រជាពលរដ្ឋ ៧០ ឬ ៨០% មិនចូលរួមក្នុងដំណើរការបោះឆ្នោតទេនោះ វានឹងមិនតំណាងប្រជាពលរដ្ឋភាគច្រើនឡើយ។
លោក ហង្ស ពុទ្ធា អ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតមានប្រសាសន៍ថា៖ «ទាក់ទងនឹងវិសោធនកម្មច្បាប់បោះឆ្នោត គ.ជ.ប គឺជាស្ថាប័នអនុវត្តច្បាប់ ដូច្នេះនៅពេលដែលច្បាប់នេះ ត្រូវបានអនុម័ត គ.ជ.ប នឹងអនុវត្តតាម»។
លោកមានប្រសាសន៍ថា ក្នុងការបោះឆ្នោតតាំងពីឆ្នាំ១៩៤៧មកនៅកម្ពុជា មិនដែលមានអ្នកទៅបោះឆ្នោតតិចជាង ៥០% ទេ។ បើតាមលោក ពុទ្ធា ក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៣ មានអ្នកទៅបោះឆ្នោត ៨៩% នៅឆ្នាំ២០១៨មានអ្នកចេញទៅបោះឆ្នោត៨២% ហើយការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់ឆ្នាំ២០២២ មានអ្នកទៅបោះឆ្នោត ៨០%។
លោក ពុទ្ធា មានប្រសាសន៍ថា ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ «គ្មានផ្នែកណាមួយនៃច្បាប់បោះឆ្នោតកំណត់ភាគរយជាក់លាក់នៃចំនួនអ្នកចេញទៅបោះឆ្នោត ដើម្បីកំណត់ការបោះឆ្នោតនោះបានការទេ។ មិនថា មានប៉ុន្មានភាគរយនោះទេ ការបោះឆ្នោតនៅតែត្រូវបានចាត់យកជាការបាន»។
ក្នុងសារសំឡេងរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន លោកបានមានប្រសាសន៍ថា លោកចង់ប្រើច្បាប់ស្រដៀងគ្នានេះ ដែលគេប្រើនៅប្រទេសថៃជាគំរូនៃការកែប្រែច្បាប់នៅកម្ពុជា។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖ «វាមិនមែនជារឿងចម្លែកទេ មានប្រទេសជិតខាងរបស់យើង គឺព្រះរាជាណាចក្រថៃបាននិងកំពុងធ្វើដែលធ្វើឲ្យគណបក្សនយោបាយមួយនោះ ត្រូវបាត់បង់អាសនៈយ៉ាងច្រើន ដោយសារតែគេ [បេក្ខជន] មិនបានបំពេញកាតព្វកិច្ចក្នុងការបោះឆ្នោតកាលពីលើកមុន»។
លោក ហ៊ុន សែន បានថ្លែងនៅក្នុងជំនួបជាមួយកម្មករ កម្មការិនី នៅព្រឹកថ្ងៃពុធ ថាលោកគាំទ្រសេចក្តីព្រាងវិសោធនកម្មច្បាប់ដែល លោក ស ខេង បាននឹងកំពុងធ្វើដោយបន្ថែមក្នុងមាត្រា១៤២ គឺ លុបបេក្ខភាពរបស់សាម៉ីខ្លួន ឬដកសិទ្ធិឈរឈ្មោះឱ្យគេបោះឆ្នោតរបស់សាម៉ីខ្លួនសម្រាប់«៥ឆ្នាំយ៉ាងតិច» ដោយគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត។
ផ្នែកទី៣៥ នៃច្បាប់ Organic Act on The Election of Members of the House of Representatives របស់ប្រទេសថៃ ហាមប្រាមពលរដ្ឋដែលមិនបានទៅបោះឆ្នោតដោយគ្មានហេតុផលត្រឹមត្រូវ មិនអោយឈរឈ្មោះ ឬកាន់តំណែងនយោបាយក្នុងរយៈពេលពីរឆ្នាំ។
Napon Jatusripitak ជានិស្សិតស្រាវជ្រាវនៅវិទ្យាស្ថាន ISEAS-Yusof Ishak បានប្រាប់ខេមបូចាតាមរយៈ WhatsApp that ខណៈដែលប្រទេសថៃធ្លាប់មានការហាមឃាត់គណបក្សមិនឲ្យចូលសភាច្រើនលើកកន្លងមក ពួកគេក៏មិនលើកលែងផងដែរចំពោះបេក្ខជនដែលមិនបានទៅបោះឆ្នោតពីមុន។
លោក Jatusripitak បានបញ្ជាក់ថា៖ «បេក្ខជនមួយចំនួនត្រូវបានដកសិទ្ធិក្នុងការឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតដោយសារតែការរឹតត្បិតនេះ ប៉ុន្តែនេះគ្រាន់តែជាចំនួនតិចតួចប៉ុណ្ណោះ។ គណបក្ស និងបេក្ខជនភាគច្រើនដឹងពីការរឹតត្បិត និងភាពហ្មត់ចត់ដែលគណៈកម្មាធិការរៀបចំការបោះឆ្នោតថៃ ដោះស្រាយលើបញ្ហានេះ។ ដូច្នេះហើយ ពួកគេតែងតែចាត់វិធានការ ដើម្បីធានាថា វាមិនក្លាយជាបញ្ហាតាំងពីដំបូងទៅ»។
លោក គឹម សួរភិរិទ្ធ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សភ្លើងទៀនបានថ្លែងថា ការស្នើវិសោធនកម្មច្បាប់បោះឆ្នោតបង្ហាញថា រដ្ឋាភិបាលខ្លាចប្រជាពលរដ្ឋមិនទៅបោះឆ្នោតនៅខែកក្កដា។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖ «ខ្ញុំមិនដឹងអំពីរឿងនេះទេ ហើយទុកឲ្យអ្នកដទៃវិភាគចុះ ប៉ុន្តែគោលបំណង [នៃវិសោធនកម្ម] ប្រហែល ដើម្បីឲ្យពលរដ្ឋចេញទៅបោះឆ្នោតបានច្រើន»។
លោកមានប្រសាសន៍ថា លោកជឿថា សំណើនេះគឺផ្តោតគោលដៅលើគណបក្សភ្លើងទៀន។ ប៉ុន្តែក្តីបារម្ភដ៏ធំបំផុតរបស់លោកគឺ គណបក្សភ្លើងទៀនមិនអាចចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោតសកលបាន បន្ទាប់ពីអ្នកបោះឆ្នោតប្រហែលពីរលាននាក់បានគាំទ្រគណបក្សនេះនៅក្នុងការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ឆ្នាំ២០២២៕
ប្រែសម្រួលពីអត្ថបទភាសាអង់គ្លេស៖ PM Proposes Amendment Requiring Election Candidates to Vote
