ក្រសួងសង្គមកិច្ចនឹងដោះស្រាយបញ្ហាបណ្ណសមធម៌ជូនពលរដ្ឋរុនតាឯកតាមការស្នើសុំក្រោយពីផ្ទុះការតវ៉ានៅចុងសប្ដាហ៍មុនដោយមានពលរដ្ឋជិត៤០០នាក់បានផ្ដុំគ្នានៅមុខសាលាឃុំរុនតាឯក និងសាលាខេត្ដសៀមរាប ដោយសារតែបណ្ណសមធម៌ពួកគាត់ត្រូវបានកាត់បន្ថយលុយមិនដូចខែមុនៗ។
លោក ស៊ឹម សុធន ប្រធានមូលនិធិជនពិការនៃសង្គមកិច្ច អតីតយុទ្ធជន និងយុវនីតិសម្បទា នៃក្រសួងសង្គមកិច្ចបានបញ្ជាក់នៅព្រឹកថ្ងៃចន្ទទី២៩ ខែមករា ថា លោកបានសន្យានឹងពលរដ្ឋរុនតាឯកត្រឹម១អាទិត្យដើម្បីដោះស្រាយជូន ខណៈលោកថាការដោះស្រាយនេះមិនយោងតាមអនុក្រឹត្យលោកនាយករដ្ឋមន្រ្ដី ហ៊ុន ម៉ាណែត ដែលបានចេញកាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣នោះទេ។
លោកលើកឡើងបន្តថា ករណីពលរដ្ឋរុនតាឯកគឺករណីពិសេសដែលអាចនឹងផ្ដល់ជូនក្រោយពីថ្នាក់លើឆ្លើយតប។ តែយ៉ាងណាលោកថា មូលហេតុនៃការកាត់ទឹកប្រាក់ពលរដ្ឋនៅតំបន់រុនតាឯកដោយយោងតាមអនុក្រឹត្យរបស់រដ្ឋាភិបាលទើបមានកាត់ដូច្នេះ។
លោកថ្លែងថា៖ «បាទបង យើងសន្យានឹងពួកគាត់១អាទិត្យក្រោយពីថ្នាក់លើទម្លាក់ការដោះស្រាយមក។ យើងធ្វើតែករណីពលរដ្ឋនៅរុនតាឯក១ម៉ឺនគ្រួសារទេ មិនទូទាំងប្រទេសទេបង»។
កាលពីថ្ងៃទី២៧ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៤ រដ្ឋបាលខេត្ដសៀមរាបបានចេញសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានមួយជុំវិញរឿងបណ្ណសមធម៌រុនតាឯកដោយក្នុងលិខិតនោះបានបញ្ជាក់ថា ក្រោយមានការចុះសម្របសម្រួលពីក្រុមការងារចម្រុះរបស់តំណាងក្រសួងសង្គមកិច្ចរួច រដ្ឋបាលបានសរសេររបាយការណ៍ជូនរាជរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីពិនិត្យលើសំណូមពររបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ហើយនឹងជូនដំណឹងមកកាន់ប្រជាពលរដ្ឋវិញឱ្យឆាប់រហ័សក្រោយទទួលដំណឹងពីរាជរដ្ឋាភិបាល។
ពលរដ្ឋម្នាក់ក្នុងចំណោមពលរដ្ឋដែលទើបបានផ្លាស់ប្ដូរពីតំបន់អង្គរ គឺលោក ជា គ្រក អាយុ៤៤ឆ្នាំ បានប្រាប់ ខេមបូចា ថា ក្រោយពីចុះសម្របសម្រួលរបស់ក្រសួងសង្គមកិច្ចដែលបានសន្យានឹងពលរដ្ឋថា នឹងផ្ដល់ដំណឹងឱ្យពលរដ្ឋត្រឹមតែ១អាទិត្យវិញ។ លោកបានបញ្ជាក់ថា កាត់លុយនេះគឺជារឿងមិនត្រឹមត្រូវនោះទេ ដោយលោករំពឹងថា រដ្ឋាភិបាលនឹងផ្ដល់លុយនោះឱ្យលោកវិញ ដើម្បីអាចមានលទ្ធភាពបង់កម្ចីដែលលោកបានខ្ចីមកធ្វើផ្ទះ។
លោកបន្ដថា៖ «គេ[មន្រ្ដីក្រសួងសង្គមកិច្ច]ចុះមក គេសន្យា១អាទិត្យថានឹងដោះស្រាយឱ្យពួកខ្ញុំ។ខ្ញុំពឹងតែលុយហ្នឹងទេបងអើយ ព្រោះតាំងពីផ្លាស់ប្ដូរមកគឺគ្មានលុយធ្វើផ្ទះទេ។ ខ្ញុំបានលុយហ្នឹងអាចខ្ចីលុយគេបានមកធ្វើផ្ទះខ្លះ បើគាត់កាត់ទៀតខ្ញុំមិនដឹងរំពឹងអីទេ»។
នៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រទី២៦ ខែមករាសប្ដាហ៍មុននេះ ពលរដ្ឋជិត៤០០នាក់បាននាំគ្នាផ្ទុះការតវ៉ានៅមុខសាលាខេត្ដសៀមរាប និងមុខសាលាឃុំរុនតាឯកដើម្បីស្នើឱ្យអាជ្ញាធរជួយដោះស្រាយលើបញ្ហាបណ្ណសមធម៌ដែលរដ្ឋាភិបាលបានផ្ដល់រយៈពេល១០ឆ្នាំដែលមានទឹកប្រាក់ក្នុងមួយគ្រួសារជាង៤០ម៉ឺនរៀល តែបែរជាទទួលបានត្រឹមតែជាង១០ម៉ឺនរៀលទៅវិញ ខណៈអ្នកនាំពាក្យមូលនិធិជនពិការនៃសង្គមកិច្ច អតីតយុទ្ធជន និងយុវនីតិសម្បទាថា នឹងចុះដោះស្រាយជូនពលរដ្ឋ។
ពលរដ្ឋម្នាក់ទៀតលោក ខន ចម្រើន រំពឹងថា រដ្ឋាភិបាលអាចផ្ដល់ជូនការឧបត្ថម្ភដដែលឱ្យពួកលោកវិញដោយលោកថា លោកមានសង្ឃឹមច្រើនក្រោយពីមន្រ្ដីក្រសួងសង្គមកិច្ច និងអាជ្ញាធរខេត្ដចុះសម្របសម្រួលជាមួយពួកគាត់កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ទី២៧ ខែមករា។
លោកថា៖ «ខ្ញុំសង្ឃឹមបង ព្រោះពួកគាត់បានចុះមកឃើញផ្ទាល់ថាពួកខ្ញុំលំបាកយ៉ាងណាហើយ។ រដ្ឋាភិបាលនឹងឱ្យពួកខ្ញុំវិញបង ខ្ញុំរំពឹងតែលុយហ្នឹងទេ»។
លោក អ៊ិន គង់ជិត អ្នកគ្រប់គ្រងរបស់អង្គការសិទ្ធិមនុស្ស លីកាដូ ប្រចាំខេត្តបន្ទាយមានជ័យ និងខេត្ដសៀមរាបបានចូលរួមសង្កេតការណ៍ បានថ្លែងថា លោកសង្ឃឹមថារដ្ឋាភិបាលនឹងផ្ដល់ប្រាក់ឧបត្ថម្ភឱ្យពលរដ្ឋឡើងវិញ តាមសំណើររបស់ពលរដ្ឋរស់នៅរុនតាឯក និងរបាយការណ៍របស់ក្រសួងសង្គមកិច្ច។ លោកថាក្នុងករណីរដ្ឋាភិបាលមិនគិតគូរទេ វាកាន់តែបង្កការលំបាកដល់ពលរដ្ឋថែមទៀត ដោយលោកថា ពលរដ្ឋដែលព្រមចាកចេញរដ្ឋាភិបាលគួរតែលើកទឹកចិត្ដ។
លោកបន្ដ៖«ខ្ញុំគិតថារដ្ឋាភិបាលនឹងផ្ដល់ជូនពួកគាត់វិញ។ពួកគាត់ព្រមចាកចេញហើយដូច្នេះខ្ញុំគិតថាគួរតែមានលក្ខខណ្ឌល្អសម្រាប់ពួកគាត់»។
កាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣កន្លងទៅ លោក នាយករដ្ឋមន្រ្ដី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានចេញអនុក្រឹត្យស្ដីពីការអនុវត្ដកម្មវិធីឧបត្ថម្ភសាច់ប្រាក់ជូនគ្រួសារក្រីក្រ និងងាយរងគ្រោះក្នុងអំឡុងពេលប្រយុទ្ធនឹងជំងឺកូវីដ១៩ដោយកែសម្រួល។ ក្នុងអនុក្រឹត្យនោះដែរបានបញ្ជាក់ថា ពលរដ្ឋក្រីក្រ១ និងក្រីក្រ២ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញទទួលប្រាក់ឧបត្ថម្ភចំនួន១២ម៉ឺនរៀល។ ចំណែកពលរដ្ឋនៅទីជនបទទទួលបាន៨ម៉ឺនរៀល។
កាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២២ ក្រុមការងារនៃក្រសួងផែនការ បានធ្វើបណ្ណសមធម៌ដល់ប្រជាពលរដ្ឋដែលបានស្ម័គ្រចិត្ដ ចាកចេញពីតំបន់រមណីយដ្ឋានអង្គរ ទៅរស់នៅភូមិធម្មជាតិរុនតាឯក ស្រុកបន្ទាយស្រី និងភូមិពាក់ស្នែង ស្រុកអង្គរធំ ខេត្ដសៀមរាប។ យុទ្ធនាការនេះធ្វើឡើងនៅខាងមុខអង្គរវត្ដ ចាប់ពីថ្ងៃទី១៧ ខែតុលា រហូតដល់គ្រប់ចំនួនប្រជាពលរដ្ឋដែលត្រូវផ្ដល់បណ្ណសមធម៌។
ក្រសួងផែនការ បើកយុទ្ធនាការកំណត់ និងផ្ដល់បណ្ណសមធម៌ ជូនប្រជាពលរដ្ឋនៅតំបន់អង្គរដល់ពលរដ្ឋស្ម័គ្រចិត្តទៅរស់នៅភូមិធម្មជាតិរុនតាឯក ស្រុកបន្ទាយស្រី ខេត្ដសៀមរាប លើកទី១ មានប្រជាពលរដ្ឋទៅទទួលបណ្ណសមធម៌ ចំនួន ៤ ២២៩គ្រួសារ និងយុទ្ធនាការលើកទី២ មានប្រជាពលរដ្ឋដែលបានស្ម័គ្រចិត្ដប្ដូរទីលំនៅទៅទាំងពីរទីតាំងនេះ ពួកគាត់បានទទួលបណ្ណសមធម៌ចំនួន ៤ ៧៩៣គ្រួសារ ដែលមកដល់ពេលនេះ ប្រជាពលរដ្ឋដែលបានស្ម័គ្រចិត្ដចាកចេញមាត់ស្ទឹង តំបន់រមណីយដ្ឋានអង្គរ ទៅរស់នៅភូមិពាក់ស្នែង និងទៅរស់នៅរុនតាឯកថ្មីៗ និងកាលពី២ឆ្នាំមុន បានទទួលប័ណ្ណសមធម៌ប្រមាណជិត១ម៉ឺនគ្រួសារ។
ប្រជាជនចំនួន ៤ ៧៣០គ្រួសារមកពីតំបន់ប្រាសាទអង្គរវត្តបានផ្លាស់ប្តូរទៅរស់នៅលើតំបន់តាំងលំនៅឋានថ្មី រុនតាឯក ។ នេះ បើយោងតាមក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ ដែល តួលេខនេះ ផ្ទុយ ពី តួលេខ ៩០០០គ្រួសារ ដែលត្រូវបានរាយការណ៍ថាបានផ្លាស់ទីលំនៅទៅកាន់ទីតាំងថ្មី នៅក្នុង របាយការណ៍ខែកញ្ញា របស់អង្គការ យូណេស្កូ។ ការស៊ើបអង្កេតមួយរបស់ ខេមបូចា ញូវស៍ បានរកឃើញថា គ្រួសារជាច្រើនត្រូវបានជម្លៀសចេញដោយបង្ខំ បើទោះបីរដ្ឋាភិបាលបានពណ៌នាថា ការតាំងទីលំនៅថ្មីទាំងនោះ គឺជាការស្ម័គ្រចិត្តក្ដី។
បើតាមលោក សន ជ័យ ប្រធានអង្គការសម្ព័ន្ធគណនេយ្យភាពសង្គមកម្ពុជាបានថ្លែងថា រដ្ឋាភិបាលគួរតែផ្ដល់ជូនពួកគាត់តាមការស្នើសុំដើម្បីជាការលើកចិត្ដទឹក។ លោកថា ការដែលពួកគាត់ព្រមចាកចេញហើយតែបែរមិនទទួលបានការគាំទ្រទេ លោកថាវាជារឿងមិនល្អនោះទេ។
លោកថាបន្ថែមថា៖ «ខ្ញុំយល់ថារដ្ឋាភិបាលគួរផ្ដល់ជូនពួកគាត់វិញទម្រាំតែពួកគាត់អាចរឹងមាំក្រោយពីចាកចេញពីតំបន់អង្គរ»។
យោងតាមរបាយការណ៍ស៊ើបអង្កេតមួយពីសំណាក់អង្គការ Amnesty International (កាលពីឆ្នាំ២០២២ ការចុះបញ្ជីដីធ្លី«បានកើនឡើងយ៉ាងគំហុក»នៅក្នុងតំបន់អង្គរ ហើយអាជ្ញាធរត្រូវបានគេរាយការណ៍ថា បានចាប់ផ្ដើមជម្លៀសប្រជាជន ១០ ០០០គ្រួសារចេញពីតំបន់នោះ។ អាជ្ញាធរបានលើកឡើងពីភាពចាំបាច់ក្នុងការការពារតំបន់ប្រាសាទអង្គរពីការខូចខាតដែលអាចប៉ះពាល់ដល់ឋានៈជាបេតិកភណ្ឌពិភពលោករបស់យូណេស្កូរបស់ទីតាំងនោះ៕
