ជនភៀសខ្លួនខ្មែរចំនួនប្រាំមួយនាក់ដែលត្រូវបានចាប់ខ្លួនកាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣ ពេលរៀបចំវគ្គបណ្ដុះបណ្ដាលស្ដីពីកិច្ចព្រមព្រៀងសន្ដិភាពក្រុងប៉ារីស ត្រូវបានដោះលែងវិញហើយនៅពេលនេះ។ អ្នកទាំងប្រាំមួយត្រូវឃុំខ្លួននៅមណ្ឌលឃុំខ្លួនជនអន្តោប្រវេសន៍ Suan Plu ក្នុងប្រទេស និងត្រូវបានដោះលែងវិញជាបន្តបន្ទាប់គិតពីពាក់កណ្ដាលខែមិថុនា ដល់ថ្ងៃទី២៥ ខែមិថុនា។ ក្នុងចំណោមនោះមានបីនាក់បានទៅដល់ប្រទេសទីបីហើយ។
អាជ្ញាធរថៃដំបូងឡើងបានឃាត់ខ្លួនមនុស្សចំនួនប្រាំពីរនាក់ ប៉ុន្តែក្រោយមកបានដោះលែងម្នាក់វិញគឺ អ្នកស្រី សំ សុខា។ ពេលនេះអ្នកស្រី សំ សុខា ក៏បានទៅរស់នៅប្រទេសកាណាដាហើយដែរ។
អ្នកទាំងប្រាំមួយដែលត្រូវបានដោះលែងក្រោយជាប់ឃុំប្រាំមួយខែនោះរួមមាន កញ្ញា សូ មេត្តា (អេង ម៉ាឡៃ) សមាជិកសមាគមននិស្សិតបញ្ញវន្តខ្មែរ និងប្អូនស្រីពីរនាក់ទៀតរបស់កញ្ញាដែរ គឺអេង ដាវ៉ាន់ និងអេង ចាន់ឌី អ្នកស្រី សំ សុខា ដែលធ្លាប់គប់ស្បែងជើងដាក់រូបភាពអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី លោក ហ៊ុន សែន ព្រមទាំង ថន ចន្ថា លី ឈួន និងគឹម ធីឡើយ។
អ្នកទាំងនោះត្រូវឃុំខ្លួនដោយសារតែមិនមានឯកសារផ្លូវច្បាប់ដូចជាលិខិតឆ្លងដែន បើទោះជាអ្នកទាំងនោះបានកាន់បណ្ណជនភៀសខ្លួនរបស់គណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិសម្រាប់ជនភៀសខ្លួន (UNHCR) ក៏ដោយ។
កាលពីខែឧសភា ខេមបូចា បានចុះផ្សាយអត្ថបទមួយអំពីបញ្ហាសុខភាពរបស់អ្នកជាប់ឃុំទាំងនោះ ដោយសារតែបញ្ហាខ្វះម្ហូបអាហារ ជំងឺរាក ស្រកទម្ងន់ និងមានបញ្ហារោគស្រ្តី។
សកម្មជនកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស លោក ស្រ៊ុន ស្រ៊ន ដែលបានតាមដានលើករណីនេះបានឱ្យដឹងថា អ្នកទាំងនោះមានសេរីភាពវិញហើយ។ លោកថាករណីនេះគឺ «ពិបាកខ្លាំងបើធៀបនឹងករណីផ្សេងទៀត»។
ផ្អែកតាមការអង្កេតរបស់លោក ជនភៀសខ្លួនជាធម្មតាឃុំខ្លួនតែមួយខែប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែករណីនេះ លោកថាអ្នកទាំងនោះត្រូវជាប់ឃុំរហូតដល់ប្រាំមួយខែ ដែលថា៖ «វាអយុត្តិធម៌សម្រាប់ជនភៀសខ្លួន»។
ជាធម្មតារដ្ឋាភិបាលតាម«ចាប់ខ្លួន» សកម្មជន ដែលគេចពីការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញទៅប្រទេសមួយទៀត ករណីនេះ ប្រទេសថៃ ជាកន្លែងដែលពួកគេអាចសុំសិទ្ធិជាជនភៀសខ្លួនបាន។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ខ្ញុំគិតថា រឿងទីមួយប្រហែលជារដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដាក់ពាក្យប្ដឹង[ទៅរដ្ឋាភិបាលថៃ]។ រដ្ឋាភិបាលថៃធ្វើតាមពាក្យបណ្ដឹង ដើម្បីកុំឲ្យប៉ះពាល់ទំនាក់ទំនងរវាងរដ្ឋាភិបាលទាំងពីរ។ ហេតុនេះហើយបានជាការឃុំខ្លួនដូចជាពិសេសជាងអ្នកចំណាកស្រុកធម្មតា»។
ជាមួយគ្នានេះដែរ កញ្ញា សូ មេត្តា ប្រាប់ ខេមបូចា ថា បន្ទាប់ពីរដ្ឋាភិបាលថៃដោះលែងពួកខ្លួនកាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែមិថុនា កញ្ញា និងប្អូនៗបានទៅសហរដ្ឋអាមេរិកទាំងយប់ និងបានទៅដល់ទីនោះនៅពាក់កណ្ដាលយប់ថ្ងៃទី២៦ ខែមិថុនា។
កញ្ញាបន្ថែមថា៖ «អាជ្ញាធរ[ថៃ] បានដោះលែងពួកខ្ញុំ ហើយពួកខ្ញុំបានមកដល់ប្រទេសទីបី គឺសហរដ្ឋអាមេរិក»។
កញ្ញាបន្តថា៖ «យើងមានអារម្មណ៍សប្បាយចិត្តតិចតួចដែរពេលមានសេរីភាពជាថ្មី ពីព្រោះថាអាជ្ញាធរថៃបានបំពានសិទ្ធិរបស់ពួកយើង ឃុំខ្លួនពួកយើងជិតប្រាំមួយខែ ដែលធ្វើឲ្យយើងមានបញ្ហាសុខភាពជាខ្លាំង»។កញ្ញាបន្ថែមថា ការជាប់ឃុំនេះបានធ្វើឲ្យគ្រួសារនៅស្រុកខ្មែរមានក្ដីបារម្ភជាខ្លាំង ហើយធ្វើឲ្យឪពុក និងបងប្រុសធ្លាក់ខ្លួនឈឺ។
កញ្ញាបន្ថែមថា៖ «វាពិតជាប៉ះពាល់ផ្លូវអារម្មណ៍ខ្ញុំខ្លាំង»។
អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លោក ប៉ែន បូណា មិនបានឆ្លើយតបសំណួរពី ខេមបូចា នោះទេ។
លោក ស្រ៊ុន ស្រ៊ន ពន្យល់ថា ជនភៀសខ្លួនកម្ពុជានៅក្នុងប្រទេសថៃបានស្វែងរកសិទ្ធិជ្រកកោនតាមរយៈ UNCHR និងបានទទួលការគាំទ្រផ្នែកមនុស្សធម៌ពីអង្គការសង្គមស៊ីវិលនៅក្នុងប្រទេសថៃ។ អង្គការទាំងនោះធ្វើការយ៉ាងជិតស្និទ្ធក្នុងការផ្ដល់ការគាំទ្រពេលដែលក្រុមសកម្មជនកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពក្រុងប៉ារីសបានធ្វើការជាមួយពួកគេដើម្បីបានកិច្ចអន្តរាគមន៍ក្នុងរយៈពេលពីរបីខែដំបូង។
យ៉ាងណា លោកឲ្យដឹងដែរថា ក្រោយការឃុំខ្លួនបានមួយរយៈក៏លែងមានការគាំទ្រទៀត ដែលធ្វើឲ្យអ្នកជាប់ឃុំប្រឈមបញ្ហាសុខភាពជាច្រើន។
លោកបន្ថែមថា៖ «យើងមានការយល់ច្រឡំ យើងគិតថាអង្គការសហប្រជាជាតិ និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលក្នុងប្រទេសថៃនឹងនៅបន្តជួយ។ ខ្ញុំមិននឹកស្មានថាពេលយើងផ្ទេរការងារទៅឲ្យពួកគេ ស្រាប់តែពួកគេឈប់ជួយ»។
ទីភ្នាក់ងារតំណាង UNCHR ប្រចាំកម្ពុជាមិនបានឆ្លើយតបសំណួរតាមអ៊ីម៉ែលភ្លាមៗនោះទេ។
ទោះបីជាកញ្ញា សូ មេត្តា និងប្អូនស្រីពីរនាក់បានទៅដល់អាមេរិក ដែលជាកន្លែង «ល្អប្រសើរជាងនៅប្រទេសថៃសម្រាប់ជនភៀសខ្លួន» លោក ស្រ៊ន ជឿថា ពួកគេក៏នៅបន្តប្រឈមបញ្ហាផ្សេងៗទៀតដូចជាគ្រួសារកំពុងរងនៅក្នុងជីវភាពក្រលំបាកក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
លោកថា៖ «ខ្ញុំគិតថាយ៉ាងហោចណាស់ពួកគេមានសេរីភាពល្អប្រសើរជាងមុន ពីព្រោះពួកគេបានទៅដល់ទឹកដីអាមេរិក ប៉ុន្តែខ្ញុំគិតថាពួកគេមិនទាន់មានសេរីភាពពេញលេញនៅឡើយទេ ព្រោះឪពុកម្ដាយពួកគេនៅកម្ពុជានៅឡើយ ហើយសេរីភាពរបស់ពួកគេនឹងត្រូវគាបសង្កត់តាមរយៈគ្រួសារ»។
លោក អេង សេង ប្អូនប្រុសរបស់ សូ មេត្តា បង្ហាញក្ដីរីករាយក្រោយទទួលដំណឹងថា បងស្រីត្រូវបានដោះលែងឲ្យមានសេរីភាពវិញ។
លោកឲ្យដឹងថា៖ «ខ្ញុំមានអារម្មណ៍សប្បាយចិត្ត ពីព្រោះពួកគាត់បានទៅដល់កន្លែងមានសុវត្ថិភាព»។ លោកបន្ថែមថា បងស្រីរបស់លោកធ្លាប់អាចត្រូវបានគេប៉ុនប៉ងសម្លាប់ (បើសិនបន្តនៅកម្ពុជា) ពេលកំពុងជិះម៉ូតូមានអ្នកជិះតាមបុកគាត់ជាច្រើនដង ហើយនៅបន្ទប់ជួលនៅភ្នំពេញនៅពេលយប់ក៏មានអ្នកមកគំរាមដូចគ្នា។
លោក អំ សំអាត នាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅនៃអង្គការ លីកាដូ ប្រាប់ ខេមបូចា ថា មានមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល សមាជិកគណបក្សនយោបាយ អ្នកតស៊ូខាងសិទ្ធិមនុស្ស និងសកម្មជនជាច្រើនទៀត បានចាកចេញពីកម្ពុជាទៅកាន់ប្រទេសទីបី ដោយសារតែបារម្ភពីសុវត្ថិភាព។
លោកបន្ថែមថា៖ «ជនភៀសខ្លួនដែលស្វែងរកសិទ្ធិជ្រកកោននៅប្រទេសទីបី ក៏ព្រោះតែរងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ ការគំរាមកំហែងលើអាយុជីវិត និងការបំពានធ្ងន់ធ្ងរលើសិទ្ធិពួកគេ ដែលមិនអាចឲ្យអ្នកទាំងនោះរស់នៅក្នុងប្រទេសកំណើតបាន បង្ខំឲ្យពួកគេសម្រេចចិត្តទៅរស់នៅប្រទេសទីបីតាមរយៈ UNHCR»។
ក្នុងពីមុន មានករណីជាច្រើនទាក់ទងនឹងការចាប់ខ្លួនជនភៀសខ្លួននៅក្នុងប្រទេសថៃ និងមានខ្លះត្រូវបានបញ្ជូនត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញដោយអាជ្ញាធរថៃ។
លោកឲ្យដឹងទៀតថា៖ «ប្រជាពលរដ្ឋខ្លះត្រូវអាជ្ញាធរថៃចាប់ឃុំខ្លួនពេលឆ្លងព្រំដែនទៅប្រទេសថៃ ឬស្នាក់នៅប្រទេសផ្សេងទៀតដោយខុសច្បាប់។ មានករណីជាច្រើន ដែលពួកគេត្រូវឃុំខ្លួនក្នុងប្រទេសថៃរហូតត្រូវដោះលែងវិញមុនបានទៅកាន់ប្រទេសទីបី»។
លោកបន្ថែមថា នៅពេលដែលមានជនភៀសខ្លួនចេញពីប្រទេស វាអាចធ្វើឲ្យប្រទេសជាតិបាត់បង់ធនធានមនុស្សសម្រាប់អភិវឌ្ឍជាតិ។ ជាតិមួយអាចអភិវឌ្ឍ និងលូតលាស់បានលឿន គឺអាស្រ័យលើធនធានមនុស្ស៕
ប្រែសម្រួលពីអត្ថបទភាសាអង់គ្លេស៖ Thailand Frees Six Cambodian Refugees Six Months After Detention At Paris Peace Agreement Training
