លោក ជា មុនី អតីតប្រធានសហជីពបានចូលរួមជាមួយគណបក្សកម្លាំងជាតិ (NPP) ជាគណបក្សនយោបាយថ្មីមួយដែលទើបត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយអតីតមេដឹកនាំថ្នាក់ខេត្តរបស់គណបក្សភ្លើងទៀន។
លោក ជា មុនី មានប្រសាសន៍ថា៖ «មេដឹកនាំនៃ [សម្ព័ន្ធភាព] មិនបាន [បង្ហាញ] សមិទ្ធិផលណាមួយ ដើម្បីទុកជាអនុស្សាវរីយ៍ដែលអាចឲ្យប្រជាពលរដ្ឋជឿជាក់បាន។ ខ្ញុំមិនជឿលើការបង្កើតសម្ព័ន្ធនេះទេ ដូច្នេះខ្ញុំបានសម្រេចចិត្តចូលរួមជាមួយគណបក្សកម្លាំងជាតិ»។
លោកបានបន្ថែមថា៖ «ខ្ញុំបានកត់សម្គាល់ឃើញថា គណបក្សភ្លើងទៀនដែលខ្ញុំធ្លាប់គាំទ្របានបង្កើតសម្ព័ន្ធភាពមួយដែលខ្ញុំគិតថា វាមិនបានធ្វើអ្វីឲ្យមានការចំណេញឡើយ។ ខ្ញុំក៏ឃើញដែរថា សម្ព័ន្ធភាព [មេដឹកនាំបក្សនយោយ]នេះ មិនទុកចិត្តគ្នាទៅវិញទៅមក»។
លោក ជា មុនី បានលាលែងពីតំណែងជាប្រធានសហជីពសេរីកម្មករនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ២០១៦ បន្ទាប់ពីចូលកាន់តំណែងបន្ត ក្រោយពីមរណភាពរបស់លោក ជា វិជ្ជា អតីតប្រធានសហជីព និងត្រូវជាបងប្រុសរបស់លោកកាលពីខែមករា ឆ្នាំ២០០៤។ លោក ជា វិជ្ជា ត្រូវបានឃាតកបាញ់សម្លាប់ទាំងកណ្តាលថ្ងៃពេលកំពុងអានកាសែតនៅឯតូបលក់កាសែតមួយតាមចិញ្ចើមផ្លូវក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។
គណបក្សកម្លាំងជាតិ ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយលោក ស៊ុន ចន្ធី អតីតប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀនខេត្តកំពង់ធំ ដែលបានចុះបញ្ជីជាមួយក្រសួងមហាផ្ទៃរួចហើយកាលពីថ្ងៃទី២ ខែតុលា។
មេឃុំចំនួនបីរូបដែលជាសមាជិករបស់គណបក្សភ្លើងទៀនបានជាប់ឆ្នោតអំឡុងការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ឆ្នាំ២០២២ នៅពេលដែល លោក ស៊ុន ចន្ធី ធ្វើជាប្រធានគណបក្សប្រចាំខេត្តកំពង់ធំនៅពេលនោះ។
លោក មុនី មានប្រសាសន៍ថា៖ «ខ្ញុំបានសង្កេតឃើញថា ការបង្កើតសម្ព័ន្ធភាពបានបរាជ័យជាច្រើនដងមកហើយ ដោយគ្រាន់តែគណបក្សតែមួយមានគំនិតខុសគ្នាច្រើន»។ លោកបន្តថា៖ «ដោយបន្ថែមថា សម្ព័ន្ធភាពនេះទំនងជានឹងបែកបាក់»។ ហើយលោកបន្ថែមថា៖ «ខ្ញុំជឿថា ពេលខ្ញុំចូលរួមក្នុងគណបក្សនយោបាយនេះ កម្មករ និងអតីតសមាជិកសហជីពនឹងគាំទ្រគាត់ [ស៊ុន ចន្ធី]»។
ក្រោយការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ២០២៣ គណបក្សថ្មីចំនួនពីរគឺ NPP និងគណបក្សដើម្បីកម្ពុជា ត្រូវបានបង្កើតឡើង ដើម្បីប្រកួតប្រជែងក្នុងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០២៧-២០២៨។
នៅឆ្នាំ២០១៩ ក្រសួងមហាផ្ទៃបានចុះបញ្ជីគណបក្សនយោបាយជាង៤០ បន្ទាប់ពីការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៨ នេះបើយោងតាមក្រសួងព័ត៌មាន។
លោក ឈឹម កាន អគ្គនាយកនៃនាយកដ្ឋានសមាគម និងកិច្ចការគណបក្សនយោបាយ មិនអាចទាក់ទងសុំការបំភ្លឺបានទេ។
ស្របពេលជាមួយគ្នានេះដែរ លោក ស៊ុន ចន្ធី សហស្ថាបនិក NPP មានប្រសាសន៍ថា លោកបានលាលែងពីគណបក្សភ្លើងទៀន បន្ទាប់ពីមើលឃើញថា គណបក្សនេះមិនអាចចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោតបន្តទៀតបាន។
លោក ចន្ធី ថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំបានចាកចេញពីគណបក្សភ្លើងទៀនដោយសារតែខ្ញុំមិនពេញចិត្តនឹងការដឹកនាំ ហើយថា គណបក្សនេះមិនអាចបន្តនៅលើមាគ៌ារបស់ខ្លួន ដើម្បីស្តារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យតាមរយៈការបោះឆ្នោតនាពេលខាងមុខបានទេ»។
លោកឱ្យដឹងទៀតថា៖ «ដូចដែលយើងបានដឹងហើយថា គណបក្សភ្លើងទៀនត្រូវបានដកសិទ្ធិដោយសារការខកខានក្នុងការផ្តល់ឯកសារចុះបញ្ជីគណបក្សច្បាប់ដើម»។
លោកបានបន្ថែមថា៖ «ខ្ញុំបានសម្រេចចិត្តចាកចេញ ហើយបង្កើតគណបក្សនយោបាយមួយ [ដើម្បីធានាថា] សម្រាប់កៀរគរអ្នកប្រជាធិបតេយ្យ [សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋ] ដែលមានបំណងស្តារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ»។
គណបក្សភ្លើងទៀនត្រូវបានដកសិទ្ធិដោយសារមិនមានឯកសារច្បាប់ដើមជាឯកសាររដ្ឋាភិបាលឆ្នាំ១៩៩៨ ដែលទទួលស្គាល់គណបក្សនេះ។ ប៉ុន្តែឯកសារនេះតាមការលើកទ្បើងរបស់មន្រ្តីគណបក្សអះអាងថា ត្រូវបានអាជ្ញាធររឹបអូសក្នុងឆ្នាំ២០១៧ អំឡុងការឆ្មក់ចូលទីស្នាក់ការរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ (CNRP) ដែលត្រូវបានរំលាយដោយតុលាការកំពូល។ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិត្រូវបានគេចោទថា បានរៀបចំផែនការផ្ដួលរំលំរដ្ឋាភិបាល។
គណបក្សភ្លើងទៀន ជាគណបក្សប្រឆាំងដ៏ធំ បានស្នើសុំក្រសួងមហាផ្ទៃជាច្រើនលើកឲ្យផ្តល់ឯកសារចុះបញ្ជីគណបក្សឆ្នាំ១៩៩៨ ប៉ុន្តែសំណើរបស់ពួកគេត្រូវបានក្រសួងមិនអើពើ ឬបដិសេធ។
លោក ស៊ុន ចន្ធី ដែលបានចូលប្រឡូកក្នុងឆាកនយោបាយនៅឆ្នាំ២០០០ ជាមួយគណបក្ស សម រង្ស៊ី បានស្វាគមន៍មេដឹកនាំសហជីពលោក ជា មុនី ដែលបានតស៊ូ ដើម្បីសិទ្ធិកម្មករកាត់ដេរជាច្រើនឆ្នាំ។
លោក ស៊ុន ចន្ធី បានមានប្រសាសន៍ថា៖ «ខ្ញុំជឿថា វត្តមានរបស់លោក មុនី រួមជាមួយអ្នកប្រជាធិបតេយ្យផ្សេងទៀតនឹងបង្កើនការគាំទ្រពីសាធារណជន»។
គណបក្សកម្លាំងជាតិនឹងធ្វើសមាជលើកដំបូងរបស់ខ្លួននៅទីស្នាក់ការកណ្តាលរបស់ខ្លួនក្នុងខេត្តកំពង់ធំនៅថ្ងៃអាទិត្យនេះ។
ថ្នាក់ដឹកនាំថ្នាក់ខេត្តមួយចំនួនទៀតដែលលាលែងពីគណបក្សភ្លើងទៀន មានដូចជា លោក សុខ គឹមសេង (អតីតប្រធានគណបក្សខេត្តសៀមរាប) លោក យឹម ឃុនឃឿន (អតីតអនុប្រធានគណបក្សខេត្តព្រៃវែង) លោក ម៉ៅ ផល្លី (អតីតប្រធានគណបក្សខេត្តកំពង់ឆ្នាំង) លោក ជិន ប៊ុណ្ណារ័ត្ន (អតីតអនុប្រធានគណបក្សខេត្តកំពត) និងលោក សាន សៀកគីន (អតីតប្រធានគណបក្សខេត្តបន្ទាយមានជ័យ) ក៏បានចូលរួមជាមួយគណបក្សកម្លាំងជាតិដែរ។
ស្របពេលជាមួយគ្នានេះដែរ លោក រ៉ុង ឈុន អនុប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀន មានមតិថា ការលាលែងរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំថ្នាក់ខេត្តបានបំបែកគណបក្សភ្លើងទៀន។
លោកបានថ្លែងថា៖ «មេដឹកនាំគណបក្សភ្លើងទៀនមិនចង់ឃើញ [ថ្នាក់ដឹកនាំចាកចេញ] ប៉ុន្តែយើងសង្ឃឹមថា យើងនឹងជួបគ្នាម្តងទៀតនាពេលខាងមុខ» ដោយបន្ថែមថា អ្នកប្រជាធិបតេយ្យអាចចូលរួមជាមួយគណបក្សផ្សេងទៀតដើម្បីផលប្រយោជន៍ជាតិ។
ទោះជាយ៉ាងណា លោកថា ការបង្កើតគណបក្សនយោបាយថ្មី ជាពិសេសដោយអតីតមេដឹកនាំខេត្តរបស់គណបក្សភ្លើងទៀន នឹងមិនមានឥទ្ធិពលខ្លាំងលើគណបក្សភ្លើងទៀនទេ ព្រោះគណបក្សភ្លើងទៀនមិនបានចូលរួមការបោះឆ្នោតជាតិណាមួយ ដោយសារមិនមានលក្ខណៈគ្រប់គ្រាន់។
លោក រ៉ុង ឈុន បានបន្តថា៖ «ឥឡូវនេះ គណបក្សភ្លើងទៀននឹងឈរដូចជាស្រមោល ឬក្លាយជាសារមន្ទីរ [នៅតែជានិមិត្តរូប] ដើម្បីរក្សាទុកទ្រព្យសម្បត្តិនៃសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ ដែលបានជាប់ឆ្នោតនៅឆ្នាំ២០២២»។
បើតាមលោក រ៉ុង ឈុន គណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍នៃគណបក្សភ្លើងទៀនបានសម្រេចចិត្តជ្រើសរើសគណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ ដែលជាគណបក្សមួយក្នុងចំណោមគណបក្សទាំងបួននៅក្នុងសម្ព័ន្ធភាពឆ្ពោះទៅអនាគត ដើម្បីប្រកួតប្រជែងការបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភានៅខែកុម្ភៈឆ្នាំក្រោយ។
លោក រ៉ុង ឈុន បានបន្ថែមទៀតថា៖ «យើងនឹងជូនដំណឹងដល់សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាមកពីគណបក្សភ្លើងទៀន ដើម្បីបោះឆ្នោតឲ្យគណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ»។
លទ្ធផលរបស់ គ.ជ.ប បង្ហាញថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដណ្តើមបានតំណែងមេឃុំចំនួន១ ៦៤៨ ក្នុងចំណោមតំណែងមេឃុំចំនួន១ ៦៥២ នៅទូទាំងប្រទេស ដោយគណបក្សភ្លើងទៀនទទួលបាន៤អាសនៈ ដែលក្នុងនោះមាន៣អាសនៈនៅខេត្តកំពង់ធំ និង១ទៀតនៅខេត្តកំពង់ចាម។
លោក អ៊ូ ច័ន្ទរ័ត្ន អនុប្រធានគណបក្សកែទម្រង់កម្ពុជា ជាសមាជិកនៃសម្ព័ន្ធភាពឆ្ពោះទៅអនាគត មិនបានបារម្ភអំពីគណបក្សកម្លាំងជាតិទេ ព្រោះថា វាជាគណបក្សថ្មី ហើយមិនមាន «ឥស្សរជន» ច្រើនចូលរួមជាមួយពួកគេទេ។
លោកថ្លែងថា៖ «ដូចដែលយើងដឹងរួចហើយ ប្រសិនបើយើងនៅដាច់ដោយឡែកពីគ្នា យើងមិនមានសមត្ថភាពក្នុងការប្រកួតប្រជែងក្នុងការបោះឆ្នោត ហើយនឹងមិនអាចបម្រើប្រជាពលរដ្ឋប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពទេ»។
ប្រសិនបើគណបក្សណាមួយទទួលបានអាសនៈតិចតួចនៅក្នុងរដ្ឋសភានោះ គណបក្សនោះនឹងមិនមានឥទ្ធិពល ឬអំណាចក្នុងការសម្រេចចិត្តនោះទេ។
លោក ច័ន្ទរ័ត្ន បានបន្ថែមថា៖ «វាជាសិទ្ធិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងការបង្កើតគណបក្សនយោបាយ ប៉ុន្តែវានឹងបំបែកសំឡេង ឬការគាំទ្រពីសាធារណជន»។
លោក ឯម សុខសុវណ្ណ អតីតប្រធានយុវជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិខេត្តស្វាយរៀង ដែលចាប់ផ្តើមបង្កើតគណបក្សដើម្បីកម្ពុជាបានថ្លែងថា លោកធ្វើដូច្នេះដើម្បីបម្រើផលប្រយោជន៍ប្រជាពលរដ្ឋ និងប្រទេសជាតិ។
លោក សុខសុវណ្ណ បានបញ្ជាក់ថា៖ «ខ្ញុំត្រូវបានជឿទុកចិត្តដោយអ្នកស្រឡាញ់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងប្រទេសជាតិ។ ដូច្នេះ ពួកគាត់នឹងគាំទ្រខ្ញុំ ដើម្បីឈ្នះអាសនៈខ្លះនៅរដ្ឋសភា»។
លោកបានចូលរួមជាមួយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិក្នុងឆ្នាំ២០១៣ និងក្រោយមកចូលរួមជាមួយគណបក្សយុវជនកម្ពុជានៅឆ្នាំ២០២១ មុនពេលចាកចេញ បន្ទាប់ពីខកខានមិនបានទទួលបានអាសនៈក្នុងការបោះឆ្នោតរដ្ឋសភាកាលពីខែកក្កដាឆ្នាំនេះ។
លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា អ្នកវិភាគនយោបាយយល់ឃើញថា ការបែកបាក់ក្នុងជួរគណបក្សប្រឆាំងបានបង្កើតនូវ «កង្វះលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យផ្ទៃក្នុង» ដែលធ្វើឲ្យពួកគេបាត់បង់ជំនឿ។
លោក សុវណ្ណារ៉ា បានលើកឡើងទៀតថា៖ «ខ្ញុំអាចនិយាយបានថា ការបង្កើតគណបក្សនយោបាយថ្មីមិនមានសក្តានុពលប្រកួតប្រជែងជាមួយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែលកំពុងកាន់អំណាចទេ ពីព្រោះពួកគាត់គ្មានការរួបរួមគ្នានៅពេលនេះ។ អ្នកនយោបាយមិនមានស្មារតីប្រជាធិបតេយ្យរួម ដែលនាំឲ្យមានកង្វះលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យផ្ទៃក្នុង»។ លោកបន្ថែមថា៖ «ពួកគាត់មិនគួរដើរចេញឆ្ងាយ [ពីគ្នា] ទេ… ពួកគាត់ត្រូវចូលរួមក្នុងសម្ព័ន្ធភាព»។
លោកក៏សង្កេតឃើញថា ក្រុមអ្នកនយោបាយថ្មីមិនមានសមិទ្ធផលខ្លាំងដើម្បីទាក់ទាញប្រជាពលរដ្ឋទេ ដូច្នេះហើយការទទួលបានការគាំទ្រពីសាធារណជនពិបាកណាស់។
លោក អាត់ ធន់ ប្រធានសហភាពការងារកម្ពុជា បានថ្លែងថា ការចូលរួមរបស់លោក ជា មុនី ជាមួយគណបក្សកម្លាំងជាតិ នឹងមិនប៉ះពាល់ដល់ឯករាជ្យភាពការងាររបស់សហជីពឡើយ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «វាជាជម្រើសរបស់គាត់ក្នុងការជ្រើសរើសគណបក្សដែលគាត់គិតថា នឹងធ្វើឲ្យអាជីពនយោបាយរបស់គាត់ប្រសើរឡើង»ដោយពន្យល់ថា មេដឹកនាំដែលចាកចេញពីសហជីពទៅចូលរួមនយោបាយនឹងមិនមានឥទ្ធិពលច្រើនលើសហជីពផ្សេងទៀតតាមការចាកចេញរបស់ពួកគេទេ៕
ប្រែសម្រួលពីអត្ថបទភាសាអង់គ្លេស៖ Former Unionist Chea Mony Joins Nation Power Party, Says Candlelight Alliance Has No Impact
