លោក សម សេរី ប្រធានរណសិរ្សរំដោះជាតិខ្មែរ និងរដ្ឋាភិបាលជាតិខ្មែរនិរទេស នឹងត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញនៅអំឡុងបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណីជាតិខ្មែរ បន្ទាប់ពីប្រមុខរដ្ឋស្តីទីនៃប្រទេសកម្ពុជាបានចេញព្រះរាជក្រឹត្យលើកឡើងទោស។
លោក សេរី បានឆ្លើយតបជាមួយ សារព័ត៌មានខេមបូចា តាមអ៊ីម៉ែល នៅថ្ងៃទី៨ ខែមេសា ថា លោកនឹងត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញតាមជើងយន្តហោះ ហើយនឹងចុះនៅទឹកដីតំបន់អង្គរវត្តដើម្បីចូលរួមបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីប្រពៃណីខ្មែរ។
លោក សេរី ថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំសង្ឃឹមថាសមាជិករបស់ខ្ញុំដែលជាប់គុកនឹងត្រូវដោះលែងនៅពេលខ្ញុំត្រឡប់ទៅប្រទេសកម្ពុជាវិញ»។
លោក សេរី បានបន្តថា លោកនឹងត្រូវបានធានាសុវត្ថិភាពដោយប្រមុខរដ្ឋស្តីទី លោក ហ៊ុន សែន ដែលជាប្រធានព្រឹទ្ធសភាបច្ចុប្បន្ន។ លោក សេរី បន្ថែមថា៖ «ខ្ញុំសង្ឃឹមថាខ្ញុំនឹងមិនអីទេ»។
លោក ហ៊ុន សែន ប្រមុខរដ្ឋស្តីទី នៃប្រទេសកម្ពុជាបានចេញព្រះរាជក្រឹត្យចុះថ្ងៃទី៦ ខែមេសា លើកលែងទោសឱ្យទណ្ឌិតឈ្មោះ សម សេរី ដែលធ្លាប់ត្រូវបានតុលាការសម្រេចផ្តន្ទាទោសលើសំណុំរឿងចំនួន៦ករណីសរុបទោសជាង៤០ឆ្នាំពាក់ព័ន្ធនឹងបទល្មើសប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាល ។
លោក សម សេរី ប្រធានរណសិរ្សរំដោះជាតិខ្មែរ និងរដ្ឋាភិបាលជាតិខ្មែរនិរទេស ដែលសព្វថ្ងៃរស់នៅប្រទេស ដាណាម៉ាក សហភាពអឺរ៉ុប បានស្នើទៅកាន់លោក ហ៊ុន សែន ប្រមុខរដ្ឋស្តីទី និងលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្ត្រី ដើម្បីសុំលើកលែង នឹងអាចបានវិលត្រឡប់មកកាន់ប្រទេសកម្ពុជា។ យោងតាមលិខិតរបស់ លោក សេរី ចុះថ្ងៃទី១ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៥។
លោក សម សេរី ក៏បានប្រកាសរំលាយចោលនូវរណសិរ្សរំដោះជាតិខ្មែរ និងរដ្ឋាភិបាលជាតិខ្មែរនិរទេស នៅថ្ងៃដដែលនោះផងដែរ។
ក្នុងលិខិតស្នើសុំលើកលែង លោក សេរី បានថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំបាទ សម សេរី សូមប្តេជ្ញារួបរួមសាមគ្គីគ្នាក្នុងនាមជាខ្មែរតែមួយ គោរពតាមច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជណាចក្រកម្ពុជា ក្នុងការថែរក្សាសន្តិភាព និងប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស រួមគ្នាទប់ស្កាត់នូវការរំលោភច្បាប់នានា»។
ប្រវត្តិខ្លះរបស់ លោក សម សេរី បានចាប់ផ្តើមដំបូងជាគ្រូបង្រៀននៅកម្ពុជា ខណៈដែលលោកកំពុងសិក្សានៅសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទនីតិសាស្ត្រ និងវិទ្យាសាស្ត្រសេដ្ឋកិច្ច។ ក្រោយមកគាត់បានក្លាយជាសាស្ត្រាចារ្យម្នាក់នៅសាកលវិទ្យាល័យមួយដែលឥឡូវលែងដំណើរការគឺសាកលវិទ្យាល័យ Wan Lan ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញនៅដើមសតវត្សន៍។ នៅឆ្នាំ ១៩៩៨ គាត់ត្រូវបានគេរាយការណ៍ថាជាសមាជិកនៃគណបក្ស សម រង្ស៊ី ដែលធ្លាប់ប្រឆាំងលោក ហ៊ុន សែន ហើយក្រោយមកគាត់បានបដិសេធលោក សម រង្ស៊ី ក្រោមហេតុផលថាលោក រង្ស៉ីមិនបានផ្តល់ការប្រឆាំងពេញលេញចំពោះរដ្ឋាភិបាល។ ការប្រឆាំងនឹងរបបកុម្មុយនិស្តហាក់ដូចជាគោលគំនិតសំខាន់នៃទស្សនៈរបស់លោក សម សេរី ។
គេហទំព័ររណសិរ្សរំដោះខ្មែរ សរសេរថា លោក សេរី បានសរសេរសៀវភៅចំនួន៣ក្បាល ស្តីពីការដឹកនាំនៅកម្ពុជា ដែលត្រូវបានបោះពុម្ពក្នុងប្រទេសថៃ ប៉ុន្តែត្រូវបានហាមប្រាមក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ តាមរយៈគណនីផ្ទាល់ខ្លួនរបស់គាត់ម្តងទៀត គាត់អះអាងថា សកម្មភាពរបស់គាត់បានទាក់ទាញចំណាប់អារម្មណ៍របស់មេដឹកនាំកម្ពុជា ហ៊ុន សែន ក្នុងឆ្នាំ ២០០៥។ ការត្រួតពិនិត្យនោះបានជំរុញឱ្យគាត់ផ្លាស់ទៅប្រទេសថៃមួយរយៈ។ លោក សេរី អះអាងថា លោកត្រូវបានភ្នាក់ងារខ្មែរតាមចាប់ចូលដល់ប្រទេសថៃ។ គាត់បានត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញមួយរយៈខ្លី មុនពេលការហោះហើរចុងក្រោយរបស់គាត់ទៅនិរទេសខ្លួនពីប្រទេសក្នុងឆ្នាំ២០១០ និងបន្តទៅកាន់ប្រទេសដាណឺម៉ាក។
ក្នុងឆ្នាំ២០១៨ អាជ្ញាធរថៃ បានចាប់លោក សម សេរី ដោយសារតែរស់នៅប្រទេសថៃហួសកាលកំណត់នៃទិដ្ឋាការ ។
សូមបញ្ជាក់ថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា តែងប្រុងប្រយ័ត្ន និងតាមដានសកម្មភាពរបស់លោក សម សេរី ទោះជាលោក ស្ថិតនៅក្រៅប្រទេសក៏ដោយ។ រដ្ឋាភិបាល ចាត់ទុកលោក ថាជាមនុស្សម្នាក់ ដែលមានបំណងបង្កអសន្តិសុខ និងចលាចលដល់សង្គមកម្ពុជា។ គេ ដឹងឮថា លោក សម សេរី ប្រឆាំងយ៉ាងខ្លាំងក្លានឹងរបបដឹកនាំសព្វថ្ងៃ។
អតីតលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានទម្លាយផែនការរបស់លោក សម សេរី ដែលចង់បំផ្ទុះគ្រាប់បែក នៅម្តុំវត្តភ្នំ ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ និងនៅខេត្តសៀមរាប មុនចូលឆ្នាំខ្មែរ ។ ប៉ុន្តែ លោក ហ៊ុន សែន ប្រកាសនៅពេលនោះថា ផែនការរបស់លោក សម សេរី ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាល ដឹងមុន ហើយក៏បញ្ជាឲ្យអាជ្ញាធរ និងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធទប់ស្កាត់។
ប្រភពមួយចំនួនត្រូវបានរាយការណ៍ថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានភ្ជាប់សកម្មភាពរបស់រណសិរ្សរំដោះជាតិខ្មែរ និងលោក សម សេរី ទៅនឹងក្រុមមុនៗដែលធ្វើសកម្មភាពនៅកម្ពុជា ដែលត្រូវបានបង្ក្រាបដោយអាជ្ញាធរ។ នៅឆ្នាំ២០០៦ មេចលនាក្បាលខ្លា ដែលជាក្រុមប្រឆាំង ត្រូវបានមន្ត្រីសមត្ថកិច្ចកម្ពុជា កំណត់ថាជាការគំរាមកំហែង បន្ទាប់ពីខ្លួនបានចាប់ផ្តើមចែកខិតប័ណ្ណរិះគន់មេដឹកនាំកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន នៅរាជធានីភ្នំពេញ និងខេត្តតាកែវ។ ក្រុមនេះត្រូវបានផ្សារភ្ជាប់ទៅនឹងផែនការរៀបចំការបំផ្ទុះគ្រាប់បែកនៅជិតស្តូបមិត្តភាពកម្ពុជា វៀតណាម ឡាវ ក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញក្នុងឆ្នាំ២០០៧ និងមុខក្រសួងការពារជាតិក្នុងឆ្នាំ២០០៩។ ជនសង្ស័យចំនួន៤នាក់ត្រូវបានចាប់ខ្លួនទាក់ទងនឹងផែនការនេះ ទោះបីជាពួកគេបានអះអាងជាយូរមកហើយថាគ្មានកំហុសក៏ដោយ។ ក្រុមនេះត្រូវបានគេដាក់ទោសដាក់ពន្ធនាគារចន្លោះពី២០ឆ្នាំទៅ២៨ឆ្នាំ។
លោក សុខ ឥសាន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា មានប្រសាសន៍ថា លោក សម សេរី ត្រូវបានតុលាការកាត់ទោសរួចហើយ ព្រោះគាត់បានធ្វើសកម្មភាពប្រឆាំងជាមួយរដ្ឋាភិបាលយូរឆ្នាំដែរហើយ ហើយគាត់មានពិរុទ្ធភាព និងមានសាលក្រម សាលដីការបស់តុលាការហើយ ដូច្នេះទើបអាចមានព្រះរាជក្រឹត្យលើកលែងទោសបាន។
លោក ឥសាន បានបន្តថា គាត់អាចនិយាយបានតែត្រឹមព្រះរាជក្រឹត្យសិន ព្រោះការតែងតាំងអ្វីផ្សេងទៀត គឺគាត់មិនទាន់ឃើញនៅឡើយ ដូច្នេះវាមិនទាន់មានទេ។
នៅពេលសួរថា មានសកម្មជនផ្សេងៗដែលជាប់ទោសដោយសារពាក់ព័ន្ធនឹងលោក សម សេរី តើពួកគាត់អាចនឹងត្រូវបានបន្ថូរបន្ថយ រឺរួចទោសដែរទេ? លោក ឥសាន បានឆ្លើយតបថា តាមច្បាប់ សក់នរណា ក្បាលអ្នកនោះ មិនអាចភ្ជាប់បានទេ សូម្បីតែជនណាដែលត្រូវបានតុលាការកាត់ទោសហើយ ទាល់តែសាមីខ្លួនដោះស្រាយរឿងហ្នឹងដោយខ្លួនឯងទើបបាន។
អ្នកសារព័ត៌មានខេមបូចា បានសួរទៀតថា តើអាចជាភ្លើងខៀវសម្រាប់សកម្មជនផ្សេងទៀតសុំលើកលែងទោសទេ? លោក ឥសាន បានតបថា៖ «វាអាស្រ័យទៅលើឥរិយាបទរបស់អ្នកផ្សេងនោះ»។
លោក ឥសាន បានបន្ថែមថា លោកក៏មិនបានដឹងថា លោក សម សេរី ចូលមកប្រទេសកម្ពុជាថ្ងៃណាទេ លោកបានឱ្យអ្នកសារព័ត៌មានសួរទៅលោក សេរី វិញចុះ។
លោក ប៉ែន បូណា អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល បានថ្លែងថា លោក សម សេរី ត្រូវបានលើកលែងទោស ដោយសារគាត់ទទួលកំហុស ហើយគាត់ប្រកាសទទួលស្គាល់កំហុស និងប្រកាសរំលាយអង្គការចាត់តាំងរបស់គាត់ ហើយគាត់សុំទោសថ្នាក់ដឹកនាំ។
លោក បូណា លើកឡើងថា៖ «រាជរដ្ឋាភិបាលដែលដឹកនាំដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា មានគោលការណ៍មួយ គឺសណ្ដោសប្រោសប្រណី ធ្វើម៉េចឱ្យខ្មែរមានសាមគ្គីជាតិ ឯកភាពជាតិ តែងតែលើកលែង អត់ឱន ឱ្យជានិច្ច ទោះបីអតីតកាលមានកំហុសប៉ុណ្ណាក៏ដោយ»។ លោក បូណា បន្តថា «យើងឃើញខ្មែរក្រហម ទោះបីជាសត្រូវស្លាប់រស់ប្រយុទ្ធគ្នាយ៉ាងណាក៏ដោយ ប៉ុន្តែទីបំផុត ក្រោមនយោបាយឈ្នះឈ្នះក៏ត្រូវបានរាជរដ្ឋាភិបាលអត់ឱន ហើយនិងធ្វើសមាហរណកម្មចូលជាមួយរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីឯកភាពជាតិខ្មែរ»។
ប្រធានវិទ្យាស្ថានប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជា លោក ប៉ា ច័ន្ទរឿន បានថ្លែងថា លោកមិនបានដឹងឱ្យស៊ីជម្រៅ និងសកម្មភាពរបស់លោក សម សេរី ដែលមានឈ្មោះច្រើននោះទេ ប៉ុន្តែសម្រាប់លោកជាអ្នកធ្វើការខាងសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា លោកចង់ឃើញសង្គមកម្ពុជា បើកសិទ្ធិធ្វើនយោបាយឱ្យកាន់តែទូលំទូលាយ និងកុំឱ្យមានការរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ និងសកម្មភាពក្នុងការធ្វើនយោបាយ។
លោក ច័ន្ទរឿន បានបញ្ជាក់ថា ប្រសិនបើមេដឹកនាំនយោបាយណាម្នាក់ ឬក៏ក្រុមណាមួយត្រូវបានសម្របសម្រួលលើកលែងទោសពីបទពិរុទ្ធដែលខ្លួនបានប្រព្រឹត្តពីអតីតកាលដោយសារតែការសម្របសម្រួលនយោបាយហើយ។ «អ្នកដើរតាម ឬអ្នកជឿមេដឹកនាំនោះ ឬក៏ជឿក្រុមអ្នកនយោបាយណាមួយដែលត្រូវបានជាប់ពិរុទ្ធ ឬជាប់ទោសដោយសារតែការជឿ ឬធ្វើសកម្មភាពតាមអ្នកនយោបាយ ឬក៏ចូលរួមក្នុងសកម្មភាពនយោបាយណាមួយ ហើយពួកគាត់ត្រូវបានចាប់ខ្លួនចោទប្រកាន់ទោស ឬបានឃុំខ្លួនក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ គួរតែសម្របសម្រួលឱ្យមានការដោះលែងឱ្យមានសិទ្ធិសេរីឱ្យគ្នាមកវិញដែរ»៕
