គណបក្សកម្លាំងជាតិស្នើឱ្យលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ពន្លឿនការដោះស្រាយផ្តល់សំណងតាមតម្លៃទីផ្សារឱ្យពលរដ្ឋជាង៤៥០គ្រួសារដែលរងផលប៉ះពាល់ដោយសារការសាងសង់ព្រលានយន្តហោះភ្នំពេញថ្មីនៅខេត្តកណ្តាល ខណៈអ្នករងគ្រោះជាង៥៧០គ្រួសារផ្សេងទៀត បន្តប្រមូលផ្តុំគ្នានៅមុខក្រសួងដែនដី ដើម្បីជំរុញឱ្យអាជ្ញាធរកាត់ឆ្វៀលដី និងផ្តល់ប្លង់កម្មសិទ្ធិជូនពួកគេ។
តាមរយៈលិខិតចុះនៅថ្ងៃទី២៦ ខែមិថុនា គណបក្សកម្លាំងជាតិបានស្នើឱ្យប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ដោះស្រាយបញ្ហាដីធ្លីរបស់ពលរដ្ឋរស់នៅឃុំបឹងខ្យាង ឃុំព្រែកស្លែង និងឃុំអំពៅព្រៃ ស្រុកកណ្តាលស្ទឹង ខេត្តកណ្តាល ដែលកំពុងជាប់គាំង ដោយសារការសាងសង់អាកាសយាន្តដ្ឋានអន្តរជាតិភ្នំពេញថ្មីរបស់ក្រុមហ៊ុន OCIC និងCAIC។ ក្នុងនោះពលរដ្ឋដែលរងផលប៉ះពាល់នៅក្នុងឃុំបឹងខ្យាង និងឃុំព្រែកស្លែង សរុបមានចំនួន ៣៩គ្រួសារ ដែលមានផ្ទៃដីសរុបជាង១៦ហិកតា(១៦១,៨៥៩ ម៉ែត្រការ៉េ) ខណៈពលរដ្ឋរស់នៅឃុំអំពៅព្រៃមានចំនួន៤១៤គ្រួសារ ដែលមានផ្ទៃដីសរុបប្រមាណ៨៣ហិកតា។
ក្នុងសំណើនោះដែរ គណបក្សកម្លាំងជាតិក៏បានគូសបញ្ជាក់ដែរថា ការអូសបន្លាយមិនមានដំណោះស្រាយពីសំណាក់ក្រុមហ៊ុនសាងសង់ព្រលានយន្តហោះថ្មីនេះ បានបង្កឱ្យពលរដ្ឋរាប់រយគ្រួសារប្រឈមនឹងការបាត់បង់ស្រែចម្ការ ដីលំនៅឋាន រួមនិងបញ្ហាប្រឈមជាច្រើនទៀត ដែលបង្កឱ្យប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចគ្រួសាររបស់ពួកគេ។ បញ្ហានេះ គណបក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាលដដែលជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាចេញមុខដោះស្រាយ ដើម្បីបញ្ចៀសការរីករាលដាលកាន់តែធំ ដែលបង្កឱ្យប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់ជីវភាពពលរដ្ឋ ហើយក៏ធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់មុខមាត់រដ្ឋាភិបាលដែរ។
គណបក្សកម្លាំងជាតិស្នើថា៖ «ដើម្បីដោះស្រាយវិបត្តិនេះ ឆ្ពោះទៅយុទ្ធសាស្ត្រឈ្នះៗទាំងអស់គ្នា គណបក្សកម្លាំងជាតិសូមស្នើឱ្យ សម្តេចមហាបវរធិបតី មេត្តាចាត់វិធានការពន្លឿនក្នុងការដោះស្រាយ ដោយផ្តល់នូវសំណងសមរម្យតាមតម្លៃទីផ្សារឱ្យបានឆាប់រហ័ស ព្រោះពួកគាត់កំពុងតែប្រឈមបញ្ហាបន្ទាន់ចំពោះមុខ គឺការផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពប្រចាំថ្ងៃ និងបង់ធនាគារជាចាំបាច់»។
សំណើទៅកាន់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ពីសំណាក់គណបក្សកម្លាំងជាតិនេះ ធ្វើឡើងក្រោយពីតំណាងប្រជាពលរដ្ឋមកពីឃុំចំនួន៣ខាងលើ បានដាក់សំណើ២ផ្សេងគ្នា សុំឱ្យគណបក្សជំទាស់មួយនេះ ជួយអន្តរាគមន៍ដល់ពួកគាត់ ដែលបាននិងកំពុងរងផលប៉ះពាល់។ ក្នុងនោះ សំណើទី១ ស្នើដោយតំណាងពលរដ្ឋចំនួន៤នាក់មកពីឃុំបឹងខ្យាង និងឃុំព្រែកស្លែង ខណៈសំណើទី២ ស្នើដោយតំណាងពលរដ្ឋចំនួន១០នាក់មកពីឃុំអំពៅព្រៃ។
តំណាងប្រជាពលរដ្ឋនៅឃុំអំពៅព្រៃ អ្នកស្រី មាន លាភ បានគូសបញ្ជាក់ថា ការដែលអ្នកស្រី និងតំណាងពលរដ្ឋរស់នៅឃុំអំពៅព្រៃផ្សេងទៀត សម្រេចដាក់សំណើសុំការអន្តរាគមន៍ទៅគណបក្សកម្លាំងជាតិ ដោយសារតែកន្លងមកពួកគាត់ធ្លាប់បានសុំការអន្តរាគមន៍ពីសំណាក់ស្ថាប័នរដ្ឋជាច្រើនមកហើយ ដូចជាសាលាខេត្តកណ្តាល សាលាក្រុងភ្នំពេញ ក្រសួងរៀបចំដែនដី រួម និងក្រសួងមហាផ្ទៃជាដើម។ ប៉ុន្តែការស្នើសុំនោះ មិនដែលទទួលបានការឆ្លើយតបជាវិជ្ជមានឡើយ។
អ្នកស្រីថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំដាក់គ្រប់កន្លែងអស់ហើយ តែអត់មានដំណោះស្រាយជូនប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងឃុំអំពៅព្រៃ។ អ៊ីចឹងក៏បានស្នើសុំឱ្យគាត់(គណបក្សកម្លាំងជាតិ)ជួយ ហើយក៏ស្នើសុំឱ្យខាងសម្តេច ហ៊ុន ម៉ាណែត ជួយស្រាយជូនប្រជាពលរដ្ឋដែលមានផលប៉ះពាល់នៅក្នុងព្រលានយន្តហោះភ្នំពេញថ្មី»។
តំណាងពលរដ្ឋរូបនេះឱ្យដឹងថា ក្នុងចំណោមដីធ្លីរបស់ប្រជាពលរដ្ឋដែលកំពុងជួបផលប៉ះពាល់សរុបមានចំនួន៨៣ហិកតានោះ ក៏មានដីរបស់អ្នកស្រីចំនួន ៨ ០០០ម៉ែត្រការ៉េដែរ។ អ្នកស្រីសង្កត់ធ្ងន់ថា អ្នកស្រី និងពលរដ្ឋផ្សេងទៀត មិនចង់បានតម្លៃតាមទីផ្សារឡើយ ដោយថាចង់បានស្របតាមគោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាលប៉ុណ្ណោះ។
អ្នកស្រីបញ្ជាក់ថា៖ «ខ្ញុំតោងទាមនេះ ដើម្បីដំណោះស្រាយតាមគោលនយោបាយរបស់រដ្ឋ។ រដ្ឋថាឱ្យប៉ុន្មានរៀល (ដុល្លារក្នុងមួយម៉ែត្រការ៉េ) គឺខ្ញុំយកប៉ុណ្នឹង ខ្ញុំអត់មានតោងទាមតាមតម្លៃទីផ្សារទេ ឱ្យតែមានដំណោះស្រាយជូនប្រជាពលរដ្ឋ»។
ប្រធានស្តីទីគណបក្សកម្លាំងជាតិ លោក ជា មុនី បានឱ្យដឹងថា ការដែលគណបក្សរបស់លោកស្នើសុំឱ្យលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ដោះស្រាយជូនប្រជាពលរដ្ឋនេះ ក្នុងគោលបំណងជំរុញឱ្យពលរដ្ឋទទួលបានយុត្តិធម៌។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សប្រឆាំងរូបនេះ រំពឹងថា សំណើរបស់លោកនឹងជួយជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា យកចិត្តទុកដាក់ក្នុងការពន្លឿនដំណោះស្រាយជូនពលរដ្ឋដែលរងផលប៉ះពាល់ដោយសារការសាងសង់ព្រលានយន្តហោះថ្មីនេះ។ លោកអះអាងថា ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលព្រងើយកន្តើយនឹងបញ្ហានេះ ដោយទុកឱ្យក្រុមហ៊ុនកេងចំណេញលើផលប្រយោជន៍ប្រជាពលរដ្ឋ នោះជាការខាតបង់ធំរបស់រដ្ឋាភិបាល។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ខ្ញុំរំពឹងថា បងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋទទួលបានផល តាមកិច្ចអន្តរាគមន៍។ តែបើរដ្ឋាភិបាលគាត់មិនគិតគូរ គាត់ព្រងើយកន្តើយ អាហ្នឹងពេលវេលារបស់បងប្អូននៅតែធ្វើការតវ៉ា។ ហើយការដែលបងប្អូនធ្វើការតវ៉ា ទាំងអស់ហ្នឹងគឺវាធ្វើឱ្យរដ្ឋាភិបាលហ្នឹងមិនសូវជាចំណេញប៉ុន្មានទេ ក្នុងការកៀរគប្រជាពលរដ្ឋឱ្យមានការគាំទ្ររបស់ខ្លួនទៅថ្ងៃអនាគតទេ»។
ជុំវិញករណីនេះ ខេមបូចា មិនអាចសុំការឆ្លើយតបពីប្រធានក្រុមអ្នកនាំពាក្យនាយករដ្ឋមន្ត្រី លោក មាស សោភ័ណ្ឌ បាននៅឡើយទេ ទាំងតាមប្រព័ន្ធទូរសព្ទ និងប្រព័ន្ធតេឡេក្រាម។ រីឯមន្ត្រីខុទ្ទកាល័យនាយករដ្ឋមន្ត្រី លោក គង់ ចំរើន បានបដិសេធមិនអត្ថាធិប្បាយ ដោយថាសំណើរបស់គណបក្សកម្លាំងជាតិ មិនបានបញ្ចូនមកតាមច្រករបស់លោកឡើយ។ ដោយឡែក អ្នកនាំពាក្យរាជរដ្ឋាភិបាល លោក ប៉ែន បូណា បានបង្វែរសំនួរឱ្យទៅសួរក្រសួងរៀបចំដែនដី។
ងាកទៅប្រជាពលរដ្ឋប្រមាណ ២០០នាក់ ដែលតំណាងឱ្យពលរដ្ឋរងផលប៉ះពាល់ចំនួន៥៧៤គ្រួសារផ្សេងទៀត បានទៅប្រមូលផ្តុំគ្នាលើកបដានៅមុខក្រសួងរៀបចំដែនដីនៅព្រឹកថ្ងៃទី២៧ ខែមិថុនានេះ ក្នុងគោលបំណងតាមដានញត្តិរបស់ពួកគេ ដែលបានដាក់នៅក្រសួងរៀបចំដែនដី កាលពីថ្ងៃទី១ ខែមេសា កន្លងទៅ ដោយស្នើឱ្យកាត់ឆ្វៀលដី និងផ្តល់ប្លង់កម្មសិទ្ធិជូនពួកគេ។ ក្នុងនោះពួកគេមកពីភូមិអំពៅព្រៃ ភូមិស្វាយព្រៃ និងភូមិជ្រៃរយោង ឃុំកណ្តោក ស្រុកកណ្តាលស្ទឹង និងភូមិអាចម៍កុក សង្កាត់កំពង់សំណាញ់ ក្រុងតាខ្មៅ។
ការប្រមូលផ្តុំគ្នានេះ ធ្វើឡើងដោយឈរលើកបដានៅមុខក្រសួងរៀបចំដែនដីរយៈពេល២ម៉ោង។ ប៉ុន្តែដោយសារ មិនមានតំណាងមន្ត្រីមកជួបចរចា ពួកគាត់ក៏បានប្រមូលផ្តុំគ្នាបិទច្រកចូលក្រសួងមិនឱ្យយានយន្តធ្វើដំណើរចេញ ឬចូលបាន។ យ៉ាងណា ប្រហែល១៥នាទីក្រោយមក តំណាងក្រសួងរៀបចំដែនដី២នាក់ បានចេញមកជួបក្រុមប្រជាពលរដ្ឋ ហើយហៅតំណាងពលរដ្ឋចូលទៅចរចា។
តំណាងប្រជាពលរដ្ឋ លោក ស៊ុន សំបូរ ដែលបានចូលជួបជាមួយតំណាងក្រសួងរៀបចំដែនដីបានឱ្យដឹងថា ក្រសួងហាក់ដាក់សម្ពាធមិនផ្តល់ឱកាសឱ្យពួកគាត់បានរៀបរាប់ពីផលប៉ះពាល់ឡើយ។ លោកបន្តថា ក្រសួងគ្រាន់តែណែនាំឱ្យប្រមូលព័ត៌មានរបស់ប្រជាពលរដ្ឋរងផលប៉ះពាល់ទាំងអស់ ដោយតម្រូវឱ្យបញ្ជាក់ពីទំហំដីសរុប និងឆ្នាំចូលរស់នៅ ក៏ដូចជាគូសប្លង់ដីទាំងអស់ ទើបក្រសួងអាចដោះស្រាយបាន។ យ៉ាងណាលោកថា តំណាងក្រសួងបានដាក់លក្ខខណ្ឌថា បើប្រជាពលរដ្ឋប្រមូលផ្តុំគ្នាច្រើន ពេលយកញត្តិថ្មីមកដាក់ នោះក្រសួងមិនដោះស្រាយឱ្យឡើយ។
លោកឱ្យដឹងថា៖ «គាត់ថាបើមកច្រើន គាត់អត់ធ្វើឱ្យតែម្តង គាត់អត់ដោះតែម្តង។ ប៉ុន្តែពួកយើងនឹងមកច្រើន ដោយសារបើមកតិច កាន់តែលែងដោះឱ្យពួកយើង។ ហើយការចូលទៅ យើងនិយាយអត់បានទេ គឺគាត់អត់ចង់ឱ្យពួកយើងនិយាយរាយរ៉ាប់អីទាំងអស់ គឺគាត់ចង់បិទសិទ្ធិមិនចង់ឱ្យយើងនិយាយតែម្តង ឱ្យយើងនិយាយតែមួយម៉ាត់ៗខ្លីៗ»។
តំណាងប្រជាពលរដ្ឋដដែលទទូចឱ្យក្រសួងរៀបចំដែនដី ពន្លឿនការដោះស្រាយបញ្ហាវិវាទដីធ្លីជាមួយក្រុមហ៊ុនព្រលានយន្តហោះថ្មីឱ្យបានឆាប់ តាមរយៈការកាត់ឆ្វៀលដី និងចេញប្លង់កម្មសិទ្ធិឱ្យពួកគាត់ ដើម្បីបញ្ចៀសវិបត្តិនៃការរស់នៅដូចបច្ចុប្បន្ន។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ពួកខ្ញុំរស់នៅទាំងភ័យខ្លាច ដូច្នេះហើយពួកខ្ញុំចង់ស្នើសុំឱ្យខាងក្រសួងជួយចេញប្លង់កម្មសិទ្ធិ ហើយនិងការអភិវឌ្ឍនៅនឹងកន្លែង ចង់ឱ្យឆ្វៀលចេញពីគម្រោង ដើម្បីឱ្យពួកខ្ញុំមានភាពកក់ក្តៅក្នុងការរស់នៅ»។
បើតាមប្រជាពលរដ្ឋ នេះជាលើកទី២ហើយ ដែលពួកគាត់មកស្វែងរកការអន្តរាគមន៍ពីក្រសួងរៀបចំដែនដី ខណៈពួកគាត់ធ្លាប់បានដាក់ញត្តិចំនួន៣ ទៅកាន់សាលាខេត្តកណ្ដាលរួចមកហើយ ដោយចុងក្រោយគឺនៅថ្ងៃទី២៧ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៤ ពេលដែលអ្នកភូមិស្វែងរកការអន្តរាគមន៍ពីអាជ្ញាធរដើម្បីបញ្ឈប់ការចាក់ខ្សាច់ចូលទៅក្នុងប្រឡាយដោយក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍន៍ព្រលានយន្តហោះ OCIC ព្រមទាំងមានចេតនាដាំបង្គោលព្រំដីទៀតផង។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ លោក សេង ឡូត បានមានប្រសាសន៍ថា ក្រសួងបានចាត់ឱ្យមន្ត្រីជំនាញទទួលកិច្ចការងារនេះហើយ។ យ៉ាងណា លោកមិនទាន់អាចបញ្ជាក់ពីពេលវេលាជាក់លាក់ក្នុងការឆ្លើយតបជូនប្រជាពលរដ្ឋជុំវិញករណីនេះបាននៅឡើយទេ ដោយថាមន្ត្រីជំនាញត្រូវការស្រាវជ្រាវជាមុនសិន។ ប៉ុន្តែលោកគូសបញ្ជាក់ថា មន្ត្រីជំនាញនឹងមិនចំណាយពេលយូរនោះឡើយ។
លោកថ្លែងថា៖ «ក្រុមការងារគាត់ធ្វើមិនយូរទេ គាត់ទៅពិនិត្យកិច្ចការហ្នឹង គាត់ស្រាវជ្រាវបានព័ត៌មាន គាត់នឹងសុំគោលការណ៍សម្រេចពីក្រសួង ដើម្បីឆ្លើយតប»។
ប្រធានកម្មវិធីសិទ្ធិរស់នៅក្នុងទីក្រុងនៃសមាគមធាងត្នោត លោក ស៊ាង មួយឡៃ យល់ថា ករណីនេះ វិវាទដីធ្លីបានក្លាយជាជំងឺរ៉ាំរៃមួយ ដោយសារពលរដ្ឋមួយចំនួនមិនទទួលបានការដាក់បញ្ចូលទៅក្នុងការជជែក និងស្វែងរកដំណោះស្រាយនៅមុនគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ចាប់ផ្តើម។ ដូច្នេះលោកជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលគួរដោះស្រាយជូនប្រជាពលរដ្ឋឱ្យបានដាច់ស្រេចសិន មុននឹងចាប់ផ្តើមគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ក្រោយៗទៀត។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «បញ្ហាទាំងអស់នេះ វារ៉ាំរៃ វាបានជះឥទ្ធិពលជាអវិជ្ជមាន ធ្វើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋមិនសូវជាទុកចិត្តទៅលើប្រព័ន្ធច្បាប់ ឬក៏ស្ថាប័នរបស់រដ្ឋ[..] ពេលក្រោយ រដ្ឋាភិបាលដើម្បីកុំឱ្យមានបញ្ហាកើតឡើយ គួរណាតែជជែក ឬក៏ផ្តល់ដំណោះស្រាយជាមុនៗនឹងមានគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍នោះកើតឡើង»។
បន្ថែមលើនេះ លោកចង់ឃើញការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយតម្លាភាពក្នុងការផ្តល់សំណងដល់អ្នករងផលប៉ះពាល់ ចៀសវាងការលើកឡើងផ្ទុយគ្នា ដូចជាពលរដ្ឋថាទីផ្សារដីមានតម្លៃចន្លោះពី ៨០ ទៅ១០០ដុល្លារក្នុងមួយម៉ែត្រការ៉េ ខណៈអាជ្ញាធរអះអាងថាតម្លៃដីមានត្រឹមតែ ២០ដុល្លារក្នុងមួយម៉ែត្រការ៉េជាដើម។
រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានអនុម័តយល់ព្រមផែនការសាងសង់ព្រលានយន្តហោះថ្មីក្នុងឆ្នាំ២០១៨។ អនុក្រឹត្យឆ្នាំ២០២០បានផ្តល់ដីទំហំ ២ ៦០០ហិកតានៅខេត្តកណ្តាល និងខេត្តតាកែវទៅឱ្យក្រុមហ៊ុនវិនិយោគអាកាសយានដ្ឋានកម្ពុជា សម្រាប់គម្រោងសាងសង់ព្រលានយន្តហោះថ្មី ដែលជាគម្រោងរួមរបស់ក្រុមហ៊ុនសាជីវកម្មវិនិយោគក្រៅប្រទេសកម្ពុជា(OCIC) និង រដ្ឋលេខាធិការដ្ឋានអាកាសចរស៊ីវិលរបស់រដ្ឋាភិបាល។ គម្រោងនេះក៏បានបង្កឱ្យពលរដ្ឋរាប់រយគ្រួសាររងផលប៉ះពាល់ និងតវ៉ាជាបន្តបន្ទាប់ដែរ។
បើតាមក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិ ប្រជាពលរដ្ឋមានសិទ្ធិទទួលបានលំនៅដ្ឋានសមរម្យទាំងស្រ្តី បុរស យុវជន និងកុមារ ហើយពួកគេអាចមានលំនៅដ្ឋានមួយ និងសហគមន៍មួយដែលសុវត្ថិភាព សម្រាប់រស់នៅដោយសន្តិភាព និងសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ។ និយមន័យនេះ គឺស្របទៅតាមធាតុស្នូលនៃសិទ្ធិទទួលបានលំនៅឋានត្រឹមត្រូវ ដូចដែលកំណត់ក្នុងឯកសារ GC4 របស់គណៈកម្មាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីសិទ្ធិផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច សង្គមកិច្ច និងវប្បធម៌៕
