រយៈពេល៨ខែនៃយុទ្ធនាការ«ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំមិនប្រើប្រាស់ថង់ប្លាស្ទិកទេ» មានប្រជាពលរដ្ឋ និងសិស្សានុសិស្សជាង៨លាននាក់ ដែលស្មើនឹងជាងពាក់កណ្តាលនៃចំនួនប្រជាពលរដ្ឋសរុប បានចូលរួមកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ថង់ប្លាស្ទិកក្នុងមួយថ្ងៃប្រមាណជាង៣០លានថង់។
យុទ្ធនាការនេះត្រូវបានប្រសួងបរិស្ថានប្រកាសអនុវត្តចាប់ពីថ្ងៃទី១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៣ រហូតមកដល់ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ ដែលទទួលបានលទ្ធផលជោគជ័យមួយលើសពីការរំពឹងទុក និងបង្ហាញការសាទរចំពោះកម្ពុជាអាចកាត់បន្ថយថង់ប្លាស្ទិកបានយ៉ាងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ តាមរយៈសាមគ្គីភាព និងការចូលរួមពីសំណាក់ប្រជាពលរដ្ឋ អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ព្រះសង្ឃ កម្មករ កម្មការនី លោកគ្រូ អ្នកគ្រូ និងសិស្សានុសិស្ស។ នេះបើតាមការថ្លែងរបស់ លោក អ៊ាង សុផល្លែត រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងបរិស្ថាន កាលពីពាក់កណ្តាលខែឧសភា។
លោក អ៊ាង សុផល្លែត ថ្លែងថា៖ «ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា និងសិស្សានុសិស្សជាង៨លាននាក់ ដែលស្មើនឹងជាងពាក់កណ្តាលនៃចំនួនប្រជាពលរដ្ឋសរុប បានចូលរួមកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ថង់ប្លាស្ទិកក្នុង១ថ្ងៃប្រមាណជាង៣០លានថង់ប្លាស្ទិក»។
រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងបរិស្ថានបន្តថា ការសម្រេចបានលើសពីការរំពឹងទុកនេះ គឺបានមកពីកត្តា៣ ក្នុងនោះរួមមាន ផ្ទៃក្នុងរបស់ក្រសួងបរិស្ថានដែលមានថ្នាក់ដឹកនាំ និងមន្រ្តីរាជការចូលរួមសហការ ឯផ្នែកក្រៅមានការយកចិត្តទុកដាក់ និងរួមចំណែកពីស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ ជាពិសេសសិស្សានុសិស្ស និងប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា ហើយចុងក្រោយ គឺជាការទទួលស្គាល់ពីអន្តរជាតិថា ខ្មែរស្អាត ខ្មែរធ្វើបាន។ លោកបន្តថា ដើម្បីសម្រេចបានជោគជ័យជាបន្តបន្ទាប់ទៀត ចាំបាច់ត្រូវតែមានសុទិដ្ឋិនិយមជានិច្ច ហើយសុទិដ្ឋិនិយមនេះ គឺជាមាគ៌ាឆ្ពោះទៅកាន់ភាពជោគជ័យស្របតាមយុទ្ធសាស្រ្តចក្រា ដែលមានភាពសាមញ្ញ ងាយយល់ ងាយធ្វើ និងអាចពង្រីកទៅមុខបានយូរអង្វែង។
លោក សុផល្លែត ថ្លែងថា៖ «នេះសបញ្ជាក់ថា កម្ពុជាយើងបានទប់ស្កាត់ ការពារការប្រើប្រាស់ និងបោះចោលថង់ប្លាស្ទិកបានច្រើនជាងការបោះចោលទៅក្នុងទីសាធារណៈហើយ។ ដើម្បីជំរុញយុទ្ធនាការនេះឱ្យទទួលបានជោគជ័យមួយកម្រិតទៀត ក្រសួងបរិស្ថាន កំណត់យកថ្ងៃទី១៥ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ ជាថ្ងៃបើកយុទ្ធនាការ កម្ពុជាស្អាត ខ្មែរធ្វើបាន»។
ទន្ទឹមនេះ ក្រសួងនឹងចាប់ផ្តើមយុទ្ធនាការថ្មីមួយទៀត«កម្ពុជាស្អាត ខ្មែរធ្វើបាន»ដើម្បីឱ្យសិស្សានុសិស្ស បងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋមួយភូមិ ឬមួយឃុំ ឬមួយស្រុក ឬមួយខេត្ត ចេញមកទាំងអស់គ្នារើសសំរាមជុំវិញបរិវេណផ្ទះ សាលារៀន វត្តអារាម និងតាមទីសាធារណៈ ចំនួន១៥នាទី រៀងរាល់ថ្ងៃសៅរ៍ ដោយប្រមូលទុកដាក់សំរាមឱ្យបានត្រឹមត្រូវ។
បើតាមក្រសួងបរិស្ថាន បទពិសោធន៍ជោគជ័យនៃយុទ្ធនាការ«ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំមិនប្រើប្រាស់ថង់ប្លាស្ទិកទេ» ដែលបានកាត់បន្ថយប្លាស្ទិកក្នុង១ថ្ងៃជាង៣០លានថង់នេះ ក្រសួងក៏បានដាក់ចេញនូវយុទ្ធនាការជាបន្តបន្ទាប់ដូចជា យុទ្ធនាការដាំដើមឈើយ៉ាងតិច១លានដើមនៅថ្ងៃទី១០ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៣។ យុទ្ធនាការផ្ទៃមេឃពណ៌ខៀវ ថ្ងៃទី១៥ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣។ យុទ្ធនាការសំអាតបឹងទន្លេសាប នៅថ្ងៃទី១ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៤ និងយុទ្ធនាការ«កម្ពុជាស្អាត ខ្មែរធ្វើបាន»ដែលប្រកាសចាប់ផ្តើមពីថ្ងៃទី១៥ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ ដើម្បីឆ្ពោះទៅយុទ្ធសាស្រ្តបញ្ចកោណរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលមានយុទ្ធសាស្រ្តចក្រាវិស័យបរិស្ថានជាត្រីវិស័យតម្រង់ទិស។
ដោយឡែក លោក ហួ ឆៃងន់ ស្ថាបនិកក្រៀលកម្ពុជា ធ្លាប់ធ្វើគម្រោងជាច្រើនពាក់ព័ន្ធប្រធានបទសំរាម និងប្លាស្ទិកស្អាត ក៏ធ្លាប់បានចូលរួមក្នុងយុទ្ធនាការនេះផង យល់ឃើញថា ការដាក់ចេញយុទ្ធនាការកាត់បន្ថយប្លាស្ទិកពិតជាល្អ ខណៈលោកបច្ចុប្បន្នកំពុងផ្តោតលើការកែឆ្នៃផលិតផលប្លាស្ទិកឱ្យទៅជារបស់ប្រើប្រាស់ផ្សេងៗ ជាពិសេសដបទឹក ហើយលោកក៏សង្ឃឹមថា តាមរយៈយុទ្ធសាស្ត្រនេះនឹងទទួលបានផលលឿន។ បន្ថែមពីនេះដើម្បីឱ្យយុទ្ធនាការនេះកាន់តែល្អប្រសើរ ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធគួរបណ្តុះបណ្តាលបន្ថែម ឬផលិតវីដេអូពន្យល់ ឬការអនុវត្តជាក់ស្តែងណាមួយ ដើម្បីឱ្យប្រជាពលរដ្ឋ និងយុវជនបានយល់ពីផលប៉ះពាល់ជាក់ស្តែងពីសំណល់ប្លាស្ទិក។
លោក ឆៃងន់ បញ្ជាក់ថា៖ «មកដល់ឥឡូវយើងលក់បានខ្ទង់ម៉ឺនដបហើយ ចឹងយើងគិតថាវាជាការចូលរួមចំណែកធំមួយនៅក្នុងការកាត់បន្ថយ(Single use plastic)នៅជីវភាពក្នុងការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ»។
តាមរបាយការណ៍អង្គការសត្វព្រៃ និងរុក្ខជាតិកម្ពុជា នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ថង់ប្លាស្ទិកប្រមាណ១០លានថង់ត្រូវបានប្រើប្រាស់ជារៀងរាល់ថ្ងៃនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ខណៈដែលប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាម្នាក់ៗដែលរស់នៅក្នុងទីក្រុងនានាប្រើប្រាស់ថង់ប្លាស្ទិកជាង ២ ០០០ថង់ក្នុងមួយឆ្នាំ។
ស្របពេលនេះ លោក ម៉ា ចិត្រា ប្រធានកម្មវិធីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ នៃអង្គការភាពជាដៃគូដើម្បីបរិស្ថាន និងការអភិវឌ្ឍ យល់ឃើញថា បច្ចុប្បន្នបញ្ហាសំរាម និងប្លាស្ទិកនៅតែជាក្តីកង្វល់ និងព្រួយបារម្ភនៅក្នុងសង្គមជាតិ ខណៈពេលពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃសំរាម និងប្លាស្ទិកកើនឡើងហួសគណនា ជាក់ស្តែងនៅតាមតំបន់ស្ទឹងមានជ័យជាដើម ដែលតំបន់នេះនៅតែគ្មានចំណាត់ការ ឬដោះស្រាយណាមួយនៅឡើយ។
តែយ៉ាងណា ជនរូបនេះសម្លឹងឃើញបញ្ហាចម្បងចំនួន៣ ពាក់ព័ន្ធបញ្ហាសំរាម និងប្លាស្ទិក គឺរដ្ឋាភិបាលមិនទាន់មានមធ្យោបាយ ឬឧបករណ៍សាធារណៈក្នុងការគ្រប់គ្រងសំរាម ដូចជាធុងសំរាម មិនទាន់គ្រប់គ្រាន់។ ម្យ៉ាងទៀត ក្រុមហ៊ុនសំរាមខ្វះលទ្ធភាព និងសមត្ថភាពក្នុងការប្រមូលសំរាមឱ្យបានអស់ និងទាន់ពេលវេលា។ បន្ថែមពីនេះ ដោយសារខ្វះការយល់ដឹង និងការដែលពលរដ្ឋមានទម្លាប់រស់នៅមិនល្អ ដោយបោះចោលសំរាមផ្តេសផ្តាសនៅតាមសាធារណៈជាហូរហែ។
លោក ចិត្រា បញ្ជាក់ថា៖ «ខ្ញុំមើលឃើញថា វាជារឿងមួយគួរឱ្យព្រួយបារម្ភដែរ សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជាយើង វាមិនមែនតែទីក្រុងភ្នំពេញទេ សូម្បីតែនៅតាមទីជនបទក៏ដោយ នៅតាមភូមិក៏ដោយ ខ្ញុំឃើញពលរដ្ឋយើងតែងតែបោះចោលសំរាមពាសវាលពាលកាល»។
យ៉ាងណាក៏ដោយ ដំណោះស្រាយដែលប្រធានកម្មវិធីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ នៃអង្គការភាពជាដៃគូដើម្បីបរិស្ថាន និងការអភិវឌ្ឍ រូបនេះ យល់ឃើញថា គឺរដ្ឋាភិបាលត្រូវចំណាយថវិកាបន្ថែមទៀតដើម្បីដាក់ធុងសំរាមនៅតាមសាធារណៈឱ្យបានគ្រប់គ្រាន់ ជាពិសេសតំបន់ដែលបោះចោលសំរាមច្រើន។ ជាមួយគ្នានេះ ត្រូវបន្តការអប់រំដល់ប្រជាពលរដ្ឋអំពីផលប៉ះពាល់នៃការចោលសំរាមផ្តេសផ្តាស។ ដោយឡែក ពលរដ្ឋខ្លួនឯងត្រូវមានមនសិការ និងចេះភ្ញាក់ខ្លួនក្នុងការទុកដាក់សំរាមឱ្យបានត្រឹមត្រូវ។ បន្ថែមពីនេះ ត្រូវអនុវត្តច្បាប់ឱ្យបានតឹងរឹងពីសំណាក់អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធទៅលើនរណចោលសំរាម។ ចុងក្រោយ ត្រូវដំឡើងពន្ធទៅលើការនាំចូលថង់ប្លាស្ទិក។
លោក ចិត្រា បន្ថែមថា៖ «បើយើងគិតពីផលប៉ះពាល់ទៅលើសុខភាព វាប៉ះពាល់ធ្ញន់ធ្ងរ ដូចអ្វីដែលក្រសួងបរិស្ថានគាត់ធ្លាប់ចេញសេចក្តីប្រកាសពីជាតិពុលដែលកើតចេញពីសំរាម ឬក៏ការដុតថង់ប្លាស្ទិក»។
ត្បិតកាលពីឆ្នាំ២០២០ តាមរបាយការណ៍សិក្សាស្រាវជ្រាវដែលចេញដោយអង្គការ Clean Green Cambodia បង្ហាញថា សំណល់ប្លាស្ទិកដែលបានប្រើប្រាស់រួច សម្រាប់តែនៅរាជធានីភ្នំពេញមួយ មានប្រមាណ១លានតោនជារៀងរាល់ឆ្នាំ ហើយចំនួននេះអាចនឹងកើនឡើងទ្វេដងនៅឆ្នាំ២០៣០ ប្រសិនបើមិនមានការគ្រប់គ្រងសំណល់ប្លាស្ទិកនេះឱ្យបានត្រឹមត្រូវទេ។
ជាមួយគ្នា តាមរបាយការណ៍ពីផលប៉ះពាល់នៃថង់ប្លាស្ទិក្នុងប្រភពទឹករបស់កម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍អង្គការសហប្រជាជាតិ (UNDP) ចេញផ្សាយកាលពីឆ្នាំ២០២០ ថា មានថនិកសត្វ ត្រី និងបក្សីជាង១លានក្បាលទូទាំងសកលលោក រងផលប៉ះពាល់ ឬបាត់បង់ជីវិតជារៀងរាល់ឆ្នាំ ព្រោះតែសត្វទាំងនេះបានលេបប្លាស្ទិកចូលទៅក្នុងពោះ ឬត្រូវរុំជាប់ដោយប្លាស្ទិក។ ចំណែកទន្លេមេគង្គដែលជាប្រភពទឹកមួយរបស់ទន្លេសាប ក៏ជាប្រភពនៃការនាំប្លាស្ទិកហូរចូលក្នុងសមុទ្រផងដែរ។
ទន្ទឹងនេះ លោក សេក សុជាតិ អ្នកប្រឹក្សាយោបល់ផ្នែកអភិវឌ្ឍន៍ផ្នត់គំនិត និងការស្រាវជ្រាវ ចាត់ទុក ស្ថានភាពសំរាម និងប្លាស្ទិកបច្ចុប្បន្នជាបញ្ហាសំខាន់ ដែលកំពុងជះឥទ្ធិពល និងផលប៉ះពាល់ជាច្រើនដល់សុខភាពសាធារណៈក្នុងសង្គម ហើយពីមួយថ្ងៃទៅថ្ងៃមួយសំរាមក៏មានការកើនឡើងកាន់តែច្រើនផងដែរ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ប្លាស្ទិកហ្នឹងយើងដឹងហើយថា វាត្រូវបានគេប្រើប្រាស់យ៉ាងទូលំទូលាយ ហើយត្រូវបានគេបោះចោលនៅតាមដងផ្លូវ នៅពាសពេញតំបន់ ហើយពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃសំរាម និងប្លាស្ទិកនេះ វាមានកើតឡើង»។
តែយ៉ាងណាក៏ដោយ លោកយល់ឃើញថា ដំណោះស្រាយដ៏ល្អប្រសើរ គឺរដ្ឋាភិបាលត្រូវមានយន្តការយ៉ាងណា ដើម្បីអាចបណ្តុះផ្នត់គំនិត និងការយល់ដឹងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋអំពីផលប៉ះពាល់នៃការប្រើប្រាស់ប្លាស្ទិក លើសពីនេះទៀត រដ្ឋាភិបាលគួរមានកញ្ចប់ថវិកាគាំទ្រទៅដល់សហគ្រាសទើបបង្កើតថ្មី ដើម្បីលើកទឹកចិត្តពួកគេក្នុងការរកវិធីសាស្ត្រកាត់បន្ថយសំរាម និងប្លាស្ទិក។ ម្យ៉ាងទៀត រដ្ឋាភិបាលក៏ត្រូវលើកទឹកចិត្តដល់សហគមន៍មូលដ្ឋាន ឱ្យពួកគាត់ចូលរួមចំណែកតាមរយៈកម្មវិធីនានា ជាមួយការរៀបចំកន្លែងចាក់សំរាមមួយឱ្យបានត្រឹមត្រូវ។ តែអ្វីដែលលោកសុជាតិ ចាត់ទុកជាចម្បង គឺការដាក់ចេញនូវច្បាប់គ្រប់គ្រងមួយឱ្យហ្មត់ចត់ និងច្បាស់លាស់ ដែលប្រកបដោយតម្លាភាព និងយុត្តិធម៌ នោះនឹងអាចកាត់បន្ថយសំរាម និងប្លាស្ទិកបានល្អប្រសើរ។
លោក សុជាតិ បន្ថែមថា៖ «ខ្ញុំចង់ឃើញរដ្ឋាភិបាល ហើយនិងអង្គការ ឬស្ថាប័នជំនាញគួរតែរៀបចំផ្តោតលើសារអប់រំ និងលើកទឹកចិត្តឱ្យពលរដ្ឋយល់ដឹងកាន់តែស៊ីជម្រៅអំពីបញ្ហាសំរាម និងថង់ប្លាស្ទិក។ ម្យ៉ាងត្រូវលើកទឹកចិត្តការប្រើប្រាស់ផលិតផលជំនួសដែលមិនមែនថង់ប្លាស្ទិក ដែលទាមទារគ្រប់ភាគីទាំងអស់ចូលរួម។ ហើយគួរកែប្រែច្បាប់ ធ្វើយ៉ាងណាក៏ដោយ កុំរឹតបន្តឹងទៅលើសកម្មជន ឬទៅលើអ្នកស្រឡាញ់បរិស្ថាន»។
អ្នកតាមដានសង្គមម្នាក់ទៀត លោក ប៉ា ចន្ទរឿន ប្រធានវិទ្យាស្ថានប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជា ចាត់ទុកយុទ្ធនាការនេះជារឿងល្អ ដើម្បីលើកកម្ពស់ការយល់ដឹង និងការចាប់អារម្មណ៍ពីប្រជាពលរដ្ឋ និងយុវជន ជាមួយគ្នាក៏ត្រូវផ្លាស់ប្តូរផ្នត់គំនិតរបស់ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងការគ្រប់គ្រងសំរាម ការទុកដាក់សំរាម និងហាមចោលសំរាមនៅតាមទីសាធារណៈ។ តែយ៉ាងណា ដើម្បីអាចដោះស្រាយបញ្ហានេះបាន លុះត្រាធ្វើជាប្រព័ន្ធតាមរយៈរដ្ឋាភិបាលត្រូវបង្កើតគោលនយោបាយមួយឱ្យរឹងមាំ និងយូរអង្វែង ផ្តើមចេញពីការបណ្តុះផ្នត់គំនិត និងមនសិការរបស់កុមារ យុវជន និងប្រជាពលរដ្ឋទូទៅ ។
លោកបន្ថែមទៀតថា៖ «ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាសំរាម និងកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់សម្ភារៈប្លាស្ទិក គឺត្រូវចាប់ផ្តើមពីការអប់រំ ក៏ដូចជាការអនុវត្ត ការជំរុញ និងការលើកទឹកចិត្ត នឹងបន្តយុទ្ធនាការដូចភ្លៀងរលឹម ដើម្បីឱ្យមានការចូលរួមពីប្រជាពលរដ្ឋឱ្យបានច្រើន ទើបសង្គមយើងនឹងបានស្អាត»៕
