ប្រជាពលរដ្ឋចំនួន ១៩៧គ្រួសារ រស់នៅឃុំជីខលើ ស្រុកស្រែអំបិល ខេត្តកោះកុងដែលមានវិវាទដីធ្លីជាមួយក្រុមហ៊ុន ហេង ហ៊ុយ អេហ្គ្រីខ័លឈ័រគ្រុប បានស្នើសុំសាលាដំបូងខេត្តកោះកុងទម្លាក់បទចោទនិងជួយរកយុត្តិធម៌សម្រាប់ពួកគាត់។
តំណាងអយ្យការអមសាលាដំបូងខេត្តកោះកុងលោក វ៉ៃ ភីរម្យ បានកោះហៅតំណាងពលរដ្ឋ ១០នាក់ និងសាក្សី ៥នាក់ ឱ្យចូលសវនាការលើកទី២ នៅទីថ្ងៃទី២០ ខែមេសានេះ ពាក់ព័ន្ធបទចោទ «បរិហារបង្កាច់កេរិ៍្ត និងបទញុះញង់ឱ្យប្រព្រឹត្តអំពើបង្កឱ្យមានភាពវឹកវរធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខសង្គម» ទៅតាមបណ្ដឹងរបស់លោកឧកញ៉ា ហេង ហ៊ុយ។
លោកឧកញ៉ា ហេង ហ៊ុយ បានដាក់ពាក្យប្ដឹងតំណាងពួកគាត់ទៅសាលាដំបូងខេត្តកោះកុង កាលពីឆ្នាំ២០១៩ បន្ទាប់ពីតំណាងពលរដ្ឋចំនួន ១០នាក់ដឹកនាំពលរដ្ឋដើរតវ៉ា និងដាក់ញត្តិ នៅតាមអង្គភាព ស្ថាប័នជំនាញមួយចំនួននៅទីក្រុងភ្នំពេញ។
សវនាការនោះ ក៏មានពលរដ្ឋ ៤៦០នាក់ មកពីសហគមន៍ចំនួន៦ រួមមាន សហគមន៍ព្រលាន សហគមន៍៨៤៣ សហគមន៍១៧៥ សហគមន៍១២៩ សហគមន៍៧៦៦ និងសហគមន៍១៩៧ នៃស្រុកបទុមសាគរ និងស្រុកស្រែអំបិល បាននាំគ្នាឡើងទៅប្រមូលផ្ដុំគ្នានៅមុខសាលាដំបូងខេត្តកោះកុង ដើម្បីគាំទ្រដល់តំណាងរបស់ពួកគេដែលចូលសវនាការនោះដែរ។
តំណាងពលរដ្ឋទាំង ១០នាក់ដែលត្រូវចូលសវនាការនោះរួមមាន អ្នកស្រី កើត នៅ, អ្នកស្រី អ៊ិន ធូ, អ្នកស្រី ដេត ហួរ, អ្នកស្រី អើ វី, អ្នកស្រី អ៊ីប តឹង, លោក ពូ ហ៊ួន, លោក គង់ មែន, លោក សុខ ជៃ, លោក ហេង ជៃ និងលោក ឆាន់ ឈឿន។ នេះបើតាមដីកាកោះហៅរបស់តុលាការចុះថ្ងៃទី៤ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២២។
ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល បានជំរុញឱ្យតុលាការបើកការស៊ើបអង្កេតឱ្យបានច្បាស់លាស់ដែលមានយុត្តិធម៌ និងតម្លាភាព មុនពេលសម្រេចប្រកាសសាលក្រម។
អ្នកស្រី ដេត ហួរ ដែលអះអាងជាតំណាងពលរដ្ឋសហគមន៍ចំនួន ១៩៧គ្រួសារបាននិយាយថា ចៅក្រមនៃសាលាដំបូងខេត្តកោះកុងបានបញ្ចប់ការសាកសួរក្រុមអ្នកស្រីទាំង ៩នាក់រួចរាល់ហើយ ប៉ុន្ដែតុលាការមិនទាន់បានបង្ហាញពីពេលវេលាប្រកាសសាលក្រមនៅឡើយ ដោយអះអាងថា សំណុំរឿងនេះមាននីតិវិធីស្មុគស្មាញច្រើន។
អ្នកស្រីបន្តថា តុលាការបានសួរដេញដោលពួកអ្នកស្រីរយៈពេលជិត ១០ម៉ោងកាលពីថ្ងៃទី ២០ ខែមេសានេះ ដោយបានចោទប្រកាន់មកលើក្រុមអ្នកស្រីពាក់ព័ន្ធអំពើដើរញុះញង់បង្កឱ្យមានភាពវឹកវរធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខសង្គម។ អ្នកស្រីពិតជាខកចិត្ត និងអស់សង្ឃឹមខ្លាំងចំពោះតុលាការដែលបាននិយាយបែបនេះមកលើពលរដ្ឋដែលកំពុងគ្មានដីធ្លីសម្រាប់រស់នៅ។
អ្នកស្រីបញ្ជាក់ថា៖«ខ្ញុំផ្ទាល់មានទាំងតំណាង ៩នាក់ទៀត ជាប់បណ្ដឹងនៅតុលាការ ខ្ញុំសូមឱ្យលោកប្រធានតុលាការខេត្តកោះកុងចុះមកមើលផ្ទាល់ផង។ ប្រជាពលរដ្ឋបាត់បង់ដីនេះ ពួកខ្ញុំឈឺចាប់ខ្លាំងណាស់ ដីខ្លួនឯងបាត់បង់ហើយ នៅជាប់បណ្ដឹងនៅតុលាការទៀត ខ្ញុំខកចិត្ត ខ្ញុំអស់សង្ឃឹមណាស់ សូមសម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន ជួយដោះស្រាយកូនចៅផង»។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា ដំណោះស្រាយដែលពលរដ្ឋចង់បាន គឺស្នើសុំអាជ្ញាធរកាត់ឆ្វៀលដីកំពុងមានទំនាស់ចំនួន ៤២១ហិកតាជូនពលរដ្ឋ ១៩៧គ្រួសារវិញ ដោយធ្វើប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ ឬតម្រូវឱ្យក្រុមហ៊ុនផ្ដល់សំណងជាទឹកប្រាក់ ៧ពាន់ដុល្លារក្នុងមួយគ្រួសារ។
អ្នកស្រី ដេត ហួរ ឲ្យដឹងថា គិតមកពេលនេះ មានតំណាងពលរដ្ឋ ១០នាក់ ក្នុងនោះស្ត្រី ៦នាក់ ត្រូវបានក្រុមហ៊ុនរបស់ឧកញ៉ា ហេង ហ៊ុយ ប្ដឹងទៅតុលាការខេត្តកោះកុង ដោយចោទពីបទបរិហារកេរ្តិ៍ ប៉ុន្ដែចំពោះអ្នកស្រីម្នាក់ បានរងពីរបទចោទ គឺបរិហារបង្កាច់កេរិ៍្ត និងបទញុះញង់ឱ្យប្រព្រឹត្តអំពើបង្កឱ្យមានភាពវឹកវរធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខសង្គម។
លោក ឆាន់ ឈឿន តំណាងពលរដ្ឋភូមិតានីម្នាក់ទៀតបាននិយាយថា ក្រុមហ៊ុន ហេង ហ៊ុយ បានរំលោភយកដីពួកគាត់តាំងពីឆ្នាំ២០០៧។ ក្រុមពលរដ្ឋ ១៩៧គ្រួសារ បានឡើងមកតវ៉ានៅរាជធានីភ្នំពេញតាមរយៈដាក់ញាត្តិនៅក្រសួងដែនដី ក្រសួងមហាផ្ទៃ ខុទ្ទកាល័យលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និងសាលាខេត្តកោះកុងជាច្រើនលើកមកហើយ ប៉ុន្តែមកដល់ពេលនេះនៅមិនទាន់ទទួលបានដំណោះស្រាយទេ ក្នុងវិវាទដីធ្លីជាមួយឧកញ្ញ៉ា ហេង ហ៊ុយមានរយៈពេល ១៤ឆ្នាំមកនេះ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖«បើគ្មានដំណោះស្រាយបែបនេះ បានធ្វើឱ្យពួកខ្ញុំរស់នៅលំបាកវេទនាទាំងផ្លូវកាយ និងផ្លូវចិត្ត។ គ្រួសារខ្ញុំមានដី ៣ហិកតាកាន់កាប់ជាង ៣០ឆ្នាំមកហើយ តែត្រូវគេរំលោភយកទាំងស្រុងធ្វើឱ្យគ្រួសារខ្ញុំលំបាកវេទនា ដោយគ្មានដីបង្កបង្កើនផលចិញ្ចឹមជីវិត»។
លោកបន្ថែមថា៖«ពាក្យបណ្តឹងនេះជាការដាក់សម្ពាធមិនឱ្យពួកខ្ញុំក្រោកឈរតវ៉ាធ្វើឱ្យពលរដ្ឋរស់នៅភូមិតានី ១៩៧គ្រួសារ ធ្លាក់ខ្លួនក្រអត់ដីអាស្រ័យផល ខ្លះទៀតចំណាកស្រុកទៅធ្វើកម្មករគេ»។
លោក វ៉ៃ ភីរម្យ អ្នកនាំពាក្យ និងជាតំណាងអយ្យការអមសាលាដំបូងខេត្តកោះកុងបានថ្លែងថា តុលាការខេត្តកោះកុង នៅមិនទាន់បង្ហាញពីកាលបរិច្ឆេតច្បាស់លាស់ក្នុងការប្រកាសសាលក្រមនៅឡើយ ប៉ុន្ដែតុលាការបានបញ្ជប់ការសាកពួកគាត់រួចរាល់ហើយ។
លោកបន្តថា ជុំវិញករណីនេះមានលក្ខណៈស្មុគស្មាញដែលមានជនជាប់ចោទរហូតដល់ទៅ ១០នាក់។ ដូច្នេះតុលាការនៅត្រូវការពេលវេលាប្រមូលឯកសារបន្ថែម និងត្រូវការស៊ើបអង្កេតឱ្យបានច្បាស់លាស់ថែមទៀត។
លោកថា ជនជាប់ចោទមានចំនួន ១០នាក់ ប៉ុន្ដែពួកគាត់ចូលខ្លួនបំភ្លឺមានចំនួន ៩នាក់ ខណៈម្នាក់ទៀតអវត្តមានដោយសារបញ្ហាសុខភាព។ សំណុំរឿងនេះបានដំណើរការសាកសួរចំនួនសរុបពីរលើក ខណៈលើកទីមួយអវត្តមានជនជាប់ចោទចំនួន ៣នាក់។
លោក ភីរម្យ បញ្ជាក់ថា៖«ចំពោះការចោទប្រកាន់តុលាការថា គ្មានយុត្តិធម៌ គឺជារឿងមិនពិត និងគ្មានមូលដ្ឋានច្បាស់លាស់ តុលាការបានអនុវត្តទៅតាមច្បាប់ជាធរមាន។ ពួកគាត់មានមេធាវីចំនួនពីរនាក់សម្រាប់តតាំងក្ដី និងការពារខ្លួនពួកគាត់ ហើយពួកគាត់ក៏នាំគ្នាមកតវ៉ានៅខាងមុខតុលាការឱ្យទម្លាក់បទចោទទៀត ប៉ុន្ដែពួកគាត់បែរជាមកចោទប្រកាន់តុលាការគ្មានយុត្តិធម៌ទៅវិញ»។
លោក ស៊ុន ឃៀម មេឃុំជីខលើ នៅថ្ងៃទី ២២ ខែមេសានេះ មិនទាន់អាចទាក់ទងសុំការបញ្ជាក់ជុំវិញករណីនេះបានទេ ដោយទូរស័ព្ទលោកគ្មានអ្នកទទួល។
លោក ង៉ែត ទី មេភូមិតានី ឃុំជីខលើ បាននិយាយថា ពលរដ្ឋនៅភូមិតានីនេះ តែងតែនាំគ្នាតវ៉ាជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ ដោយបានអះអាងថា ពួកគាត់មានទំនាស់ធ្លីជាមួយក្រុមហ៊ុន ហេង ហ៊ុយ។ ជាក់ស្ដែងពួកគាត់មិនមានការបាត់បង់ដីទេ គឺពួកគាត់ដើរញុះញង់ និងបង្កបញ្ហាដើរទាមទារដីដោយខុសច្បាប់។
លោកបន្តថា នៅភូមិតានីនេះ មិនមានពលរដ្ឋបាត់បង់ដីធ្លីទេ គឺមានតែពួកគាត់ចំនួន ១៩៧ គ្រួសារដែលដើរទាមទារដីខុសច្បាប់ ហើយពួកគាត់ក៏មិនមែនជាអ្នករងគ្រោះដោយការបាត់បង់ដីធ្លីដែរ។ អាជ្ញាធរធ្លាប់បានណែនាំពួកគាត់ជាច្រើនលើករួចហើយ ប៉ុន្ដែពួកគាត់មិនបានស្ដាប់អាជ្ញាធរទេ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖«ដីនៅឃុំជីខលើនេះ ភាគច្រើនមិនទាន់មានប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ(ប្លង់រឹង)ត្រឹមត្រូវទេ។ ដីពលរដ្ឋភាគច្រើន គឺជាកេរពីដូនតារបស់ពួកគាត់ ប៉ុន្ដែក៏មានពលរដ្ឋមួយចំនួនទៅកាប់ទន្ទ្រានដីព្រៃរបស់រដ្ឋ និងដីរបស់ក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍន៍នៅក្នុងតំបន់នោះដែរ»។
លោកឧកញ្ញ៉ា ហេង ហ៊ុយ ប្រធានក្រុមហ៊ុន ហេង ហ៊ុយ អភិវឌ្ឍន៍ និងជាមន្ត្រីនគរបាលដែលឋានន្តរសក្ដិថ្នាក់ឧត្តមសេនីយ៍ទោរ(ផ្កាយ២) នៅថ្ងៃទី២២ ខែមេសា មិនទាន់អាចស្វែងរកប្រភពទាក់ទងសុំការបំភ្លឺជុំវិញករណីនេះបានទេ។
លោក ហោ អ៊ិន មន្រ្តីសម្របសម្រួលអង្គការលីកាដូ LICADHO ខេត្តកោះកុងបានថ្លែងថា វិវាទដីធ្លីដែលអូសបន្លាយច្រើនឆ្នាំមកនេះ ដោយមិនទាន់មានដំណោះស្រាយសមរម្យទេ។ លោកជំរុញឱ្យតុលាការត្រូវបើកការស៊ើបអង្កេតឱ្យបានច្បាស់លាស់ យុត្តិធម៌ និងតម្លាភាព មុនពេលសម្រេចប្រកាសសាលក្រម។
លោកបន្តថា ពលរដ្ឋបានឆ្លើយប្រាប់ទៅតុលាការច្បាស់លាស់អំពីប្រវត្តិកាន់កាប់ដី ហើយពួកគាត់ក៏មានមេធាវី និងសាក្សីចំនួន ៥នាក់ផងដែរ។ ដូច្នេះដីដែលកំពុងមានទំនាស់នេះ ត្រូវតែមានការស៊ើបអង្កេតឱ្យបានជាក់លាក់។
លោកបញ្ជាក់ថា៖«ខ្ញុំគិតថា អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន មន្រ្តីជំនាញខាងដីធ្លី និងមន្រ្តីជំនាញតុលាការ គួរតែចុះស៊ើបអង្កេតផ្ទាល់នៅលើទីតាំងដីទំនាស់ហ្នឹង ព្រោះភាគីម្ខាងៗសុទ្ធតែសំអាងលើហេតុផល និងឯកសារបញ្ជាក់រៀងៗខ្លួន បើមិនអ៊ីចឹងទេ គឺដោះស្រាយមិនចប់ទេ»។
លោក ថោង ចាន់តារា មន្រ្តីសម្របសម្រួលផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សនៃសមាគន៍អាដហុក ADHOC ប្រចាំខេត្តកោះកុងបានឱ្យដឹងថា លោកបានតាមដានសវនាការនេះដែរ ដោយតុលាការបានសាកសួរដេញដោលពេញមួយថ្ងៃ ប៉ុន្ដែតុលាការមិនអនុញ្ញាតឱ្យលោកចូលស្ដាប់នៅក្នុងសវនាការទេ។
លោកបន្តថា ពួកគាត់នាំគ្នាតវ៉ាទាមទារឱ្យតុលាការកាត់ឆ្វៀលដីជូនពួកគាត់វិញ ជាពិសេសស្នើឱ្យតុលាការទម្លាក់បទចោទទាំងអស់ពីប្រជាពលរដ្ឋ ព្រោះពួកគាត់មានការព្រួយបារម្ភទាំងផ្លូវកាយ និងផ្លូវចិត្ត។
លោកបញ្ជាក់ថា៖«ពលរដ្ឋក្រីក្រដែលមានទំនាស់ដីធ្លីតែងតែទទួលរងសម្ពាធពីផ្លូវតុលាការ។ ខ្ញុំសូមអំពាវនាវឱ្យតុលាការទម្លាក់បទចោទពីប្រជាពលរដ្ឋ ហើយងាកមករកដំណោះស្រាយឱ្យបានសមរម្យជូនពួកគាត់ ព្រោះវិវាទដីធ្លីនេះបានអូសបន្លាយពេលវេលាជាច្រើនឆ្នាំហើយ ដែលធ្វើឱ្យពួកគាត់មានបញ្ហាជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ»។
រដ្ឋាភិបាលបានផ្ដល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចទៅឱ្យក្រុមហ៊ុន ហេង ហ៊ុយ អភិវឌ្ឍន៍ ជាង៤ពាន់ហិកតា ដើម្បីវិនិយោគដំណាំស្ករអំពៅ កាលពីឆ្នាំ២០០៧។ នៅឆ្នាំ២០១០ ពលរដ្ឋចោទក្រុមហ៊ុន ហេង ហ៊ុយ ថា បានយកគ្រឿងចក្រទៅឈូសឆាយដីលំនៅប្រជាពលរដ្ឋ និងគំរាមចាប់ខ្លួនប្រជាពលរដ្ឋណាដែលហ៊ានតវ៉ាចំពោះការឈូសឆាយវាទយកដីរបស់ក្រុមហ៊ុន។
ពួកគាត់អះអាងថា បានចូលកាន់កាប់ និងអាស្រ័យផលលើដីធ្លីចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៧៩មកម្ល៉េះ ដោយមានប័ណ្ណកាន់កាប់ដីធ្លីទទួលស្គាល់ពីអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន។
បើតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយ៍កម្ម និងសំណង់ កាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៩ បានឱ្យដឹងថា តាមការពិនិត្យឯកសារពាក់ព័ន្ធនឹងការដោះស្រាយកន្លងមកឃើញថា នៅលើទីតាំងដីដែលប្រជាពលរដ្ឋ ១៩៧គ្រួសារ កំពុងទាមទារនោះ គឺជាទីតាំងដីដែលធ្លាប់មានវិវាទរវាងក្រុមហ៊ុន ហេង ហ៊ុយ អេហ្គ្រីខ័លឈ័រគ្រុប។
ក្រសួងបន្តថា ក្នុងនោះមានក្រុមប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរឥស្លាមចំនួន ៦៩គ្រួសារ ត្រូវបានដោះស្រាយរួចរាល់ទាំងស្រុងហើយតាមរយៈអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ក្រសួងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ និងតុលាការគ្រប់ថ្នាក់។ ផ្អែកលើការដោះស្រាយនេះនៅឆ្នាំ២០១១ ក្រុមហ៊ុន ហេង ហ៊ុយ អេហ្គ្រីខ័លឈ័រគ្រុប បានទទួលគ្រប់គ្រងដីនេះជាកម្មសិទ្ធិស្របច្បាប់រហូតមក។ ដូច្នេះក្រសួងរៀបចំដែនដី បានសម្រេចមិនដោះស្រាយបញ្ហាដីធ្លីតាមការទាមទាររបស់ប្រជាពលរដ្ឋទាំង ១៩៧គ្រួសារនោះទេ៕
