សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញនៅថ្ងៃសុក្រនេះ បានបង្គាប់ឲ្យលោក សុន ឆ័យ អនុប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀន សងជំងឺចិត្តដល់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ជាគណបក្សកាន់អំណាចចំនួន៣ពាន់លានរៀល (៧៥០.០០០ដុល្លារ) ដោយរកឃើញថា លោកមានពិរុទ្ធភាពពីបទបរិហារកេរ្តិ៍ ដោយសារលោកបានលើកឡើងថា មានការលួចបន្លំសន្លឹកឆ្នោត អំឡុងការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់កាលពីខែមិថុនា។
លោក សុន ឆ័យ ដែលមិនមានវត្តមានក្នុងបន្ទប់សវនាការសម្រាប់ការប្រកាសសាលក្រមនៅរសៀលថ្ងៃសុក្រនេះ ក៏ត្រូវបានបង្គាប់ឲ្យបង់ប្រាក់ពិន័យសរុប ១៧ លានរៀល (ប្រហែល ៤.២៥០ដុល្លារ)។ សំណុំរឿងនេះធ្វើឡើង បន្ទាប់ពីមានការអះអាងរបស់សមាជិកគណបក្សប្រឆាំងដែលថា គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតលម្អៀងទៅរកគណបក្សកាន់អំណាច។
ក្រុមអង្គការសិទ្ធិមនុស្សក្នុងស្រុក និងអ្នកសង្កេតការណ៍បោះឆ្នោតបានកត់សម្គាល់ពីភាពមិនប្រក្រតីនៃការបោះឆ្នោត អំឡុងពេលបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់ថ្ងៃទី ៥ ខែមិថុនា។ លោក សុន ឆ័យ ជាអតីតសមាជិកគណបក្ស សម រង្ស៊ី និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលត្រូវបានដាក់ឲ្យនៅក្រៅច្បាប់នោះ អាចប្តឹងឧទ្ធរណ៍នឹងសេចក្តីសម្រេចនេះបាន។
កាលពីថ្ងៃសុក្រ តុលាការបានចេញសាលក្រមសម្រាប់បណ្តឹងចំនួនពីរប្រឆាំងលោក សុន ឆ័យ។ តុលាការបានបង្គាប់ឲ្យលោកបង់ប្រាក់ជំងឺចិត្តចំនួន៣ពាន់លានរៀល (ប្រហែល ៧៥ ម៉ឺនដុល្លារ) ទៅឲ្យគណបក្សកាន់អំណាច និងពិន័យជាប្រាក់៨លានរៀល (ប្រហែល២.០០០ដុល្លារ)។ នៅក្នុងសំណុំរឿងទី២ ប្កឹងដោយ គ.ជ.ប តុលាការបានសម្រេចឲ្យលោក សុន ឆ័យ បង់ប្រាក់ពិន័យ៩លានរៀល (ប្រហែល ២.២៥០ដុល្លារ)។
អំឡុងសវនាការកាលពីព្រឹកថ្ងៃសុក្រ លោក គី តិច ជាមេធាវីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងលោកព្រះរាជអាជ្ញារង ប្លង់ សុផល បានសាកសួរលោក សុន ឆ័យ អំពីបទសម្ភាសន៍កាលពីថ្ងៃទី៧ ខែមិថុនា ជាមួយសារព័ត៌មាន ឌឹ ខេមបូឌា ដេលី ដែលពេលនោះ លោក សុន ឆ័យ និយាយអំពីការលួចបន្លំសន្លឹកឆ្នោតក្នុងការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់ថ្ងៃទី៥ ខែមិថុនា និងថា គ.ជ.ប ខ្វះឯករាជ្យភាព។ លោកទាំងពីរបានចាត់ទុកការលើកឡើងរបស់លោក សុន ឆ័យ ថា ជាការបរិហារកេរ្តិ៍មកលើគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលធ្វើឲ្យខូចកេរ្តិ៍ឈ្មោះគណបក្សកាន់អំណាចយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។
លោក គី តិច បានបានមានប្រសាសន៍ថា៖ «គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមានគុណសម្បត្តិធំធេងណាស់ចំពោះប្រទេស មានកេរ្តិ៍ឈ្មោះល្អ និងមានការគាំទ្រច្រើន។ សកម្មភាពរបស់ជនជាប់ចោទ គឺធ្វើឲ្យអាប់ឱនកិត្តិយសគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ហើយប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់ថ្នាក់ដឹកនាំរបស់គណបក្ស និងសមាជិករបស់ខ្លួន»។
លោក គី តិច បាននិយាយថា ការលើកឡើងរបស់លោក សុន ឆ័យ អំឡុងពេលផ្តល់បទសម្ភាសន៍ជាមួយ ឌឹ ខេមបូចា ដេលី គឺជាគ្រោះថ្នាក់ដល់គណបក្សកាន់អំណាចដោយសារបទសម្ភាសន៍នេះ នឹងស្ថិតនៅលើប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតរហូតហើយបន្តធ្វើឲ្យសាធារណជនមានការភ័ន្តច្រឡំនាពេលអនាគត។ កាសែត ឌឹ ខេមបូឌា ដេលី ត្រូវបង្ខំចិត្តបិទទ្វារ ដោយសារបញ្ហាវិវាទប្រាក់ពន្ធក្នុងឆ្នាំ ២០១៧ហើយក្រោយមកបានប្តូរជាសារព័ត៌មានអនឡាញវិញ។
លោក គី តិច បានលើកឡើងថា៖ «គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបាននិងកំពុងសាងកេរ្តិ៍ឈ្មោះដ៏អស្ចារ្យរបស់ខ្លួនអស់រយៈពេលជាង៤០ឆ្នាំមកហើយ ហើយការលើកឡើងរបស់លោក សុន ឆ័យ បានធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់អារម្មណ៍ម្ចាស់ឆ្នោត។ វានឹងប៉ះពាល់ដល់ការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ២០២៣ ព្រោះវានឹងធ្វើឲ្យប្រជាជនជឿ [អ្វីដែលលោក សុន ឆ័យ បាននិយាយ] ហើយពួកគាត់អាចមិនបោះឆ្នោតជូនគណបក្សប្រជាជន។ វាគឺជាការខាតបង់សម្រាប់គណបក្សប្រជាជន»។
គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលដឹកនាំដោយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានកាន់អំណាចជិតបួនទសវត្សរ៍មកហើយ។
បន្ទាប់ពីការអត្ថាធិប្បាយរបស់លោក សុន ឆ័យ អំពីភាពមិនប្រក្រតីនៃការបោះឆ្នោត និងការលួចន្លំសន្លឹកឆ្នោត គ.ជ.ប បានដាក់ពាក្យបណ្តឹងថា លោក សុន ឆ័យ បានបរិហារកេរ្តិ៍ស្ថាប័នរៀបចំការបោះឆ្នោតនេះ ខណៈដែលគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានដាក់ពាក្យបណ្តឹងបរិហារកេរ្តិ៍ផ្ទាល់ខ្លួនផងដែរ ដោយទាមទារសំណងចំនួន១លានដុល្លារអាមេរិក ជុំវិញការអះអាងរបស់លោក សុន ឆ័យ ដែលថា គ.ជ.ប មានភាពលម្អៀងលើបក្សកាន់អំណាច។
គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទទួលបានតំណែងមេឃុំចំនួន១.៦៤៨អាសនៈ ក្នុងចំណោម១.៦៥២អាសនៈក្នុងការបោះឆ្នោតកាលពីខែមិថុនា ដោយគណបក្សភ្លើងទៀនទទួលបានតែបួនអាសនៈប៉ុណ្ណោះ។
ក្រុមសិទ្ធិមនុស្ស អ្នកសង្កេតការណ៍បោះឆ្នោត និងគណបក្សប្រឆាំងបានរាយការណ៍ពីភាពមិនប្រក្រតីផ្សេងៗមុន និងអំឡុងពេលបោះឆ្នោត រួមទាំងវត្តមានរបស់អាជ្ញាធរនៅការិយាល័យបោះឆ្នោត និងការគំរាមកំហែងដល់បេក្ខជនគណបក្សប្រឆាំង និងបុគ្គលិកបោះឆ្នោត។
លើសពីនេះទៅទៀត អំឡុងពេលរាប់សន្លឹកឆ្នោតនៅថ្ងៃទី៥ ខែមិថុនា អ្នកសង្កេតការណ៍មួយចំនួនត្រូវបានរារាំងមិនឲ្យចូលមណ្ឌលបោះឆ្នោត។ នៅកន្លែងខ្លះ មានការបិទទ្វារឬបង្អួចនៅពេលរាប់សន្លឹកឆ្នោត ដូច្នេះពលរដ្ឋមិនអាចមើលដំណើរការរាប់សន្លឹកឆ្នោតបានទេ ហើយចំនួនសន្លឹកឆ្នោតសរុបមិនត្រូវបានបង្ហាញជាសាធារណៈទេ។
គណៈកម្មាធិការ ដើម្បីការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា (ខុមហ្វ្រែល) បានលើកឡើងនៅ ក្នុងរបាយការណ៍ចេញផ្សាយកាលពីខែមុនថា អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលមួយនេះបានរកឃើញភាពមិនប្រក្រតីលើទម្រង់១១០២ ជាទម្រង់ដែលចុះលទ្ធផលរាប់សន្លឹកឆ្នោត ដោយកត់សម្គាល់ថា ទម្រង់ដែលបង្ហាញដោយ គ.ជ.ប គឺខុសពីទម្រង់ដែលបានបោះពុម្ពជាក់ស្តែងនៅក្នុងករណីមួយចំនួន រួមទាំងការបាត់ទិន្នន័យនិងកោសលុបតួលេខជាដើម។
លោក សុន ឆ័យ បានប្រាប់តុលាការនៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រនេះថា ការអត្ថាធិប្បាយរបស់លោកដែលចោទប្រកាន់ពីភាពមិនប្រក្រតីនៃការបោះឆ្នោត គឺផ្អែកលើព័ត៌មានដែលប្រមូលបានដោយគណបក្សរបស់លោកនិងគណបក្សប្រឆាំងផ្សេងទៀត និងក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល រួមទាំងអង្គការខុមហ្វ្រែលផងដែរ។
លោក សុន ឆ័យ បន្តថា៖ «ខ្ញុំផ្អែកលើ [ការអះអាងរបស់ខ្ញុំ] លើរបាយការណ៍ពីមន្ត្រីមូលដ្ឋានរបស់គណបក្សភ្លើងទៀន និងរបាយការណ៍ពីសង្គមស៊ីវិល និងគណបក្សនយោបាយផ្សេងទៀត ដែលបានរកឃើញភាពមិនប្រក្រតីស្រដៀងគ្នានេះ»។
លោកក៏បានមានប្រសាសន៍ផងដែរថា លោកលើកឡើងបែបនេះក្រោយការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់ក្នុងនាមជាអ្នកនយោបាយ និងជាអ្នកតស៊ូមតិនយោបាយ។
លោក សុន ឆ័យ បានមានប្រសាសន៍ថា៖ «ខ្ញុំត្រូវតែទាមទារយុត្តិធម៌ព្រោះវាពាក់ព័ន្ធនឹងការបោះឆ្នោត។ ខ្ញុំមានកាតព្វកិច្ចនិយាយ ហើយសកម្មភាពបែបនេះមិនមែនជារឿងថ្មីសម្រាប់អ្នកនយោបាយនោះទេ»។
លោកបានបន្ថែមថា ការចោទប្រកាន់របស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគ.ជ.ប គឺគ្មានមូលដ្ឋាន និងជាគំរូអាក្រក់មួយក្នុង «របបលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស»។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖ «សេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិមានសារៈសំខាន់ ហើយខ្ញុំជាសំឡេងសម្រាប់គណបក្សរបស់ខ្ញុំ ដូច្នេះខ្ញុំត្រូវតែតស៊ូមតិសម្រាប់គណបក្សរបស់ខ្ញុំ»។
លោក ជូង ជូងី មេធាវីរបស់លោក សុន ឆ័យ បានមានប្រសាសន៍ថា ការសម្រេចរបស់តុលាការ គឺអយុត្តិធម៌ ហើយលោកនឹងពិភាក្សាជាមួយកូនក្តីរបស់លោកអំពីការប្តឹងឧទ្ធរណ៍។
គ្មានសាក្សីណាម្នាក់ត្រូវបានកោះហៅសម្រាប់សវនាទាំងពីរលើកដែលបានចាប់ផ្តើមកាលពីសប្តាហ៍មុននេះទេ៕
ប្រែសម្រួលពីអត្ថបទភាសាអង់គ្លេស៖ Son Chhay Found Guilty for Defamation, Ordered to Pay CPP $750,000